Volgend jaar
wordt 'Tonke
Dragt-jaar'
KUNST CULTUUR
Leiden volgens de kaart van Van Campen
Het ontbreekt Orkaters Pianomeer aan kern
X
'De Zevensprong' naar Schouwburg
Leids Barok Ensemble
knipoogt naar
het echte drama
Kinderboekenweek in Naturalis
Grootste boekenbeurs
ui Katwijk wordt voor
„keer Poëzie aan Zee
]Acht dichters van
lerende Dichterscol-
pjk geven op 30 ok-
Ide présence in Tri-
et Hoornesplein:
lema, Carolien van
ian de Dreu, Peter
irah Leschot, Mar
ter Mey, Aleid Swie-
Jiristiena Westra.
van hen zal niet al-
iten voordragen,
ïiusiceren en zingen,
fdt een gezamenlijke
pen en Dicht', gepre-
b is er een optreden
bteres Jana Beranova,
lar het evenement
Ie. Poëzie aan Zee
19.30 uur.
i Concert'
terdam
- Elvis is dood, maar
g 27 april toch te
k een concert in
Otterdam. Tijdens de
l in Concert' treedt
lingsband van The
et op de achtergrond
e videobeelden van
-ts concerten begin ja-
i kaartverkoop begint
zaterdag.
Pluk is
ipknaller
- Van 'Pluk redt de
eerste uitgave in
van oude Margriet -
n Annie M.G.
et tekeningen van
ndorp, zijn inmid-
lan 100.000 exem-
ocht. Dat betekent
succes. In 2003 wist
kinderboek, 'Harry
e Orde van de Fe-
K. Rowling, een ver
teer dan 100.000
t te bereiken.
Richie krijgt
damse prijs
- Zanger Lionel Ri
le eerste World Artist
de Economische Fa-
iging Rotterdam
Imerikaan neemt de
persoonlijk in ont-
tie krijgt de prijs
met zijn gevoelsmu-
sitieve invloed uit-
e wereld." Het is de
dat de prijs wordt
Te faculteitsverefti-
b al wel meermalen
leader Award toe aan
ine wereldleiders, on-
Duitse bondskanse-
rd Schroder.
r akoestisch
i1van Lennon
I- Acoustic', een
tun met nummers
jmoorde ex-Beatle
in, wordt 1 novem-
cht. De cd bevat
akoestische num-
fen van de zestien
|op het album zijn
prder uitgebracht.
kingi
P"J*
ella Haasse
[- Koningin Beatrix
ïsdag 17 november
|t Paleis Noordeinde
lag de Prijs der Neder-
fteren uit aan Hella S.
prijs wordt eens in
ir, beurtelings door
landse en het Belgi-
phoofd, uitgereikt aan
tvan oorspronkelijk
erlands geschreven
ferken. Hella Haasse is
jende laureaat. Aan de
p bedrag van 16.000
Pnd^n.
amsterdam/anp - Volgend jaar
wordt Tonke Dragt-jaar, althans
zeker voor haar uitgeverij Leo
pold. Dragt kreeg dinsdag de
Griffel der Griffels voor haar
boek 'De brief voor de koning'.
Volgens een jury bestaande uit
'gewone' Griffel-winnaars, is
haar boek het mooiste kinder
boek van de afgelopen halve
eeuw.
Leopold had, op goed geluk, na
de nominatie voor de prijs al de
24ste druk op de persen gelegd.
Die is deze week, de vijftigste
Kinderboekenweek, al verkrijg
baar. In 2005 verschijnt er ech
ter een „zeer speciale editie"
van. Dragt wordt volgend jaar
op 12 november 75 jaar. Dat is
de voornaamste aanleiding
voor het Dragt-jaar, de Griffel
der Griffels komt daar nu bij.
Haar boeken zullen in 2005 nog
eens extra onder de aandacht
worden gebracht, er komen af
fiches en stickers, er komt een
feest en er wordt ook nog iets
gedaan met de musical naar
haar boek 'De Zevensprong',
die deze week in Den Haag in
première ging. Deze musical is
op 18 november (extra voorstel
ling) en vrijdag 19 november te
zien in de Leidse Schouwburg.
In de musical spelen de in Lei
den geboren Wilbert Gieske en
de in Leiden woonachtige Men-
no Bentveld een rol.
Hoogtepunt in 2005 wordt de
publicatie van een nieuw boek,
'Op weg naar de cel', het ver
volg op 'Aan de andere kant
van de deur'. Tweederde heeft
ze al af. Wat het Dragt-jaar ver
der precies gaat inhouden,
moet nog met de schrijfster
worden besproken. Dragt is er
zelf niet echt de persoon naar
om op de voorgrond te treden
en ook haar leeftijd speelt een
rol.
Dragt, geboren in het voormali
ge Nederlands-Indië, zat de
Tweede Wereldoorlog met haar
familie in een zogenoemd Jap
penkamp. Zelf zegt ze hierover
dat haar kampervaring als een
snelkookpan gewerkt heeft voor
haar fantasie. Het was voor
haar een mogelijkheid om aan
de werkelijkheid te ontsnap
pen.
Na ds oorlog, terug in Neder
land, was Dragt werkzaam als
tekenlerares. Haar leerlingen
waren haar 'luisterend oor en
schrijvend oog', aldus Leopold.
In de klas groeiden de verhalen
die ze thuis verwerkte uit tot
jeugdromans.
Het 'Metropole'
op stelten na
rigoureus voorstel
hilversum/anp - Chef-dirigent
Dick Bakker van het Metropole
Orkest is verbijsterd over het
voorstel van het Muziek Cen
trum voor de Omroep (MCO)
om de musici van zijn gezel
schap voor 40 procent van hun
taken te ontheffen. Waarne
mend directeur Anton Kok
heeft dit voorstel deze week
voorgelegd, zei Bakker gisteren.
Kok zegt dat het nog maar om
een concept gaat, maar dat de
Publieke Omroep heeft laten
weten misschien op termijn het
Metropole nog maar voor 60
procent te willen financieren.
Het orkest zou dan voor 40
procent eigen middelen moe
ten zien binnen te halen. Er
zou vanuit de Publieke Omroep
minder vraag zijn naar het or
kest. „Maar dat laten we eerst
nog verifiëren", aldus Kok.
Het Metropole Orkest heeft vol
gens eigen zeggen nog steeds
„een overvolle agenda, we kun
nen de aanvragen amper aan",
aldus Bakker. Het Metropole is
hét orkest voor de begeleiding
van grote artiesten, diverse
amusementsprogramma's, Ne
derlandse speelfilms en wat al
niet. Het is van alle markten
thuis. De samenstelling met
strijkers en houtblazers en ook
twee secties voor jazz en pop is
daar ook helemaal op gericht.
Wordt er aan het orkest ge
knaagd dan ontstaan er grote
problemen, vreest de chef-diri
gent. „Musici van wereldklasse
zullen verdwijnen, de kwaliteit
gaat omlaag en voor je het weet
wordt er gezegd: dat is ook niet
meer wat het geweest is."
Als het MCO de plannen door
zet, komen er acties, belooft
Bakker.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: 'Leidens Ontzet' door het Leids
Barok Ensemble, concertmeester Roelof
Balk. m.m.v. Deirdre Dowling (altviool)
en Nils Wiebolt (cello). Gehoord: 5/10,
Lokhorstkerk, Leiden.
'In Abcoude en Broek in Water
land, waar we dit concert op 2
en 3 oktober hebben gegeven,
sloeg 'Leidens Ontzet' in als een
bom; ze hadden er nog nóóit
van gehoord, laat staan van een
3 oktoberfeest'. Typisch con
certmeester Roelof Balk, die
met zijn grappen meteen de
goede toon scoort, die de rest
van de avond aanwezig blijft.
Leidens Ontzet is er wel een
beetje met de haren bijgesleept.
Een stuk van Hellendaal staat
op het programma omdat hij in
de 18de eeuw organist was van
de Marekerk. 'Fechtschule' in G
van Johann H. Schmelzer, om
dat er ook in geschermutseld
wordt en Boccherini omdat hij
op oudere leeftijd naar Spanje
afreisde. Kortom 't heeft alle
maal geen barst met Leidens
Ontzet te maken.
Maar wat deert het? Niets! Want
het Leids Barok Ensemble 'ont
zet' zijn luisteraars elk jaar weer
met strijdlustig, energiek en ui
terst dynamisch vertoon. Zoals
in Pieter Hellendaals Concerto
grosso in g, dat inzet met een
breed uitgesponnen krachtig
Grave, dat verbleekt door het
kleurrijk fugatische Allegro,
waarin het thema zich haar
scherp en vitaal steeds in een
andere strijkerssectie uitleeft.
Als een pijl uit dë strak gespan
nen pees spuit het Presto als uit
één instrument de Lokhorst-
kerk in, vlijmscherp, goed ge
mikt. En als toegiftje van Hel
lendaal danst aan het eind van
het stuk zich nog in mooie lan
ge lijnen een elegant Menuetje
los.
Ignaz Holzbauer (1711-1783)
introduceert in zijn Concerto is
Es een altist en een cellist, meer
als twee 'favoriti' van het orkest
dan als twee volwaardige solis
ten. Hun energieke spel wordt
dan ook bijna volledig opgeno
men in de heldere, levendige
orkestklank. In het Andante
krijgt cellist Nils Wiebolt even
gelegenheid om zich te laten
horen in fraai gearticuleerde
'taal', iets minder uitgesproken
beantwoord door de altist Deir
dre Dowling. In het kloeke me
nuet grijpt Deirdre echter haar
kans om even te excelleren,
dwars door het pittige, optimis
tische orkestspel heen.
De clavecinist Theo Goedhart
tikt in Florisz Schuyts 'O Leyda
gratiosa' een stevige, parelende
ondersteuning onder de 'zin
gende' strijkers. Toch zou een
zingende Goedhart (die ook bij
na z'n mond niet kon houden)
deze hymne nog éxtra hebben
gekruid.
En Don Quixote verslaat weer
alles. Elke emotie die Telemann
puur programmatisch in z'n
Suite stopte, geeft het Leids Ba
rok Ensemble de juiste expres
sie en Schwung. Een geeuwen
de strijkersklank in Don Quixo
te's ontwaken, felle uithalen in
de aanval op de windmolens,
hilarische glijers in het jonassen
van Sancho Pansa, de zweep
erover in de galop van de muil
ezel.
Het Leids Barok Ensemble
bruist, speelt met een knipoog
naar het echte drama, zonder
concessies te-doen aan muzika
liteit en techniek. Slechts één
musicus wordt node gemist,
het raspaard Piet Versteeg (con
trabassist). Zijn swingende,
drijvende spel is nauwelijks ver
vangbaar.
leiden - Het begin van de vijftigste Kinderboekenweek, met als the
ma muziek, is gistermiddag ook in Leiden en de regiogemeenten uit
gebreid gevierd. Tot en met 16 oktober staan de boekhandels, biblio
theken, scholen, muziekzalen en musea bol van de activiteiten. Mu
seum Naturalis in Leiden opende gistermiddag een tentoonstelling
gewijd aan de Engelse schrijver Eric Carle die 35 jaar geleden met zijn
beroemde prentenboek The Very Hungry Caterpillar' op de proppen
kwam. Gisteren werd de expositie 'Rupsje Nooitgenoeg', zoals de
Nederlandse benaming luidt, op feestelijke wijze geopend door kin
deren van De Morskring, de basisschool uit de buurt. Omdat muziek
het centrale thema is van de Kinderboekenweek had cabaretier/pre
sentator Ivo de Wijs een speciaal lied op rijm gezet dat tijdens de
opening ten gehore werd gebracht. De tentoonstelling van prenten
en collages duurt nog tot februari 2005. Foto: Henk Bouwman
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: Het pianomeer door
Orkater. Idee en muziek: Vincent van
Warmerdam. Tekst: Maria Barnas. Regie:
Peter Blok Gezien in het LAKtheater op 6
oktober. Vanavond herhaling.
Op het toneel ligt een lijk, maar
Het pianomeer is geen detecti
ve. Er is wel enig speurwerk no
dig om erachter te komen wie
wie is, maar na een tijdje blijkt
dat de dames op het toneel drie
minnaressen waren van Percy
Bysshe Shelley (1792-1822), de
dichter die veel te jong na een
fatale boottocht aanspoelde op
een Italiaans strand. De eerste,
Harriet Westbrook, is dan zelf al
zes jaar dood. Zij verdronk zich
toen Shelley koos voor Mary
Wollstonecraft, die twee jaar la
ter Frankenstein schreef. Shel
ley schaakte haar op haar ze
ventiende en nam en passant
haar stiefzusje Jane Clairmont
('Claire') mee naar het vaste
land. Bij het pianospel van Har-
riet kibbelen de twee vrouwen
over de status van Shelley's ge
liefde nummer een. De dichter
was een voorstander van vrije
liefde, maar in de praktijk zaten
daar wat haken en ogen aan.
Maria Barnas schreef de tekst
van Het pianomeer. Zij won de
C. Buddingh'prijs voor Twee
zonnen: het beste poëziede
buut van 2004. De (vaak gezon
gen) dialoog van Mary en Claire
is niet realistisch, hun teksten
zweven ergens in het schemer
gebied tussen gedachten en ge
sprek. Ook Shelley en Harriet
laten af en toe van zich horen.
Barnas laat literatuur, leven en
Shelley's passie voor natuur
kunde handig door elkaar lo
pen. Zo valt Shelley even samen
met Victor Frankenstein uit
Mary's beroemde boek die
(bliksem) elektriciteit gebruikte
om zijn monster tot leven te
wekken, en met Prometheus
die het vuur uit de hemel roof
de; over die mythische held
schreef Shelley een toneelstuk.
Het pianomeer is meer een po
ëtische beschouwing dan een
theaterstuk met een duidelijke
ontwikkeling of richting. Vin
cent van Warmerdam compo
neerde soms intrigerende, soms
wat illustratief-kabbelende pia
nomuziek waarin flarden ro
mantiek, jazz, twintigste-eeuw-
se wendingen en humor elkaar
snel afwisselen. Marieke Snij
ders speelt de muziek soepel en
met overtuiging. Jammer, en
atypisch voor Orkater, is de on
zekere zang van Mo Marcus
(Mary) en Jacqueline Boot
(Claire). Ook in hun spel heb
ben ze weinig eigens en dwin
gends; het komt allemaal nogal
pril en voorzichtig over. Michel
Sluysmans zingt met meer
overtuiging, maar hangt er als
Shelley een beetje bij. Het ge
volg is een voorstelling met
weinig kern.
door Ad van Kaam
leiden - Waarom heeft Lissabon geen stadsmuren, op welke wijze is
Venetië rondom het Grand Canal gedrapeerd en waarom lijkt de op
bouw van St.Petersburg zo sterk op die van Amsterdam? Op deze en
andere intrigrerende vragen krijg je antwoord op de expositie 'Ste
den van Europa' die momenteel op twee plaatsen in de stad te zien
is. Van alle kaarten en plattegronden die er hangen, is die van de
stad Leiden uit 1879 trouwens met voorsprong de mooiste.
Zoals de één postzegels verza
melt en de ander antieke auto's,
zo zijn John Steegh en Harrie
Teunissen gek op oude land
kaarten, atlassen en plattegron
den van steden en streken van
de hele wereld. Maar omdat de
Europese Unie sinds mei 2004
is gebracht op 25 lidstaten, be
perkt het tweetal zich op deze
expositie tot kaarten van Euro
pese steden. Veruit het grootste
deel van de collectie is te zien
in de hal van het Hoogheem
raadschap, de rest hangt in de
Centrale Bibliotheek aan de
Nieuws traat.
Bij de kaarten is steeds een kor
te uitleg. Uit welke tijd dateert
de kaart, bij wie of waar is de
kaart gedrukt en verder wat
korte wetenswaardigheden van
de stad op dat moment. Neem
Luxemburg. Of althans de kaart
ervan uit 1730, en verschenen
in Nürnberg. De hoofdstad van
het groothertogdom is in die
tijd één grote fortificatie. Lo
gisch, want de stad lag op een
snijpunt van rijken - Pruisen,
Oostenrijk, Frankrijk en Hol
land. De meeste vestingwerken
op de kaart zijn aangelegd door
de beroemde bouwmeester
Vauban en duidelijk is dat je in
die tijd niet zomaar om Luxem
burg heen kon.
Lissabon heeft op de kaart uit
1838 (Londen) juist helemaal
geen muren. De overlast komt
daar vooral van het water, want
de stad ligt laag in het rivierdal
van de Taag. Met datzelfde pro
bleem van een teveel aan water
worstelt de lagunestad Venetië.
Op de kaart, eveneens gedrukt
in Londen in 1838, staat het zo
genaamde Ghetto Nuovo aan
gegeven, de joodse wijk. Het
was voor het eerst dat het
woord getto in deze context
werd gebruikt. St. Petersburg,
zo laat een kaart uit 1990 zien,
lijkt qua opbouw en uitleg ver
rassend veel op Amsterdam.
Tsaar Peter de Grote was dan
ook een groot fan van de Hol
landse bouwstijl en Petersburg
ligt - net als Lissabon, Venetië
en Amsterdam - aan en bijna in
het water.
In de bibliotheek hangt ook een
frankfurt - Deze lezer werd gespot op de grootste boekenbeurs ter wereld die deze week werd geopend in Frankfurt. In zes enorme hallen proberen uitgevers uit 111 landen dui
zenden nieuwe boeken aan de man te brengen. De organisatie verwacht zo'n kwart miljoen bezoekers op de beurs die tot en met zondag duurt. Foto: EPA
prachtige kaart van Leiden, ge
signeerd door H.A van Campen
en gedateerd 1875. De familie
Van Campen tekende tussen
1835 en 1899 vier plattegronden
van de stad. Die zag er toen
heel anders uit dan nu, al wa
ren waterlopen als de Hooi
gracht, Doezastraat, Korevaar-
straat, Hooglandse Kerkgracht
en Volmolengracht ook toen
reeds gedempt. Vier kerkhoven
op de wallen waren er nog, on
der andere die voor on- en
minvermogenden. En vooral
veel fabrieken. Zoals de ijzerfa
briek, de stoomzagerij, de grof
smederij, de leerlooierij en ver
schillende weverijen. Ze zijn al
lemaal verdwenen. Ze bestaan
nu alleen nog maar op kaart.
'Steden van Europa': de kaart van Amsterdam. Publiciteitsfoto
Steden van Europa: expositie
van bijzondere stadskaarten -
t/m 1 november. Centrale Bi
bliotheek, Nieuwstraat 4 Lei
den (ma t/m vr 12-18 uur), hal
Hoogheemraadschap, Archi-
medesweg 1 Leiden (ma t/m vr
9-16.30 uur). Toegang gratis.
er ook op
tte doek
(Productiebedrijf En-
t met RTL Neder-
pn Baantjer-speel-
Jboekenreeks en de
lie zijn de belevenis-
Ipecteur De Cock in
et dus ook op het
[te zien. De financie-
miet helemaal rond.
Inakers nog in ge
ilet filmfonds. Gezien
|ieid en populariteit
ir venvacht de pro-
Ihet geld er wel
fcmol wil komend
ginnen met de op-
i aan Zee
odia
als Baantjer.
