MOORD THEO VAN GOGH De laatste rit van Theo Balkenende: Verdrietige dag voor familie en vrije debat 'Gebruik het woord in discussie, nooit een wapen' an advocaat rdverdachte 'n va beveiliging iweMfoning Cohen burgers ijk aan politici ld Amsterdam jeert ontzet mrgh houts medeleven ernetsite Van ?gh aangepast ^station TMF ndtakt clips Van Gogh kon zich aanslag niet voorstellen Familie Fortuyn: Stukje verleden komt weer terug Tienduizenden reacties internet Dit moet niet kunnen Cohen in laatste column aangevallen 'Het geweld komt nu wel heel dichtbij' De WW verandert. Zijn er gevolgen voor u als werkgever? llïl ore rdam - J.P. Plasman is de aat van de 26-jarige ver- van de moord op Theo ^rogh. Het is zeer aanneme- |t de 26-jarige verdachte in loemde beperkingen geplaatst. Dat betekent j met uitzondering van ieldpocaat helemaal geen ele-ft met de buitenwereld t hefebben. gaan. Plasman het [eerder bekendheid omdat ovefi van de directeuren van andëxplodeerde vuurwerkbe- zoji Enschede S.E. Fireworks lijkpd- t mi irdam - De politie heeft elaipn een bewakingspost ge- bij de ambtswoning van g#sterdamse burgemeester nis p aan de Herengracht. Een iet invoerder van de politie end niets zeggen over de extra 5ieljiging voor de burgemees- eilii iar tojAAC - Als burgers be- sprd worden, krijgen zij de- beveiliging als politici, al estd bet door andere autori- ireil geregeld. Bij politici buigt geJtionaal Coördinator Be- e biïg en Beveiliging zich er- bij 'gewone burgers' doet driehoek van korpsbe- ■deüer, hoofdcommissaris van schf en hoofdofficier van jus- i hefat- Dat blijkt uit het nieu- elsel bewaken en beveili- tiat is ingevoerd na de ;d op Pim Fortuyn. erdam - De gemeenteraad ïsterdam heeft gisteren schuw gereageerd op de j van Theo van Gogh. „Alle leden zijn geschokt door ereHite geweld en nemen er vrille kracht afstand van", een verklaring. De ge- Iteraad uit zijn medeleven wa2de nabestaanden, familie ienden van de regisseur. "e o van Gogh heeft bij ver- lende gelegenheden blijk L(Ven van een betrokken aan het publiek de- woensdag 3 november 2004 tiEM - Commissaris van de ls hgin Borghouts van Noord- taa%nd heeft met grote af- gereageerd op de moord peo van Gogh. Zijn mede- ii gaat uit naar de familie, "e fden en collega's van Van n r%, liet hij gisteren weten. ter%outs noemt de moord hoge prijs voor de vrijheid ineningsuiting, die hij een conde meest waardevolle idrechten vindt. De com- e veiaris van de koningin heeft §er^ens de provincie Noord- and aan burgemeester Co- Jaten weten dat hij mee- aa :met de inwoners van Am- krijiam. ies - De internetpagina 1S. fTheo van Gogh is gisteren "gepast. De website www.de- inderoker.nl laat een foto Van Gogh zien, met daar- er de tekst „Hedenochtend me|ikte ons het bericht dat te~ o van Gogh is overleden". °P maal gesproken stonden op site nieuwtjes en columns en de filmmaker, die als han- merk altijd een sigaret in de eeijrt had. De site werd giste- 'ili%eel drukker bezocht dan ;m%iaal. kum - Muziekstation TMF d gisteren tussen drie uur 's dags en acht uur 's avonds t het eerst in zijn geschiede- geen clips uit. Kijkers kon- Ibij het station rechtstreeks i mening en gevoelens ui- j TMF liet wel gepaste mu- f horen, maar in beeld was I zwartwit-foto van Van Jh te zien. amsterdam/gpd - Rond kwart voor negen dinsdagochtend fietst Theo van Gogh vanuit zijn huis in het Amsterdamse stads deel Watergraafsmeer door de Linnaeusstraat in Amsterdam- Oost. Het is druk in de ochtend spits: kinderen worden naar school gebracht, trams rijden voorbij, buurtbewoners doen boodschappen bij de vele win kels. Van Gogh is er een vertrouwde verschijning. De Amsterdam mers zien de forse man met een opvallende mand voorop zijn fiets en vaak een sigaret in zijn mond regelmatig langskomen. In zijn woonbuurt zit Van Gogh vaak 's avonds met hond en krant op een bankje in het park Frankendael. Vandaag is hij op weg naar zijn productiekantoor hilversum/anp - Theo van Gogh 'kon zich niet voorstellen' dat hij ooit zou worden neerge schoten. Dat zei hij vrijdag in een gesprek met RVU-program- mamaker R. Muntz. Maar, „If it happens, it happens", aldus de filmmaker. In de reportage, die te beluiste ren is op de website van de RVU (www.rvu.nl), praat Van Gogh onder meer over de mo gelijkheid dat hij slachtoffer zou worden van een geweldsdelict. Zaterdag zendt de RVU het vraaggesprek tussen 15.00 en 16.00 uur uit op 747AM. „Geloof je in de goedheid van de mens?", vraagt Muntz aan Van Gogh. „Nee, niet in de goedheid van de mens, wel in mn eigen arrogantie ant woordt Van Gogh. „Dat heeft dermate veel uitstraling dat die kogel voor mij niet zal komen denk ik hoor." Van Gogh: „Ze denken, denk ik, 'dat is de dorpsgek, waarom zou je hem neerschieten?'. If it happens, it happens." Van Gogh lacht smakelijk om de oproep op de internetpagina www.imam.nl, waarin volgens hem wordt gepleit voor een schrijfverbod voor de publicist en filmmaker. De initiatiefne mers, zo legt Van Gogh uit, wil len een petitie met zo'n oproep aanbieden aan de AIVD, de mi nister van binnenlandse zaken en het parlement. „Het was een geschenk van Allah. Ze zijn nog dommer dan ik dacht", aldus Van Gogh. De petitie legt volgens hem pre cies uit wat het probleem is. „Het zijn mensen die geen en kele notie hebben van wat een democratie inhoudt", aldus Van Gogh. Van Gogh toont nuance als hij spreekt over de islam. „Laten we even eerlijk zijn. Er zijn ook buitengewoon veel redelijke moslims die niet bereid zijn de trekker over te halen." Van Gogh zou echter Van Gogh niet zijn als hij daarop laat volgen. „Maar goed, als iedereen bang gaat zijn voor die vijfde colonne van de geitenneukers, zoals ik ze altijd noem, dan is het debat hier wel heel gauw afgelopen." in de buurt van het Concertge bouw, om de montage van zijn film 06-05 over de moord op Pim Fortuyn te bekijken. Om half tien zou hij daar zijn vriend en collega Theodor Holman treffen. Van Gogh zal nooit op die afspraak verschijnen. Tijdens de rit haalt een fietser Van Gogh in. De man heeft een lang, donker gewaad aan, vol gens ooggetuigen Arabisch. Daar overheen een beige regen jas. Schuin vóór het statige ge bouw van het Stadsdeelkan toor, het verbouwde vroegere Burgerziekenhuis, vuurt de man ongeveer acht schoten op Van Gogh af. Die laat zijn fiets vallen en weet over de tram baan naar de andere kant van de straat te komen. Daar zakt hij in elkaar. Omstanders zitten weggedoken achter geparkeer de auto's, moeders met kinde ren achterop de fiets racen zij straten in. Sommigen twijfelen een moment: zien ze een moord of een mislukte in scène gezette grap van de filmmaker? De dader is inmiddels van zijn fiets gestapt. Enkele getuigen zien een zwarte tas. Wellicht bevat die de messen, waarmee hij een paar seconden later op Van Gogh inhakt. Die probeert zich te verweren, zo vertellen dezelfde omstanders. Hij roept 'Doe het niet, doe het niet'. Als of de dader alle twijfel over zijn intenties wil wegnemen lost hij vervolgens nog een aantal schoten. Hij raakt daarbij een omstander die gewond naar het politiebureau strompelt, enkele honderden meters terug. Met twee messen pint de moorde naar een briefje vast op de buik van zijn slachtoffer. Buurtbewoners en voorbijgan gers zien de man met het vuur wapen in de hand kalm in de richting van het Oosterpark lo pen. Hij rent niet. Lijkt te weten dat zijn arrestatie door een vlucht hooguit vertraagd kan worden. De dichtstbijzijnde in gang van het stadspark is onge veer honderd meter van de plek waar hij Van Gogh heeft achter gelaten. De gealarmeerde politie omsin gelt het park. Zo vroeg op de ochtend wordt dit voornamelijk bevolkt door joggers, moeders met kinderen en een enkele hondenbezitter. Hun aanwezig heid maakt het voor de politie moeilijk in te grijpen. In het hart van het wijds opgezette park lost de dader nog een aan tal schoten, maar maakt daarbij geen nieuwe slachtoffers. De man doorkruist het park naar de uitgang aan de zijkant van het Tropenmuseum aan de Mauritskade. Daar wacht een politiemacht. De man lost een geweersalvo dat volgens de Am sterdamse korpschef Bernard Weiten 'zijn weerga niet kent'. De kogelregen doorzeeft poli tieauto's. Een motoragent die net komt aanrijden wordt ge raakt en valt van zijn motor. Het kogelvrije vest dat hij draagt is zijn redding: hij komt er vanaf met een aantal kneu zingen. De politie schiet terug, raakt de dader in zijn been en overmeestert hem. Intussen hebben omstanders zich ontfermd over Theo van Gogh, maar die overlijdt ter plekke, zonder tijd voor laatste woorden. Moord op Theo van Gogh IA. Theo van Gogh wordt om 08.45 uur op fietspad ingehaald door man die schoten op hem afvuurt. Van Gogh laat fiets vallen en weet gewond overkant van straat te bereiken. IB. Daar lost de dader opnieuw schoten en steekt op Van Gogh in met een mes. Deze blijft levenloos op fietspad liggen. Omstander geraakt door kogel. Dader vlucht vervolgens te voet richting Oosterpark. 2. Schotenwisseling tijdens achtervolging door agenten. 3. Bij Mauritskade vuurt dader salvo schoten af op politieauto's, motoragent raakt lichtgewond. Dader wordt door politiekogel in been geraakt en aangehouden door politie. den haac/gpd - In politiek Den Haag is gisteren met afschuw en ontzetting gereageerd op de moord op filmmaker Theo van Gogh. „Een verdrietige dag voor de familie en voor het vrije de bat", oordeelde premier Balkenende. Kamervoorzitter Weisglas stond bij aanvang van het wekelijkse vragenuur stil bij de dood van Van Gogh. „Moorddadig geweld mag geen einde maken aan het vrije woord. De vrijheid van meningsuiting is een groot goed, waarvoor wij ons moeten blijven inzet ten." Volgens justitieminister Donner wordt 'de wijze waarop wij willen le ven geweld aangedaan'. Balkenende ziet de sfeer in Nederland verharden. „Er is een klimaat waarin mensen hun toevlucht zoeken in geweld. Dat is zorgwekkend." LPF'er Herben be strijdt dit: „Klinkklare onzin. Wie dat roept, heeft het nog steeds niet begre pen. Een aantal extremistische mos lims is verhard." Herben was enorm geschokt toen hij het nieuws hoorde. Ook CDA-leider Verhagen reageerde 'geschokt en verbijsterd'. WD-leider Van Aartsen vreest voor de veiligheid van het liberale Kamerlid Ayaan Hirsi Ali, die samen met Van Gogh de film Submission maakte. De film kritiseert de wijze waarop de islam vrouwen be handelt. Van Aartsen: „Mijn tweede gedachte toen ik van de moord hoor de, was aan Ayaan." Hirsi Ali zelf ver liet gisteren geschokt de Tweede Ka mer, onmiddellijk nadat ze het nieuws hoorde. Kamerlid Wilders van de ge lijknamige eenmansfractie, zei dat de moord hem angst aanjaagt. Hij heeft zelf permanent vier lijfwachten om zich heen omdat hij recent met ont hoofding is bedreigd. „Mijn maag draait zich om. Dit is barbaars." De PvdA is diep ontgoocheld door de moord op Van Gogh. „Deze laffe moord is verschrikkelijk en moet on dubbelzinnig veroordeeld worden", aldus PvdA-leider Bos. Groenlinks noemde de moord op Van Gogh een 'monsterlijke daad'. „Het is een ultieme uiting van schandalige in tolerantie", aldus fractievoorzitter Hal- sema. SP-leider Marijnissen kende Van Gogh goed. „Onwerkelijk nieuws", klonk hij verslagen. „Theo zocht de grenzen op als hij zijn mening gaf, maar waardeerde andermans grenzen ook." De ChristenUnie is bezorgd over het klimaat in Nederland. „Dit is af schuwelijk", aldus fractievoorzitter Rouvoet. ,,Als mensen vanwege hun uitspraken - even los van de inhoud daarvan - hun leven niet meer zeker zijn, is er iets fundamenteel mis." den haag/gpd - Bij de familie van Pim Fortuyn is de dood Van Gogh extra hard aangeko men. Hun gedachten gaan te rug naar hun broer die tweeën half jaar geleden om politieke motieven werd vermoord. „Een stukje recent verleden komt weer terug", reageert Simon. „Het gaat om een reeks berich ten. Bedreiging van Geert Wil ders en Ayaan Hirsi Ali. Het grijpt echt in op je gevoel, je persoonlijk leven en de maat schappij. Dit is een normverva ging die niet Nederlands is. Enkele uren na de moord op de filmmaker is het motief van de dader nog niet bekend. „Maar als Van Gogh is vermoord van wege zijn ideeën, dan gaat dat alle perken te buiten. Hier valt niet tegen te beveiligen. Je krijgt zo langzamerhand het gevoel dat we in een bananenrepu bliek leven. Zo word je een ge vangene in je eigen democratie en je eigen land. Het is te gek voor woorden. Ik heb bij de dood van mijn broer de woede van het volk hierover gevoeld", zegt Simon. Voor een zus van Pim Fortuyn kwam het nieuws als een enor me schok. „Wat een wereld, waar gaan we naar toe. Oudste broer Marten, die zich na de moord op Pim, het sterkst politiek profileerde, rea geert aangeslagen: „Ik wil op helemaal niets commentaar ge ven." Amsterdam - Op de Amsterdamse Dam de monstreerden gisteravond naar schatting twintigduizend mensen tegen de geweldda dige moord op Theo van Gogh. ledereen fluit, klapt en slaat op meegebrachte potten en pannen. Lawaai maken was de opdracht en dat wordt met overgave gedaan. Anita de Winter en Esteshan Meyer staan aan de zij kant van het plein en vinden het moeilijk te zeggen waarom ze zijn gekomen. „Het is ge voelsmatig", zegt Esteshan. „Je bent hier met z'n allen om een statement te maken dat dit niet moet kunnen. Ik ben half Indisch, half Nederlands. Ik heb soms het gevoel dat mensen daardoor raar naar me kijken. Dat gaat een nare kant op. Mensen worden in een verkeerd daglicht gezet." Foto: ANP/Rick Nederstigt ruswijk/anp - Kort na het over lijden van Theo van Gogh zijn gisteren op internet condolean ceregisters geopend. Het pu bliek kan terecht op onder meer www.condoleance.nl en www.condoleanceregister.com. Ook zijn condoleances mogelijk op andere adressen, zoals af- scheid.nl, Icondolement.nl en uitvaart.nl. Intussen hebben al tienduizenden mensen gerea geerd op de verschillende web adressen. In de reacties komt vooral tot uiting dat de toleran tie in Nederland ver te zoeken is. „Waar moet dit naar toe in dit land" of „Nederland is zwarter dan Theo van Gogh ons ooit heeft kunnen laten den ken". Ook de term 'bananenre publiek' valt geregeld, of men sen verwijzen naar de islam en de Marokkaanse dader: „Ik vraag me af hoeveel mensen nog begrip kunnen opbrengen voor de islam na deze zoveelste onzinnige moord." Op de Marokkaanse sites ma- roc.nl en maghreb.nl staan hef tige discussies over de moord op Van Gogh. Veel Marokkaan se deelnemers uitten de angst dat nu alle allochtonen worden aangekeken op de moord. Op maroc.nl is het zo druk dat het lang duurt, voordat de bezoeker er doorheen komt. amsterdam/anp - In zijn laatste column in Metro fulmineert Theo van Gogh tegen burge meester Job Cohen van Amster dam en Belgische moslimacti vist Abou Jahjah. Hij stelt daar in dat de Amsterdamse politie geen interesse heeft om au tochtonen die bedreigd worden door een steeds agressiever wordende minderheid te hulp te komen. „En Cohen al hele maal niet." In de column van afgelopen vrijdag gaat Van Gogh in op het feit dat Abou Jahjah overweegt België te verlaten, omdat hij maar 1400 stemmen kreeg bij de laatste verkiezingen. Hij noemt Abou Jahjah een pooier van de profeet omdat hij elke dode Amerikaanse soldaat 'als een overwinning' beschouwt. Van Gogh valt Cohen aan om dat die naar zijn idee een ver keerde houding aanneemt ten opzichte van de moslims. „Toen de geestverwanten van meneer Abou Jahjah bijna 3000 Amerikanen om zeep hielpen in het WTC, was de eerste gang van onze burgemeester naar de moskee. Op scholen, in mos keeën, overal in Amsterdam werd feest gevierd om deze prachtige overwinning op Sa tan. Cohen kroop dan ook voor de gelovigen en betoogde: „Jul lie horen bij ons!" in plaats van te vragen: „Wat doen jullie ei genlijk hier?" Cohen gedraagt zich als een burgemeester in oorlogstijd en dat bedoel ik niet als compli ment. Zijn aanwezigheid demo raliseert de stad en zet groepen tegen elkaar op." Abou Jahjah zegt nu via een woordvoerder dat niet relevant is wat het conflict was met Van Gogh. „Het gaat niet over Van Gogh of over zijn ideeën, het gaat er om hoe we met elkaar omgaan in een samenleving. Moord moet je veroordelen. Geweld is onac ceptabel in een democratie." door Peet Vogels den haag - Voormalig WD-Kamerlid Geert Wilders schuwt net als Van Gogh en inder tijd Fortuyn harde kritiek op de uitwassen van de islam niet. Bedreigd én extra bevei ligd vertelt hij over zijn angst voor een der de aanslag. Zichtbaar aangeslagen zit hij tussen de verhuisdozen in zijn nieuwe werkkamer. „Ik ben vandaag naar deze ka mer gegaan omdat mijn vorige werkruimte een raam heeft dat op de straat uitkijkt. Dat was te gevaarlijk." Wilders accepteert zijn gedwongen verhuizing gelaten. „Natuurlijk ben ik bang. Maar ik blijf wél zeggen wat ik vind." Wanneer hoorde u van de moord? „Vanochtend toen ik bij de Tweede Kamer aankwam. Een journalist kwam het me ver tellen. Mijn beveiligers hadden het al eer der gehoord, maar ze hadden me niets ver teld. Ik kon het in eerste instantie niet gelo ven. Je weet dat zoiets kan gebeuren, maar het is ongelooflijk." Hoe reageerde u? „In eerste instantie dacht ik alleen aan Theo van Gogh, aan zijn familie en zijn vrienden. Later werd ik me steeds meer van mijn eigen situatie bewust. Ik heb het ge voel dat het steeds dichterbij komt. Daar word je bang van." Zijn de veiligheidsmaatregelen rond u ver der aangescherpt? „Ik heb sinds twee weken persoonsbeveili ging. Mijn bewegingsvrijheid was al niet meer wat het was en het zal er niet beter op worden. Ik kan niet eens boodschappen doen of de post uit de brievenbus halen. Ik zei nog tegen mijn vrouw dat ik hoop dat het niet te lang duurt. Zij zei dat het wel eens langer kan gaan duren dan ik denk." Wordt u nu voorzichtiger? „Nee ik blijf mijn verhaal doen. Ik voel me er niet prettiger bij, maar ik kan niet wijken voor deze terreur. Ik voel me eerder ge sterkt in mijn optreden. Het is toch onge looflijk dat je door je woorden zo'n bar baarse dood moet sterven. Ik zie wel paral lellen met de moord op Fortuyn. Van Gogh en Fortuyn waren allebei mensen die van hun hart geen moordkuil maakten. Ze zei den beiden wat ze vonden en zijn daar alle bei op dezelfde manier voor afgeslacht." (advertentie) Wordt de ontslagvergoeding van mijn werknemer verrekend met de WW? Hoe lang krijgt mijn oudere werknemer nog WW? SZWnl Dan weet u het snel den haag/gpd - Ze reageren net zo verbijsterd als autochtone Ne derlanders en net zo ontzet. Ma rokkanen en andere moslims zijn bang dat ze nog meer onder vuur komen te liggen na de moord op Theo van Gogh. Het regende gisteren reacties van moslimorganisaties en in dividuele moslims, waarin zij hun afschuw over de moord op de cineast en columnist betui gen. Een moord gepleegd tij dens de ramadan; 'dat kón geen vrome moslim zijn'. Acteur Hanin Msellek speelde Najib in de televisieserie Najib en Julia van Theo van Gogh. Die serie, zegt hij, heeft meer opgeleverd dan vijfjaar integra tiebeleid. „Van Gogh viel niet de islam aan, maar de funda mentalisten." Marokkanen en moslims die met de cineast hebben gewerkt, geven soortgelijke reacties. Theo van Gogh provoceerde in zijn publieke uitspraken en co lumns, maar was in werkelijk heid een sympathieke man. Fouad Mourigh (19), een van de hoofdrolspelers uit zijn laatste speelfilm Cool: „Toen ik hem leerde kennen, vroeg ik me ver baasd af of dit de Theo van Gogh van de columns was." In gesprekken over de islam waren Mourigh en zijn mede speler Farhane el Hamchaoui (20) het meestal niet eens met Van Gogh. En dat filmpje Sub mission met Ayaan Hirsi Ali vonden ze 'niet kunnen'. El Hamchaoui: „Hij luisterde wel naar ons, maar zijn idee veran derde niet." Dat de dader van Marokkaanse afkomst is, maakt het volgens de Amsterdamse stadsdeelwet houder Fatima Elatik 'dubbel moeilijk' voor de Marokkaanse gemeenschap en moslims in het algemeen. Elatik vindt het verschrikkelijk dat iemand van wege zijn mening is doodge schoten, hoewel zij zelf het lij dend voorwerp was van Van Gogh. „Ik was een onderdrukte geit met mijn hoofddoek en ben verder geregeld voor SS-of- ficier en NSB'er uitgemaakt." Mohamed Sini, voorzitter van Islam en Burgerschap, heeft de moslimbevolking opgeroepen afstand te nemen van de moord. „Deze gruwelijke daad heeft niets te maken met de is lam. In mijn ogen heeft de da der onze religie misbruikt om een andersdenkende te ver moorden. Dat is afschuwelijk. Ik kan mij voorstellen dat er moslims zijn die zich gekwetst voelen door Van Goghs' ideeën over de islam. Maar gebruik het woord om met hem in discus sie te gaan, nooit een wapen." Voorzitter Tonca van het Con tactorgaan Moslims en Over heid spreekt van een verschrik kelijk voorval. „Ik vind zijn op vattingen ovèr de islam afschu welijk en zeer kwetsend voor de islamitische gemeenschap, maar geen enkel motief recht vaardigt moord." Het Landelijk Overleg Minder heden (LOM), dat organisaties van onder anderen Turken, Marokkanen, Surinamers en Molukkers bundelt, toonde zich diep geschokt over de 'aanslag op de fundamenten van onze beschaving', de vrijheid van meningsuiting. Het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI) spreekt van een klap voor de vrijheid van meningsuiting. „Hoewel zijn meningen soms provocerend of zelfs kwetsend waren - in het verleden ook voor joden - is moord nooit en te nimmer gerechtvaardigd", aldus het CIDI. „Theo van Gogh was voor alles een verde diger van het vrije woord. Zijn dood is een trieste bevestiging van het verharde klimaat waar in het publieke debat wordt ge voerd."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2004 | | pagina 3