'Typisch' beelden van mooi Zuid-Holland
Youssou N'Dour: ambassadeur van hoop
KUNST CULTUUR
Bijbelvertaling
is een 'brug van perkament'
Dingen dii
je liever ni(
wilt horen
Keith Richard!
in film als pirl
Last-minute voor concert en theater Toneelgroep Al Dente speelt 'Alkestis'
John Yoko. Foto: AP
Hilton exposeert
John Lennon
Rotterdam - Van de tekeningen
die de in 198Ö vermoorde ex-
Beade John Lennon maakte,
heeft zijn weduwe Yoko Ono
prints gemaakt die tussen 12 en
14 november te zien zijn in het
Hilton Hotel in Rotterdam. De
expositie is een herdenking van
de Bed-In for Peace die het le
gendarische echtpaar in 1969 in
Hilton Amsterdam hield. Yoko
Ono produceert al vanaf 1986
prints van die schetsen en teke
ningen, waarvan ze sommige
heeft ingekleurd. Veel van de
prints, die in oplagen van drie
honderd stuks zijn verschenen,
zijn te koop.
Valkhof krijgt
collectie Toorop
nijmegen - Museum Het Valk
hof in Nijmegen is in het bezit
gekomen van een forse collectie
tekeningen van Jan Toorop. Het
museum sloot onlangs een per
manente bruikleenovereen
komst met de Nederlandse Pro
vincie der Jezuïeten en het Ar
chief Kunstdepot, dat onderge
bracht is in het Nijmeegse
Berchmanianum. Museum Het
Valkhof bezit hiermee een van
de grootste collecties portrette
keningen van de hand van Jan
Toorop, de schilder die een tijd
lang woonde en werkte in Kat
wijk. De portretten zijn tot en
met 20 februari 2005 te zien in
het Prentenkabinet van Muse
um Het Valkhof.
Dunya failliet,
festival blijft
Rotterdam - De stichting
Dunya, organisator van het
jaarlijkse festival in Rotterdam,
is failliet verklaard. Hoe het ver
der gaat met het festival, is niet
bekend. De gemeente Rotter
dam wil het evenement voor de
stad behouden. Het Dunya fes
tival in het park bij de Euromast
staat bekend als het 'oudste en
grootste wereldculturenfestival'
van Nederland en trekt jaarlijks
meer dan 250.000 bezoekers.
Dunya verkeerde al enige tijd in
financiële problemen. Het te
kort bedroeg dit jaar ongeveer
twee ton.
Heimat-kroniek
in Filmmuseum
amsterdam - Het Filmmuseum
in Amsterdam staat in de
maand november in het teken
van een omvangrijke Duitse tri
logie. De drie Heimat-kronie
ken - met in totaal dertig afleve
ringen - van de Duitse cineast
Edgar Reitz geven een beeld
van de Duitse geschiedenis in
de vorige eeuw aan de hand
van het leven van Maria Simon
en haar zoon Hermann. De eer
ste twee afleveringen zijn
maandag te zien, de laatste op
17 november, afwisselend in de
locaties Vondelpark en Cinera
ma. Reitz besloot na het zien
van de Amerikaanse serie Holo
caust in 1978 uit ergernis over
de in zijn ogen onwaarachtig
heid van de serie een lang ge
koesterd plan uit te voeren: een
film maken over zijn geboorte
streek Hunsrück.
De Katteribrug bij Nieuwveen. Foto: Arno Klos
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Janis Ian: Billie's Bones T<
Gehoord: 27/10, Stadsgehoorzaal, li
Nog te horen: 28/10, Stadstheati
Zoetermeer.
Op het podium staat eenzaa
uitgelicht eén klein vrouwtjf
met een gitaar, die haast te
groot voor haar lijkt. De sho
het niet, waarmee ze de afg:
den zaal inpakt, en ze heeft
woon haar daagse kloffie aa
Maar zo intens en meeslepe
zijn maar weinig concerten,
nis Ian lijkt bijna schaamtel:
integer en is, na al die jaren,
die avonden, nog steeds ins
om haar liedjes zo oprecht 1
het hart te zingen alsof ze gi
ren bedacht zijn.
Nu zijn het bepaald niet de
minste liedjes - de melodiet
laten zich moeiteloos in ver
schillende stijlen hullen, al
houdt ze het deze avond sin
en dicht bij de folky wortels
Maar het zijn vooral de teks
die de liedjes een ongehoori
kracht geven. Eigenlijk zingt
over dingen die je liever nie
wilt horen, de minder pretti
kanten van het leven, maar
kiest haar woorden zo zorgv
dig, zo onderkoeld en poëti
een beetje cynisch maar to:
ook melancholiek, dat bijna
liedje raak is.
Het meest schokkende is n: H
wel, dat ze die gave door de
ren heen heeft weten te bev
ren. Haar oude hits klinken e
steeds zuiver en oprecht en
doen niet onder voor receni
werk. 'You have a lovely wil j
schreeuwt ze haar ex dappi
toe, maar, oei, wat doet dat j
pijn.
Van sleetsheid geen spoor,
onstilbare verlangen in 'Bel (l
ween the lines' brengt ze bi r
klassiek, in een gedragen te q
met kleine versnellingen; 'S h
lijkt in zijn simpelheid een j
unieke persoonlijke bekent )j
het toch wel een beetje Cali
ro-achtige 'Seventeen' blijft S|
zijn wrangheid een meestei
werkje. En hoe mooi een li:
als 'If I could only hear my
ther sing again' - op een tei
gevonden tekst van Woody
thrie - 00k is, er gaat niets 11
ven Janis Ian die het over v
broken relaties heeft. Darn 0
len de rafeltjes die haar stei b
inmiddels toch wel vertoon 0
helemaal op hun plek. Zacl
zingend dwingt ze concent 1
af, nu en dan markeert zet ji
regel met expressieve uitha ie
en betekenisvolle snibbighlb
- en het lied staat.
den haag/gpd - RockleSg
Keith Richards beleeft voE
jaar zijn debuut als acteurF
tweede Pirates of the Caij
an-film. De gitarist van da
ling Stones speelt daarin
der van piraat Johnny DepB
opnamen voor deze cinefl
grafische spin-off van em
tractie uit de Disney-piB
ken beginnen in februari.
Depp vertolkte in de eed
rates-film de rol van zee
Jack, Sparrow, en kreeg
voor een Oscar-nomi IE
Destijds verklaarde hij d; e
de door het leven getelri
Stones-gitarist voor ogenrt
als hij in de huid van Sp ei
kroop.
door Theo de With
leiden/alphen aan den rijn -
Wat is typisch Zuid-Hollands?
Een lastige vraag, want deze
provincie is een samenraapsel
van oude steden en groeiker
nen, strand en polders, zee en
veenriviertjes. Fotoclubs zijn de
afgelopen weken op zoek ge
gaan naar de identiteit van
Zuid-Holland. De Leidse foto
grafen vonden een aankno
pingspunt in Rembrandt en de
Alphense collega's in bruggen.
Acht fotoclubs hebben meege
werkt aan het project 'Typisch
Zuid-Holland' van het Kunstge
bouw, de stichting voor kunst
en cultuur in deze provincie. Ze
kregen daarbij begeleiding van
een professioneel fotograaf en
een tekstschrijver. De opdracht
was om een serie van tien foto's
te maken die een actueel on
derwerp in beeld brengen en
toch een band met het verleden
hebben. De acht series bij el
kaar moeten duidelijk maken
wat typerend is voor Zuid-Hol
land.
Het Kunstgebouw haakt hier
mee aan bij de Week van de Ge
schiedenis, die van 30 oktober
tot en met 7 november voor het
eerst wordt gehouden. Leden
van de Alphense fotoclub Alp-
hoto hebben zich op bruggen
gestort. „De meeste Alphenaren
zijn import. Ze hebben niet van
oudsher een binding met deze
streek", verklaart Herman de
Kruyff deze keuze. „Maar water
en bruggen zijn typisch voor
Zuid-Holland en spreken tot ie
ders verbeelding."
De Alphense amateurfotogra
fen zijn over de provincie uitge
waaierd om bruggen vast te leg
gen. In de serie is de ontwikke
ling te zien van een klein brug
getje over een sloot tot de ma
jestueuze Erasmusbrug in Rot
terdam. Zelf heeft De Kruyff
een foto gemaakt van de Rem-
brandtbrug in Leiden. „Dat
bruggetje is natuurlijk niet echt
oud, maar nagemaakt oud.
Omdat het vlak bij de geboorte
plek van Rembrandt is, heeft
het voor mij toch historische
waarde."
De Alphenaar had voor de gele
genheid bijna beter kunnen
aanhaken bij de Leidse Ama
teurfotografen Vereniging (LAV)
Leden van deze club hebben
zich laten inspireren door hun
beroemde stadgenoot Rem
brandt van Rijn. Net als hij heb
ben ze geprobeerd het con-
trastspel van licht en donker
vast te leggen. De schilder Rem
brandt deed dat met verf op
doek. De hedendaagse fotogra
fen konden schilderen met digi
tale technieken.
De Leidse fotografen hebben in
de stad gezocht naar plekken
waar licht en donker met elkaar
de strijd aanbinden. Bijvoor
beeld door het interieur van
een oud pakhuis vast te leggen,
waarbij door de buitendeur
licht naar binnen glipt. Het kan
ook gezien worden als een con
frontatie tussen verleden (bin
nen) en heden (buiten). Andere
leden van LAV hebben het zon
dagse kerkbezoek, grootmoe
ders holjeswoning of het meel
van de molenaar gefotogra
feerd.
Typisch Zuid-Holland' - 29
oktober t/m 18 november,
provinciehuis, Den Haag. De
expositie is begin volgend jaar
in Alphen aan den Rijn te zien.
Met Leiden wordt nog gespro
ken over een tijd en een
plaats.
Amsterdam - Amsterdam krijgt mogelijk met in
gang van maart volgend jaar een last-minute tic
ketshop voor kaartjes voor theatervoorstellingen
en concerten. Dat is voor het eerst in Nederland.
Zoals de plannen nu liggen, zijn de resterende
kaartjes voor dezelfde avond vanaf 12.00 uur be
schikbaar voor de helft van de prijs. Het gaat om
een selectie uit het totale aanbod, die dagelijks
wisselt.
Dat heeft Benieri van Berkel van het Holland Fes
tival bevestigd. Ze kwam op het idee samen met
Menno Tummers van De IJsbreker en Frank van
der Schaar van Gastprogrammering Het Muziek
theater, maar inmiddels zouden alle theaters en
gezelschappen zich erachter hebben geschaard.
Een winkeltje waar je voor dezelfde avond kaart
jes voor een gereduceerde prijs kunt kopen, is in
grote metropolen als Londen en New York al ja
ren een begrip. Het is de bedoeling dat het in
Amsterdam een proef van drie jaar wordt. Be
langstellenden kunnen via telefoon en internet
kijken wat er nog beschikbaar is, maar moeten
net als in New York en Londen in de rij om kaart
jes te bemachtigen.
Het Uitburo van Amsterdam zal gedurende die
eerste periode de faciliteiten aanbieden.
leiden - Toneelgroep Al Dente speelt vanaf mor
genavond in Theater De Ware Liefde het toneel
stuk 'Alkestis' van Euripides. Deze schrijver staat
te boek als de 'meest menselijke' onder de Griek
se tragediedichters. Regisseur Jos Nijhof van Al
Dente herschreef de tekst.
'Alkestis' is een minder bekende tekst van Euripi
des, die in de. vijfde eeuw voor Christus leefde.
Centrale figuur in het verhaal is Admetos, koning
van Ferai. Hij accepteert het offer van zijn vrouw
Alkestis die bereid blijkt haar leven te geven om
daarmee dat van haar man veilig te stellen. Wan
neer de halfgod Herakles op visite komt, raakt
Admetos verscheurd tussen het verdriet om de
vrijwillige dood van zijn vrouw en zijn verplich
tingen als gastheer. Zodra Herakles de reden van
Admetos' droefheid begrijpt, besluit hij Alkestis
te redden.
Al Dente speelt het stuk behalve morgen ook op
zaterdag en op 5, 6, 10, 11, 12 en 13 november.
De aanvang van de voorstellingen is steeds om
20.30 uur. Reserveren is mogelijk via de website
van Al Dente (www.aldente.nl) of via 06-
10614663.
De Ware Liefde is gevestigd aan de Kagerstraat 1
in Leiden.
Door een open deur glipt het licht naar binnen in een Leids pakhuis. Foto: Cor Slegtenhorst
den haag/gpd - „Wij bouwen aan een perkamenten
brug waarover de Messias kan komen. Zo typeerde
rabbijn Awraham Soetendorp bij het verschijnen van
een nieuwe interconfessionele bijbelvertaling, de ver
taalwerkzaamheden. De rabbijn, leidsman van de libe
rale joodse gemeente in Den Haag, sprak de hoop uit
dat deze gezamenlijke arbeid tot een beter begrip van
eikaars geloof, en uiteindelijk tot een betere samenle
ving zal leiden. Hij betrok ook de islam in zijn preek.
Het 'perkament' in de beeldspraak van de rabbi heeft
betrekking op de oude geschriftsdrager waarop de
joodse, christelijke en islamitische boeken zijn ge
schreven. De rabbijn sprak zijn woorden bij de ope-
ning van de tentoonstelling 'Het woord is boek gewor
den', waarin Museum Meermanno een grote verschei
denheid aan bijbeluitgaven door de eeuwen heen
toont.
Soetendorp benadrukte dat de nieuwe bijbelvertaling
het begin is van samenwerking tussen joden en chris
tenen. Hij noemde het Nieuwe Testament, dat in het
joodse geloof wordt verworpen maar nu ook opnieuw
is vertaald, in navolging van de joodse filosoof en theo
loog Maitin Buber 'een troostrijk geschrift van mijn
grote joodse broeder', Jezus.
Ook haalde de voorganger voorbeelden aan uit de ko
ran, waaruit blijkt dat joden en christenen ervan kun
nen leren ten behoeve van hun eigen vertalingen. Hij
wees erop dat het begrip 'jihad' niet letterlijk heilige
oorlog betekent, maar 'de overwinning van het positie
ve op het negatieve'. Ook riep hij Palestijen en joodse
Israëliërs, met een verwijzing naar de actuele situatie
rond de Gazastrook, op vreedzaam land te delen.
'Het Woord is Boek geworden' - t/m 23 januari, Mu
seum Meermanno, Prinsessengracht 30, Den Haag.
Openingstijden: di t/m vr 11-17 uur, za/zon 12-17
uur. Zondag 7 november zal Nicolaas Matsier, een
van de vertalers, spreken in de Paschaliskerk, Goed-
lijfstraat 5 in Den Haag. Aanvang 12.00 uur.
Nicolaas Matsier. Foto: GPD
Afrikaanse zanger ontvangt Unesco-muziekprijs 2004
door Rob Cobben
aken - Youssou N'Dour krijgt
vanavond in Aken de Unesco-
muziekprijs 2004 uitgereikt. Het
is de zoveelste onderscheiding
voor Afrika's succesvolste zan
ger. Momenteel is hij op tournee
met het Fathy Salama Orchestra
uit Caïro. Volgende week staat
hij in het Concertgebouw in Am
sterdam.
Bewierookt en gelauwerd, we
derom de hemel ingeprezen, nu
vanwege zijn nieuwe album
Egypt, en vanavond bekroond
met de Unesco-muziekprijs
2004. Menig artiest zou van
zo'n succesverhaal naast z'n
schoenen gaan lopen. Zo niet
Youssou N'Dour, uitvinder van
de swingende m'balax die tra
ditionele West-Afrikaanse rit
mes koppelt aan moderne
stadsmuziek.
De 45-jarige zanger uit Senegal
reageert nuchter op de zoveel
ste prijs waarvoor hij een plekje
moet zoeken in de trofeeënkast.
„Ik zie het als een bevestiging
dat ik op de goede weg zit en
als een aanmoediging dat ik
moet doorgaan", zegt hij en
voegt eraan toe dat hij deze on
derscheiding opdraagt aan zijn
moeder en grootmoeder. „Zij
zijn griots, verhalenvertellers,
aan wie ik veel te danken heb.
In feite hebben zij mij het vak
geleerd."
N'Dour krijgt de Unesco-prijs
niet alleen voor zijn muzikale
oeuvre, maar ook voor zijn
maatschappelijke inzet en be
trokkenheid. Als ambassadeur
van Unicef, Amnesty Interna
tional en de Wereld Voedsel Or
ganisatie zet de muzikant uit
Dakar zich al jaren in voor een
betere wereld. „Ik zie het als
mijn taak om die organisaties te
steunen. Dat is uitstekend te
combineren met mijn muzikale
carrière. Via mijn liedjes kan ik
problemen bespreekbaar ma
ken, mensen aan het denken
zetten. En interviews met de
media bieden de mogelijkheid
mijn boodschap van hoop en
tolerantie uit te dragen."
In Senegal zet Youssou N'Dour
Youssou N'Dour op het podium: „Ik wil van godsdienst weer een feest maken. Als mijn cd daarbij helpt is het meegenomen." Foto: GPD
zich in voor nieuw talent. In
zijn Xippi-studio biedt hij hen
de mogelijkheid om cassettes
en cd's op te nemen op een ei
gen muzieklabel. Daarnaast
heeft hij computercursussen
opgezet om jongeren ver
trouwd te maken met het inter
net - 'kennis maakt macht' - en
investeert hij in de infrastruc
tuur van zijn vaderland. „Ik ver
dien genoeg om een deel af te
staan aan de ontwikkeling van
mijn land. Ik ben gelukkiger
met een extra baan die ik kan
creëren voor iemand dan met
een nummer-1-hit. Al zofgt dat
laatste er wel voor dat ik banen
kan scheppen of kan investe
ren."
N'Dour toert momenteel door
Europa met het Fathy Salama
Orchestra uit Caïro. Met dat or
kest nam hij zijn nieuwste cd
Egypt op, waarmee hij de posi
tieve kanten van de islam wil
belichten. De islam is een reli
gie die openstaat voor toenade
ring en uitwisseling van ideeën,
zegt hij. „Ik heb lang getwijfeld
of ik deze cd wel wilde uitbren
gen. Het hele project was aan
vankelijk bedoeld als een eerbe
toon aan mijn vader, die een
grote fan was van de Egyptische
zangeres Oum Kalsoum. Maar
toen Bush Irak binnenviel,
kreeg het allemaal een andere
dimensie en wilde ik er een
sterk statement van maken. Ik
heb nu een brug gebouwd tus
sen Dakar en Caïro. Maar het
moet ook mogelijk zijn om an
dere bruggen tussen landen of
steden te bouwen."
Volgens N'Dour, een fervente
aanhanger van het soefisme,
zorgt onwetendheid voor de
grootste misverstanden die uit
eindelijk kunnen leiden tot
blinde haat. „Een kleine groep
zonder normbesef haalt het
nieuws en vormt het totaal
beeld van een in wezen zeer
vredelievende religie. Ik wil van
godsdienst weer een feest ma
ken. Als Egypt erin slaagt een
juister beeld van de islam te ge
ven, is mijn doel geslaagd."
Op het podium voelt hij mo-
Concert Youssou N'Dour -
vrijdag 5 november in het Am
sterdamse Concertgebouw.
Met het Fathy Salama Orches
tra. Aanvang: 20.15 uur.
menteel een diepere beleving
van zijn muziek, vertelt hij. „De
meeste mensen kennen me als
iemand die een flinke dosis stu
wende ritmes loslaat, maar ik
wil ook een andere kant van
mezelf laten zien. Ik heb het ge
voel dat ik deze spirituele num
mers intenser kan beleven. Het
positieve beeld van wat er zich
op het podium afspeelt, kan
een voorbeeld zijn voor het pu
bliek in de zaal."
Plannen voor de toekomst heeft
de charismatische zanger, die
twee jaar geleden ook al de
Prins Clausprijs ontving, volop.
Hij droomt van vrede en een
heid in Afrika en wil om dat te
bereiken een vredestournee or
ganiseren met optredens, con
ferenties en ontmoetingen met
diverse leiders. Meer concreet
zijn de concerten die hij in 2005
met zijn band Super Etoile gaat
geven in tal van Afrikaanse lan
den. N'Dour: „Die tournee zal
in het teken staan van de strijd
tegen malaria. Deze ziekte
doodt nog altijd veel te veel
mensen en moet uitgeroeid
worden. Ik hoop dat ik daar
mijn steentje aan kan bijdra
gen."
N'Dour houdt
van verhalen
en van verha
len vertellen.
Foto: AP
