Idolaat van Kasteel Keukenhof
LEIDEN REGIO
Zwaargewicht
met een losse stijl
Lisse verhoogt ozb volgenc
jaar met ruim een kwart
Hardrijder in Sassenheim
ziet straks 'droevig gezicht'
HDC 972
dinsdag 12 OKTOBER 20o
Van Nieuwenhoven (61) was de
eerste vrouwelijke Kamervoorzitter
leiden - Jeltje van Nieuwenho
ven, Tweede Kamerlid met 8155
dagen parlementaire ervaring,
oud-Kamervoorzitter en al ja
renlang een van de vrouwen in
de PvdA-top, is de opvolgster
van Mamix Norder, die wet
houder in Den Haag wordt.
Gisterochtend maakte de Sta
tenfractie van de PvdA bekend
dat ze haar voordraagt als nieu
we gedeputeerde in Zuid-Hol
land.
Een politieke zwaargewicht
dus. Maar ook een lichtgewicht
in bepaalde opzichten. De por
tefeuille van Norder omvat mo
biliteit, bestuurlijke zaken en de
regio West. Van Nieuwenhoven
heeft als specialisaties onder
meer cultuur, media en sociale
zaken gehad. Daarnaast heeft
ze zich tijdens haar hele carri
ère ingezet voor de emancipatie
van de vrouw; vooral ook voor
de positie van vrouwen in de
politiek.
Van Nieuwenhoven, geboren
op 2 augustus 1943 in het Friese
Weststellingwerf, geniet een
grote landelijke bekendheid.
Die verwierf ze vooral in haar
tijd als eerste vrouwelijke voor
zitter van de Tweede Kamer. De
parlementariërs ervoeren de
aanpak van de extraverte preses
als een verademing in vergelij
king met de chaotische stijl van
haar CDA-voorganger Bukman.
Van Nieuwenhoven leidde de
vergaderingen met haar noor
delijke accent een stuk lósser
dan haar voorganger, maar zet
te Kamerleden die zich niet aan
de orde hielden op ondubbel
zinnige wijze op hun plaats.
In 1970 werd Van Nieuwenho
ven zowel lid van de PvdA als
van de Rooie Vrouwen. Van
1981 tot 1987 zat ze in het be
stuur van dit laatste gezelschap
en in 1985 nam ze deel aan de
Wereldvrouwenconferentie van
de VN in Nairobi. Ook is ze
voorzitter geweest van de vaste
Kamercommissie voor emanci
patiezaken.
Van Nieuwenhoven stamt uit
een Fries PvdA-gezin. Ze begon
haai' loopbaan als bibliotheca
resse. In 1979 werd ze mede
werker van toenmalig partij
voorzitter Max van den Berg.
Twee jaar later kwam Van Nieu
wenhoven in de Tweede Kamer
en Kamerlid is ze, met een kor
te onderbreking in 1982 en
1983, sindsdien gebleven. Ze
staat bekend als een vertolker
van het authentieke linkse ge
luid binnen de partij.
In 1998 nam ze de voorzitters
hamer van het parlement ter
hand, om die in 2002 aan haar
onder-voorzitter Weisglas
(WD) over te dragen. De dra
matische verkiezingsnederlaag
voor de PvdA betekende name
lijk het einde van het leider
schap van Ad Melkert, waarna
Van Nieuwenhoven, als num
mer twee op de lijst, een nieu
we unieke stap zette: na het
eerste vrouwelijke Kamervoor
zitterschap werd ze de eerste
vrouwelijke PvdA-fractievoor-
zitter.
Een trilogie werd het vervolgens
niet, omdat ze de race om het
lijsttrekkerschap van de PvdA
verloor van de huidige voor
man Bos.
Jeltje van Nieuwenhoven aan de
telefoon met Leidsch Dagblad
lezers tijdens de
verkiezingscampagne begin
vorig jaar. Zij staat bekend als
een vertolker van het
authentieke linkse geluid binnen
de PvdA.
Archieffoto: Dick Hogewoning
Rijk dwingt college tot 'pijnlijke beslissing'
door Annelieke Slappendel
lisse - De onroerendezaakbelas-
ting in Lisse moet volgend jaar
met 28 procent omhoog. Dat
stellen burgemeester en wet
houders in de begroting voor
2005. Eerder dit jaar ging Lisse
uit van een stijging met 10 pro
cent. Dat daar nog tien procent
bijkomt heeft te maken met
plannen van het rijk om de
daaropvolgende jaren slechts
een beperkte verhoging van het
ozb-tarief toe te staan.
Voor 2006, 2007 en 2008 voor
zag Lisse een jaarlijkse stijging
met 9 procent. Nu dreigt het
rijk die te beperken tot 1,5 pro
cent. „Dat dwingt ons tot deze
pijnlijke beslissing", verklaart
burgemeester Langelaar. „De
laatste jaren hebben we tekor
ten steeds aangevuld met mee
vallers van het rijk. Nu zijn er
vooral tegenvallers. Het college
heeft er heel lang over gespro
ken en alle mogelijkheden be
keken, maar toch komen we uit
op zo'n forse verhoging."
De burgemeester benadrukt dat
de extra 10 procent wel wordt
'gelabeld'. „We geven het geld
niet op voorhand uit aan extra
investeringen. Mocht blijken
dat we het niet gebruiken, dan
kunnen we het eventueel terug
geven aan de burger." Die moet
daar niet op rekenen, maar pro
fiteert er volgens Langelaar de
komende jaren van dat de ozb
niet meer fors zal stijgen. „Het
wordt nu ingedikt tot 28 pro
cent in één keer. Daarna komt
het bedrag zelfs iets lager uit
dan voorzien. En Lisse staat
hiermee nog steeds onderaan
op het lijstje van ozb-tarieven."
Lissenaren met een woning met
een waarde van 200.000 euro
moeten volgend jaar 363 euro
ozb betalen, tegenover 308 euro
in 2004. Omdat volgend jaar
ook de 'Zalmsnip' vervalt, is de
Lissenaar gemiddeld 100 euro
duurder uit. De afvalstoffenhef
fing gaat een paar euro omlaag,
het rioolafvoerrecht stijgt met
ruim 5 euro. Ook
wordt duurder: daaraai
baasje in Lisse in 2005
euro meer kwijt.
Hoewel er eerder al vei
tegen de verwachte ozl
ging met 18 procent,
Langelaar dat een grol
derheid van de gemee
uiteindelijk wel begri
voor het voorstel. „De
op. We hebben een
voorzieningenniveau,
willen we zo houden,
wel terug gaan boeren
derhoud, maar dan
heel snel achteruit."
De WD zette al vraagte
het aanstellen van een i
veiligheidscoördinator t
na een halve ton perj
die toch terug te vinden
begroting komt volgens
laar eveneens door wat
oplegt. „En wij gaan
meerderheid toch ook\
veilig Lisse."
Op 4 november bespi
Lissese raad de begrotin
Voorhoutse kunsthistoricus Henk Rijken geeft cursus over antiek en bouwstijlen
door Gerard Baas
lisse/voorhout - Het is hem
vergaan zoals het anderen wel
eerder is vergaan. Ook bij de
Voorhoutse kunsthistoricus
Henk Rijken heeft het Keuken
hof-virus toegeslagen. „Toen ik
hier een keer langskwam om
kennis te maken, ben ik zo over
donderd geraakt door het mooie
van het kasteel, door de bijzon
dere inventaris en de eeuwenou
de sfeer dat ik als het ware ge
bleven ben. Nu heb ik er bijna
een dagtaak aan."
Rijken, die na zijn pensionering
kunstgeschiedenis ging stude
ren en in 2003 zelfs promoveer
de, is bezig geweest met het
vastleggen van de uitgebreide
verzameling van het kasteel. Hij
heeft verder in kaart gebracht
welke stukken dringend conser
vering nodig hebben en geeft
vanaf deze week een cursus an
tiek in het Lissese kasteel.
Wie met Rijken door het kasteel
Keukenhof loopt, krijgt alvast
een voorproefje van wat de cur
sisten te wachten staat. Het
wordt meteen duidelijk dat het
hem lastig zal vallen zich te be
perken tot de anderhalf uur die
de zes cursusavonden duren.
„Je moet me maar onderbreken
hoor, als het te lang duurt."
Maar de enkele poging die
daartoe wordt gedaan, krijgt
nauwelijks een kans van slagen.
„Nee, dit móet ik even vertel
len", zegt Rijken dan. En daar
gaat hij weer, op zijn wandel
tocht door eeuwen kunsthisto
rie.
Rijken, die voor de politie werk
te, promoveerde op de Leidse
Lustwarande. „Ik deed onder
zoek naar de parken en tuinen
van kastelen en buitenplaatsen
rond Leiden in de periode 1600
tot 1900", zegt hij in één adem
tocht. „Het was niet alleen in
de mode bij rijke mensen om in
de zomer de stad te ontvluch
ten, het was vanwege de stank
in de stad ook noodzaak."
Dus kwamen er om de steden
heen buitenplaatsen, die niet
compleet waren zonder een
ruime architectonisch verant
woorde tuin met fruitbomen en
groentestruiken. Zo ook Keu
kenhof, dat in 1641 gebouwd
werd voor de steenrijke Amster
damse koopman Adriaen Maer-
tensz Block. ,,Hier, dit was dp
centrale hal. Aan het eind daar
van was de hoofdingang en wat
je achter die bogen ziet is er in
de negentiende eeuw bijge
bouwd."
Het is slechts de inleiding van
Rijkens college, dat vooral over
de inrichting en de inboedel
gaat. „In de meubels kun je de
trends door de eeuwen heen
prachtig weerspiegeld zien. El
ke bewoner heeft wat van zijn
eigen tijd in het kasteel gelegd.
Dat maakt het zo bijzonder."
Bijvoorbeeld de kabinetten, die
lange tijd nogal statusloos als
linnenkast in de slaapkamers
stonden. Nu hebben ze een
pronkplaats op de gang gekre
gen. „Dit is Rococostijl, daar
naast staat een Neo-Classicisti-
sche kast en dit is Empire." Een
klein zinnetje, dat de opmaat
vormt voor een enthousiast ex
posé over het hoe en waarom
van die stijlen. „Eind achttien
de eeuw werden Herculaneum
en Pompeji ontdekt. Dat was
aanleiding om de Romeinse tijd
terug te halen en zo ontstond
het Neo-Classicisme. De Empi-
restijl ontstond omdat Napole
on meer indruk wilde maken
dan LodewijkXVI." Dat alles
vertelt de Voorhouter aan de
hand van grote verhalen die
weer kleine details tot leven
wekken en andersom.
Rijken wil zijn cursisten meene
men door het kasteel, met zijn
talloze kamers, de blauwe en de
rode salon, de bijzondere por
seleinverzameling, de Louis
XVI-stoelen, het zilverwerk, de
schilderijen, de zeventiende-
eeuwse schouwen en de stuk
ken uit de 'lelijke tijd'. „Dat was
de negentiende eeuw. Neder
land zat in een dip. Het was de
tijd van de Jan Salie-geest en al
les werd gekopieerd uit de pe
riode dat het land wél wat voor
stelde: de Gouden Eeuw. Nu is
er weer waardering voor die
bouwstijl, omdat het met zo
Wilt u iets melden? Bel 071-5356421, dagelijks tussen 9.00 e
uur. Faxen mag ook: 071-5356415.
E-mail: stadsredactie.ld@hdc.nl
De Voorhoutse kunsthistoricus Henk Rijken wil zijn cursisten
men langs de talloze kamers en schilderijen van Kasteel Keul
Foto: Dick Hogewoning
Buurthuis 't Spoortje houdt
vanavond een bingo. Lief
hebbers zijn vanaf 19.00 uur
welkom aan de Bernhardkade
40. De bingo begint een uurtje
later, deelname kost 10 euro.
In. Wijkservice Centrum Van
der Willigenhof is elke dinsdag
middag klaverjassen en rum-
mikubben voor volwassenen.
Tussen 14.30 en 16.30 uur kun
nen belangstellenden terecht
aan de Brahmslaan 16.
Gymnastiekvereniging Nieuw
Brunhilde verzorgt elke dins
dagochtend van 9.15 tot 10.15
uur conditiegymnastiek voor
dames vanaf ongeveer 40 jaar
aan de Lammenschansweg 4 in
Leiden. Geïnteresseerden kun
nen voor informatie bellen:
071-5122237.
Bibliotheek Merenwijk en Ca
re for Women wijden woensdag
een thema-avond aan de over
gang. Geïnteresseerden kunnen
vanaf 19.00 uur terecht in de bi
bliotheek aan de Rosmolen 4.
De bijeenkomst duurt tot 21.00
uur, het entreegeld bedraagt vijf
euro.
Buurthuis de Pancrat aan de
Middelstegracht 74 houdt
woensdagmiddag 13 oktober
een bingo voor vijftigplussers.
De bingo begint om 13.30 uur,
de zaal gaat een uur eerder
open.
De Leidse Welzijnsorganisatie
LWO begint vanaf woensdag 13
oktober met blokfluidessen
voor beginners. Nieuwkomers
kunnen elke woensdag instro
men. De kosten bedragen 56
euro voor twintig lessen die
worden gegeven van 14.30 uur
tot 15.00 uur in buurthuis Mati-
de snelheid te vestigen. Als de
automobilist niet te hard rijdt,
verschijnt er een gezichtje
met een glimlach. Wethouder
Tijdeman stelt donderdag het
bord officieel in gebruik.
Uit berekeningen blijkt dat 85
procent van de automobilis
ten te hard rijdt in de 30-kilo-
metergebieden. Plaatsing van
een signaleringssysteem heeft
als resultaat dat het aantal
hardrijders met 35 procent
vermindert.
Een gespecialiseerd bedi
TEC Traffic Systems uitl
wegein, plaatst het systei
twee weken gratis. Na di
riode krijgt de gemeente
computeruitdraai, waani
blijkt of het signaleringss
teem werkt. Daarna besli
Sassenheim of het elekti
sche verkeersbord wordl
geschaft. De apparatuur
5800 euro.
wens vroeger, toen de Willem
de Zwijgerlaan er nog niet was,
was dit Van Hogendorpstraat
nummer 9."
Het was voor de zes kinderen
van het echtpaar Hofman een
onbezorgde jeugd, aan de rand
van Leiden met grotendeels vrij
uitzicht over de weilanden.
„Soms stond er bij een van die
weilanden een hek open en
dan liepen de koeien voor het
raam", herinnerf dochter An
zich. „Er waren ook volkstui
nen van werknemers van Clos
en Leembruggen aan de over
kant en langs het Zwarte Pad
werd gevoetbald door Oranje
Groen, Leidsche Boys en VNA.
En waar nu de Groenoordhal-
len staan, was vroeger een bos
dat wij het kraaienbos noem
den. Het was een buurt waar
iedereen buiten was en de va
ders de touwen draaiden ter
wijl de moeders en kinderen
aan het springen waren.
Het was ook een buurt die te
lijden had onder de bombarde
menten in de Tweede Wereld
oorlog. „Aan weerszijden van
ons huis waren de woningen in
de oorlog door de Duitsers ge
vorderd", aldus Jaap. „Bij een
naderend bombardement ging
het luchtalarm af maar ging er
bij ons in de buurt ook een bel.
Dat was het sein om de ramen
open te zetten, in verband met
de luchtdruk die zo'n bom ver
oorzaakt. Eén keer hebben wij
dat vergeten en toen lag het ka
potte glas in de wieg in de
huiskamer waarin Joop lag.
Toen de Duitsers kwamen kij
ken, zeiden ze tegen mijn moe-
Mevrouw Hofman met haar kinderen Jaap, An, Co, Arie en Joop nog een keer in het ouderlijk huis aan
de Willem de Zwijgerlaan. Haar zesde kind staat niet op de foto wegens verblijf in het buitenland.
Foto: Hielco Kuipers
der: ach mevrouw, in Duits
land is alles kapot."
Mevrouw,Hofinan, sinds 1975
weduwe, wordt in de buurt ook
wel het kruidenvrouwtje ge
noemd. „Dat komt door de
volkstuin die we op Ons Buiten
hebben. Ze droogt bloemen en
maakt daar schilderijen van,
kweekt kruiden en staat be
kend om haar 'toverdrankje'.
Een drankje op basis van jene
ver, honing en huiden. Mijn
moeder neemt zelf elke avond
een glaasje", vertelt Joop met
een knipoog.
Gisteren kwam ervoor de oud
ste inwoonster van Noorder
kwartier, die er tevens het lang
ste woont, een eind aan haar
verblijf aan de Willem de Zwij
gerlaan. Zij gaat, terwijl haar
oude buurt nieuw wordt opge
bouwd, in De Robijn wonen.
Maar als het aan mevrouw
Hofman ligt, is dat slechts tij
delijk. Zij mag dan slechtho
rend zijn, verder is zij kernge
zond. „En oma Van Dam die
een stukje verderop heeft ge
woond, is toch ook 113 gewor
den. dus waarom zou onze
moeder niet terug kunnen",
zegt Co.
Eric-Jan Berendsen
veel vakmanschap is gedaan.
Ook daar zijn hier in Keukenhof
fraaie voorbeelden van."
Voorbeelden die Henk
zijn cursisten met veell
laten zien.
AGENDA
lo aan de Zaanstraat 12
Elke woensdagochten
het Wijkservice Centrui
centrum Van der Willig
tussen 9.30 en 11.00 uu
genheid om deel te nen
creatieve workshops. I
mers kunnen onder me
kalender voor 2005 enl
maken. Deelname kost
per maand, exclusief H
len. Wijkservice Centri
der Willigenhof, Brahin
16. Voor informatie bel
5794959.
Veteranen die met gel
den willen bijpraten zij
15 oktober welkom in li
nardushuis voor het ffl
lijkse Veteranencafé. D
dag wordt dit keer opgl
met een lezing van de H
Kruidenier over zijn be
sen bij de Marine. Het
encafé wordt elke derd
van de maand gehoudi
Leonardushuis, Haagw
De Leidse Ruilverenij
ningskerk houdt vrijda
weer een ruilavond vo
meiaars van postzegel
foonkaarten, sigarenba
enz. Iedereen is welkoi
19.00 en 21.45 uur in bi
't Spoortje aan de Bern
de 40. Niet-leden betal
cent entreegeld, kindei
met 15 jaar een halve el
CORRECl
Op de pagina met ing we
brieven in de krant van v
waren twee fotobijschr
wisseld.
sassenheim - Een 'droevig'
gezichtje op een elektronisch
verkeersbord moet automobi
listen in Sassenheim duidelijk
maken dat ze harder rijden
dan 30 kilometer per uur. Dat
gebeurt op de Palfreniersweg,
een weg met een flauwe
bocht waar veel schoolgaande
kinderen oversteken.
De gemeente vindt het signa
leringssysteem een vriendelij
ke manier om de aandacht op
Na 77 jaar in hetzelfde huis aan
de Willem de Zwijgerlaan 191
te hebben gewoond, is de 98-
jarige Johanna Hofman giste
ren verhuisd naar wooncen-
trum De Robijn in de Hoge
Mors. Want haar huis wordt,
net als vele andere in de buurt,
aan onder meer de Van Hogen
dorpstraat, gesloopt in verband
met het opknappen van een
deel van Noorderkwartier.
Maar mevrouw Hofman en
haar kinderen zijn er van over
tuigd dat zij terugkomt in een
nieuwe woning in haar oude
omgeving. „Oma Van Dam is
immers ook 113 geworden."
Het was een herenhuis in 1927,
de woning aan de Willem de
Zwijgerlaan 191. „Het was een
van de eerste huizen met een
aansluiting op het elektrici
teitsnet en met een waterclo
set", aldus zoon Joop. „De wo
ning was van de katholieke wo
ningbouwvereniging De Goede
Woning en het was een duur
huis. Er woonden dan ook
ambtenaren en politiemensen.
Mijn vader was straatmaker,
zat in het aangenomen werk en
was niet katholiek maar had
wel geld. Omdat leegstand
dreigde, kregen mijn ouders
dat huis toegewezen. Trou-
Onder redactie van
Tlmoteus Waarsenburg en Erlc-Jan Berendsen
TELEFOON 0 71 - 53 56 424
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de
Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad.
