Spanning
rond Iran
neemt toe
BUITENLAND
Miljoenste vluchteling teruggekeerd in Bosnië
Staking Israël verlamt openbaar leven totaal
Kritiek op aanpak van
Verhofstadt zwelt aan
Turkse oppositie wil
parlement terugroepen
Bush verdedigt oorlog
'Duizenden Britten met
Creutzfeld-Jakob besmet'
Khatami: Geen kernwapens
Bisdom VS failliet door seks
Al-Zarqawi
vermoordt
Jack Hensley
foon meldt
ite adem
Een slechte adem is
toekomstige bezitters
nieuwste mobiele tele-
de Duitse producent
binnenkort wellicht
n tijd. Zij krijgen auto-
h te horen of zij uit hun
uiken. Siemens werkt
speciale chip die in het
tje wordt ingebouwd en
dge luchtjes ontdekt.
Siemens nemen veel
een goede lichaams-
iterst serieus'.
woensdag 22 september 2004
L0 volgend
ic naar Keulen
De
Voor de rechtbank in
:eft de procureur gis-
L rijf jaar cel geëist te-
noslims die verdacht
Jan het beramen van
- M Volgens de procu-
er en de drie hoofdver-
landen met de grote
t het internationale
e baf" Voor zeven anderen
bij eisen lager, variërend
een lar tot een jaar voor-
ings -
75 A
[rie
it ni
>rdt
;t
t on
comité
winnaar
Nobelcomité is giste-
zo>I1 Noorse hoofdstad Os-
eweest om te bepalen
r de Nobelprijs voor
nijgt. De uitslag blijft
t de officiële bekend-
8 oktober. Volgens
Mohamed el-Bara-
retaris-generaal van
ationaal Atoomener-
1 chap (IAEA), de
■Al inshebber. Ook de
Tsjechische presi-
Havel behoort tot
en.
schutter
s Chirac
proces tegen de
twee jaar geleden
it Jacques Chirac
it op 6 december.
lerie wordt poging
!ten laste gelegd. De
-jarige man schoot
festiviteiten ter ere
juli ÜV2002 met een
taal op Chirac. Die
ip dat moment in
*t anéuto de Are de Tri-
mdejnstanders overmees-
soortperdachte onmiddel-
1. Foti
lat: Goss
directeur
icTON De commissie
l| Amerikaanse Senaat
ichtingendiensten is
*imet twaalf tegen vier
•n akkoord gegaan met
Joss als nieuwe CIA-di-
De benoeming van
=4or de Senaat is na de
uring van de inlichtin-
[1 imissie een formaliteit,
ns is de verwachting dat
tveld moet ruimen als
verkiezingen wint.
londen/anp - Duizenden Brit
ten krijgen deze week een
brief van het ministerie van
Gezondheid waarin zij te ho
ren krijgen dat zij mogelijk be
smet zijn met de ziekte
Creutzfeld-Jakob, de menselij
ke variant van de gekkekoei-
enziekte. Het gaat om 4000 tot
6000 mensen die de aandoe
ning zouden kunnen hebben
opgelopen via een bloedtrans
fusie. De autoriteiten bena
drukken dat de kans dat ie
mand op deze manier besmet
is vrij laag is. Het gaat overi
gens uitsluitend om mensen
die voor 1999 een bloedtrans
fusie hebben ondergaan of op
een andere manier een bloed
product toegediend hebben
gekregen. Vooral hemofilie-
patiënten lopen een verhoogd
risico. Er is geen test voor
Creutzfeld-Jakob, dus de risi
co-gevallen kunnen voorals
nog niet weten of zij de ziekte
inderdaad onder de leden
hebben. Zij zullen onder meer
geen bloed mogen geven.
door onze correspondent
Cees van Zweeden
Boedapest - Negen jaar na de
burgeroorlog in Bosnië zijn één
miljoen vluchtelingen terugge
keerd, zo heeft de vluchtelin
genorganisatie van de Verenig
de Naties, UNHCR, bekend ge
maakt. Wie de miljoenste
vluchteling was, bleef onver
meld. „Maar de betekenis van
deze mijlpaal kan niet worden
overdreven," verklaarde Ruud
Lubbers, Hoge Commissaris
voor Vluchtelingen.
Tijdens de oorlog van 1992 tot
1995 sloegen twee miljoen Bos-
niërs op de vlucht. Bij het vre
desverdrag van Dayton werd
bepaald dat zij recht hadden op
terugkeer. Een speciale wet
maakte het mogelijk voor
vluchtelingen om hun huizen
op te eisen, zelfs als daar ande
re ontheemden in zaten. De
helft van alle vluchtelingen
maakte van die wet gebruik.
De massale terugkeer wordt ge
zien als een enorm succes. Dat
succes is des te groter, omdat
veel vluchtelingen zijn terugge
keerd naar gebieden waar zij tot
een etnische minderheid beho
ren. Srebrenica, dat in de Repu-
blika Srpska (het Servische deel
van Bosnië) ligt, is nu weer een
moslimstad. Volgens de VN-or-
ganisatie zijn 447.000 vluchte
lingen teruggekeerd naar plaat
sen waar zij een minderheid
vormen.
Duizenden dorpen in Bosnië
zijn verlaten, en het is de vraag
of zij ooit weer bevolkt zullen
worden. Gedurende de eerste
zeven maanden van dit jaar
keerden nog maar 15.000 men
sen terug naar hun huizen, wat
betekent dat veel van de reste
rende vluchtelingen het idee
van terugkeer hebben opgege
ven. Paddy Ashdown, de inter
nationale bestuurder van Bos-
'aus Johannes Paulus II
aa ent* laar augustus in
B de rooms-katholieke
uj ongerendagen bijwo-
33-jairge paus lijdt aan
van Parkinson. Boven-
ift hij moeite met spre-
jeleden, toen hij in
het bedevaartsoord
bezocht, maakte hij
gp noeide indruk.
di anslag meer
eersdoden
m - Israël telt drie da-
1WS en aanslag eenderde
rkeersdoden dan op
ejiddelde dag. Dat blijkt
2j erste onderzoek naar
5'te, and tussen auto-onge-
(au n terreur in Israël. Na
r dodelijke aanslagen
of meer slachtoffers
aantal verkeersdoden
natisch met bijna 70
meldde de Israëlische
ile non
p aël gepakt
m - Agenten in Israël
tot ten illegaal in het land
y nde Roemeense vrouw
t die anderhalf jaar
'deir ^et 'even giug als
'j gj Israëlische politie
haar truc, nadat zij ge-
ïabijt een gebouw bin-
sj gegaan en in vrijetijds-
rejcj aar buiten was geko-
a lekende illegaal als
;)erf aakster in Israël te
wiji
°n intal Beslan
eel hoger'
Bij het gijzelingsdra-
jig slan zijn meer mensen
;jg ten dan Moskou tot
,nnj il toegeven. Volgens
ts z( e internettijdschrift
/or( line zijn in de school
394 doden gevallen.
:he autoriteiten spra-
toe van ongeveer 330
■rs.
affen geëist
reurproces
wenen/anp - Iran is begonnen
met proeven in een installatie
die een grote hoeveelheid mate
riaal voor nucleaire centrifuges
zal produceren. Dat heeft een
hoge Iraanse functionaris ge
zegd. President Khatami zei gis
teren vastbesloten te zijn 's
lands nucleaire programma door
te zetten.
De tests, waarbij 37 ton ruwe
uranium wordt omgezet in ura-
niumgas, verlopen succesvol,
aldus de functionaris. Het ma
teriaal dient na de omzetting
als brandstof voor nucleaire
centrifuges waarmee verrijkt
uranium kan worden gemaakt.
De genoemde hoeveelheid is,
indien verrijkt, voldoende voor
vijf nucleaire wapens, schat een
expert.
Iran is vastbesloten zijn nucle
aire programma door te zetten,
zelfs als het Internationaal
Atoomenenergie Agentschap
(IAEA) stopt met controles van
locaties. Volgens Khatami is
Iran helemaal niet bezig kern
wapens te maken.
„We zijn vastbesloten om nu
cleaire technologie te verkrijgen
voor vreedzame doeleinden,
zelfs als dat ertoe leidt dat het
Japan kampt
met dierenplaag
tokvo/gpd - Herten, raven en
wasberen vormen momenteel
een ware plaag in Japan. Bos
sen en gewassen worden opge
vreten door herten en wasbe
ren, terwijl de raven in steden
en parken regelmatig kinderen
aanvallen.
Volgens cijfers van het departe
ment voor milieuzaken is ruim
6600 hectare bos er zo slecht
aan toe, dat het tientallen jaren
zal duren voor de bossen her
steld zullen zijn van de ravage
die herten hebben veroorzaakt.
De dieren vreten niet alleen
gras, maar ook bamboe en
boomschors. Het gevolg is op
grote schaal bodemerosie en
massale sterfte onder bomen
die zonder schors niet kunnen
overleven.
De afgelopen jaren is het aantal
herten meer dan verzesvou
digd. Dat wordt toegeschreven
aan de klimaatsverandering en
aan het verbod op de herten
jacht uit 1999. Daarom wordt
nu het afschieten van herten
bepleit. Maar dat stuit op weer
stand van het publiek, voor wie
herten knuffeldieren zijn.
Dat laatste gold aanvankelijk
ook voor de tweede plaag, was
beren. Wasberen waren een
aantal jaren geleden vanwege
hun pluizige voorkomen en
grote aaibaarheidsfactor een
populair huisdier. Ze werden in
grote aantallen geïmporteerd
en gefokt. Toen de rage voorbij
was, werden velen losgelaten in
de natuur, waar ze zich razend
snel vermenigvuldigd hebben.
Ze drijven met name boeren tot
wanhoop, omdat ze hun ge
wassen opvreten Ze dringen
ook huizen binnen, waar ze al
les opvreten wat ze vinden,
overal poepen en piesen, maar
soms ook kinderen aanvallen.
Kinderen zijn ook regelmatig
het doelwit van de derde plaag,
de raven. De 'zwart gevederde
straatrovers' hebben het vooral
op kleuters gemunt, die soms
tot bloedens toe worden gepikt.
Ook ouders die hun kinderen
willen beschermen, worden
aangevallen.
internationale toezicht wordt
gestaakt", aldus de president.
„We hebben nooit kernwapens
gewild."
Het IAEA heeft zaterdag in een
resolutie Teheran opgeroepen
te stoppen met het verrijken
van uranium, een techniek die
nodig is om kernwapens te ma
ken. Iran verwierp de tekst en
dreigde zich helemaal terug te
trekken uit het non-proliferatie
verdrag, bedoeld om de ver
spreiding van kernwapens te
gen te gaan.
Maandag sloten de Verenigde
Staten, de Europese Unie en
Rusland zich aan bij de interna
tionale oproep.
Washington beschuldigt Tehe
ran ervan in het geniep kernwa
pens te maken, maar Iran
houdt vol alleen kernenergie te
produceren.
Gisteren werd in Teheran de
jaarlijkse militaire parade ge
houden. De raketten waren ge
huld in vlaggen waarop anti-
Amerikaanse en anti-Israëlische
leuzen stonden.
Prominent werd getoond de
Shahab-3-raket, een van de
modernste raketten waarover
Iran beschikt. Die zou aartsvij
and Israël kunnen bereiken.
De jaarlijkse militaire parade in de Islamitische Republiek Iran, die officieel het begin markeert van de
oorlog met Irak (1980-1988), wordt nu gebruikt om aartsvijanden de Verenigde Staten en Israël de mili
taire paraatheid van de Iraanse strijdkrachten te tonen. Foto: EPA
El Al vliegt niet Treinen rijden niet «Vuil niet opgehaald
tel aviv/gpd - Vakbonden en de
Israëlische overheid proberen
koortsachtig een eind te maken
aan de ambtenarenstaking, die
sinds gistermorgen het openba
re leven grotendeels verlamt.
Het beraad was bij het sluiten
van deze editie nog gaande.
Vertegenwoordigers van Hist-
adrut, het verbond van vakver
enigingen, waren weinig hoop
vol dat een akkoord bereikt kon
worden.
Naar verwachting gaat de sta
king vandaag verder. Dat bete
kent dat het internationale
vliegveld van Tel Aviv gesloten
blijft, El Al niet vliegt, er geen
treinen rijden, het vuilnis niet
wordt opgehaald, de postkanto
ren gesloten zijn en de belas
tingdienst niet werkt. Bij de te
lefoondienst wordt de telefoon
niet opgenomen, het electrici-
teitsbedrijf voert geen repara
ties uit en in de ziekenhuizen
behandelt het personeel alleen
noodgevallen.
Vier vliegtuigen van El Al, die al
voor de staking was begonnen
waren opgestegen in Noord-
Amerika en Europa, kregen
door de actie geen toestem
ming op het vliegveld Ben-
Gurion te landen en staan nu in
Larnaca op Cyprus. De passa
giers zijn op kosten van de
maatschappij ondergebracht in
hotels.
De staking treft ook de doden.
Eén van de uitgeweken El Al-
toestellen had twee lijken aan
boord van Israëliërs die in de
Verenigde Staten waren overle
den. Ze zijn later met een privé-
jet vanuit Cyprus naar Tel Aviv
overgevlogen. Het is nog ondui
delijk of de lichamen kunnen
worden begraven, want ook de
begrafenisdienst is in staking.
Sommige grafdelvers zijn al vele
maanden niet betaald. Ze zeg
gen met pijn in het hart het
werk te hebben neergelegd.
„Nabestaanden die hun gelief
den zelf ter aarde willen bestel
len kunnen bij ons schoppen
en ander graafmaterieel afha
len", aldus één van hen.
Histadrut riep de staking uit als
protest tegen de economische
politiek van de regering en met
name de achterstand in salaris
betalingen.
Twintigduizend gemeenteamb
tenaren hebben vele maanden -
soms zelfs meer dan een jaar -
loon tegoed. De armlastige ge
meenten kunnen de salarissen
niet meer betalen en de rege
ring weigert bij te springen.
Volgens minister Netanyahu (fi
nanciën) hebben de gemeenten
de laatste jaren op een onver
antwoorde manier hun uitga
ven opgevoerd en staf uitge
breid.
Daarmee hebben ze zich de
problemen zelf op de hals ge
haald.
nië, haalde daar echter zijn
schouders over op. „Veel dor
pen zouden ook zonder oorlog
leeg hebben gestaan", zei hij.
„De landen in deze regio ken
nen een trek naar de stad."
Volgens sommige specialisten
schetsen de VN-cijfers echter
een te rooskleurig beeld. Veel
van de teruggekeerde vluchte
lingen, zeiden zei, zijn alleen
maar teruggekeerd om hun
huizen weer op te eisen. Doel is
niet daarin terug te keren, maar
die huizen de verkopen. De
meeste teruggekeerde vluchte
lingen zijn oude mensen, die in
hun geboortedorp willen over
lijden. Ook betekent terugkeer
niet noodzakelijkerwijze een le
ven in harmonie.
Tien dagen geleden braken in
Konjevic Polje massale vecht
partijen uit tussen lokale mos
lims en Serviërs uit omringende
dorpen.
Aanleiding was de weigering
van de moslims om Serviërs
toegang te verschaffen tot de
plaatselijke Servisch-Orthodoxe
kerk. Politiek commentator
Tanja Topic zei dat de gespan
nen sfeer in het dorp illustratief
was situatie in het land, waar
'elk moment' de oorlog op
nieuw kon uitbreken.
brussel/anp - De Belgische po
litiek lijkt de vaak wispelturige
aanpak van de liberale premier
Verhofstadt beu. Zijn werkwijze
om tijdens langdurig, nachtelijk
overleg partijen te forceren tot
compromissen stuit op steeds
meer kritiek. Na het deels mis
lukte overleg over meer nacht
vluchten vanaf de Brusselse
luchthaven, waarover de rege
ring kan vallen, laten zelfs leden
van regeringspartijen kritiek
horen.
„Dit kan echt niet meer", zei
gisteravond voorzitter Milquet
van de alleen in het Brusselse
en Waalse gewest regerende
Franstalige christen-democra
ten (CDH). „Verhofstadt pro
beert allerlei zaken in een snel
kookpan te stoppen, in de hoop
dat iedereen het gerecht na
lang wachten wel lust. Dat ac
cepteren wij niet langer."
De Franstalige groene senator
en ex-verkeersminister Durant
maakte naar eigen zeggen eer
der op 'onaangename wijze'
kennis met de Verhofstadt-aan-
pak. In de vorige regering-Ver-
hofstadt werd zij gedwongen af
te treden, omdat zij toen al niet
wenste in te stemmen met
meer nachtvluchten boven
Brussel. „Ik werd toen echt on
der druk gezet", aldus Durant
op de Franstalige televisiezen
der RTBF.
„Uiteindelijk was het voorstel te
nemen of te laten. Zo doet Ver
hofstadt dat altijd."
Ook de vroegere Brusselse re
gionale milieuminister Gosuin,
Premier België
gewond na
auto-ongeluk
De Belgische premier Verhof
stadt is gisteravond gewond
geraakt bij een auto-ongeluk.
Hij werd met kneuzingen op
genomen in een ziekenhuis in
Gent. Volgens de politie was
de premier bij bewustzijn en
is geen sprake van levensge
vaar. De auto van de premier
sloeg bij Gent over de kop
gaan. Er waren geen andere
voertuigen bij betrokken.
lid van de regerende liberale
Franstalige MR, hekelt de werk
wijze van de premier. „Hij stelt
alles tot het laatst uit. Hij had
graag nog allerlei andere hete
hangijzers meegenomen in een
groot compromis. Een jaar ge
leden beloofde hij al dat er op 1
september een oplossing zou
zijn. Als hij meer tijd had geno
men, was het mogelijk geweest
een goed compromis te vin
den."
Achter de schermen delen poli
tici van de Vlaamse liberale en
socialistische regeringspartijen
die kritiek, maar houden zich
openlijk nog rustig. De Vlaamse
socialistische vice-premier Van-
de Lanotte beet de afgelopen
dagen echter indirect van zich
af, na openlijke kritiek van Ver
hofstadt op zijn late begrotings
plannen.
ankara/anp - De gTOOtSte
Turkse oppositiepartij wil dat
het parlement eerder van va
kantie terugkomt om uitgestel
de hervormingen in het wet
boek van strafrecht door te voe
ren. Op die manier wil de CHP
voorkomen dat Turkije bespre
kingen over toetreding tot de
Europese Unie misloopt.
Vrijdag kwam het tot een bot
sing tussen Turkije en de Euro
pese Unie toen bleek dat het
land de hervormingen in de ijs
kast zet. Het Turkse parlement
is tegen het schrappen van
overspel op de lijst van strafba
re feiten, zoals de EU verlangt.
De Europese Commissie komt
op 6 oktober met een rapport
over Turkije. Dat stuk is door
slaggevend over de vraag of het
land lid mag worden van de
EU. De Europese regeringslei
ders beslissen in december of
de onderhandelingen over toe
treding kunnen beginnen.
De nieuwe voorzitter van de
Europese Commissie, Barroso,
zei gisteren in Le Monde dat
„hij voor Turkse toetreding is,
maar dat Turkije nog niet Idaar
is voor het lidmaatschap". Bar
roso waarschuwde Turkije dat
het moet voldoen aan alle Eu
ropese criteria. Daarna kan de
EU de toetreding niet meer te
genhouden.
tucson/anp - Het bisdom Tucson in de VS heeft faillissement aan
gevraagd als gevolg van het seksueel misbruik van minderjarigen
door geestelijken. In juli nam het aartsbisdom Portland al dit be
sluit. Twee jaar geleden betaalde het bisdom Tucson meer dan 10
miljoen dollar schadevergoeding aan 16 slachtoffers in 11 rechts
zaken. Sindsdien hebben 34 slachtoffers het bisdom aangeklaagd.
Op algemene vergadering VN
washington/gpd - De Ameri
kaanse president George Bush
heeft zijn buitenlands beleid en
de invasie in Irak verdedigd bij
de opening van de jaarlijkse al
gemene vergadering van de
Verenigde Naties (VN) in New
York. Irak en Afghanistan zijn
op weg naar vrijheid en demo
cratie, aldus Bush. Hij riep de
lidstaten van de VN op meer te
doen om te helpen bij de stabi
lisatie en wederopbouw van
Irak. De president liet weten dat
de VS het gevecht tegen terro
risme in Irak en elders niet zul
len opgeven.
Fricties over Irak hebben voor
een moeizame relatie tussen de
Amerikaanse regering en de VN
gezorgd. Aanvallen op de inter
nationale organisatie kregen
een paar weken geleden veel
bijval in New York, waar de Re
publikeinse partijgenoten van
Bush bijeen waren. Bush sloeg
nu een verzoenende toon aan.
Hij benadrukte de kansen die
het internationale samenwer
kingsverband biedt om de
menselijke waardigheid, demo
cratie en vrijheid in de wereld
te bevorderen. Hij riep elk land
op mee te werken aan de strijd
tegen terreur, omdat 'de andere
kant opkijken' niet helpt.
Twee jaar geleden zegde Bush
tijdens de algemene vergade
ring de andere VN-landen de
wacht aan. Ze moesten werk
maken van hun eis aan Saddam
Hoessein zich te ontwapenen,
anders maakte de VN zichzelf
overbodig. De VN Veiligheids
raad dreigde Hussein met har
de consequenties, maar gaf
Bush een paar maanden later
geen groen licht voor een mili
taire interventie. Volgens VN-
topman Kofi Annan was dit in
strijd met het VN-handvest.
Onlangs noemde hij de invasie
daarom 'illegaal'. Gisteren riep
Annan de wereldgemeenschap
op zich aan de regels van het
recht - zoals VN-resoluties - te
President Bush spreekt de algemene vergadering van de Verenigde Naties toe. Foto: Reuters
houden en fundamentele rech
ten van de mens te respecteren.
Annan veroordeelde het wrede
geweld tegen burgers in Irak,
maar ook wees hij in verhulde
termen naar Abu Ghraib, waar
Iraakse gevangenen zijn mis
bruikt, door Amerikaanse solda
ten. Het was niet de eerste keer
dat Bush de wereldgemeen
schap om hulp bij de wederop
bouw van Irak vroeg.
bagdad/gpd - Iraakse militan
ten onder leiding van Abu Mu-
sab al-Zarqawi hebben een
tweede Amerikaanse gijzelaar.
Jack Hensley. vermoord. Dat
gebeurde nadat ee^iltimatum
aan de AmerikaJBse strijd
krachten om alle vrouwelijke
gevangenen twee gevangenis
sen vrij te laten, was afgelopen.
De groep bracht maandag de
Amerikaan Eugene Armstong
om. De beide Amerikanen wa
ren vorige week donderdag sa
men met de Brit Kenneth Bigley
in Bagdad gegijzeld door een
groep die zich Tawhid al-Jihad
noemt. Die staat onder leiding
van al-Zarqawi, de meest ge
zochte man in Irak. Over het lot
van de Brit is niets bekend.
De man die voorafgaand aan de
onthoofding van Armstrong het
woord voerde is door Ameri
kaanse CIA-agenten geïdentifi
ceerd als al-Zarqawi zelf. Dat
gebeurde na een stemanalvse.
