LEIDE
Drie oktober
verloopt kalm
en feestelijk
REGIO
Over Berg op Zoom en Koppelstock de Veerman
'We gaan gewoon in de rij staan,
hoor'
STUDIE EN BEROEP
--an der Werf of Van der Werff?
[JBOUT
- 640 10 40
'Het is nooit
hetzelfde, er
is altijd weer
iets nieuws'
BEZOEK DE BEURS!!!
OQZ Leidsch Dagblad
Q wereld, mijn krant.
eidsch Dagblad
(advertentie)
unt ons maar
er niet bellen!
ïlschadespecialisten
Westzijde 326
1506 GK Zaandam
'ihulpbijletselschade.nl
et dan toch nodig is:
fwesties die als een eeu-
jagteken boven de stad
Waarom beeft Leiden
terenbuurt? Wie is de
inan van Leiden? Kan je
Ichtenwater drinken? De
- -jleidse Kwesties biedt
bvoord op vragen die elke
^ar zich wel eens stelt. Af-
27: Wat is de juiste
Jijze van de naam van Lei-
proemdste burgemeester:
|r Werf of Van der Werff
lar en dag kijkt Pieter
isz. van der Werf fier en
anaf zijn massief stenen
uit over het naar hem
mde Van der Werfpark.
>f dat nog niet genoeg eer
t hij ook een eigen straat
en: de Van der Werf-
Maar hij heeft ook, zoals
i-burgemeester van de-
een eigen glas-in-lood-
1 het stadhuis. Dat ver-
Jehalve zijn familiewa-
naam Van der Werff. En
Ier Prins en de Grote
idse Larousse Encyclo-
ioemen deze bekende
iar Pieter Adriaensz van
jr Werf, of Van der Werff,
a van de vier burgemees-
n Leiden tijdens het be-
(jontzet van deze stad in
Hij is de man die volgens
plevering zijn arm aan-
jjan de hongerige bevol-
aie zich in ruil voor voed
sel wel wilden overgeven aan de
Spanjaarden.
Ondanks het feit dat hij inmid
dels al meer dan 400 jaar dood
is, weten we vrij veel van deze
man. Wie zijn vader was, waar
hij woonde, wat hij voor de stad
heeft gedaan in de dertien jaren
dat hij stadsbestuurder was en
waar hij begraven ligt. Hij is
vereeuwigd op talloze prenten
en schilderijen en beschreven
in vele boeken en gedichten.
Weten we dan echt niet hoe we
zijn naam moeten schrijven?
Nee, zegt Piet de Baar van het
stadsarchief stellig. „Op zijn
graf in de Hooglandse Kerk
staat Pieter Adriaensz van de
Werf. Maar of dat de juiste spel
wijze is, is niet duidelijk. Hij is
in 1604 overleden, die steen is
pas in 1661 aangebracht. Graf
inscripties werden vroeger bo
vendien niet met dezelfde
nauwkeurigheid als tegenwoor
dig gezet. Integendeel zelfs. De
meest onnozele schrijffouten
tref je juist aan op oude grafzer
ken. En het monument boven
zijn graf, dat overigens pas rond
1760 is geplaatst, vermeldt al
leen zijn naam in het Latijn:
Pethro Hadriani Wervio. Daar
wordt je dus ook niet wijzer
van."
In die tijd bestond er in elk ge
val nog geen vastgestelde
schrijfwijze voor namen zoals
tegenwoordig het geval is, weet
De Baar. „Wel kun je met zeker
heid stellen dat men in die da
gen een voorkeur had voor ff in
plaats van f. In elk geval is de
juiste schrijfwijze van zijn pa-
troniem - zijn tweede naam die
is afgeleid van zijn vaders naam
- zeker met ae in plaats van aa:
Adriaensz dus. De dubbele a
bestond toen gewoon niet in
Holland."
De enige die dus uitsluitsel zou
kunnen geven over de juiste
schrijfwijze van zijn eigen ach
ternaam is Pieter Adriaensz zelf.
De Baar: „Omdat hij zo lang
burgemeester is geweest zijn er
talloze stukken in het archief
met zijn handtekening. Maar
helaas ondertekende hij alle
stukken met Pieter Adriaensz."
Komt de naam Van der Werf of
Werff dan nergens voor in het
archief? „Jawel", verzucht De
Baar, „ik ben twee reiskosten
declaraties van hem tegen ge
komen die door één klerk van
het stadhuis zijn opgesteld. In
de declaratie van 9 februari
1582 noemt deze ambtenaar de
burgemeester Van der Werf. En
in de declaratie van 10 april
1582 noemt diezelfde klerk hem
Van der Werff. Het lijkt mij dus
dat beide schrijfwijzen goed
zijn."
Timoteus Waarsenburg
Het monument boven het graf
van burgemeester Van der
Werf(f) in de Hooglandse Kerk,
dat overigens pas rond 1760 is
geplaatst, vermeldt alleen zijn
naam in het Latijn: Pethro Hadri
ani Wervio. Foto: Hielco Kuipers
vervolg van voorpagina
leiden - Drie rijen dik staat het
publiek overal langs de route
van de optocht. Ouders nemen
hun kinderen op de schouders
om ze een blik op de stoet te
gunnen. Op de Breestraat en
Korenvaarstraat worden de da
ken van de bushokjes als 'tribu
nes' gebruikt.
H. Tijsterman geniet met volle
teugen. Negentig jaar oud is ze
en geen optocht heeft ze over
geslagen. Met de 'Feestwijzer'
op de knieën ontgaat haar niets
van wat er voorbij komt. „Het is
nooit hetzelfde, er is altijd weer
iets nieuws", zegt ze opgeto
gen. „En we hebben geluk met
het weer.
De verklede gezelschappen
trekken in een gemoedelijk
tempo aan het publiek voorbij.
De konijnen uit de boekjes van
Dick Bruna zijn van de partij.
Evenals een Chinese draak. Een
praalwagen geeft een nieuwe
inhoud aan het begrip 'dieren-
verwendag'. Een echte poedel
krijgt hier live een knipbeurt.
En de kippetjes die aan het spit
draaien, doen dat onder het
bordje 'zonnestudio'. Een com
plete kudde schapen wordt
zelfs door de straten voortge
dreven. Tot grote hilariteit van
de omstanders. „Ha, shoarma
vlees. Waar zijn de knoflook
saus en de broodjes dan?"
De toeloop bij de Aubade in het Van der Werfpark was dit jaar groter dan ooit. De tekstboekjes waren al ruim voor acht uur op. Foto: Mark Lamers
door Timoteus Waarsenburg
leiden - Maandagochtend 06.45 uur. Op
het tijdstip dat de allervroegste vogels in
de meeste steden en dorpen net ontwa
ken, is het in Leiden al een drukte van
belang. Feestvierders van alle leeftijden
lopen opgewekt, vrolijk babbelend,
sommigen zelfs fluitend, over de Kore-
vaarstraat richting het Stadhuisplein.
Voor de reveille, het officiële startsein
van de drie oktoberviering.
Brasserie Voor Af en Toe aan de Boter
markt doet op dit vroege uur goede za
ken. Geen beter smeermiddel voor de
keel dan een kop hete koffie. „Ik ben al
blij dat ik het dit jaar gered heb om op
tijd te zijn voor de reveille", zegt Marco
Kleijn uit Leiderdorp. „Ik had geen tijd
om thuis ook nog koffie te zetten." Als
geboren en getogen Leidenaar krijgt hij
elk jaar nog steeds de kriebels in zijn
buik als het einde van de maand sep
tember nadert.
„Ik woon al tien jaar niet meer in Lei
den. Maar ik zorg elk jaar weer dat ik op
drie oktober vrij ben. Meestal lukt het
me niet om de reveille en koraalmuziek
in het Van der Werfpark te halen. De
kroegentocht eist dan z'n tol, hé. Maar
dit jaar was dat anders. Zaterdagavond
stappen, zondag lekker niks doen. En
vandaag dus vroeg op." Het lijkt alsof hij
niet de enige is die dankzij de rustdag
tussen de traditioneel 'zware' avond van
twee oktober en de feitelijke viering van
Leidens Ontzet op 4 oktober om zeven
uur 's ochtends van de partij is. Het
Stadhuisplein heeft nog nooit zo vol ge
staan. En een uurtje later in het Van der
Werfpark is het niet anders.
Leden van de 3 October-Vereeniging de
len bij de ingang van het park tekstboek
jes uit. De 2000 gratis exemplaren zijn al
ver voor achten op, terwijl het publiek
blijf toestromen. Om toch aan de vraag
naar tekstboekjes te kunnen voldoen,
worden enkele dozen met dikkere tekst
bundels open getrokken. Deze boekjes
gaan voor 2,50 euro van de hand. Maar
de vraag blijft groter dan het aanbod.
„Heb je nog meer boekjes?", roept een
duidelijk teleurgestelde jongeman die
zich met een wapperend tientje rond
een boekjesverkoper verdringt. Maar he
laas, hij zal met iemand moeten meekij
ken Net als zoveel bezoekers overigens.
Als het letterlijk zwart van de mensen
ziet in het Van der Werfpark, zet de mu
ziek in en zingt de massa ijverig mee.
Over Berg op Zoom en Koppelstock de
Veerman. Een half uur lang klinken de
vaderlandse gezangen uit duizenden ke
len door het park.
Om half negen, vlak voor het laatste lied,
krijgt Van der werf een krans om zijn
nek gehangen. „Begin dit jaar", spreekt
Lenferink de massa toe, „was het precies
400 jaar geleden dat Van der Werf stierf.
En tot mijn grote schande moet ik be
kennen dat we dat als gemeente gewoon
vergeten zijn. Dus belooft u mij dat u
vandaag allemaal een extra glaasje ko
renwijn drinkt op Van der Werf. Een fij
ne 3 oktober toegewenst!"
Als het applaus wegsterft, zet de muziek
in voor het laatste nummer van deze
ochtend: het Wilhelmus. De kop is eraf,
het feest kan beginnen. Op naar de
Waag voor haring en wittebrood. Of
niet? Een ventje van een jaar of vijf kijkt
zijn vader bijna smekend aan. „Pap, zul
len we eerst even naar de kennis gaan
en dan het eten halen?"
LEIDSE KWESTIES
door Nienke Ledegang
leiden - Knipperend met de
ogen - vanwege het licht? De
slaap? Een kater? - verlaat de
een na de ander deze ochtend
de Waag. Plastic tasjes, Tupper-
warebakjes of gebruikte frites-
sausemmertjes onder de arm
geklemd. De beloning voor het
vroege opstaan zijn een paar
haringen en een homp wit
brood. „Ieeeh, dit is echt lugu
ber", lalt een stomdronken stu
dente, die zo scheel uit haar
ogen kijkt dat het lijkt alsof ze al
twee nachten niet heeft gesla
pen. „Je krijgt gewoon een hele
vis mee, zoals je hem ook in de
winkel krijgt. Getver." Ze neemt
nog maar eens een ferme slok
bier. Ze is niet meer zo fit dat ze
de lange rij Katwijkse visboeren
ziet, pal tegenover de V&D, die
in rap tempo de ene na de an
dere haring schoonmaken.
Maar verder is de stemming op
perbest, daar bij de Waag, waar
sinds vanmorgen half acht de
haring en het witbrood, dit jaar
voor het eerst het Geusje, wor
den uitgedeeld. Lange rijen
staan er, tot aan de Boom-
markt, aan de achterkant van
het postkantoor. Als moeder,
dochter en kleindochter Riet
kerken uit Leiden de rij zien,
kijken ze elkaar even ontmoe
digd aan. „Sjee, moet je kijken,
het is nog nooit zo druk ge
weest", zegt dochter. „Maar we
doen het gewoon, hoor. Oh,
een half uurtje? Dat gaat nog
wel."
Want zo lang duurt het op dit
tijdstip ongeveer: een half uur-
p'e en je staat in de Waag. Daar
is het warm en delen de vissers
vrouwen op een verhoging ha
ringen uit een ton uit. De fanfa
re blaast een gezellig deuntje en
dat er een penetrante vislucht
hangt, maakt na vijf minuten
niet meer uit.
Eenmaal buiten, staan Ilja Booij
en Marinke de Rooij het brood
te keuren. „Het is prima. Je
kunt er nog steeds van plukken,
dat is het belangrijkste. En kijk,
heb je gezien dat ze een eigen
ouweltje hebben? Van de 3 Oc-
tober-Vereeniging", laat De
Rooij zien. Haar moeder staat
in de rij voor het schoonmaken,
dat volgens De Rooij langer
duurt dan het ophalen van de
haring en het witbrood in de
Waag.
Bij McDonald's, net over de
brug, zit de familie Aalbers - va-
1 iken chauffeur
ipho tegen brug
m te
Een 37-jarige man uit
deel Pest botste in de nacht
e erdag op zondag met
xiksilo op de brugleuning van
natole^nl'nabrug, op de krui-
t be-n de Kanaalweg en de
lar Ijndijk. Een blaastest gaf
pge-/l als uitslag terwijl de li-
akkeP 's- man kreeg een
Hen verbaal en kon zijn rij-
pj. inleveren. De politie
eite P afgelopen twee dagen
|1 vijf mensen aan voor
t vanPn onder invloed. Onder
)t)refen een bromfietser en
ge- iser.
weer
7-18) rijdt
snrjster aan
en Een 28-jarige fietsster
(en is zondagmiddag op
jatrastraat aangereden
in auto die werd be-
loor een Leidse (45). De
kwam vanuit een uitrit
:n aantal auto's door
in file stonden. De au-
iste die in tegenoverge-
ichting van de file reed,
niet meer ontwijken,
iter is met hoofdletsel
LUMC gebracht.
af.
lurifc
dinsdag 5 oktober 2004
R1
der, moeder, zoon, dochter en
oma - uit Leiden een kopje kof
fie te drinken. Ze zijn vergeten
zich in te schrijven voor 'een
harinkje'. Jammer, zegt vader.
„Ik had graag gewild, maar ei
genlijk vergeten we het elk jaar.
Misschien gaan we om elf uur
even kijken. Als de rijen weg
zijn en ze de overgebleven vis
uitdelen aan passanten." De fa
milie heeft een heel program
ma. Ze komen net bij de Reveil
le vandaan en gaan vanmiddag
óf naar de Lakenhal óf naar de
kermis ('Yes, de kermis', aldus
de twee jongsten). En vanavond
eten ze hutspot.
Veel meer tijd om te filosoferen
over het feestprogramma heeft
de familie Aalbers niet. Ze heb
ben dan misschien de haring
en wittebrood gemist, de rest
van het programma doen ze
volop mee. De kermis komt al
weer langzaam tot leven en de
vroegste meute zwermt uit over
de stad. Iedereen heeft er weer
zin in. Behalve misschien die
studente, voor haar is het beter
haar bed op te zoeken.
leiden - De viering van Leidens
ontzet is gisteren rustig en zon
der grote wanordelijkheden ver
lopen. Wel verrichtte de politie
in de nacht van 3 op 4 oktober
zeven arrestaties voor uiteenlo
pende feiten. Er waren echter
geen grote vechtpartijen of an
dere openbare orde-problemen.
Vier mensen deden aangifte van
zakkenrollerij.
De politie is tevreden over het
verloop van de festiviteiten. Het
bleef bij incidenten, zo namen
agenten gistermiddag op de
Hoge Rijndijk van een snack
barhouder een honderdtal bier
blikjes in beslag. De man was il
legaal zijn waar aan het verko
pen aan de kijkers van de op
tocht.
Zondagnacht rond 01.30 uur
hield de politie op de Nieuwe
Beestenmarkt een Leidenaar
(16) en een 21-jarige man uit
Den Haag aan. Zij hadden een
23-jarige Leidenaar een gebro
ken neus geslagen. Op de Haar
lemmerstraat pakte de politie
diezelfde nacht drie mannen
op. Twee van hen, Zoeterwou-
denaars van 23 en 21. beledig
den een agent. Een 17-jarige
Leidenaar stond onder de ogen
van de politie op een fiets te
springen die hij naar later bleek
op de Breestraat had gestolen.
Kort voor vijf uur 's ochtends
moest de politie nog ingrijpen
bij een ruzie op de Nieuwe
Beestenmarkt. Daarbij werd
een 30 jarige man uit Beverwijk
en een 24-jarige man uit Den
Bosch aangehouden. Alle ver
dachten zijn na hun verhoor en
het opmaken van een proces
verbaal in de loop van gisteren
weer op vrije voeten gesteld.
Burgemeester Henri Lenferink
(PvdA), die voor de tweede keer
de viering van 3 oktober in Lei
den meemaakte, was blij met
het relatief rustig verloop van
de festiviteiten. „Ik heb de hele
dag genoten, mede door het
verbazend goede weer. Geluk
kig is het rustig gebleven. Er
waren niet meer incidenten
dan voorgaande jaren."
(advertentie)
Ea Iüfix J
Bezoek de beurs
voor informatie over:
Studie
Opleiding
Wegen naar werk
Banen
Reïntegratie
Lezingen workshops
Bel of mail voor meer informatie:
Rian Ramaekers van ogz:
040 - 297 94 94. rianOogz.nl
of kijk op www.ruimbaan.nl
Studie Ruim
ifjcojjege wellantcollege
RO?*
De ochtendkrant die
weet of jouw ziekenhuis
wel gezond is.
Lees nu Leidsch Dagblad
in de ochtend en ontvang
de eerste 2 weken gratis!
21 Ja, ik neem een vast kwartaalabonnement en ontvang deaprste
2 weken gratis! Bovendien spaar ik als vaste abonnee makkelijk (en
snel) voor superkorting op een origineel Johnson Bros. ontbijtservies!
Ik betaal: automatisch (€56.20) per acceptgiro (€56.70)
Naam Q M DV
Adres
Postcode/Plaats
Telefoon:(l.v.tn. bezorgcontrom^1
Ceboortedatum
emailadres
Bank /girorekeningnummer*
Handtekening:
Uitsluitend bij automatische incasso. bvp«
Stuur de bon in een ongefrankeerde envelop naar Leidsch Dagblad.
Antwoordnummer 127. 1800 VB Alkmaar. Gratis tel 0800 - 1711
E-mail: lezersservice«®hdc nl of surf naar www leidschdagblad nl
Deze aanbieding is geldig tot 31 maart 2005
Wij gaan zorgvuldig om met persoonsgegevens in de colofon van de
krant vindt u nadere informatie
Mijn wereld, mijn krant.
Leidsch Dagblad
