Geding over
beperkingen
voetbalfoto's
MEDIA
Apple schudt aan digitale muziekboom
Berdien Stenberg weet niet
waar haar gouden platen zijn
■■■■Él I
Spaanse tv beschermt kinderen
Legale downloadwinkel iTunes nu ook in Nederland
Al-Jazeera ook
in het Engels
Spoorloos doet
DNA-onderzoek
NL-Net stopt
uitzendingen
iilMK
Hongkong - De toonaangeven
de Arabische nieuwszender al-
Jazeera lanceert een Engelstali
ge zender die wereldwijd 24 uur
per dag gaat uitzenden. Het
nieuwe kanaal moet tegenwicht
bieden aan Westerse nieuws
zender als CNN en BBC, zo
heeft het televisiestation uit Qa
tar gisteren bekendgemaakt. Al-
Jazeera International gaat eind
volgend jaar de lucht in, zo liet
een woordvoerder van de zen
der tijdens een bijeenkomst in
Hongkong weten. Het moet een
„betrouwbaar, gezaghebbend
en evenwichtig" alternatief
worden voor Westerse media.
Er komen redacties in Washing
ton, Londen en Kuala Lumpur.
Hilversum - Twee ziekenhuizen
in Amsterdam stellen weefsel
beschikbaar van een overleden
man om met zijn DNA vast te
stellen of hij de vader is van een
26-jarige vrouw. Dat gebeurt op
initiatief van het KRO-program-
ma Spoorloos. De vrouw is in
1978 geboren, volgens de moe
der na een affaire van één nacht
met een Amsterdamse student.
De man is in 1995 overleden
aan kanker, en werd behandeld
in de ziekenhuizen. Die moeten
weefsel tien jaar bewaren voor
(erfelijkheids) onderzoek. De
uitslag is in de uitzending van 1
november te zien.
Hilversum - Het nieuwspro
gramma NL-Net stopt er na ze
ven jaar mee. Het programma
is een samenwerking van de
omroepen op Nederland 1 en
de regionale omroepen, en
toont opmerkelijke onderwer
pen uit de regio. De laatste uit
zending is op 5 november. Uit
concurrentieoverwegingen ge
ven de regionale omroepen
geen toestemming meer om het
programma om 17.35 uur uit te
zenden. De uitzènding zou dan
tegenover eigen programma's
staan. Op een ander tijdstip is
er echter op Nederland 1 geen
plaats voor het programma.
donderdag 28 OKTOBER 20C
door Dolf Rogmans
Hilversum - Fotografen, uitge
vers en journalisten spannen de
ze week nog een kort geding aan
tegen de Eredivisie CV. Daarmee
willen ze voorkomen dat de
voetbalclubs in de hoogste divi
sie van het betaalde voetbal ko
mende vrijdag al de vrijheid van
fotografen in het stadion aan
banden leggen.
De Eredivisie CV wil vanaf vrij
dag aan alle fotografen nieuwe
huisregels uitdelen. Daarin
staat onder meer dat het foto
grafen verboden is tijdens de
wedstrijd beelden vanuit het
stadion te verzenden via een
mobiel netwerk. Daarmee wil
len de clubs voorkomen dat uit
gevers nu of in de toekomst fo
to's verkopen aan bijvoorbeeld
bezitters van mobiele telefoons.
De clubs hebben die rechten
namelijk al verkocht aan In-
fostrada, de exploitant van
sportstatistieken. Die levert
naar verwachting de beelden
aan de grote telecombedrijven.
Wie vanaf volgend seizoen mo
biel wedstrijdfragmenten wil
zien, moet wel een umts-mo-
bieltje aanschaffen. Deze tech
nologie brengt bewegende
beelden op de zaktelefoon. Al
leen KPN Telecom, T-Mobile en
Vodafone verkopen tot nog toe
umts-telefoons. Voor enkele
euro's per week kan de consu
ment zich abonneren.
Uitgevers van dagbladen en
tijdschriften, verenigd in het
Nederlands Uitgevers Verbond,
de journalistenvakbond NVJ,
het Genootschap van Hoofdre
dacteuren en de Nederlandse
bunnik/anp - Ook Nederland
heeft sinds gisteren een eigen
iTunes Music Store, de in de VS
en elders in Europa al zeer suc
cesvolle legale internetmuziek
winkel van computerfabrikant
Apple. Het bedrijf lanceerde
dinsdag een Engelstalige versie
van de winkel, die ook Neder
landse muziekliefhebbers be
dient. De catalogus bevat bijna
700.000 nummers, die 99 euro
cent per stuk kosten.
Nederlandse muziek is bij iTu
nes helaas echter nog maar in
beperkte mate beschikbaar.
Marco Borsato, de bestverko
pende Nederlandse artiest, is
zelfs helemaal afwezig. Toch
verwacht Apple de Nederlandse
markt voor het legaal downloa
den van muziek een belangrijke
stimulans te geven. „Dat heb
ben wij tot dusver overal ge
daan", stelde Eddy Cue, bij de
Amerikaanse computerfabri
kant verantwoordelijk is voor
iTunes. Cue zegt dat er hard
wordt gewerkt aan een groter
Nederlands aanbod. „We zijn
nog maar net begonnen."
De verkoop van digitale muziek
via internet staat in Nederland
in de kinderschoenen. Er zijn
inmiddels vele aanbieders,
maar de meeste computerge
bruikers zoeken hun heil nog
steeds in het illegaal downloa
den. Onderzoeksbureau Forres
ter schat dat de inkomsten uit
legale verkoop dit jaar 2,4 mil
joen euro zullen bedragen.
Apple heeft wereldwijd al meer
dan 150 miljoen liedjes ver
kocht via iTunes. In juni
de onderneming in Euro]
eerste schreden met een I
Franse en Duitse winkel,
wel Apple dat niet hardop
dient de muziekverkoop x
als katalysator voor de vei
van zijn populaire iPod
ziekspelers. De muziekuitg
strijken het overgrote dee
de inkomsten uit iTunes O]
Vereniging van Fotojournalis
ten verzetten zich tegen de be
perking van hun rechten.
NVJ-woordvoerder Hans Ver-
ploeg: „De clubs kunnen de
media geen beperkingen opleg
gen hoe ze nieuws verspreiden.
Als de clubs de beelden zelf wil
len verkopen, moeten ze dat
doen. Maar dan kunnen ze niet
tegelijkertijd ook de vrije
nieuwsgaring beperken. Of uit
gevers hun nieuws via een
krant, het internet of een mo
biele dienst verspreiden is hun
eigen keuze, niet die van de
Eredivisie CV. Nieuws moet ge
woon vrij beschikbaar zijn."
Volgens Sven Klos, advocaat
van de voetbalclubs, beroepen
de clubs zich op het huisrecht,
waarbij een eigenaar of huurder
van een gebouw kan bepalen
wat er binnen gebeurt. „Dat is
de kurk waarop het Nederland
se voetbal drijft. Daarom kun
nen er ook tv-rechten worden
verkocht." De partijen hebben
sinds deze zomer over de kwes
tie gepraat. Volgens Klos zat er
geen schot meer in de zaak, en
is daarom besloten de nieuwe
regels eenzijdig op te leggen.
Verploeg wil voor die tijd een
uitspraak van de rechter. „Ik
begrijp niet dat de clubs het nu
op de spits drijven, door zo snel
met de nieuwe huisregels te ko
men. Het leidt tot een verhar
ding van de standpunten. In
Engeland speelt deze discussie
ook. Daar hebben kranten al af
gesproken dat ze geen sponsor
namen meer noemen en ook
op foto's proberen ze namen en
logo's uit beeld te houden. Ik
sluit niet uit dat het in Neder
land ook die kant op gaat."
Met de entree van Apple's internetmu
ziekwinkel iTunes in Nederland is de strijd
om de gunst van de muziekliefhebber een
nieuwe fase ingegaan. De aanbieders van
legale digitale muziekbestanden konden
tot dusver rustig pionieren, maar met de
slagkracht van Apple is die tijd definitief
voorbij.
amsterdam/anp- De Amerikaanse com
puterfabrikant begon dinsdagavond de
langverwachte uitbreiding van de Euro
pese activiteiten van iTunes. De grootste
verrassing was dat de onderneming niet
meer kiest voor een aparte winkel per
land, maar voor een Engelstalige EU-
versie die computergebruikers in Neder
land, België, Italië, Spanje en nog een
vijftal Europese landen bedient.
Daarmee moet de liefhebber van Neder
landse muziek zijn favoriete zangers
voorlopig even ergens anders zoeken.
De EU-versie bevat weinig Nederlandse
artiesten. Eddy Cue, topman van iTunes,
kon er amper een aantal noemen. André
Hazes en Acda de Munnik kwamen
met veel moeite uit zijn mond, en voor
het gemak schaarde de Amerikaan K3
ook onder de Nederlandse acts.
Bevreesd is Apple wel voor de reactie op
het gebrek aan nationale artiesten. Cue
had voor vragen daarover speciaal een
lijstje klaarliggen met wat 'voorname'
artiesten van elk land waarvoor de EU-
versie van iTunes is bedoeld. Daar stond
ook René Schuman bij, de Elvis-imitator
van weleer die amper nog platen ver
koopt.
Apple is rijkelijk laat met zijn 'Neder
landse' entree. In de vier maanden die
Zanger Bono (links) en gitarist The Edge van U2 flankeren Apple-baas Steve Jobs bij de
presentatie van de iTunes Store Europe en nieuwe iPods. Foto: Reuters/Monica Davey
er tussen de Franse, Britse en Duitse in
troductie en de EU-versie zaten, nam
het aantal concurrenten flink toe. De be
langrijkste zijn Free Record Shop en Mi
crosoft, maar ook het Britse OD2 (opge
richt door Peter Gabriel) timmert flink
aan de weg door zijn muziekcatalogus te
openen voor steeds meer internetaan
bieders die de muziek doorverkopen.
Toch hoeft de vrees voor de concurren
tie niet zo groot te zijn. Apple heeft
anderhalf jaar tijd van iTunes een ij
sterke merknaam gemaakt. Daarna
kan het met groot gemak klanten tr
ken. In de Verenigde Staten, het mi
kwalhalla, heeft de computerfabrik
meer dan de helft van de muziekve
koop via internet in handen. De iPc
waarop de nummers kunnen word
gespeeld, is momenteel de hipste n
ziekspeler die er te koop is.
Bovendien wordt iTunes geroemd
zijn gebruiksgemak. Nummers zijn
een mum van tijd gevonden en op
len. Dat valt bijvoorbeeld bij Free R
cord Shop bijhoorlijk tegen, omdat
muziekketen nog schippert tussen
traditionele verkoop van cd's en di<
digitale bestanden.
In het voordeel van Apple spreekt c
dat het inmiddels zó groot is dat ex
sieve overeenkomsten met grote ar
ten mogelijk zijn. De onderneming
bijvoorbeeld de rockband U2 aan z
verbonden. Dat komt binnenkort t(
ting in een speciale U2-iPod en in t
digitale verzamelbox met alle numi
van de Ierse band, inclusief 25 noo
der uitgegeven tracks.
Apple denkt dat steeds meer artiest
voordelen van de onlineverspreidii
zullen ontdekken. Ilse de Lange is 1
voorbeeld al eens bij Apple Nederli
langsgeweest om te praten over he
schikbaar stellen van haar muziek
iTunes. Zij was toen net aan de kari
zet door haar platenmaatschappij V
ner Music. Volgens iTunes-topmar
zijn de belangen daarbij groot, omi
nationale artiesten met iTunes een
groter bereik krijgen. „Wij brengen
muziek de gehele wereld over."
WAAR ZIJN ZE GEBLEVEN?
door onze correspondent
Henk van den Boom
Barcelona - Het moet afgelo
pen zijn met de 'telebasura',
het televisie-vuilnis, tijdens de
uren dat de Spaanse kindertjes
voor de buis zitten. En dat zijn
er niet weinig. Uit het nieuwste
onderzoek blijkt dat een Spaans
kind gemiddeld vier uur per
dag televisie kijkt. De regering
eist van de tv-makers dat ze
daar rekening mee houden.
Minder geweld, minder seks en
geen grof taalgebruik. Vóór de
kerstvakantie, de periode waar
in de kinder-kijkcijfers nieuwe
recordhoogtes bereiken, moe
ten de twee publieke staatszen-
ders, de drie commerciële om
roepen en de tientallen regio
nale kanalen de stofkam door
hun programmering halen.
Vice-premier Maria Teresa Fer
nandez de la Vega en de televi
siebazen sloten eerder deze
week een pact waarin de laat-
sten beterschap beloofden.
Wettelijk is er in Spanje al veel
geregeld op het gebied van tele
visienormen, maar niemand
houdt zich er aan. Een bijko
mend probleem is dat kleine
kinderen in Spanje vreselijk laat
opblijven, zodat ze veel zien.
Om ergens een grens te trekken
wordt in de overeenkomst uit
gegaan van 22 uur als de gang
bare kinderbedtijd, maar de
praktijk is vaak anders. Een
werkgroep heeft opdracht om
normen te formuleren waaraan
de programma's moeten vol
doen. Er komt een commissie
die dit controleert. De straffen
bij overtreding lopen op van
hoge boetes (tot 600.000 euro)
tot een uitzendverbod.
Belangenorganisaties van ou
ders roepen al heel lang dat ze
hun kinderen niet kunnen be
schermen tegen de 'slechte in
vloeden' van sommige tv-pro-
gramma's. Het gaat niet alleen
om films en series waarin veel
geweld en seks voorkomt. Ook
de Spaanse praatprogramma's
zijn soms van een bedenkelijk
niveau. Aan de hand van be
paalde onderwerpen (overspel,
verkrachting, echtelijk geweld
etcetera) worden beelden ge
toond die schokkend kunnen
zijn voor kinderen.
De Spaanse nieuwsprogram
ma's schromen eveneens p
om de gruwelijkste beeldej'
tonen. En dan gaat het niej
leen om bloederige actie-
nieuws-uitzendingen die d
en om verkeersongelukkej
schietpartijen. Ook de ge^
journaals doen weinig mol
om de kijker de meest gru|
ke details te besparen.
De belangenorganisaties ifi
Spanje hebben positief ger
geerd op de nieuwe afspra1'
maar een woordvoerder v
consumentenbond voor k
wees erop dat het succes
of valt met een efficiënte o
trole en vervolging. Hij roi
kijkers op om klachten in
dienen als ze vinden dat t
paalde programma's zich
aan de normen houden.
Berdien Stenberg: „Het was geweldig, maar ik hoef niet zo nodig meer te reizen. Dat heb ik gehad, eerlijk gezegd." Foto: Ton Kastermans
Eens waren ze beroemd, nu hoor of zie je weinig
meer van ze. Hoe zou het toch met die Bekende
Nederlanders van weleer zijn? Vandaag: fluitiste
Berdien Stenberg.
door Flip Versteegh
„Het waren geweldige jaren, ik heb er volop van
genoten. Nog steeds trouwens. Dankzij het suc
ces ben ik in alle uithoeken van de wereld ge
weest, ik heb me helemaal gek gereisd. Nu is dat
allemaal een stuk minder geworden, ik hoef ook
niet zo nodig meer te reizen, dat heb ik gehad,
eerlijk gezegd."
„Wat het succes met me heeft gedaan? Niet zo
veel eigenlijk. Ik kom uit Twente, en Tukkers zijn
doodnuchtere mensen. Niet lullen maar poetsen,
weet je wel. Bij mij thuis hangen er ook maar
twee gouden platen aan de muur. Al die andere,
en dat zijn er toch zo'n twintig, zitten ergens in
dozen, bij de andere ouwe rommel. Ik zou niet
eens weten waar."
„Wat mij betreft zit succes niet in dergelijke din
gen. Daar heb ik het in elk geval nooit voor ge
daan. Waarvoor wel? In de eerste plaats voor mij
zelf. Je kunt volgens mij dit vak pas goed beoefe
nen als je het echt leuk vindt om te musiceren.
Als je ontroerd kunt raken van een mooi stuk
muziek. En wanneer je er dan in slaagt om met
dat gevoel ook anderen te raken, doe je het goed.
Mijn grootste voldoening haal ik - oké, het klinkt
misschien flauw - uit het applaus. Dan weet ik
dat mijn publiek een mooie avond heeft gehad."
„Dat ik me al een tijd druk maak om het absurde
systeem van de rechten in de artiestenwereld
heeft denk ik te maken met een andere kant van
mijn persoonlijkheid. Ik kan er niet tegen als ie
mand onrecht wordt aangedaan. En dat is pre
cies wat gebeurt met duizenden mensen in de
muziek- en toneelwereld. Samen met Huub Sta
pel, de acteur, heb ik de stichting IRDA opge
richt, International Rights Collecting and Distri
bution Agency. We willen daarmee de toeslagen
veilig stellen die de consument tegenwoordig be
taalt op elk beschrijfbaar cd-tje dat hij koopt. Die
toeslag moet worden verdeeld onder uitvoeren
den, componisten en platenmaatschappijen.
Maar dat gebeurt nog steeds niet eerlijk. Daarom
zitten we er nu met IRDA bovenop."
„Tuurlijk, in Huize Stenberg staan ook compu
ters. Vier zelfs, ja ook met cd-brander. Is ook he
lemaal niks mis mee. Je mag voor jezelf namelijk
best een kopietje van een cd maken. Maar niet
tien om ze vervolgens weg te geven. En je moet
ze ook niet gaan verkopen. Want dan pleeg je
niet alleen broodroof, het is ook nog illegaal."
„Toen ik in Almere kwam wonen, hoorde ik op
de lokale televisie over crisis in het gemeentebe
stuur. Het college was opgestapt. Daar wilde ik
meer over weten. En ik kwam er achter dat er
heel wat mis was. Ik verdiepte me erin, bezocht
vergaderingen en voordat ik het wist werd ik voor
het CDA gevraagd. Nu ben ik al enkele jaren
raadslid en maak ik me over allerlei plaatselijke
dingen druk."
Woonplaats:
Almere. Als Berdien Steu
nenberg geboren in Almelo.
Leeftijd:
„Laat maar in het midden."
Was bekend door:
Dwarsfluit, gouden platen
sinds 1983, onder meer
Rondo Russo, Berdinerie,
Flute Fiesta, Ode aan Ama-
deus.
Hoogtepunt:
Geboorte kinderen.
Dieptepunt:
Overlijden moeder.
Verdient nu de kost met:
Nog steeds musiceren, za
ken, politiek en natuurlijk de
auteursrechten van tiental
len succesplaten.
Nog herkend op straat?:
Ja
Het laatst in de bladen:
„In juni, toen ik in het Dolfi
narium was ter gelegenheid
van een nieuwe show."
Amsterdam - Wat bezielt de jeugd van te
genwoordig? BNN probeert de mentaliteit
van elf jongens en meisjes in één kaleido-
scopisch beeld te vangen. Het Elftal staat
model voor 1,3 miljoen jongeren.
Er zit helemaal geen Turk tussen, zeiden
vrienden van Jihad Alariachi (21) over Het
Elftal. De Amsterdamse vertegenwoordigt
in haar eentje het islamitische smaldeel van
de Nederlandse bevolking in de steekproef
van BNN. „Nu ik er zo over nadenk, zit ik er
vooral in omdat ik homoseksueel ben",
zegt fotomodel Dominic van der Pas (22).
In het programma Het Elftal bracht de jon
gerenomroep elf jongeren bijeen die een
afspiegeling vormen van de jeugd in de
leeftijd van 18 tot 24 jaar. Uit onderzoek
blijkt dat daarvan de helft bij hun ouders
woont en nog op school zit, tien procent
werkloos is en nog weer tien procent ho
moseksueel. Geprobeerd is alle groepen
naar rato van hun aandeel in de gehele ge
neratie, een basisplaats te geven in het elf
tal.
In de eerste aflevering, twee weken gele
den, werden ze door Jeroen Pauw, Bridget
Maasland en Eddy Zoëy ontvangen. Met
een werd duidelijk dat het team van BNN
uit stuk voor stuk bijzonder bezige baasjes
bestaat. In het Elftal ontbreekt bijvoorbeeld
de stereotype student die een gat in de dag
slaapt. Als overtuigd christen is Rogier (20)
feitelijk de modelburger van premier Balke
nende, zoals Zoëy opmerkte. Hij heeft zelfs
politieke aspiraties, wil ook best premier
worden, maar dan niet voor het CDA maar
voor de Christenunie.
Dennis (20), alias Spenk, is een rapper die
uit alle macht de geneugten van (frank,
drugs en sex bezingt. „Je zal mij niet horen
zeuren over de maatschappij." Agnes (20)
wil later graag boer worden, net als haar
ouders die zestig koeien hebben. Clara (23)
heeft thuis geen televisie. Ze doet liever
vrijwilligerswerk en bezoekt ernstig zieke
kinderen in het ziekenhuis.
„Iedereen heeft wel een soort droom", er
kent Dominic. „Het was leuk geweest als ze
er ook iemand in hadden gestopt die hele
maal niets doet. Maar ik ken niemand in
mijn omgeving die niet keihard moet wer
ken om het hoofd boven water te houden.
Jongeren kunnen in de huidige samenle
ving niet niets doen. Dat kan niet meer. Het
is absoluut niet makkelijk."
Als model heeft hij in de ogen van velen
maar een luizenbaantje. Hij wil Het Elftal
aangrijpen om voor eens en altijd met dat
beeld af te rekenen. „Modellenwerk is niet
alleen maar een feestje hier en een tapijtje
daar," zegt hij. „Ik bezoek soms wel dertien
bedrijven op een dag om maar werk te krij
gen." Door zijn onalledaagse baan met on
regelmatige verdiensten kan hij bovendien
geen hypotheek krijgen.
Zoals elke aflevering van Het Elftal een ei
gen thema heeft, gaat het programma van
vanavond over wonen. De problemen van
Dominic worden vergeleken met de woon
situatie van Sebastiaan die in een internaat
woont, en Elisa die op achttienjarige leef
tijd al een manege runt en van haar vader
zomaar een kast van een huis krijgt.
„Als je als jongere een huis wilt kopen, heb
je rijke ouders nodig of je moet de Staatslo
terij winnen", zegt Dominic. Jihad ('dat be
tekent inspanning voor het geloof en niet
onthoofdingen of terrorisme') zal te zien
zijn wanneer ze de Ramadan afsluit. De
studente Communicatie was blij dat ze Eli
sa (18) kon laten zien dat niet alle meisjes
met een hoofddoek worden onderdrukt en
het doekje opgedrongen hebben gekregen.
Maar het valt nog niet mee om je in te le
ven in een volslagen ander standpunt. „Te
gelijk heb ik met iedereen uit Het Elft
iets gemeen, al is het maar heel weini s
zegt Jihad. Volgens haar zijn jongerer j[
reid meer van elkaar te accepteren da^
deren. „Jongeren gaan naar school, sj|.
en moeten werken en komen daarom
totaal verschillende locaties waar ze 1
verschillende mensen ontmoeten."
„We staan niet zo snel ergens van te 1
Toen Spenk zei dat je alcohol moet le
drinken was mijn eerste reactie: dat i:
chelijk. Maar ik denk dan niet meteei
jou hoef ik helemaal niet meer te pra1(
Omdat het ver van mijn bed staat, he rf
geen begrip voor het snuiven van coc r
maar als jij het doet omdat je het leul
dan begrijp ik dat.r
„Ik vind dat wij allemaal heel erg versjp
lend zijn. Noem eens een typische jo
Volgens mij zijn er geen twee dezelfd
vinden", zegt Dominic. „Ik heb moei
in te leven in het doen en laten van
maar ik vind het wel goed dat hij erg
voor staat." „Een cokeggbruiker zou
een vriend van me kunnen zijn," ze
had. „Maar geen hartsvriendin."
Bart van Zoelen
Het Elftal, BNN, Nederland 2, 23.15jwfi
BNN's Elftal
Een dwarsdoorsnee van de Nederlandse jeugd. FOTO
GPD/BNN/Eric Keyze 1
