<elers moeten het product
franje verkopenpunt uit'
De stem
SPORT
ZATERDAG 9 OKTOBER 2004
Kees Jansma vervult bij Oranje 'een bescheiden rol'
Ignri van der Steen
fctond hij ter discussie: perschef van
Jerlands elftal én baas van WK Pro-
1 het bedrijf dat de uitzendingen van
e-interlands regelt - dat was een
h belangenverstrengeling! Kees Jans-
I „Tja, die kritiek is niet makkelijk te
manneke, stond hij op zolder met
ilje voor de mond commentaar
bij ter plekke verzonnen voetbal-
1; Keesje wilde radioverslaggever
.Thuis luisterden we naar de radio
tetbald werd. Dan was het: 'Sssst,
J' Ik dacht: als je dat kunt berei-
Kees bereikte heel wat meer dan
legere idool. Jansma groeide uit tot
irt pater familias van de Nederland-
jaljoumalistiek; alleskunner, alles-
illemansvriend. Hij werd een ge-
levisie-commentator, had een goed
ïnhi column in Voetbal International,
aan Studio Sport, werd voetbal-
va Canal+ en schoof gezellig aan na
ds als Louis van Gaal en Hans van
en hun analyses hadden gegeven,
iverd hij perschef van de KNVB en
In juichte: nu wordt de sfeer tussen
en de media (het volk dus) weer
daar er kwam ook ander nieuws:
e 2 rijf van Kees Jansma ging de uitzen-
'40J van de uitwedstrijden van Oranje
a; eren. En dus zat Jansma ineens met
tr. itten op het kale hoofd: baas van alle
gntatoren én voorlichter.
,0p de zaak zeiden ze: 'Dan staan
s zeker achteraan.' Ik zei: 'Ik vrees
Want ik zal m'n eigen mensen
lenadelen dan bevoordelen in deze
:ind Zie je me trouwens al voor mijn
jevers staan en zeggen: 'Luister, ik
He elke avond het laatste nieuws,
ink eraan: gedoseerd brengen.' Ze
gaan schaterlachen. Verslaggevers
liet eens op die manier bevoordeeld
Ik zou het ook nooit doen."
nt dat er in theorie sprake is van
n v, situatie, maar we kunnen hem ge-
\i er in de praktijk geen probleem
taan. „Bovendien produceerden we
ands. Het is alleen produceren, ik
niet in rechten."
1 heeft hij feitelijk nog een derde
want Jansma geeft ook nog corn
s' rbij wedstrijden op Canal+. „Maar
Ha k je dat de internationals zeggen als
!t o: t spelen en ik roep dat het wel mee-
en 1 n Bommel heb ik nogal aangepakt
commentaar. Stuurde meteen een
ND
sms: 'Bedankt, hè. Ik had op steun gere
kend...' Cynisch. Okay, ik heb zondag ge
zegd dat Van der Vaart onzichtbaar was, jij
vindt dat hij werd weggespeeld door Land
zaat. Ik ben nooit zo'n schreeuwer geweest,
m'n aard is mild."
Dat is absoluut waar en die houding heeft
Jansma ook gebracht waar hij is, op de
hoogste top van het voetbaljournalistieke
bedrijf, waar je alleen komt als je deskundig
bent en mededogen hebt. Veel mededogen.
Kees Jansma heeft zich, mede vanwege dat
grote betrouwbare hoofd en die altijd rui
me lach, ontpopt tot de teddybeer van de
voetballerij. Hij is de Oranjemascotte die
bij nacht en ontij op een willekeurige bel
kan drukken en hartelijk zal worden opge
nomen in het gezin ter plaatse.
Hij zal de zaak ook niet flessen, wat valt er
trouwens te flessen in een televisiewereldje
dat toch al sinds jaar en dag de journalistie
ke wetten der onafhankelijkheid aan de
laars lapt? In het persbericht van Talpa (het
bedrijf van John de Mol dat het bedrijf van
Jansma inschakelde) wordt niet voor niets
zo licht gedaan over de kwestie van de twee
petten. Wat zou het? Want als het om
Oranje gaat, zijn we toch allemaal suppor
ter, meende de kletskoekpersberichten-
schrijver van Talpa.
Televisieverslaggevers zijn wel het vleesge
worden chauvinisme, ze weten dat een ge
kleurd verslag bij de mensen thuis meer
dan door de beugel kan als er internatio
naal wordt gespeeld. „Onafhankelijk kun je
niet eens zijn, als je moet betalen om je
werk te kunnen doen. Ik heb er ook nog
steeds moeite mee, met het kopen van
rechten. En ik ben het altijd hartstochtelijk
oneens geweest met de stelling dat het tijd
perk van de kranten over is. Al is de krant
natuurlijk ook niet objectief; het is jouw re
censie, dus jouw mening."
Niet zelden staat er echter in die subjectie
ve krantenrecensie wat de televisie 'vergeet'
te melden. Jansma maakt hier wel een, wel
licht subjectief, onderscheid tussen de NOS
en Canal+. „Studio Sport is chauvinistisch,
Canal+ niet. Daar heb je insiders als kijkers,
die willen absoluut niet in de maling geno
men worden. Ik zag Willem Il-Vitesse bij
Studio Sport. Die wedstrijd zou zijn afge
maakt bij Canal+, het was een asociale
schoppartij. Dan hoor ik bij Studio Sport
een slap commentaar."
Zelf schoof hij met zijn typische, nogal
breedsprakige en soms akelig genuanceer
de opvattingen in het door hemzelf gepro
duceerde SBS-programma na wedstrijden
van Oranje aan bij Van Gaal en Van Breu-
kelen. Die zien hierdoor vaak interessante
spreektijd verloren gaan. En echt slap was
Kees Jansma doorgaans in zijn columns in
Voetbal International, waarin hij elke week
wel bij iemand een wit voetje leek te willen
halen. Maar ja, dat heb je met milde, multi
functionele talenten.
Zijn grote talent was en is het leveren van
commentaren bij wedstrijden, ooit geleerd
met het theezeefje voor de mond. Dan is
Kees Jansma onderhoudend, kundig, be
trokken en blijkt hij eens te meer begiftigd
met een aangenaam stemgeluid en een
meer dan gemiddelde liefde voor en kennis
van de Nederlandse taal.
Het heeft hem tot Bekende Nederlander en
zelfs de status van Gerespecteerde Bekende
Nederlander gebracht. Dat heeft ook nade
len. „Je wordt herkend. En uitgescholden.
Mijn vrouw begrijpt niet dat ik het pik. Tja,
moet je er achteraan rennen en roepen dat
het niet waar is wat ze zeggen? Het ergste
was toen we onlangs wandelden met onze
22 maanden oude zoon, die van mijn oud
ste zoon een Ajax-truitje had gekregen. Van
een ander familielid een Feyenoord-shirtje,
maar goed, hij droeg nu het Ajax-truitje.
Word je nageroepen: 'Zie je wel dat je een
jodenfamilie hebt.' Dan denk ik: hoe kun
nen ze het nu over mij hebben!? En zo denk
ik ook als ze het hebben over belangenver
strengeling: hoe kunnen ze dat van mij
denken? Maar ja, je kunt je er niet tegen
verdedigen."
Het was ook allemaal wat ongelukkig. „Ei
genlijk kwam het aanbod van de KNVB een
jaar te vroeg. Volgend jaar augustus ver
koop ik mijn aandelen in WK Producties en
dan ben ik vrij man."
Tot die tijd vermaakt hij zich toch wel, in
zijn 'bescheiden rol' als perschef van Oran
je. „Die zwaar overdreven wordt, het is echt
een bescheiden rol. Ik probeer voor open
heid rond Oranje te zorgen. Marco was
nogal geschrokken van de commotie toen
hij had verteld met Van der Vaart gespro
ken te hebben. Ik heb gezegd: 'Doorgaan.
Open zijn.' Davids komt naar me toe met
de vraag hoe hij met de pers moet omgaan,
wat zijn taken zijn als aanvoerder. Verder is
het de hele dag over voetbal lullen. Hart
stikke leuk. Want ik ben natuurlijk wel een
liefhebber."
Zou hij Advocaat hebben behoed voor een
verloren zomer? „Advocaat en Van Hane-
gem hebben me gevraagd als perschef,
voor het EK. Maar ik zou hem hebben ge
adviseerd niet alles zo zwaar te nemen. Hij
belde 's nachts een keer op: 'Nu heeft die
Oudkerk bij Barend en Van Dorp ook al iets
over me gezegd!' God, maak je niet zo druk,
Dick. Ik zou hem ook hebben uitgelegd dat
het alleen maar cynisme was van Jan Mul
der toen-ie dat zei over stenigen en ophan
gen. Nee, ik vind: iedereen moet open en
ongestoord kunnen zeggen en schrijven
wat hij wil."
Kees Jansma met naast zich Ruud van Nistelrooy: „Het is de hele dag over voetbal lullen. Hartstikke leuk. Want ik ben natuurlijk wel een lief
hebber." Foto: Hans van Weel
Op de televisie zal dat maar zelden het ge
val zijn. Maandag, bij Voetbal Insite, merk
te Hans Kraay jr. op dat 'wij met z'n allen
het product Oranje moeten verkopen',
geen seconde tegengesproken door de an
dere kenners aan tafel. Jansma steigert
even bij de vraag of ook hij vindt dat voet
bal entertainment is. „Nee, het is journalis
tiek. Vroeger was de perschef van de KNVB
ook gewoon lid van de journalistenbond.
Maar het is geen zware journalistiek, wel
serieuze journalistiek. En 'wij' hoeven het
product Oranje helemaal niet samen te ver
kopen. Dat moeten de spelers doen, punt
uit."
VOOR MEKAAR
Henco Brummelkamp
ftijd: 35 jaar
oetbalvereniging RCL uit Leiderdorp
|>g bent u al lid van RCL?
°P m'n achtste jaar lid geworden, dat betekent
nu 28 jaar bij ben. Ik heb nooit op hoog ni-
roetbald. Op mijn zestiende vond ik het biertje
P ook erg belangrijk. Op een gegeven moment
r« [aan fluiten en vlaggen, maar ik pak ook andere
Dp die blijven liggen, soms spring ik bij in de
na Het voornaamste is dat ik nu de clubscheids-
aanstel."
tijd per week steekt u in de club?
geval ben ik de hele zaterdag bij RCL. Ik kom
gft uur en ga 's avonds na de laatste wedstrijd
Ik fluit 's ochtends en 's middags een wed
strijd. Donderdagavond bel ik met de scheidsrechters
om ze te vertellen welke wedstrijd ze moeten leiden.
Daar ben je soms zo mee klaar, soms duurt het langer.
Vaak fluit ik ook doordeweeks een wedstrijd; aan het
einde van het seizoen, wanneer de jeugd selectiewed
strijden speelt voor het jaar daarna, is dat wel op dins
dag, woensdag én op donderdagavond."
Waarom doet u dit allemaal?
„Ik kwam op het schoolplein in aanraking met voetbal
en die passie is gebleven. Ook vind ik het leuk om de
dingen goed voor elkaar te hebben. Ik weet dat ze me
bij de club waarderen, dat houdt je op de been."
Heeft u thuis niks te doen?
„Overdag werk ik bij het Hoogheemraadschap van
Rijnland. Ik heb geen partner en ik heb geen zin om
vijf avonden in de week thuis te zitten. Het voetbal is
een deel van mijn leven geworden. Vrienden en ken
nissen weten dat ze mij niet voor een feestje hoeven
vragen op zaterdagmiddag, want dan ben ik op de
club. Dat gaat gewoon voor."
Steekt het u dat het vrijwilligerswerk bij een vereni
ging altijd door een kleine groep wordt gedaan?
„Dat steekt me niet. Het steekt me wel dat als je een
keer echt hulp nodig hebt, mensen zeggen 'geen tijd' te
hebben. Veel leden vinden dat alles geregeld moet zijn,
omdat ze contributie betalen. Maar zo werkt het niet.
Een club heeft vrijwilligers nodig. Nu zijn we bij RCL
met de werving van scheidsrechters bezig. Dat loopt
goed bij de C-jeugd. Als er mensen belangstelling heb
ben om te fluiten, mogen ze zich bij mij melden."
Voor mekaar* is een serie over vrijwilligers in de sport. Kandida
ten voor deze rubriek? sportredactie.ld@hdc.nl
Zanger was hij nochtans
ook, maar voor Fred Stare-
wood bleef de Arena leeg, zijn
uitvoering van 'Een Wipneus
En Een Kersenmond' ten spijt.
Ik ben er de afgelopen dagen
echt op gespitst geweest. Maar
geen mens die ik er op betrap
pen kon in een vlaag van wee
moed ter ere van Fred Stare-
wood Het Klaas van Beek
Dansorkest deze welbekende
melodie nog eenmaal neu
riënd ter mond te nemen!
Jammer.
Zelfben ik deze meezinger na
melijk niet zo maar vergeten,
maar glad vergeten. Ik kan me
in het geheel niet herinneren
dit lied ook maar één keer ge
hoord te hebben.
Toch luisterde ik veel naar de
radio, indertijd.
Dat kwam ook omdat er nog
geen televisie bestond, is waar.
Je nieuws haalde je van de ra
dio - die tijd heb ik meege
maakt.
Er waren wel kranten, maar
niet op zondagmiddag half
vijf.
Op zondagmiddag om half
vijf kon je het schudden. Geen
kranten, geen teletekst, geen
Langs de Lijn, zelfs geen inter
net. Op dat tijdstip was je in
een gezin als het onze voor het
nieuws van de dag, de voet
baluitslagen, aangewezen op
de radio. Rond een uur of vier
verzocht mijn opa om stilte in
de woonkamer en begon hij
naarstig zijn speurtocht langs
de diverse Europese radiosta
tions, waarbij het ons een
wonder was hoe behendig hij
erin slaagde om in laten we
zeggen een kwartier tijd lasti
ge kanalen als die van War
schau en Strassbourg de mond
te snoeren en Hilversum 1 er
op de middengolf (402 mtr.)
tussenuit te vissen - terwijl ik
mij met potlood en Vara-gids
aan het toestel kluisterde om
de door Frits van Turenhout
voorgedragen voetbaluitsla
gen te noteren.
Hier zijn de uitslagen van de
vandaag in het betaalde voet-
'Hier zijn de
uitslagen van de
vandaag in het
betaalde voetbal
gespeelde
wedstrijden'
bal gespeelde wedstrijden"
Had iemand mij toen ge
vraagd wie ik later wilde wor
den, had ik Frits van Turen
hout gezegd.
Cn Maand of wat eerder wilde
ik Yuri Gagarin worden, weer
later Johan Cruijff, zo ging dat
met jongens geboren in de ja
ren vijftig. Gagarin viel af, wij
hadden thuis geen raket. Wel
een bal. Maar moeilijker nog
dan een solo van Cruijffie na
doen, vond ik 0-0 zeggen zoals
meneer Van Turenhout dat
deed. Het lukte mij niet.)
Maandag rond een uur of vijf
zette ik de autoradio aan. Ik
viel midden in het nieuwsbul
letin en hoorde uitslagen uit
een vorige eeuw gelezen wor
den. Haarlem - Den Haag,
nülll - nüllL
Dit kan tivee dingen beteke
nen, wist ik. Of Haarlem
(waarvan mij bekend was dat
ze het dit jaar goed doen) is
nu al gepromoveerd, of Van
Turenhout is dood. Helaas -
het laatste.
Eenennegentig is de stem ge
worden, me dunkt dat voor
medelijden weinig plaats is.
Het 'leuke' is dat je Frits van
Turenhout door de vele in me-
moriams eigenlijk pas echt
leert kennen. Dat hij achter de
schermen voor de KRO werkte
en als Fred Starewood furore
maakte op de bühne, was mij
onbekend. Ik veronderstelde
altijd dat Frits van Turenhout
zijn voor Frits van Turenhout
genoeg was om de Van Turen-
houtjes te onderhouden.
Al begonnen er in zijn tijd ook
wedstrijden om tivee uur, ze
waren allemaal op zondag.
En om half vijf had hij alle
uitslagen, ook die van de
Tweede Divisie A en B.
Als E.D.O. gewonnen had
nam mijn opa een jonkie. Als
tevens Haarlem verloren had,
nam hij er tivee; als metselaar
was mijn opa dat aan zijn
stand verplicht. Op overige
zondagen nam hij er, uit ver
driet, drie.
Dat Frits zijn beroepsernst een
keer opzij zette en D.O.S. met
3-2 liet winnen in plaats van
3-1, om aan te tonen dat Ra
dio Noordzee (dat in de val
trapte en 3-2 nakauwde) hem
plagieerde, moge hem worden
aangerekend als een verzets
daad na de oorlog.
Toen Theo Koomen ons ver
liet, begonnen alle eredivisie
wedstrijden meteen minuut
stilte.
Zoiets vandaag in Skopje zou
grotesk zijn. Voor de radio
luisteraar verstomde de stem
van Frits van Turenhout al in
1976. Roy Makaay was toen 1.
Maar 0-0 tegen Macedonië
zou natuurlijk wel een apart
eerbetoon van de KNVB zijn,
aan de vertolker van Een Wip
neus En Een Kersenmond.
Frank Snoeks
