Strafwet Turkije opent deur naar Europa
BUITENLAND
Chileense rechter wil ex-dictator Pinochet onderzocht
'Jeanne' raast over moegestreden Florida
Autobom doodt leider
Hamas in Damascus
Verbod op overspel definitief geschrapt Premier rept van historische stap
Die pet past ons allemaal
Zwitsers stemmen tegen
eenvoudiger naturalisatie
CDU blijft
grootste in
Duitse deelstaat
Veel doden bij Amerikaanse
acties tegen rebellen Irak
_ms Blok in
Z ng grootste
- Het extreem-rechtse
iBlok zou als grootste
51! he partij uit de bus ko-
s er nu verkiezingen
r izijn. Dat blijkt uit een
die vandaag wordt ge-
eerd. In de peiling komt
ams Blok uit op 24,3
tvan de stemmen. Bij de
ile verkiezingen van juni
w ie het Blok al 24,1 pro-
n de stemmen, maar de
k i-democraten waren
h Premier Guy Verhofstadt
Ca i populairste Vlaamse
liër uit op
emeesterpost
Co
i pa Een wegens oorlogs-
Eit en veroordeelde Bosni-
rviër doet een gooi naar
gemeesterschap van de
lar hij etnische zuiverin-
'6 uitvoeren. Simo Zaric
ich verkiesbaar voor de
n sronde op 2 oktober in
Het Joegoslavië-Tribu-
len Haag liet hem in ja-
jaar vervroegd vrij, na
weederde van zijn straf
jaar had uitgezeten.
ie slaags met
s Kadaffi
Agenten in Parijs zijn in
ge t van vrijdag op zater-
gs geraakt met lijfwach-
een zoon van de Libi-
der Kadaffi, Hannibal
pl Een agent raakte ge-
ist twee van de lijfwach-
le*' gearresteerd. Hannibal
uu ;evolg reden met grote
I over de Champs-Ely-
lg( negeerden een reeks ro-
,3 ichten.
maandag 2~J september 2004
De
Nl
te
door onze correspondente
Fidan Ekiz
Istanbul - Het Turkse parlement
heeft gisteren in een speciale zitting
op de valreep ingestemd met belang
rijke hervormingen van het Turkse
strafrecht. Dat moest worden aange
past onder druk van de Europese
Unie. In de vernieuwde strafwet
wordt niet gerept over het strafbaar
stellen van overspel, een voorstel
waarmee de Turkse regeringspartij
AKP deze maand ineens op de prop
pen kwam.
Door het verbod op overspel defini
tief te schrappen, meent Turkije de
laatste obstakels te hebben wegge
nomen voor het beginnen van on
derhandelingen over toetreding tot
de Europese Unie.
Volgende week komt de Europese
Commissie met een rapport over de
vorderingen die Turkije heeft ge
maakt. Het omstreden voorstel deed
de spanning tussen Brussel en Anka
ra hoog oplopen.
„Turkije heeft een historische stap
gezet", zei premier Tayyip Erdogan
gisteren aan het slot van de speciale
zitting van het parlement, waarin
zijn AK-partij de absolute meerder
heid heeft. De bijeenkomst verliep
niet zo gemoedelijk als zij eindigde.
Er vielen harde woorden tussen de
leden van de oppositionele Republi
keinse Volkspartij (CHP) en de AKP.
Voor de zitting sprak Erdogan eerst
het Turkse volk toe. Hij zei dat de
laatste obstakels voor een lidmaat
schap van de Europese Unie zo goed
als weg waren. Turkije heeft laten
zien dat het zich voor de volle hon
derd procent inspant om bij de Eu
ropese club te horen. Erdogan zei er
in te geloven dat Europa het Turkse
volk, „dat ervan droomt om bij Eu
ropa te horen", niet zal krenken. Be
langrijk is dat de hervormingen die
de AK-partij het afgelopen jaar heeft
doorgevoerd ook in de praktijk wor
den gebracht, benadrukte de pre
mier. „Een democratischer Turkije,
een vrijer Turkije, dat is wat we wil
len. Ik geloof dat dit avontuur heel
goed zal aflopen."
De CHP leverde kritiek op AKP-par-
lementariërs die oppositieleider De-
niz Baykal beschuldigden van het
opblazen van de 'overspelkwestie'.
„De premier heeft voor deze crisis
gezorgd, dus de AK-partij moet die
ook oplossen", zei CHP'er Mustafa
özyürek.
Kritiek was er ook op de houding van
Erdogan tijdens zijn bliksembezoek
aan Brussel vorige week, waar hij er
in slaagde om de lucht te klaren. Er
dogan haalde bakzeil en beloofde
Europees commissaris Günter Ver
heugen dat onder zijn bewind geen
voorstellen zullen komen die over
spel strafbaar stellen.
„Een week geleden riep de premier
nog: 'Dit is Turkije, hier maken de
Turken de dienst uit' herinnerde
CHP'er Kemal Anadol de AKP'ers.
Anadol ergerde zich aan het feit dat
de AKP eerder geen gehoor gaf aan
een oproep van de CHP om een
spoedberaad van het parlement in te
lassen. De oppositie wilde alle open
staande kwesties regelen voordat de
Europese Commissie op 6 oktober
met haar rapport komt.
De oproep van de CHP werd toen in
de kiem gesmoord door de AK-partij.
Bovendien vond Erdogan het niet de
taak van de oppositie om zo'n op
roep te doen. In Brussel kwam de
premier terug op zijn woorden en
beloofde aan Verheugen dat het par
lement nog dit weekeinde in een ex
tra zitting bijeen zou komen. „Euro
pa hoeft maar met de vingers te
knippen en de AKP staat meteen pa
raat", kritiseerde Baykal.
In het vernieuwde Wetboek van
Strafrecht heeft de regering zwaarde
re straffen opgenomen tegen marte
lingen. Ook kunnen door de nieuwe
regelgeving milieudelicten bestraft
worden. Het gros van de nieuwe be
palingen zal op 1 april 2005 van
kracht worden. Het bestraffen van
milieuvervuiling zal echter pas vanaf
1 april 2007 mogelijk zijn.
Hof verbiedt
■betoging
ge
•ch Het Duitse constitu-
rlapof in Karlsruhe heeft
het verbod bekrach-
een demonstratie van
naaldemocratische
Duitsland (NDP). De-
imrechtse partij hekelt
gratie naar Duitsland,
was van plan zaterdag
wijk in Berlijn, Wed-
rekken waar veel bui-
;rs of Duitsers van bui-
e komaf wonen.
Je rijen
urdoelwit'
les - De lange rijen
den die op de luchtha-
"e Californische stad
ïles ontstaan door de
controles, vormen
eidelijk doelwit voor
;n', aldus een rapport
iligingsexperts. Daar-
er zo snel mogelijk ge-
td worden in meer per-
de reizigers sneller te
irstromen naar het be-
;ebied bij de gates.
landing na
^melding
S Een toestel van de
O^uchtvaartmaatschappij
Airways dat op weg
[New York heeft giste-
iussenlanding gemaakt
in, omdat er zich aan
in bom zou bevinden.
tvliegtuigen van de RAF
ftéden het vliegtuig naar
aaven Stansted waar
J aan de grond is gezet.
EVn arresteren
rverdachten
;De Britse politie heeft
i vier personen gear-
Üie verdacht worden
Iristische activiteiten.
e was op zoek naar
l voor een radioactieve
Igens de krant News of
ji handelden de leden
ht van een Saudiër die
litische zaak" aan-
B man zou bereid zijn
'uim 440.000 euro neer
|uor een kilo radioac-
riaal.
Vsjenen op
kis in training'
iln Noord-Cyprus wor-
opgeleid of ge-
3geb Cypriotische minis-
n vjstitie, Doros Then-
left deze beschuldigin-
ten iri de Iriant Phi-
js gedaan. Na de Turk-
l van het eiland in
ft het noorden van Cy-
afgescheiden. Noord-
escliordt internationaal
?t erkend.
'n brengen
sterug
4}ieven hebben waar-
iziekinstrumenten
thtmatige eigenaar in
truggegeven. De mu-
I Banda vond vrijdag
>rtuin de in augustus
ïstrumenten terug,
[m een 250 jaar oude
rcassi, geschatte
I.000 euro. Voorts
r jet voortuintje een
Ci: cello op en een viool
Hit Mittenwald.
xining - Chinese politieagenten beoefenen vechtsporten tijdens een oefening in Xining, in de west-Chinese provincie Oinghai. De provincie, die grenst aan Xinjiang en Tibet, or
ganiseerde het afgelopen jaar al eerder politietrainingen. Foto: EPA/Shan Haijing
door onze correspondent
Frans Lindenkamp
Santiago - De Chileense rechter Juan
Guzman heeft nieuwe medische onder
zoeken gelast naar de vermeende de
mentie van oud-dictator Augusto Pino
chet. Guzman voelde de 88-jarige Pino
chet zaterdag bijna een uur aan de tand
over zijn rol in het zogeheten Plan Con
dor, het samenwerkingsverband in de
jaren zeventig tussen Chili en vijf andere
dictaturen in Zuid-Amerika. De onder
vraging vond plaats in het huis van de
oud-dictator in de luxe villawijk La De-
hesa van de hoofdstad Santiago.
Guzman onderzoekt de betrokkenheid
van de ex-generaal bij de moord op ne
gentien tegenstanders van zijn regime
(1973-1990). De slachtoffers - allen ge
vluchte linkse dissidenten - werden ge
arresteerd door de inlichtingendiensten
van de buurlanden en aan Chili uitgele
verd. De moorden deed Pinochet zater
dag af als details. Tegenover Guzman zei
dat hij zich als president niet bezighield
met 'kleine zaken'. Van de liquidaties
door de inmiddels ontbonden geheime
politie DINA, heeft hij naar zijn zeggen
nooit weet gehad.
Maar volgens oud-DINA-chef generaal
Manuel Contreras, veroordeeld tot ze
ven jaar cel wegens mensenrechten
schendingen, wist Pinochet wel degelijk
van de hoed en de rand. Contreras stelt
dat zijn baas het brein was achter Plan
Condor en dat hij niet zelden persoon
lijk opdracht gaf wie uit de weg geruimd
diende te worden.
Het verhoor van Pinochet was het twee
de dat Guzman hem afnam. In 2001 on
dervroeg hij de oud-dictator ook al over
Karavaan des Doods, een militaire straf
expeditie die Pinochet kort na zijn
staatsgreep van 1973 organiseerde om
linkse politieke activisten te elimineren.
Guzman moest zijn onderzoek echter
staken nadat artsen bij Pinochet een
lichte vorm van dementie ontdekten. De
Chileense wet ontslaat verdachten van
rechtsvervolging wanneer hun geheugen
hapert.
Eind augustus kreeg Guzman weer 'vat'
op Pinochet, nadat de Chileense Hoge
Raad bepaalde dat deze zich niet langer
kon beroepen op zijn 'haperende ver
standelijke vermogens'. Dit gebeurde op
grond van een interview verleden jaar,
waarin Pinochet aantoonde nog steeds
bijzonder helder van geest te zijn.
De advocaten van Pinochet houden
echter vol dat hun cliënt wel degelijk
lijdt aan een lichte vorm van seniliteit.
Guzman wil dit nu opnieuw uitgezocht
zien, voordat hij zijn onderzoek voort
zet. Hij verlangt psychiatrisch onder
zoek. Maar de pleitbezorgers van Pino
chet gaan alleen akkoord met een neu
rologisch onderzoek. Verwacht wordt
dat de discussie hierover opnieuw door
een rechtbank beslecht zal moeten wor
den.
miami/gpd - De orkaan Jeanne
heeft zaterdagnacht zwaar huis
gehouden in de Amerikaanse
staat Florida, die de afgelopen
weken al door drie eerdere Orka
nen was getroffen. Jeanne leek
hetzelfde pad te volgen als Fran
ces enkele weken geleden. Da
ken vlogen van huizen, een zie
kenhuis werd zwaar beschadigd
en twee miljoen mensen kwa
men zonder stroom te zitten. De
vierde orkaan in zes weken - een
record - zwakte in de loop van
gisteren wat af. Eén persoon,
een vrachtwagenchauffeur, is
om het leven gekomen.
De schade was groot in dorpen
en steden. Bomen zijn ontwor
teld en in sommige steden stond
het water een meter hoog in de
straten. 'Jeanne' haalde op haar
hoogtepunt snelheden van bijna
tweehonderd kilometer per uur.
De elektriciteitsmaatschappijen
vrezen dat het nog weken kan
duren voordat de stroomvoor
ziening weer overal is hersteld.
Sommige bewoners hadden net
weer stroom, nadat die als ge
volg van de vorige orkaan 'Fran
ces' was uitgevallen.
Honderdduizenden mensen
werden het afgelopen weekein
de geëvacueerd, maar de reactie
op de oproepen om te vertrek
ken was door wat 'orkaanmoe
heid' wordt genoemd hier en
daar lauw. De pretparken in Or
lando, zoals Disney World, hiel
den dit weekeinde opnieuw de
poorten dicht. Nadat de orkaan
op de Bahamas al veel schade
had aangericht, kwam zij zater-
Brandweerlieden van Port St. Lucie County in de Amerikaanse staat Florida zoeken in een trailerpark naar
bewoners kort nadat de orkaan Jeanne daar gisteren voorbijgetrokken was. Foto: Reuters/Joe Skipper
dagavond laat aan land ter
hoogte van Stuart, zo'n hon
derdvijftig kilometer ten noor
den van Miami. 'Jeanne' trok
dwars door Florida heen en ver
liet de staat aan de westkust bij
Tampa.
Florida is sinds begin augustus
getroffen door vier orkanen,
Charly (13 augustus), Frances
(5 september), Ivan (16 septem
ber) en nu Jeanne. In totaal zijn
door deze stormen in de VS 108
mensen omgekomen en is voor
meer dan 15 miljard euro aan
schade aangericht. Overigens
waren de gevolgen in het Ca-
raïbisch gebied veel erger.
Jeanne hield eerder vooral huis
op Puerto Rico en in de Domi
nicaanse Republiek en Haïti. In
dat laatste land zijn meer dan
tweeduizend mensen omgeko
men.
zürich/anp - De kiezers in
Zwitserland hebben gisteren in
een referendum een omstreden
voorstel afgewezen waarmee
het voor kinderen en kleinkin
deren van immigranten gemak
kelijker had moeten worden de
Zwitserse nationaliteit te krij
gen. Dat bleek uit de officiële
uitslag.
Vooral uit rechtse hoek was er
veel verzet tegen het regerings
voorstel. In een felle campagne
werd onder meer gewaar
schuwd voor een dreigende
overheersing door moslims.
„Dit project is gevaarlijk voor
Zwitserland", stelde een parle
mentariër van de grootste
Zwitserse partij, de rechtse co
alitiepartner Zwitserse Volks
partij.
Als reactie deden de vijf andere
grote partijen een gemeen
schappelijke oproep om geen
haat aan te wakkeren. Eenvijf
de van de bevolking in de al
penrepubliek is niet-Zwitsers.
Voorafgaand aan het referen
dum was een nek-aan-nekrace
voorspeld. In een meerderheid
van de kantons wist het rege
ringsvoorstel echter geen
meerderheid te krijgen.
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Een verbannen leider
van de Palestijnse verzetsbewe
ging Hamas is gisteren in de Sy
rische hoofdstad Damascus ge
dood toen een bom in zijn jeep
ontplofte. De aanslag op Izadin
a-Sheich Khalil is waarschijnlijk
het werk van Israël. Na een
dubbele Palestijnse terreuractie
in Be'ersheba, waarbij vorige
maand zestien mensen omkwa
men, waarschuwde Israël al dat
het Hamas-leiderschap in het
buitenland niet immuun is voor
vergeldingsacties.
Hamas-leiders in de Gazastrook
kondigden wraak aan voor de
liquidatie van Khalil, die ze om
schreven als 'een laffe zionisti
sche daad'. Bij aanslagen in het
buitenland weigert Israël door
gaans zijn bemoeienis te beves
tigen. „Sommige mensen lei
den een gevaarlijk leven", was
alles wat een regeringsfunctio
naris gisteren kwijt wilde. Maar
het Amerikaanse persbureau
AP meldde van een anonieme
Israëlische defensiebron te
hebben vernomen dat de actie
inderdaad het werk was van Is
raël.
Begin jaren negentig behoorde
Izadin a-Sheich Khalil tot een
groep Palestijnse activisten die
door Israël over de grens met
Libanon werden gezet. Hij bleef
in ballingschap actief voor Ha
rnas en gaf onder meer instruc
tie aan de beruchte bommen
maker Yichiyeh Ayash. Die
kwam in 1996 om bij de ont
ploffing van een bom die was
verstopt in een mobiele tele
foon. Die liquidatie, waar
schijnlijk het werk van de Israë
lische veiligheidsdienst, zorgde
voor een reeks wraakacties
door de Harnas tegen Israëli
sche burgers. Volgens Israël or
ganiseerde Khalil vanuit het
buitenland de operaties van de
gewapende vleugel van Harnas.
Een buurman in de A-Zahra
wijk van Damascus vertelde dat
de Hamas-leider hem gister
morgen goedenmorgen wenste,
zoals hij doorgaans deed, en in
zijn jeep stapte. Op dat mo
ment rinkelde zijn mobiele tele
foon. Toen Khalil zich bekend
maakte ontplofte de bom. De
politie moest een groot deel van
de omgeving afzoeken naar
stoffelijke resten. Familieleden
van Khalil in Gaza zeiden dat ze
sinds de verbanning geen con
tact meer met hem hadden ge
had omdat hij in de anonimiteit
wilde werken. Het Palestijnse
Bestuur houdt Israël verant
woordelijk voor de aanslag. Een
woordvoerder waarschuwde
voor een nieuwe reeks geweld
daden.
düsseldorf/anp - De CDU is
ondanks verliezen gisteren bij
de lokale verkiezingen in de
deelstaat Noord-Rijnland-West-
falen opnieuw als grootste uit
de bus gekomen.
De christen-democraten kregen
volgens prognoses 43,3 procent
van de stemmen tegen 50,3
procent in 1999. De sociaal-de
mocratische SPD verloor ten
opzichte van vijf jaar geleden
ruim 2 procentpunten en komt
op 31,5. De Groenen zouden
uitkomen op 10,1 procent van
de stemmen, een winst van bij
na drie procentpunten. De libe
rale FDP komt op 6,9 procent
tegen 4,3 procent in 1999.
Vooraf gaven peilingen aan dat
de SPD van bondskanselier
Schroder een licht verlies zou
lijden. Schroder zal de resulta
ten als succes beoordelen na
een reeks dramatische uitsla
gen voor de partij, die op weer
stand stuit met haar hervor
mingsplannen. SPD-voorman
Harald Schartau in Noord-Rijn-
land-Westfalen gaf gisteren
blijk van zijn tevredenheid. „De
SPD heeft zich gestabiliseerd,
de CDU heeft verloren."
In de deelstaat met de grootste
bevolking van de Bondsrepu
bliek konden de kiezers hun
stem uitbrengen voor nieuwe
gemeenteraden, burgemeesters
en districtsraden. De opkomst
lag uiteindelijk rond de 53,5
procent, een nieuw dieptepunt.
Ontvoerde Brit zou nog in leven zijn
bagdad/gpd - Amerikaanse
troepen hebben dit weekend
zware bombardementen uitge
voerd op posities van opstan
delingen in de stad Fallujah,
een soennitisch bolwerk, in een
poging aanhangers van guerril
laleider Aboe Moesab al-Zarqa-
wi uit te schakelen. Al-Zwarqa-
wi wordt beschouwd als het
brein achter veel aanslagen en
ontvoeringen. Bij de Ameri
kaanse beschietingen zouden
ook veel burgers zijn omgeko
men.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Colin Po
well gaf gisteren toe dat de vei
ligheidssituatie in Irak verslech
tert. „We bevechten een krach
tige opstand", zei Powell op de
Amerikaanse televisie.
De Amerikaanse luchtaanvallen
op Fallujah waren gericht tegen
een huis in de stad waar zich
tien aanhangers van al-Zarqawi
zouden hebben opgehouden.
Zeker acht mensen werden ge
dood en zeventien gewond.
Volgens Iraakse artsen waren
onder de doden en gewonden
ook vrouwen en zeker negen
kinderen. De Amerikanen ont
kennen echter dat zij burger
doelen bestoken. Zij spreken
van 'precisie-aanvallen'. Bij an
dere Amerikaanse acties kwa
men dit weekeinde nog eens
acht mensen om en vielen vijf
tien gewonden.
Bij acties van militanten kwa
men dit weekeinde vijf Ameri
kaanse soldaten om. In de stad
Latafiyah vielen zaterdag tien
doden, toen rebellen het vuur
openden op een konvooi olie
trucks. In Bagdad vielen zeven
doden toen zij werden bescho
ten, terwijl zij op weg waren
naar een recruteringscentrum
van de Nationale Garde.
De Amerikanen probeerden
eerder dit jaar ook al om Fallu
jah, dat vijftig kilometer ten
noordwesten van Bagdad ligt,
in handen te krijgen, maar
moesten dat na weken van he
vige gevechten opgeven. Sinds
dien zijn steeds meer militan
ten, onder wie buitenlandse
strijders, naar de stad getrok
ken.
In Bagdad is een llknerikaanse
militair door de krijgsraad ver
oordeeld tot 25 jaar cel voor de
moord op een Iraakse soldaat
van de Nationale Garde. De
man, een onderofficier, is te
vens gedegradeerd tot gewoon
soldaat.
De Britse gijzelaar Kenneth Big-
ley, die door Iraakse militanten
gevangen wordt gehouden, zou
nog in leven zijn. Een moslim
activist in Londen die zegt nau
we contacten te onderhouden
met verzetsgroepen in Irak,
heeft dat gisteravond laten we
ten. Bigley werd tien dagen ge
leden samen met twee Ameri
kanen ontvoerd. De Amerika
nen zijn inmiddels onthoofd.
