Veertig jaar op zoek naar een broer
Saai mannetje dat
toch weet te ontroeren
Tweede Verhoef
nóg spannender
Wouter van Oorschot licht de tegels
CO
O
m
7s
m
TOP-10
Bloedstollend mooie paardenfoto's
Thriller om bij te
nagelkluiven
1
thriller recensie
Peter Kuijt
'Onder druk' door Esther Verhoef Uitgeverij
Karakter. Prijs: €17,99.
Het waren niet de minste recen
senten die vorig jaar het thriller
debuut van dierenfotograaf Es
ther Verhoef, Onrust, bestempel
den als 'veelbelovend' en 'een
aanwinst voor de Nederlandse
misdaadliteratuur'. Het boek
werd terecht genomineerd voor
de Gouden Strop, maar Verhoef
(1968) overtuigde naar verluidt
net niet genoeg juryleden om de
nog jongere mede-debutant Elvin
Post van de tienduizend euro
prijs af te houden.
Nu ligt Verhoefs tweede actie
thriller, Onder druk, in de schap
pen en de centrale vraag is: kan
het nog spannender na Onrust7.
Het antwoord is: ja! Verhoef is
verre van een typische vrouwen
schrijfster, ook de - helaas nog
weinige - mannelijke lezers zullen
ruimschoots aan hun trekken ko
men. Er is volop beweging en ac
tie: de Glocks, Beretta's, .357
Magnums en Heckler Kochs
worden veelvuldig getrokken,
doorgeladen en getest op hun
vuurkracht. En met Sil Maier
heeft Verhoef een lekker com
plexe held gecreëerd die het ho
pelijk nog veel thrillers lang uit
houdt.
Was het in Onrust hier en daar
nog onduidelijk wat en wie de
niets en niemand ontziende Mai
er dreef in zijn strijd tegen crimi
nelen, Onder druk laat daar geen
misverstand over bestaan. Het
zoontje van Maiers vriend Sven
Nielsen wordt namelijk ontvoerd.
Er zijn aanwijzingen dat het kind
in Frankrijk wordt vastgehouden
en Maier reist met dierenarts
Nielsen af om te proberen zoon
lief te bevrijden. Het spreekt van
zelf dat dit niet zonder het nodige
wapengekletter gepaard gaat.
Maiers vriendin, fotografe Susan
Staal, is in Nederland achterge
bleven en daar wordt ze gecon
fronteerd met een erfenis uit het
verleden. Haar vader, kunstenaar
Geran Staal, overlijdt en met zijn
sterven worden oude wonden uit
de tijd dat de Muur nog fier over
eind stond, opengereten. Het
voert te ver om hierover meer uit
de doeken te doen, maar het te
kent Verhoefs vakvrouwschap dat
ze erin slaagt op een geraffineerde
manier de diverse verhaallijnen
naar een fraai open einde te voe
ren.
Met Onder druk maakt Esther
Verhoef haar belofte meer dan
waar. Zoals ook al in haar debuut
is ze opnieuw sterk in de prikke
lende en tot in details geresearch-
te explosieve scènes. Het verhaal
zit strakker in elkaar, de dialogen
zijn beter en nodeloze uitweidin
gen zijn achterwege gebleven. Het
zou onterecht zijn als Verhoef
haar tweede Strop-nominatie zou
mislopen.
Een zoektocht naar zijn te vroeg ge
storven broer zou het worden. Maar
als je vierhonderd bladzijden in 'Ver
kleed als mens' van Wouter van Oor
schot heb gelezen, denk je dat je toch
vooral een autobiografie in handen
hebt waarin de jongste zoon van de
befaamde uitgever zijn leven vertelt
met allerlei toeters en bellen daaraan.
Totdatje de laatste twee bedrijven
leest van dit klassieke drama.
roman recensie
Wim Vogel
'Verkleed als mens' door Wouter van Oorschot.
Uitgeverij Van Oorschot. Prijs: €22,50.
In nauwelijks dertig bladzijden vindt
daar iets plaats wat de vierhonderd-
vijftig daarvoor in een ander licht
plaatst. Pas dan ook besef je de gren
zeloze treurigheid en de tegelijkertijd
inspirerende vitaliteit van dit zo heel
bewust gecomponeerde egodocu
ment, als ook de noodzaak van die
uitweidingen én de noodzaak tot het
schrijven ervan.
GA van Oorschot, uitgever van fijne
en mooie boeken in Amsterdam, zo
wilde Geert van Oorschot gekend
zijn. Dat hij uit een eerder huwelijk
twee zonen had die hij vrijwel nooit
zag, dat uit zijn huwelijk met Hillie,
zijn tien jaar jongere vrouw, op
nieuw twee zonen werden geboren
van wie de oudste, Guido, deze da
gen exact eenenveertig jaar geleden
zelfmoord pleegde en dat zijn ver
houding met Wouter, de jongste,
problematisch was: wat gaan al die
familiaire details ons aan?
Het kan niet anders of ook Wouter
van Oorschot moet zich dat hebben
afgevraagd. Niet voor niets werkte
hij ruim tien jaar aan zijn 'vertelling',
zoals hij Verkleed als mens karakteri
seert Ook dreigt het boek vooral de
zoektocht te beschrijven niet zozeer
naar zijn broer maar veel meer naar
zijn eigen seksuele aard en zijn rui
me ervaringen op dat gebied. Homo,
hetero, of, nauwkeuriger omschre
ven, eerder panseksueel? Een ma-
nusje-van-alles dat het schuldeloze
genot centraal stelt?
En dat alles in die driftige jaren zes
tig en zeventig in hartje Amsterdam
met zijn popmuziek, zijn populaire
drugs, zijn trips, zijn Damslapers,
zijn krakers en zijn internationale
bloemenkinderen. Wat dat betreft
geeft de jonge Van Oorschot in elk
geval een mooi, persoonlijk beeld
van zijn generatie zonder daar jaren
later over te moraliseren zoals van
daag de dag maar al te vaak gebeurt.
Een komen en gaan van interessante
mensen was het op de Amsterdamse
uitgeverij aan de Herengracht: Van
het Reve, 'oom' Wim Hermans, Si
mon Carmiggelt. Jacques de Kadt en
Johan Polak hadden er hun eigen
kamertje, 's Avonds altijd mensen en
altijd drank en veel gerook en het ge
schreeuw en getier van Geert die
zich als Zeeuwse jongen wilde waar
maken. Voor hem werd de uitgeverij
zijn alles en mede daardoor groeide
hij emotioneel eigenlijk nooit uit een
echte vader. Dat is de aanklacht
waar de vertelling van zijn jongste
zoon op neer komt en als zodanig is
zij aangrijpend en overtuigend.
In de laatste twee bedrijven van deze
genadeloze analyse van een gezin
dat nooit een echt gezin is geweest,
bereikt Wouter van Oorschot het on
mogelijke. Zijn acht jaar oudere
broer Guido komt in het vierde weer
tot leven in een verhelderende en
ontroerende Brief uit het Hierna
maals, gevolgd door het laatste be
drijf, Broers, waarvan de titel voor
zich spreekt.
'Niettemin: je had niet aan mij voor
bij mogen gaan, Hil en Geert hadden
niet mogen zwijgen. Jullie erfenis
maakte me stoerder dan goed voor
me was. Maar eindelijk ben ik de
niet-broer kwijt die ik niet missen
kon, en met hem de grote broer die
ikzelf werd uit wraak. Eindelijk ben
ik de jongere broer geworden die ik
altijd had moeten zijn.' Nu er dan,
na zoveel jaren, toch een beeld van
Guido is, nu kan de auteur hem ten
tweede male laten sterven en zal hij
alsnog kunnen rouwen om zijn
dood. Sommige mensen hebben een
heel verleden vóór zich.
Ongetwijfeld zal van Verkleed als
mens worden gezegd dat het node
loos uitwaaiert, dat privé en familiai
re details genadeloos vrijgegeven
worden en je kunt je afvragen waar
om Wouter van Oorschot ook zélf zo
met de billen bloot gaat. Maar als je
zijn debuut neerlegt, zie je waarvoor
dat allemaal nodig was. Om ooit van
Guido af te komen, moest het gezin
geanalyseerd worden, moest met
name Geert van Oorschot als vader
worden neergezet, moest het Am
sterdam van Guido en van Wouter
worden getekend en moest vooral de
stuurloze ontwikkelingsgang van de
auteur zélf uitvoerig worden be
schreven.
Ik vind Verkleed als mens een bui
tengewoon moedig document: over
Amsterdam, over een uitgever, over
een vader en een moeder maar voor
al over twee broers die elkaar na
veertig jaar eindelijk leren kennen.
ZATERDAG
16 OKTOBER
2004
ER
BIJ
trie Carle,
Zeepaard
€2,50
Dan Brown,
la Vinci code
ïgh-Sijthoff, 18,95
Francine Oomen,
overleef ik met/zonder
lolkema Warendorf,
9
Gabriel Garcia Marquez,
ein tijden van cholera
enhoff, 10,00
Saskia Noort,
tdub
i, 18,95
'an Brown,
ernini mysterie
gh/Sijthoff, 19,95
iric Carle,
iln die het te druk had
ner, 5,00
Jessica Durlacher,
icon
pe Bij, 19,90
"Annie M.G. Schmidt
sstendorp,
t de dieren
jjlo, 12,50
BReinildis van Ditzhuyzen,
►ort het eigenlijk?
[ner, 17,90
KPNB/De Bestseller 60
►arle schreef met Vader
jard het prentenboekje
ie van de Kinderboeken-
Ook zijn andere werk
fert daarvan. Marquez,
M.G. keren terug met
ferk. En Reinhildis legt
I de etiquetteregels nog
ïns een keer uit.
Boeken over paardenrassen. Ze zijn niet meer te tellen. En belan
den vaak in de uitverkoop bij tweedehands boekwinkels. Omdat
ze allemaal hetzelfde zijn. Zo niet het nieuwste boek van de we
reldberoemde natuurfotograaf Yann Arthus-Bertrand, die vooral
bekendheid verwierf met zijn luchtfoto's van de aarde. Vijftien
jaar werkte hij aan 'Paarden' (Lannoo, €45,00). Hij reisde talloze
keren de wereld over met slechts één missie: de werkelijke aard
van het paard op de gevoelige plaat vastleggen. Bij voorkeur vol
op in beweging, eventueel met de eigenaren erbij. Dankzij de be
geleidende teksten van auteur Jean-Louis Gouraud is het boek
ook een informatief hoogstandje. Maar het gaat toch vooral om
de bloedstollend mooie foto's. Het is bijna jammer dat ze in een
boek zitten. Ook aan de muur zouden ze zeker niet misstaan.
Foto uit besproken boek
thriller recensie
Amo Ruitenbeek
'Amethyst, Texas' door Steven Saylor
Uitgeverij De Boekerij. Prijs: €16,50.
In een gat in de Verenigde Staten
verdwijnen binnen korte tijd drie
meisjes. Rue Dunwitty, even terug in
dat dorp, ontdekt het lijk van het als
laatste vermiste slachtoffer in een
put op het land van haar familie.
Maar als de sheriff arriveert, is het li
chaam verdwenen. Amethyst, Texas
is de titel van deze ouderwets goede
thriller.
Schrijver is Steven Saylor. En daar
hoort een verhaal bij. Saylor is be
kend geworden door zijn Gordianus
de Vinder-detectives, die zich afspe
len in het Romeinse rijk. Niet be
paald het type van wie je een span
nend boek als Amethyst, Texas ver
wacht.
Des te verrassender is dit uitstapje.
Je zou dan ook willen dat hij voorlo
pig op dit spoor blijft, in plaats van
weer de geschiedenis in te duiken.
Dit is andere koek. Dit zijn de verha
len die worden verfilmd en waarbij
iedereen, jong en oud, man en
vrouw, zijn nagels afkluift tot op het
bot.
Het scenario: De jonge, aantrekkelij
ke Rue die in San Francisco woont
en werkt komt op bezoek bij haar
oma in Amethyst. Ze verneemt van
de vermissing van Dawn Frady,
maar schenkt er vooralsnog geen
grote aandacht aan. Daarvoor eisen
voormalige dorps- en klasgenoten
en een knap ogende hulpsherrif ge
naamd Juss Goodbody te veel aan
dacht op.
Goodbody komt uit het nabij gele
gen Corpus Christi, waar hij betrok
ken was bij het onderzoek naar een
seriemoordenaar van, inderdaad,
jonge meisjes die bovendien vrese
lijk misbruikt en verminkt werden.
De vermeende dader zit in de do
dencel. Maar dat is de enige zeker
heid die Rue heeft als het om de ver
dwijningen in haar geboorteplaats
gaat. Want welke rol speelt haar in
Corpus Christi woonachtige vader
met wie ze al lang geen contact meer
heeft? Waar hangt haar broer Reg
uit? Waarom verzwijgt haar collega
Dylan Jeffries dat hij onlangs in
Amethyst verbleef? De ontknoping
mag er zijn, geloof me.
sportboek recensie
Ad Pertijs
'Erik Dekker, de biografie' door Manon Colson.
Uitgeverij Houtekiet. Prijs: €16,95.
Ergens in zijn biografie stelt Erik
Dekker verwonderd vast dat mensen
hem vertellen jankend voor de tele
visie te hebben gezeten op het mo
ment dat hij zijn eerste Tourrit won.
Hij vindt zichzelf een redelijk saai le
vend mannetje. Toch weet hij men
sen te ontroeren. Afgelopen zondag
nog. De manier waarop Dekker Pa
rijs-Tours won, raakte velen. Door
simpel, eerlijk, slim, gedurfd en hard
te koersen. Zijn biografie lezen is al
even boeiend.
Schrijfster Manon Colson heeft aan
de hand van vele gesprekken (niet
alleen met de renner, maar ook met
mensen die hem van nabij meema
ken) het verhaal van zijn leven en
carrière opgetekend. Het verhaal
over het gezin Dekker (vader, moe
der, vier kinderen, van wie Erik de
jongste is) zet de toon van het boek.
Een verpletterend eerlijke schets,
waaruit blijkt dat Dekker ook in zijn
boek de openheid zelve is.
De renner stelde voor het uitkomen
van het boek al dat er weinig schok
kende onthullingen in zouden staan.
Die heeft het boek ook niet nodig.
Het is het verhaal geworden van een
getalenteerde wielrenner, wiens in
ternationale doorbraak lang op zich
liet wachten. 'Zonder dalen geen
pieken', vat Colson dat verhaal op
het einde samen.
Het verhaal draait ook grotendeels
om de vraag waarom het zo lang
duurde (tot 2000) eer Dekker zijn be
lofte inloste. Sensationele antwoor
den zijn niet terug te vinden in het
boek. Wel ontstaat een beeld waar
om het zo lang kón duren. Het be-
klijvendst zijn de hoofdstukken over
de tegenslagen in het leven van de
coureur Dekker. De zwartste periode
(zijn slepende knieblessure in 2003)
heeft als titel hoofdstuk 13 meege
kregen.
Manon Colson is van 1976. Dat is te
merken in het boek. Het verhaal van
de eerste hoofdstukken heeft ze al
leen van horen zeggen. Vaardig op
geschreven, daar niet van, maar je
merkt dat het boek aan kracht wint
vanaf de periode (2000) dat ze de
renner en mens Dekker zelf van na
bij heeft meegemaakt.
Vanaf 2002 speelden schrijfster en
renner al met de gedachte een bio
grafie te maken. Noodgedwongen,
vanwege een reeks blessures, moes
ten ze het idee steeds uitstellen. Het
verhaal werd er alleen maar beter
op. Eindelijk aan de top, kletterde hij
weer naar beneden.
Een aloude koerswet zegt dat je
moet durven wachten. Afgaande op
Parijs-Tours hebben de twee toch
niet lang genoeg durven wachten.
Afgelopen zondag schreef Dekker
immers een hoofdstuk dat helemaal
past in zijn biografie.
Erik Dekker na het WK-tijdrijden in 1999. Hij werd achtste. Archieffoto: ANP/Ed Oudenaarden
