Is arts naar Athene
Macrameeën
SI
i'Wensblokken van de Leidse rolstoelbasketbalster Evelyn van Leeuwen
IISBflP
Je steltje bij
een mentale
begeleider een
zonderlinge
figuur voor a la
Karei Lotsy,
Jomanda of
Ratelband
SPORT
ZATERDAG 11 SEPTEMBER 2OO4
r I
van der Hulst
3r^elyn van Leeuwen heeft haar le-
ïr jtken ingedeeld. Dan blijft het ten-
indgeen beetje overzichtelijk. Want
"Bar eens wat regelmaat te krijgen
io|and waarin je een medisch onder-
ht|dt, afstudeert als arts, de olympi-
jatie van je vriend bijwoont, aan
rails huisarts-in-opleiding begint en
a"ieens voorbereidt op de Paralym-
Q^lthene. „Het is een hectische perio-
i. galles samenvalt", klinkt het wel-
h<|mistisch uit de mond van de 32-ja-
rolstoelbasketbalster. Met het
jüsteam gaat ze in de Griekse
op jacht naar een medaille.
el
P^ek van alledag kwam een schou-
Evelyn van Leeuwen niet eens
moest haar overbelaste ge
ile dagen ontzien en kon de trai-
iruimen voor andere bezighe-
jhet kortstondige bezoek aan
ter Jeroen Straathof die in Athene
g|iip het onderdeel ploegenachter-
de baan. „Want het combineren
zaken is op dit moment een
zich. Eerst moest ik mijn onder-
Iden naar de 'controle van pa-
et chronische nsaid (gebruik van
ibuprofen, nerofen) in de
iraktijk'. Daarop volgde een bas-
looi in Canada, een trainings-
lederland, het bezoek aan Jeroen
ideren." En morgen staat de reis
ie op het programma,
ipics komen op een moment dat
:en nieuwe baan is begonnen.
:n doet sinds vorige week in Ab-
lieuw-Vennep praktijkervaring
:s Pieter Otto. „We konden
ialf artsen, maar hij sprong er
ij ook aan sportgeneeskunde
iwerkt met sportfysiotherapeu-
ok kleine medische verrichtin-
ben drie dagen bij hem in de
heb wekelijks een terugkomdag
irsiteit. Ik doe er iets langer over
al. De sport vergt daarnaast veel
Til ook wel eens wat momenten
If hebben. Ik ben het geregel een
In plaats van drie jaar duurt
g tot huisarts nu drie maan-
naar Van Leeuwen van tijd tot
h, is begrijpelijk. Het rolstoelbas-
I de laatste maanden bijna al
Icht op. Zo vlak voor het begin
npics traint ze tien tot veer-
fer week. Het aangepast sporten
k bijna een professie geworden,
mdacht voor het grootste evene-
minder-validen valt in het niet
nerciële circus dat de afgelo-
1de hoofdstad van Griekenland
domineerde. De benadering is soms nog
steeds neerbuigend. „Ik denk dat veel men
sen het aangepast sporten niet goed ken
nen. Ook hierin heb je interessante en niet-
interessante 'kijksporten'. Het rolstoelbas
ketbal is aantrekkelijk, alleen maakt onbe
kend vaak onbemind. Ik hoop dat het in
Athene verandert, want BNN zendt elke
dag een programma van een halfuur uit
over de Paralympics. Die uitzending zal
van een ander kaliber zijn dan de items die
de EO in Sydney maakte. Die omroep
schetste toch al snel een heel treurig
beeld."
Van Leeuwen ziet desondanks verbetering.
„De overdracht van de ploegen voor de Zo
merspelen en de Paralympics gebeurde ge
lijktijdig. Je moet de aandacht voor aange
past sporten ook niet forceren. Zoiets moet
langzaam groeien. Bovendien werken wij
nog naast onze sport. Ik had het geluk dat
ik tijdens mijn onderzoek voor basisarts
mijn tijd zelf in kon delen. Ik kon zeggen
'vandaag train ik in de ochtend en morgen
in de avond'."
Zo professioneel als in Spanje is het rol
stoelbasketbal in Nederland nog lang niet.
In het seizoen 2000/2001 werd Van Leeu
wen gecontracteerd door een club in Bad-
ajoz, een stad ongeveer even groot als Lei
den, die ter hoogte van het Portugese Lissa
bon net over de grens ligt. De club regelde
een appartement voor haar en gaf haar een
vergoeding om in het levensonderhoud te
voorzien. „Met een Zweedse en een Finse
speelster die ook waren aangetrokken, wa
ren wij de enigen die betaald kregen. Tot
scheve ogen leidde dat niet, want de club
wilde hogerop." Maar de vergoeding stond
niet in verhouding tot sommige speelsters
bij topclub Madrid. Daar krijgt een goede
rolstoelbasketbalster al gauw vijfduizend
euro per maand op haar rekening gestort.
Het avontuur duurde slechts een jaar. „Ik
wilde vanwege mijn studie niet nog een
seizoen wegblijven. Ik had mijn theorie al
afgesloten en moest aan mijn co-schappen
beginnen." Toch keerde ze aan het einde
van het vorig jaar terug. Ze koos voor een
contract van enkele maanden bij een eer-
stedivisionist in de provincie Cadiz in
plaats van een contract bij topclub Sevilla.
„De studie had mijn prioriteit en daarbij
was een keuze voor Cadiz beter voor mijn
spel in het Nederlands team. Bij die club
kreeg ik een leidende positie, terwijl ik bij
Sevilla genoegen moest nemen met een
dienende rol."
„Ik wil niet alleen huisarts worden, maar
zou ook graag in Spanje willen wonen. In
Cadiz kon ik ervaren hoe het is om dat vak
in Spanje uit te oefenen. De gezondheids
zorg is er erg goed. Ik werkte mijn co-schap
af in een van de armste wijken van de stad,
kreeg te maken met drugs- en alcoholver
slaafden en mensen uit de onderste laag
van de samenleving. Het vak is hetzelfde in
Nederland en met de taal had ik geen pro
blemen. De meeste medische termen zijn
in het Latijn en Spaans sprak ik al."
Van Leeuwens voorliefde voor de medische
wetenschap heeft niet te maken met het
ernstige ongeluk dat haar in november
1990 overkwam. „Ik dacht aan fysiothera
pie of een opleiding aan de hogere hotel
school of de politieacademie. Na het onge
luk bleven fysiotherapie en geneeskunde
voor mij over. Fysiotherapie werd fysiek
enigszins lastig. Het besef drong tot me
door dat ik beter wat met mijn hersens kon
doen." De Leidse brak bij een langebaan-
wedstrijd in de Leidse Ijshal enkele ruggen-
wervels. Ze kwam hard tegen de houten
boarding terecht, omdat er onvoldoende
stootkussens waren geplaatst. Als gevolg
van een incomplete dwarslaesie maakt Van
Leeuwen gebruik van krukken en een rol
stoel. „Ik loop op een beperkt deel van
mijn spieren. In voeten, onderbenen en bil
heb ik geen spierkracht, in de hamstrings
minimaal."
De regionale schaatstopper bij de junioren
pikte de sport als hobby pas drie jaar later
weer op. Alle fysieke inspanningen voor die
tijd stonden in het teken van de revalidatie.
Twee jaar na het ongeluk zou duidelijk
worden in hoeverre ze fysiek zou kunnen
functioneren. De prognoses waren ruim-
omvattend: van een leven in een rolstoel
tot het weer kunnen schaatsen. „Ik heb
met roeien, zwemmen en lopen alles uit
mijn lijf proberen te halen. Door veel te
trainen kun je signalen afgeven aan je rug
genmerg en daarmee het herstel bevorde
ren. Is iets kapot dan herstelt het zich niet
meer, maar is iets beschadigd dan kun je
het wel verbeteren. Eind 1992 wist ik hoe
ver ik zou komen."
Een moment ook waarin haar toch al slui
merende interesse voor het rolstoelbasket
bal tot leven werd gewekt. Van Leeuwen
maakte haar debuut bij Aalsmeer en moest
al snel haar individuele gedachten laten va
ren. „Valide basketballers hebben veel
meer aan hun individuele kwaliteiten als ze
aan de andere kant van het veld willen ko
men. Wij hebben blocks van medespelers
nodig, anders kom je nooit aan de over
kant. Teamspel is in het rolstoelbasketbal
erg belangrijk, zonder dat kom je er niet."
Van Leeuwen maakte drie jaar later haar
eerste Paralympics mee. „Maar in Atlanta
zat ik veel op de bank. Tijdens Sydney 2000
maakte ik evenmin deel uit van de basis,
maar heb ik wel veel gespeeld. In de voor
bereiding op de Spelen van Athene maakte
ik telkens deel uit van de startende vijf." De
concurrentie is zwaar. „Spelers worden in
categorieën ingedeeld: van 1 (zwaar) tot 4,5
(lichtgehandicapt) punt. Ik heb 3,5 punt
achter mijn naam staan en moet concurre
ren met speelsters van 4 en 4,5 punt. In die
categorie de meeste speelsters." Voor een
coach een heel gepuzzel omdat het team
maximaal 14 punten mag tellen. „Je ziet
dan ook dat hij vaak twee speelsters tegelijk
wisselt om niet boven dat maximum uit te
komen", zegt de center annex forward.
In Athene gaat Van Leeuwen na het zilver
van Atlanta en de vierde plek in Sydney
met haar ploeggenoten opnieuw op jacht
naar eremetaal. Canada en Amerika zijn de
grote favorieten, voor het brons komen in
haar ogen verschillende ploegen in aan
merking. Na de openingsceremonie op 17
september volgt twee dagen later de eerste
wedstrijd. De finale is op 27 september, een
dag voor de sluiting. Haar eerste kennisma
king met Athene is haar prima bevallen. „In
de korte tijd dat ik er was om naar Jeroen te
kijken vond ik alles supergoed geregeld.
Athene biedt de kwaliteit van Sydney, maar
gelijktijdig het relaxte van een zuidelijk
land."
Voor Van Leeuwen moet het een hoogte
punt worden in een sportieve carrière,
want na Athene zal ze haar prioriteiten ver
leggen. „Nu is het rolstoelbasketbal nog het
Evelyn van Leeuwen:
„Ik denk dat veel men
sen het aangepast spor
ten niet goed kennen.
Ook hierin heb je inte
ressante en niet-inte-
ressante 'kijksporten'.
Het rolstoelbasketbal is
aantrekkelijk, alleen
maakt onbekend vaak
onbemind."
Foto: Mark Lamers
belangrijkste, na de Paralympics blijf ik bij
mijn club BV Lely spelen maar worden ook
andere dingen belangrijk. Over drie jaar en
drie maanden wil ik huisarts zijn." Het lijkt
pas tot haar door te dringen als de woor
den haar lippen zijn gepasseerd. „Het is
pas voor de eerste keer in mijn leven dat ik
drie jaar vooruit kijk. Ik word ook ouder, ik
zal dus wel moeten."
VOOR MEKAAR
oef
21.
>8.i
Elke club heeft er wel een. Iemand die al jaren de klusjes klaart. Als er wat gebeuren moet, is het altijd dezelfde
die meteen de handen uit de mouwen steekt. Voor Mekaar is een serie over die mensen. Ze zien zichzelf
nauwelijks als vrijwilliger. Ze doen gewoon wat er gedaan moet worden.
ad van Zeist.
165.
ildeP '68 in Valkenburg.
nt u al lid van deze club?
,rz€%richting in 1968. Toen was
van gevoetbald bij KRV en Val-
ing; die laatste club speelden we
van een boer. Op een gege-
lt had hij het weiland nodig
leien, zo is Valkenboys in
ie kop gegaan."
id bent u per week kwijt aan
d. t moeilijk te zeggen. Ik ben
Ike dag, er is altijd wel wat te
doen. Het is geen clubje meer, het is
echt een flinke club geworden. Ik doe al
le voorkomende werkzaamheden. Er
heeft wel eens een elftal verloren en dan
zit er plotseling een gat in een deur. Dan
hoor ik van de voorzitter: 'doe maar
weer een nieuwe deur, Aad'. Elk recla
mebord dat hier hangt, zo'n honderd
dertig stuks, heb ik in mijn handen ge
had."
Waarom doet u dat allemaal?
„Ik denk dat het gewoon zo is gegroeid.
Het is mijn hobby. Sinds ik acht jaar ge
leden gestopt ben met werken, ben ik
ermee bezig. Het is ook clubliefde. Ik
ben 23 jaar bestuurslid geweest, waar
van twintig jaar secretaris. Dat is het
mooiste baantje binnen het bestuur van
een voetbalclub, het is de enige functie
die iets met voetbal te maken heeft."
Heeft u thuis dan niks te doen?
„Tsja, wat zal ik zeggen. Dat blijft wel
eens iets langer liggen dan mijn vrouw
zou willen. Ik heb al het gereedschap dat
je kunt bedenken, maar dat ligt allemaal
op de club. Dus als er thuis wat moet ge
beuren, moet ik toch eerst hierlangs."
Steekt het u nooit dat u degene bent
die al die klussen moet opknappen?
„Welnee, zo is het niet. Er lopen hier
veel jongens rond die overdag gewoon
werken. Dan heb je 's avonds niet altijd
zin om nog iets te doen, dat had ik vroe
ger ook niet. En in de zomermaanden
loopt hier een hele ploeg mensen elke
zaterdagochtend te klussen. Dan is het:
Aad, hoe moet dit, Aad, hoe moet dat.
Zelf kom ik dan aan werken niet meer
toe. We zijn trouwens door de club ook
behoorlijk bedankt voor wat we doen.
Na de nieuwbouw hebben mijn vrouw
en ik een tripje aangeboden gekregen, ik
ben erelid en hierachter is een pleintje
naar me vernoemd. Daar doe je het niet
voor, maar het is mooi om te merken
dat mensen het zien en waarderen."
Suggesties: sportredactie.ld9hdc.nl
Ere wie ere toekomt, de grote
ziener uit Avenhorn zag het als
eerste. Bij zijn aantreden als
bondscoach beloofde Louis van
Gaal ons de wereldtitel.
Nederland zou voetbalkampi
oen worden van de héle wereld,
in 2002 óf2006, dat hing er nog
om; maar eens zou onze dag
komen. Na Nederland - Tsje
chië neig ik ernaar Louis te vol
gen. Marco van Basten gaat
ons wereldkampioen maken -
leve de Koningin!
De Tsjechen waren beter en op
Edwin van der Sar na was de
scheidsrechter onze uitblinker,
maar Pierre van Hooijdonk
maakte een goal en daarna nog
één en dat telt.
Twee - nul, tegen de Tsjechen.
Dat lukte zelfs Dick Advocaat,
met 2-0 voorkomen tegen de
Ivan Lendl's van het voetbal:
altijd de beste zijn, maar nooit
Wimbledon winnen - maar die
stand ook nog eens consolide
ren, laat dat maar aan Van
Basten over.)
We zijn er natuurlijk nog niet,
de glorieuze weg naar Berlijn is
bezaaid met obstakels uit alle
windstreken - onderschat voor
al Armenië en Macedonië niet -
maar het halve werk is gedaan,
want het begin was goed.
Je hebt dat natuurlijk altijd als
de reputatie van de coach gro
ter is dan die van het elftal, dat
de media zich bovenmatigstor-
ten op, in dit geval, Marco van
Basten.
Het was Marco voor en Marco
na, alles wat hij deed was in
één woord vanbastisch.
In een poging hoofd- van bijza
ken te onderscheiden én om
kritisch te blijven, sprak het Al
gemeen Dagblad van 'een be-
mazzelde overwinning', legde
de Volkskrant nadruk op de
onwaarschijnlijke ontsnappin
gen en vroeg NRC Handelsblad
zich hardop af:Hoeveel geluk
kan een mens hebben?"
Net genoeg om wereldkampi
oen te worden, wat dat betreft
zitten Louis van Gaal, u en ik
nu eens op één lijn.
Ons geluk is dat we in Marco
van Basten een bondscoach
hebben die onafhankelijk is.
In financieel opzicht, dat is
één. Maar daarnaast ook in al
le andere denkbare opzichten.
Hij heeft als voetballer al alles
gewonnen, dus heeft hij als
coach niets meer te verliezen.
„Het is fantastisch dat Oranje
zo'n bondscoach heeft", zegt
Erik Reep deze week in Elsevier.
Erik Reep is de door Van Bas
ten benoemde 'mental coach'
van het Nederlahds elftal.
Je stelt je bij een mentale bege
leider een zonderlinge figuur
voor d la Karei Lotsy, Jomanda
of Emile Ratelband, maar in
Elsevier doet Reep eindelijk
eens zelfvan zich spreken en
eerlijk is eerlijk, hij grijpt de
kans met beide handen aan om
alle vooroordelen die er in de
van zichzelf consen'atieve voet
balwereld jegens zijn beroeps
groep bestaan te elimineren.
Zijn taak is het, zegt hij, om
„van elf geesten één groepsgeest
te maken.
Tot zijn bagage behoren, zegt
hij: 1. traditionele Chinese ge
neeswijzen, 2. acupunctuur, 3.
taoïsme, 4. tai-chi, 5. ademha
lingstechnieken, 6. studie in
kruiden, 7. kabbala, 8. horo
scopen, 9. kaartleggen, 10. hyp
notherapieën 11. orthomole
culaire voedingstherapie.
Lees dit elftal vaardigheden op
uw gemak nog elf keer en con
cludeer dan met mij, dat zel
den iemand zo adequaat mis
verstanden uit de weg ruimt als
E. Reep. Van Hooijdonk had
nooit z'n goals tegen de Tsje
chen gemaakt, als hij zich niet
met dezelfde energie waarmee
hij zich op zijn vrije trappen
stort, bekwaamd had in de ge
heime, mystieke leer van de jo
den: de kabbala.
Meer zeg ik er niet over. Als
Van Basten baat heeft bij Reep,
schaadt Reep ons niet.
De onverstoorbaarheid van de
nieuwe bondscoach (zijn onaf
hankelijkheid, zeg ik) is in alle
media onderwerp van gesprek.
NRC diept zelfs het partijtje
voetbal uit, dat Marco met wat
willekeurige jongens op ét dag
van de strijd met de Tsjechen
op het strand van Noordwijk
speelde. Van Basten 's clubje
won met 5-0, zelf maakte de
bondscoach de derde.
Al gaat hij al dan niet op voor
spraak van dokter Reep op de
middag van de finale vliegeren,
macrameeën of wadlopen of
bij een achterstand tegen Fin
land naar klavertjes vier zoe
ken in Tampere, als daar de
wereldtitel tegenover staat ne
men we het op de koop toe.
Frank Snoeks
