Beursklap
dondert na
in gezinnen
S'" ECONOMIE
Proef gezichtsherkenning winkeldieven succes
De moeizame weg van klokkenluider tot beklaagde
Zwartwerkers kosten kleine aannemers 1,8 miljard
Meer vakantiegangers,
minder overnachtingen
Nieuwste snufjes halen in Dubai
Lage dollarkoers breekt
Stoeltie Diamonds op
Ad Bos moet zich aanpak bouwfraude anders hebben voorgesteld
Bazen van
Aldi-winkels
zijn rijkste
Duitsers
dure olie W 1
dinsdac 5 OKTOBER 2004
s Minister Brinkhorst
mische zaken vindt
gebaat
abiele olieprijs op
niveau. De D66-be-
zei dit gisteren in
p op uitlatingen van
i ter Van Ardenne
ingssamenwerking)
zich zondag in Was-
'Qen beetje teleurge-
"dat Saudi-Arabië
:en meer olie op te
folgens Van Ardenne
jt dat de prijs daalt
prikkel wordt wegge-
te zoeken naar al-
i4iyormen van energie.
itein: Salaris
"ie openbaar
.02
Eurocommissaris Bol-
o^terne markt) wil dat
.65en van beursgeno-
overnemingen ver
dun salaris te ver-
'ocok moet het loon van
;$e agenda van de
'gaandeelhoudersverga-
Een te staan. Dat
(niet-bindende)
,iig die de Europese
morgen zal goed-
aandelen- en op-
59 van de directie zou-
worden voorgelegd
>:|rie verhoogt
verder
r.
- De pnjzen van ïn-
in de
j'otflanden zijn in au-
i.otorocent gestegen
°^met de voorgaande
|oci toename is in lijn
■.scande maanden. De
Jo?3,l procent hoger
ilolus 2003, aldus het
:'2J)ureau Eurostat gis-
J oflerland zit in de top-
||7Q eurolanden met de
prijsstijgin-
was hier 0,8
SQurder in augustus en
meer dan een jaar
;j|KO stoot
tantoren af
i - Rodamco Europe
,5^kantoren verkocht,
>|5Sterdam en een in
'.42 voor een bedrag
)|gcjiljoen euro. Dat is
||85 procent meer dan
boekwaarde, aldus de
inlegger gisteren. Ko-
i.3%t Duitse HCI en het
ïgjHanzevast Beleggin-
Rodamco Europe
00koop in zijn strategie
op
„op dominante
i nsluit zich
u| staalforum
is voortaan
sl23)ordigd bij het IISI,
7^tionale Ijzer- en
lut. Op de jaarverga-
stanbul zijn de staal-
laosteel, Anshan,
•Hougang en Benxi als
85 ten. China is met een
50 productie van 270
25 n dit jaar goed voor
wart van de werelds-
86 ;tie. De vijf Chinese
gQ ven nemen eenderde
4i Uproductie van Chi-
35 in rekening. Bij het
25 ialconcerns en bran-
30 laties uit meer dan
58 en aangesloten.
51 1
meer gas
«li in Rusland
30
jl - Shell sluit niet uit
25 Brmijn wordt beslo
bs li derde productiefa-
48 ouwen voor het gas-
15 :halin II in het oosten
ïd. Dat heeft een
35 tder van het Neder-..
68 se energieconcem
tzegd. Momenteel
oi twee fabrieken ge-
92 Dr het omzetten van
55 nen aardgas in vloei-
55 -NG). Die hebben sa-
58 iroductiecapaciteit
85 ljoen ton gas per jaar.
07 gaan de fabrieken
landse koe
I te veel melk
82 te Nederlandse
28 jn hebben in het sei-
Ï2004 gezamenlijk
36 e veel melk gegeven,
oo l moet daarom, net
qq tod, een heffing beta-
i Europese Commis-
Hederland komt dit
er op 18 miljoen euro.
brdt via de zogeheten
ng opgebracht door
De meeste andere
1» hebben zich beter
aan de melkquota,
umhoeveelheid melk
ad mag produceren,
te overschrijding is
talië, dat 167 miljoen
heffing moet betalen,
ïse Unie heeft melk-
ïvoerd om de melk-
iin te tomen. Anders
üropees melkover-
Jtaan. Ook in het vorig
ld Nederland eenre
luktie.
utrecht/anp - De proef met gezichtsherkenning via
bewakingscamera's in een Utrechtse spijkerbroeken-
winkel is een succes geworden. Dat zeiden gisteren de
initiatiefnemers, de winkeleigenaar en beveiligingsbe
drijf Initial Var el Security.
Tijdens proef die drie maanden duurde, bleek het goed
mogelijk om de bezoekers van de winkel met een ca
mera te registreren: 97 procent werd herkenbaar vast
gelegd. Het systeem had alleen moeite met kleine kin
deren, bezoekers die voorovergebogen liepen met een
pet op en mensen die heel dicht op een voorganger lie
pen.
Bij de proef waren geen echte winkeldieven betrokken
maar wel twaalf proefpersonen die in het systeem wa
ren ingevoerd als winkeldief. Gedurende twee weken
hebben zij de winkel 78 keer bezocht. Dat gebeurde op
verschillende tijden en telkens anders gekleed. In ruim
91 procent van de gevallen werden de proefpersonen
herkend. De 'veelplegers' die geen alarm deden afgaan,
droegen bepaalde typen zonnebrillen, hadden hun
hoofd van de camera afgewend of hadden hun gezicht
bedekt. Varel verwacht met het gebruik van meerdere
camera's de resultaten nog te kunnen verbeteren.
Eigenaar Broekman van de winkel is erg enthousiast
over deze resultaten en wil het systeem ook in andere
filialen gaan gebruiken, al is het alleen al wegens de
preventieve werking. Het aantal gepakte winkeldieven
daalde tijdens de proefperiode van gemiddeld zestien
naar een per maand. Varel tekent daarbij aan dat de
vele publiciteit rond de proef daar ook debet aan is.
Huishoudens 20% armer dan in 1999
den haag/anp - Nederlandse
huishoudens zijn de financiële
klap van de forse koersverliezen
op aandelen van de afgelopen
jaren nog lang niet te boven.
Hun vermogen ligt nog altijd 20
procent lager dan in 1999.
Dat concluderen onderzoekers
van het Centraal Bureau voor
de Statistiek (CBS) in een giste
ren gepubliceerd onderzoek.
Het vermogen van de huishou
dens nam in de periode 1994
tot 1999 jaarlijks met gemiddeld
ruim 9 procent toe tot 840 mil
jard euro. Vervolgens nam dit
in de jaren 2000-2002 met een
kwart af door de crisis op aan
delenmarkten. Vorig jaar was
sprake van enig herstel.
In 2003 bedroeg het aandelen
bezit van huishoudens 128 mil
jard euro, tegen 264 miljard in
2000. Door de teleurstellende
rendementen op aandelen zijn
huishoudens meer op zeker
gaan spelen. Zo werden over de
afgelopen drie jaar aandelen en
masse omgeruild voor veiliger
geachte obligaties. Het bezit
van deze schuldpapieren nam
toe van 29 miljard tot 48 miljard
euro.
Over dezelfde periode stegen de
risicoloze spaartegoeden jaar
lijks met bijna 12 procent. Eind
vorig jaar hadden Nederlanders
voor 187 miljard euro opgepot.
Ook in de eerste acht maanden
van dit jaar hield de neiging om
te sparen aan.
De schulden van de Nederland
se huishoudens stegen over de
afgelopen tien jaar met gemid
deld ruim 12 procent per jaar.
Daarmee kwam het totale
schuldbedrag vorig jaar uit op
490 miljard euro. Het grootste
deel hiervan bestond uit hypo
thecaire leningen. Bijna 90 pro
cent van de eigen woningen
was over het afgelopen jaar be
last met een hypotheek.
voorburg/anp -In de eerste
zes maanden van dit jaar heb
ben 11,9 miljoen mensen in
Nederland overnacht in een
hotel, bungalowpark of op een
camping. Dat is 1,7 procent
meer dan in de eerste helft van
2003. Maar het aantal nachten
dat zij in totaal doorbrachten,
daalde met 0,2 procent naar
33,7 miljoen. Dat blijkt uit cij
fers van het Centraal Bureau
voor de Statistiek. Het aanbod
aan logiesmogelijkheden steeg
met 3,2 procent. De hotels
boekten meer overnachtingen,
de overige accommodaties
minder. De overgrote meerder
heid van de gasten bestond uit
Nederlandse toeristen. Hun
aantal groeide met 0,9 procent.
Het aantal buitenlandse toeris
ten nam ook toe. (+3 procent).
Alleen het aantal toeristen uit
Duitsland daalde met 6,7 pro
cent tot 1,3 miljoen gasten.
Duitsers blijven wel de grootste
groep.
Dubai - Twee bezoekers lopen mobiel telefonerend in Dubai, in de Verenigde Arabische
Emiraten, door de grootste electronicabeurs in het Midden-oosten. De internationale
IT-industrie is in volle omvang aanwezig om de naar schatting 100.000 (kapitaalkrach
tige) bezoekers aan de beurs hun nieuwste snufjes te tonen. Liefst 930 exposanten uit
41 landen zijn vertegenwoordigd op deze Gulf Information Technology Exhibition, of
wel de Gitex 2004. Foto: EPA
Beunhazerij tiert welig op bouwplaatsen en verbouwingsmarkt
gouda/anp - Kleine bouwbe
drijven lopen jaarlijks ongeveer
1,8 miljard euro aan omzet mis
door zwartwerkers. Ook kosten
zwartwerkers de overheid elk
jaar honderden miljoenen eu
ro's doordat er minder inkom
stenbelasting, sociale premies
en BTW worden afgedragen.
Dat heeft BouwNed gisteren
verklaard. De organisatie van
kleine bedrijven baseert zich op
onderzoek van het Economisch
Instituut voor de Bouwnijver
heid (EIB). BouwNed eist dat de
overheid beunhazerij in de
bouw terugdringt.
Het EIB heeft alleen gekeken
naar projecten met een
bouwsom van minder dan 1
miljoen euro. Ongeveer 30 pro
cent van deze markt blijkt in
handen te zijn van zwartwer
kers. De miljardenmarkt voor
verbouwings- en onderhouds
werken is niet meegenomen.
„Beunhazerij en zwartwerken
tieren ook hier welig", lichtte
BouwNed toe.
Tussen 1997 en 2003 is de pro
ductie van de legale markt te
ruggelopen van 1,1 miljard euro
tot 914 miljoen. Zwartwerkers
zijn echter veel actiever gewor
den. Hun productie is in zes
jaar tijd van 492 miljoen euro
gestegen tot 905 miljoen.
Veel ontslagen bouwvakkers
hadden hun baan kunnen be
houden als beunhazerij effec
tiever was aangepakt, aldus
BouwNed. De illegale bouw
markt geeft jaarlijks werk aan
15.000 mensen. Vorig jaar ver
dwenen in de legale bouw
19.000 banen als gevolg van de
economische recessie.
Aannemers weten volgens FNV
Bouw niet goed in te spelen op
de markt voor kleine verbou
wingen. Ze zijn verwend ge
raakt door de grote opdrachten
die ze in het verleden hebben
binnengesleept, stelt de vak
bond. „Voor een dakkapelletje
willen ze het rekenwerk niet
doen." De vraag is er echter
wel, dus consumenten stappen
in zo'n geval naar een zwart
werker.
BouwNed pleit voor de invoe
ring van een zogenoemd bouw-
bord zoals dat bijvoorbeeld in
Frankrijk en Italië al wordt ge
bruikt. De opdrachtgever moet
dit bord duidelijk zichtbaar op
een bouwlocatie plaatsen. Er
staan gegevens op over de ver
gunning en de uitvoerder van
het project.
Verder wil BouwNed dat con
trolediensten als de Arbeidsin
spectie en het UWV scherper
toezicht houden op de bouw
sector.
amsterdam/anp - Stoeltie Dia
monds, een van de bekende
Amsterdamse diamantslijperij
en, sluit binnenkort zijn deu
ren. Het wegblijven van Ameri
kaanse toeristen - door de lage
dollarkoers - doet de diamant
zaak de das om. Dat bevestigde
directeur B. Leeser van Amster
dam Diamond Group, waar
Stoeltie onder valt, gisteren.
Aangezien Stoeltie Diamonds
zich vooral op de Amerikaanse
toeristen richtte, gingen de za
ken er de laatste jaren op ach
teruit. „Sinds de grondige ver
bouwing in 2000 bleek Stoeltie
minder succesvol", aldus Lee
ser. Amsterdam Diamond
Group heeft daarom nadat ze
de exploitatie nog eens goed
had bekeken, besloten de zaak
Ad Bos, ex-directeur van Koop Tjuchem, moet voor de rechter ver
schijnen. Archieffoto: GPD/Phil Nijhuis
door Koos van Wees
Justitie begint morgen de strafzaak tegen
vier bouwbedrijven en twaalf personen die
verdacht worden van bouwfraude. Onder
hen ook klokkenluider Ad Bos. De voormalig
technisch directeur van bouwbedrijf Koop
Tjuchem heeft de misstanden dan wel aan
gegeven, hij heeft ook ambtenaren omge
kocht. Vervolging is op zijn plaats, vindt Jus
titie.
Hij moet het zich wat anders hebben voor
gesteld, Ad Bos, toen hij eind jaren negen
tig met drie ordners onder de arm het
Openbaar Ministerie benaderde. In de ord
ners stond de schaduwboekhouding van
bouwbedrijf Koop Tjuchem. Meer dan 700
pagina's, met de namen van 606 bedrijven
die onderling afspraken wie welk project
mocht uitvoeren en tegen welke vergoe
ding.
Het waren verboden afspraken, maar daar
was het Openbaar Ministerie op dat mo
ment nog niet van overtuigd. Justitie zat er
een beetje mee in de maag. Om de ordners
te doorgronden hadden ze de medewer
king van Bos nodig. Die gaf aan dat hij
nooit meer aan de slag zou komen in de
bouw en eiste een vergoeding van een paar
ton in guldens voor zijn medewerking.
Dat druiste in tegen de principes van het
OM, dat vindt dat burgers verplicht zijn
ook zonder tipgeld strafbare feiten aan te
geven. Pas toen Bos begon te leuren met
zijn schaduwboekhouding, en een rond
gang maakte langs de Kamerleden Van Gij
zel (PvdA), Leers (CDA) en het tv-program-
ma Zembla, begon er wat schot in de zaak
te komen. Bos overhandigde de ordners,
naar het schijnt tegen een bescheiden ver
goeding, en Justitie kon aan de gang.
Helemaal vlekkeloos verliep dat overigens
niet.
Met enkele van de bedrijven die ook in de
ordners genoemd werden bleek het OM al
een schikking getroffen te hebben voor
prijsafspraken bij de bouw van de Schip-
holtunnel. Vervolging bleek niet meer mo
gelijk, tot onvrede van de Kamer.
Pogingen om verantwoordelijk minister
Korthals daarvoor te laten bloeden leidden
tot het voortijdig vertrek van Van Gijzel.
Zijn fractie vond dat hij te hoog van de to
ren blies met zijn kritiek op Korthals.
Inmiddels rijn we drie jaar verder. De 606
bedrijven die in de boekhouding genoemd
staan zijn door het OM teruggebracht tot
vier: Koop Tjuchem, Heijmans, BAM en
Koninklijke Wegenbouw Stevin. Een kwes
tie van prioriteiten stellen, aldus het OM,
dat deze zomer nog bekend maakte onmo
gelijk iedereen te kunnen vervolgen. De an
dere bouwbedrijven die genoemd worden
rijn overigens nog niet veilig. Hun gege
vens rijn doorgegeven aan de Nederlandse
Mededingingsautoriteit (Nma). Pikant de
tail: Bos was ook déar al langs geweest,
maar de Nma had geen belangstelling.
Justitie concentreert zich op zeven zaken:
de aanleg van een riolering in Hillegom
(1997); het vernieuwen van een asfaltlaag
in Spijkenisse (1998); de vernieuwing van
een brug over de Schinkel in Amsterdam
(1979); de omlegging van de A4 bij Schip
hol (1995); vervanging van de bestrating
van de brug in de A12 bij Rheden (1998);
verbreding van de spoorlijn Best-Zuid-
Eindhoven (1998) en de verbouwing van
het winkelcentrum Pax in Hoofddorp
(1998).
In al die gevallen spraken aannemers van
tevoren af wie als laagste zou'inschrijven
voor de werkzaamheden. Die inschrijfprijs
werd verhoogd met een bepaald bedrag,
dat na de gunning werd verdeeld over de
aannemers die de klus niet kregen. „De
aanneemsommen waren vermoedelijk veel
hoger dan prijzen die in een eerlijke con
currentie tot stand zouden rijn gekomen",
aldus het OM.
De bedrijven die in het veertig dagen du
rend monsterproces terecht staan wordt
het volgende ten laste geld: oplichting,
overtreding van de wet op economische
mededinging, valsheid in geschrifte, deel
name aan een criminele organisatie en om
koping van ambtenaren.
Dat laatste wordt ook Ad Bos zelf ten laste
gelegd.
Geluk bij een ongeluk: hij zal niet worden
vervolgd voor diefstal van de administratie
van Koop Tjuchem. Maar de omkoping van
ambtenaren rekent het OM hem zwaar aan.
Dat Bos al een hoge prijs heeft betaald voor
rijn rol als klokkenluider doet daaraan niets
af. Bos is werkloos.
„Door de overdracht van de schaduwadmi-
nistratie van Koop Tjuchem aan Justitie is
Bos ernstig getroffen in rijn maatschappe
lijke positie. Hij is daardoor in een maat
schappelijk isolement terecht gekomen",
meldt het persbericht van het OM over de
rechtszaak.
Maar: „Omkoping wordt aangemerkt als
een ernstig misdrijf. Om die reden wordt
Bos voor dit delict wel vervolgd".
te sluiten en de verkoopactivi
teiten onder te brengen bij Gas-
san Diamonds.
Veertien van de 24 werknemers
van Stoeltie kunnen terecht bij
Gassan. Voor de overige tien
zoekt Amsterdam Diamond
Group nog een alternatief. Als
dat niet lukt, volgt er volgens
Leeser ontslag. Per wanneer de
diamantzaak precies dichtgaat,
kon de directeur nog niet zeg
gen. De andere vestigingen van
de Amsterdam Diamond
Group, waaronder veertien ver
kooppunten op Schiphol, doen
het nog wel goed zei Leeser.
Vorig jaar daalde het aantal be
zoekers flink omdat veel Aria
ten wegbleven wegens de
SARS-epidemie. Nu trekt die
groep volgens hem weer aan.
düsseldorf/anp Karl en Theo
Albrecht, de oprichters en ei
genaars van supermarktketen
Aldi, rijn nog steeds de rijkste
Duitsers.
Het zakenblad Manager Maga-
zin schat hun gezamenlijke
vermogen op 30,3 miljard eu
ro. Daarmee rijn de broers 2,3
miljard euro rijker geworden
dan vorig jaar, toen ze ook al
met kop en schouders uitsta
ken boven andere welgestelde
Duitsers.
Karl (84) beschikt over 15,2
miljard euro. Zijn jongere
broer Theo (82) heeft 15,1 mil
jard euro te besteden.
De broers hebben dat ver
diend door op de kleintjes te
letten: in hun supermarktke
ten staat voorop dat het er
vooral goedkoop is.
Derde op de maandag gepu
bliceerde ranglijst van het za
kenblad staat de 42-jarige
Susanne Klatten, grootaan
deelhouder van het farmacie-
en chemieconcern Altana en
automaker BMW. Haar vermo
gen wordt geschat op 7,5 mil
jard euro.
Ter vergelijking: de Quote-lijst
van de vijfhonderd rijkste Ne
derlanders wordt aangevoerd
door de familie Brenninkmeij-
er van confectieketen C&A
Hun vermogen zou 10 miljard
euro bedragen.
