Poetin overstag: toch
openbaar onderzoek
BUITENLAND
Politie Indonesië moet snel met resultaten komen
Leren van 11 september 2001
Semi-automatische wapens
mogen weer in Amerika
Sudan ontkent volkerenmoord
Mariniers helpen op Aruba
Zeven jaar voor Brits brein couppoging Guinee
Seriemoordenaar Fourniret 'ongevaarlijk'
Dodental gijzelingsdrama opnieuw gestegen
Vliegen op 11 september
weer normaal geworden
7am Hussein
mji Laden?
crliroN - De Amerikaanse
cgivan buitenlandse za-
cyisfeld heeft in een toe-
'Ceemaal de namen van
as«alige Iraakse leider
endHussein en die van ter-
eider Osama bin Laden
jar gehaald. Eerst zei
i moord op Ahmad
je leider van de Af-
ui^Noordelijke Alliantie
gustus 2001 werd ge-
aats had in opdracht
Hussein. Hij corri-
:h en noemde de
Osama bin Laden. In
op een vraag noemde
!in Laden opnieuw
[ussein.
n bij botsing
in Zweden
a - In Zweden zijn
[eker twee mensen
treinongeluk om het
[omen, onder wie de
t. Volgens de politie
ensen gewondgeraakt,
en zijn er ernstig aan
ein met ongeveer
issagiers botste op het
isen Kristianstad en
ia op een spoorweg-
in volle vaart op een
gen. Daardoor ont-
twee wagons, waar-
Ti op zijn kant viel. De
benchauffeur heeft de
herleefdVolgens oog-
jprobeerde hij de over-
Ite steken toen de bo-
pilaag kwamen.
eactie Haiti:
arrestaties
-prince - De Haïtiaanse
•eft donderdag bij een
•évapeningsactie van
i de wijk Cité Soleil in
?rince meer dan hon-
j rijteen aangehouden. De
t js vonden plaats tij -
ïn 'twaalf uur durende
at |iwaaraan 425 politie-
peededen. Cité Soleil
[tste sloppenwijk van
dpifrince en een bolwerk
- angers van de verdre-
dent Jean Bertrand
lie hem terug willen.
doodt
mleider
iezl
I n gie strijdkrachten van
rebben gisteren de re-
jer Hussein Badr Ed-
lUSkhi gedood. De radica-
r d ^geestelijke stond aan
van een opstand te-
®'9!toriteiten van het
3p (jn het zuiden van het
Schiereiland ligt. Sa-
n tie geestelijke werden
»-»]ratie van het rege-
ruim twintig bewa-
jelingen gedood.
olievlek in
van Genève
t)e politie in Zwitser-
I gisteren op het Meer
be nabij Rolle een gro-
I ontdekt van een ldlo-
g en tweehonderd
bd. Het is niet bekend
lie vandaan komt.
luitlaten
fortuin op
Een dagelijks wande-
et de hond lijkt een
suk geldbedrag op te
ïjdens het uitlaten
pan een 1200 jaar ou-
ii penny. Volgens ken-
le munt bij een vei-
^,120.000 pond
^Huro) opleveren. De
Hp ruim 4 gram lag op
ad naast een riviertje
ftelse plaats Bedfords-
ris het eerste gouden
dat in ruim een eeuw
in Engeland en het is
bunt met daarop de
Coenwulf, de koning
iste eeiiw en begin 9de
r de Engelse regio
lerste.
ïch graf met
loo lichamen
- In een massagraf in
tan het Bosnische
(n tot dusver de stof-
'n van meer dan
ïensen gevonden. De
n bij Prijedor, in de
a, begonnen drie
len. Volgens Odo-
uit documenten die
len zijn aangetrof-
gaat om personen
HmS de oorlog in Bosnië-
^na (1992-1995) vast-
et bemchte Servische
£nkamp Omarska.
<op moet
/an Vaticaan
jet Vaticaan heeft de
tse bisschop Kurt
Wis bisdom St. Pölten
ik is geraakt door een
idaal in een priester-
gevraagd om op te
'olgens het katholieke
r Kathpress heeft het
bisschop Krenn, die in
le suggestie gedaan
*ts gezondheidsrede-
^Jisgez
■tredei
Washington/ANP - Na tien
jaar komt er maandag een
einde aan het Amerikaanse
verbod op de verkoop van ne
gentien soorten semi-auto-
matische wapens. De wapen
wet werd in 1994 door de
toenmalige president Clinton
getekend met een clausule dat
het verkoopverbod na tien
jaar automatisch zou verval
len tenzij het Congres tot ver
lenging besluit.
Ondanks grote publieke steun
voor verlenging van het ver
bod heeft de Amerikaanse
volksvertegenwoordiging er
voor gekozen de verkoop van
nu verboden soorten AK-47's
en Uzi's weer vrij te geven.
Volgens Amerikaanse media
is dat vooral de verdienste van
de invloedrijke wapenlobby,
National Rifle Association.
Veel politiekorpsen hebben
juist gepleit voor een langdu
riger verkoopverbod, mede
omdat elk jaar tientallen
agenten door semi-automati-
sche wapens worden gedood.
Zij vrezen een hausse aan wa
penverkopen vanaf maandag.
khartum-washington/anp-dpa - Sudan heeft ontkend dat er een
volkerenmoord aan de gang is in het westen van het land, Darfur.
De Amerikaanse minister Colin Powell van buitenlandse zaken
nam het woord donderdag in de mond om aan te geven wat er
zich afspeelt in Darfur. Waarnemers van de Afrikaanse Unie in het
gebied stellen dat er circa duizend mensen per dag om het leven
komen door geweld, honger en ziekten. De Sudanese minister van
buitenlandse zaken beschuldigde de Amerikaanse regering ervan
„het humanitaire probleem" in Darfur voor eigen politieke doel
einden te misbruiken. De regering-Bush zou Afro-Amerikaanse
stemmen willen winnen bij de komende presidentsverkiezingen
met de beschuldigingen aan het adres van Khartum.
Waarschuwing kwam per sms Bombusje haarscherp op de foto
door onze correspondente
Step Vaessen
Jakarta - Het was een zilver
kleurige, kleine vrachtwagen, die
de bom tot aan de Australische
ambassade reed. In de auto zat
tenminste één persoon die het
voertuig en zichzelf de lucht in
blies. Een bewakingscamera voor
een aanpalend kantoorgebouw
heeft de auto luttele seconden
voor de ontploffing vastgelegd.
Vol trots liet de politie de vondst
gisteren aan de pers zien.
De Indonesische politie heeft
grote haast om snel met resul
taten te komen. De aanslag met
9 doden in het zakencentrum
van Jakarta komt op een slecht
moment. De presidentsverkie
zingen staan voor de deur en
het is een publiek geheim dat
de politie president Megawati
steunt.
De rook was nog niet opgetrok
ken in het zakencentrum of de
namen van de waarschijnlijke
daders werden door de hoogste
politiebaas rondgebazuind. De
politie voelt meer dan ooit de
druk om professionaliteit te to
nen. De afgelopen tijd zijn re
gelrechte blunders het imago
van de gezagsdragers niet ten
goede gekomen. Een koffie-on-
deronsje met een veroordeelde
terrorist bij Starbucks en een
politiecommandant die cam
pagne voert voor president Me
gawati. En dan het rare verhaal
dat de Maleisische bomexpert,
Azahari Husin, die nu als
hoofdverdachte wordt aange
wezen, op het nippertje kon
ontsnappen in Bandung omdat
de politie niet op hem wilde
schieten.
De Australische premier Ho
ward vertelde zelfs dat de Indo
nesische politie donderdag vlak
voor de aanslag een sms-be-
richt had ontvangen. Volgens
dat bericht zouden er aansla
gen volgen op buitenlandse
ambassades als de vermeende
Jemaah Islamiyah-leider Aba
Bakar Bashyir niet zou worden
vrijgelaten. De politie ontkent
vooralsnog dat ze de sms heeft
ontvangen.
De politie maakte eerder opval
lend goede sier toen na de aan
slag op Bali in oktober 2002, de
toenmalige hoofdonderzoeker
Pastika met snelle resultaten
kwam. Zo snel dat Indonesiërs
er lange tijd aan moesten wen
nen dat de politie daadwerkelijk
iets had gepresteerd. Zo slecht
is het imago van de dienders.
Pastika is na een competentie
strijd voorlopig geparkeerd als
politiechef in Bali. Zijn collega's
in Jakarta proberen nu te doen
wat hij twee jaar geleden deed.
Stukje voor stukje, aan de hand
van delen van de opgeblazen
auto en lichaamsdelen die ge
vonden zijn proberen ze de
aanslag te reconstrueren. Ten
minste twee ernstig verwoeste
lichamen zijn niet geïdentifi
ceerd. Mogelijk zijn het de da
ders van de zelfmoordaanslag.
Zes vermeende extremisten die
onlangs werden opgepakt, heb
ben het over drie leden van een
zelfmoordcommando die nog
op vrije voeten zijn. De politie
weet wie het zijn en vermoedt
hun betrokkenheid bij de aan
slag bij de Australische ambas
sade. DNA-testen moeten aan
tonen of zij de daders zijn.
den haag/anp - De Koninklijke Marine is gisteren opnieuw met extra mensen en materieel ingezet op het eiland Aruba. Hoewel de schade
van orkaan Ivan op de Nederlandse Antillen en Aruba meevalt, is er toch veel wateroverlast door overvloedige regen. Veel wegen zijn onbe
gaanbaar geworden. Ziekenhuizen zijn slecht bereikbaar. Vooral aan de westkant van Aruba is de situatie zorgelijk. Foto: ANP
pretoria/gpd - Een rechtbank
in Harare heeft de 51-jarige Brit
Simon Mann veroordeeld tot
zeven jaar cel wegens illegale
wapenaankoop. Hij wordt ver
dacht van het beramen van een
couppoging in Equatoriaal Gui
nee.
Een half jaar geleden werd
Mann samen met 67 mannen
gearresteerd op het vliegveld
van Harare. Mann had de be
doeling door hem aangekochte
wapens aan boord te brengen
van een in Zuid-Afrika gechar
terd vliegtuig. Daarmee wilden
de heren doorreizen naar Equa
toriaal Guinee, een minuscuul
maar olierijk staatje aan de kust
van West-Afrika. De rechter
stelde dat Mann 'de actie
nauwkeurig had gepland en
uitgevoerd en dat dit in de
strafmaat tot uitdrukking moet
komen'. Het vliegtuig, met een
waarde van drie miljoen dollar,
en de aan boord gevonden
180.000 dollar in cash gaan
naar de Zimbabwaanse staat.
In Equatoriaal Guinee staat een
andere groep van 14 huurlin
gen, geleid door Mann's Zuid-
Afrikaanse partner Nick du
Toit, terecht. Dat proces is on
derbroken toen Justitie in Zuid-
Afrika onlangs Mark Thatcher
arresteerde. De zoon van de
Britse ex-premier is een goede
vriend van Mann en zou de
coup hebben helpen financie
ren. De aanklager uit Equatori
aal Guinee zal Thatcher op 22
september onder ede verhoren
in Zuid-Afrika.
brussel/gpd - Seriemoordenaar
Michel Fourniret is ongevaarlijk
voor zichzelf en de maatschap
pij. Tot die omstreden conclu
sie komen Belgische gerechts
psychiaters. De Fransman
Fourniret, die in België in de
gevangenis zit, heeft negen
(lust)moorden op jonge vrou
wen en één man bekend.
„In het rapport wordt voortdu
rend gezegd dat Fourniret een
seriemoordenaar, een psycho
paat en een manipulator is.
Maar in de conclusie staat dat
Fourniret ongevaarlijk is voor
zichzelf en voor de maatschap
pij", reageerde de advocaat van
Fourniret, Luc Balleux, gisteren.
Hij noemt de bevindingen in
het psychiatrisch rapport
'hoogst merkwaardig'. Fourni
ret werd in het verleden ook al
eens vervroegd vrijgelaten om
dat hij geen gevaar zou vormen
voor de maatschappij.
Volgens de gerechtspsychiaters
is Fourniret ook geestelijk ge-
zond en volledig toerekenings-
vatbaar. Dat houdt in dat hij
zich voor de rechter zal moeten j
verantwoorden voor zijn da
den. De raadkamer in Dinant
besloot gisteren alvast zijn
voorarrest met één maand te
verlengen.
moskou/anp - De Russische Se
naat stelt een onderzoek in naar
het gijzelingsdrama in Beslan.
Dat heeft president Poetin laten
weten. Intussen hebben de auto
riteiten de identiteit van een
deel van de gijzelnemers vastge
steld. Het dodental van de gijze
ling is opnieuw gestegen.
De Federatieraad, de Russische
Eerste Kamer, komt op 20 sep
tember bijeen om een onder
zoekscommissie te benoemen.
Senaatsvoorzitter Sergei Miron-
ov verklaarde gisteren dat „alle
gebeurtenissen die tot de trage
die in Beslan hebben geleid"
moeten worden onderzocht.
President Poetin beloofde Mi-
ronov om alle instanties te in
strueren de noodzakelijke in
formatie en documenten ter
beschikking van de commissie
te stellen. Vorige week sprak
Poetin zich nog uit tegen een
openbaar onderzoek en waar
schuwde dat een parlementair
onderzoek geen „politieke
show" mag worden.
De Russische recherche heeft
intusen de identiteit vast weten
te stellen van elf van de circa 31
terroristen die bij de gijzeling
betrokken waren. Dit heeft een
woordvoerder van de Russische
justitie meegedeeld. De krant
Vremja Novostej meldde giste
ren dat ook de naam bekend is
van de leider van de groep. Het
zou gaan om de 32-jarige Roe-
slan Choetsjbarov met de bij
naam „de kolonel".
De meeste informatie is afkom
stig van de enige gijzelnemer
die door de autoriteiten is aan
gehouden en wordt onder
vraagd. Alle andere terroristen
zouden zijn omgekomen, hoe
wel het lichaam van Choetsjba
rov nog niet is geïdentificeerd.
Volgens Vremja Novostej is het
niet uitgesloten dat hij is ont
snapt.
Het officiële dodental van de
gijzeling is intussen gestegen
tot 339. Van de omgekomen
mensen zijn er 229 geïdentifi
ceerd. Onder hen zijn 117 kin
deren. Ook zijn er volgens de
autoriteiten enige tientallen ter
roristen omgekomen.
Het jongetje dat te zien is op de
video van het gijzeldrama leeft
nog en is slechts lichtgewond.
Hij overleefde twee bomexplo
sies. De 10-jarige Georgi Far-
nijev kwam in beeld op de pro-
pagandavideo die de gijzelne
mers hadden gemaakt. Hij zat
op de grond met zijn handen in
zijn nek, terwijl links van hem
een terrorist op een boek wijst
waarin een ontstekingsmecha
nisme zit.
In Moskou gingen gisteren en
kele honderden mensen de
straat op om de uitlevering te
eisen van twee Tsjetsjeense lei
ders die politiek asiel genieten
in het westen. Achmed Zakajev,
een medewerker van de ge
zochte rebellenleider Mascha-
dov, kreeg vorig jaar asiel in
Groot-Brittannië. Iljas Ach-
medov heeft een verblijfsver
gunning in de Verenigde Sta
ten. De protesten van de Rus
sen richtten zich dan ook op de
Amerikaanse en Britse ambas
sade. De VS hebben Rusland la
ten weten dat Moskou eerst
met bewijzen moet komen
voordat zij vermeende terroris
ten uitleveren.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Wie herinnert
zich niet de angst en ontzetting,
het ongeloof en verdriet van 11
september 2001, vandaag (zater
dag) precies driejaar geleden, le
dereen heeft de tv-beelden van
de brandende en instortende to
rens in New York gezien. „Die
beelden zijn heilig. We moeten
goed opletten hoe ze worden ge
bruikt en hergebruikt", meent
Ron Simon, conservator van het
Televisie- en Radiomuseum in
New York. Want hoe groter de
afstand tot de datum, hoe meer
het nationale geheugen beïn
vloed kan worden door gefictio
naliseerde versies van 11-9.
Wat herinneren mensen over
twintig, dertig jaar zich over die
dramatische, zonnige dag in
september, waarop bijna drie
duizend doden vielen? Wat
blijft er hangen over het hoe,
waarom en de consequenties?
Het zijn de media, scholen en
musea die een centrale rol spe
len in de collectieve herinne
ring aan de terreuraanslagen in
New York, Washington en
Pennsylvania. Reden voor het
Dickinson College en het Natio
nale Museum voor Amerikaan
se geschiedenis om in Was
hington een bijeenkomst te be
leggen over 'Leren over 11-9'.
De aanslagen op 11 september
kwamen live via de tv de huis
kamer in. Het is daarom een
van de meest persoonlijk erva
ren grote historische gebeurte
nissen, ook voor mensen buiten
de Verenigde Staten. De op
komst van internet maakte die
persoonlijke betrokkenheid nog
directer, zegt Fiona Spruill, van
NYTimes.com, de internetpagi
na van de krant New York Ti
mes. In de krant werd het
nieuws 'menselijk' gemaakt
met de 'portretten van verdriet',
korte stukjes over de gevalle
nen.
Het internet werd gebruikt om
mensen direct te laten reage
ren, voor de publicatie van
praktische hulpinformatie en e-
mails van lezers uit binnen- en
buitenland. Er werden dia
shows met foto's opgezet, en
geluidsbanden waarop fotogra
fen uitlegden wat ze hadden ge
zien. Het was snel en direct,
zegt Spruill. Al die persoonlijke
ervaringen samen vormen het
nationale geheugen, aldus
Spruill, die hoopt dat 11 sep
tember vooral in de herinnering
blijft hangen vanwege het ge
voel van eenheid en solidariteit
dat het in de hele wereld op
riep. De datum is in ieder geval
Jiard op weg een nieuw ijkpunt
te worden: wat deed u op 11
september?
Het is belangrijk om ook op
school over 11 september te
praten, zegt Alison Zimbalist
van het 'onderwijsnetwerk' van
de New York Times, want kin
deren zitten met vragen over
terrorisme. Al meteen vanaf 12
september 2001 stonden on
derwijzers voor de vraag hoe ze
de gebeurtenis een plek moes
ten geven in de klas. Een instel
ling als het Dickinson College
helpt daarbij, door syllabussen
en lesplannen over de gebeur
tenis te verzamelen en bijzon
dere projecten te onderschei
den.
Voor musea is het eigenlijk nog
te vroeg om de aanslagen nu al
in een historisch kader te plaat
sen, zegt James Gardner van
het Smithsonian Nationaal Mu
seum voor Amerikaanse ge
schiedenis. Het publiek is nog
aan het herdenken, en de nu
rondreizende expositie die het
museum over 11 september
heeft samengesteld is met na
me daarvoor bedoeld. „We
moeten de moeilijkere vraag
stukken, zoals de ontwrichting
van ons dagelijkse leven, de dis
criminatie van moslims en Ara
bische mensen, de oorlog en de
inbreuk op onze vrijheden nog
behandelen."
De Amerikaanse media hebben
daarover al ruim bericht. Ook al
is dat lang niet altijd even goed
'De beelden van 11-9 zijn heilig'. Foto: Reuters
gebeurd, zegt Marvin Kalb, van
het Centrum voor Pers, Politiek
en Beleid van de Harvard Uni
versiteit. Hij waarschuwt ook
niet klakkeloos te geloven in
'beelden', want die zijn feilbaar,
omdat ze niet het waarom ver
tellen, gemanipuleerd kunnen
worden en in het huidige partij
dige klimaat worden gebruikt
voor politieke doeleinden. Hij
wijst niet op de Republikeinse
conventie, waar 11 september
werd gebruikt om mensen
angst aan t^ jagen. Ook betoog
de de regering-Bush dat de we
reld dusdanig veranderde op 11
september, dat de VS wel moes
ten ingrijpen in Irak, een van de
redenen dat de sympathie in de
wereld snel wegebde.
Ron Simon denkt dat 11 sep
tember later vooral wordt ge
zien als de dag dat Amerika
werd wakker geschud, omdat
het niet onaantastbaar was. En
Kalb vraagt zich ook af, of we
de volledige waarheid wel we
ten over die dag. „Zoveel beel
den, en dan hebben we het ver
haal nog gemist. We hadden de
regering onmiddellijk moeten
vragen verantwoording af te
leggen."
door Richard Mooyman
schiphol - De KLM-toestellen
zijn vandaag weer goed gevuld.
Precies drie jaar na de terreur
aanslagen van 11 september
2001 staan passagiers massaal
voor de incheckbalies op Schip
hol. Een enkeling blijft op deze
beladen datum liever thuis uit
angst voor een nieuwe terreur
actie, maar voor de Nederland
se luchtvaartbranche is het 'bu
siness as usual*.
De luchtvaart belandde in een
ongekende crisis door de actie
van al-Qaeda, waarbij vier
vliegtuigen werden gekaapt en
te pletter gevlogen in New York
en Washington. Passagiers ble
ven weg uit angst voor nieuwe
aanslagen. Maar de KLM lijkt
de klap inmiddels te boven.
Volgens woordvoerder Eddini is
aan het aantal boekingen niet
te merken dat het 11 september
is. Een jaar terug was er nog
sprake van een lichte daling van
de hoeveelheid reizigers naar
de VS.
Schiphol verwacht de gebruike
lijke toestroom van reizigers.
Een officiële herdenking is er
niet op de nationale luchtha
ven. „Maar natuurlijk blijft deze
gebeurtenis wel in ieders ge
heugen gegrift", aldus woord
voerster Kuypers. Voor de Ko
ninklijke Marechaussee is het
een dag als alle andere. De be
veiliging is op het gebruikelijke
niveau, aldus zegsman Stenac-
ker gistermiddag. „Er wordt
geen extra personeel ingezet."
Vliegangstspecialisten merken
weinig meer van terreurangst.
Kort na 11 september meldde
de stichting VALK (Vliegangst -
bestrijding Leidse universiteit-
/KLM) dat er meer Nederlan
ders bang waren in het vlieg
tuig, maar het beeld is weer ge
normaliseerd. .Angst voor aan
slagen komt wel voor, maar al
met al is het niet echt toegeno
men", aldus psycholoog Ver-
schragen van VALK.
Als vanouds zijn angst voor
vliegongelukken, hootfe vrees,
claustrofobie en paniBtaanval-
len de belangrijkste redenen
voor miljoenen Nederlanders
om niet in een vliegtuig te stap
pen. De dreiging van al-Qaeda
weerhoudt waarschijnlijk nog
slechts weinigen van een vlieg
reis.
Verschragen: „Door de bom
aanslagen op treinen in Madrid
op 11 maart wordt het terroris
me nu meer gezien als een al
geheel risico voor de samenle
ving, in plaats van alleen voor
de luchtvaart. Verder heeft men
het idee dat de luchtvaart zo
goed is beveiligd, dat de kans
klein is dat er opnieuw iets ge
beurt".
De politie toonde gisteren de foto met het bombusje. Foto: Reuters
