Veilig wonen achter een hek
GESPREK VAN DE DAG
Bioloog Fritz wijst ibis
de weg naar het zuiden
Nonchalant colbertje, stoere trui, sportieve broek
V3
Een op de vijf Duitsers
wil de Muur graag terug
Amerikaans fenomeen 'gated community' doet ook in Nederland zijn intrede
,r'
donderdag 9 septemé
DAGELIJKS LEVEN
pit prtBy rook n/mk KNoFtook ,ik zweer
MENSELIJK
PRINS FRISO is toegetreden tot de raad van bestuur van het Belgische telecom-
bedrijf TELENET. Telenet biedt internet, telefonie, analoge televisie en binnen
kort ook digitale, interactieve televisie. De prins is uitgenodigd om zijn ervaring.
De tweede zoon van koningin Beatrix studeerde onder meer bedrijfseconomie en
deed de postdoctorale opleiding Master of Business Adminstration (MBA). Na
zijn functie bij de bank Golman Sachs in Londen, werd Friso in maart directeur
bij TNO Space in Delft. Het gaat hier om een deeltijdbaan van 60 procent. TNO
Space bundelt de marktinspanningen van vijf TNO-instituten op het gebied van
de ruimtevaarttechnologie, wat de prins ook heeft gestudeerd. ,,De prins is ge
kozen om wat hij is, niet om wie hij is", aldus een woordvoerster van Telenet.
Artiesten die volle zalen probe
ren te trekken door keer op keer
TEN ONRECHTE te beweren
aan hun ALLERLAATSTE
TOURNEE bezig te zijn, doen
hun fans daarmee geen onrecht
aan. Dat heeft de Australische
consumentenbond gisteren be
paald. Een fan van de 55-jarige
Australische smartlappenkoning
John Farnham had een klacht
ingediend. De zanger had aan
zijn tournee in 2002 de titel The
Last Time gegeven en gesugge
reerd dat de concertreeks de
laatste kans zou zijn om hem te
zien optreden. Onlangs tekende
Farnham echter een nieuw con
tract voor vijf albums en kondig
de hij een nieuwe tournee aan.
Misleiding, vond de fan.
De ONTBLOTE BORST van popster
JANET JACKSON tijdens een optreden
op de Super Bowl kost de moederon
derneming van de Amerikaanse tv-zen-
der CBS 550.000 dollar. Het Ameri
kaanse commissariaat voor de media
FCC legde de boete gisteren op aan
Viacom. Het is de grootste boete ooit
die de FCC heeft opgelegd. Het bedrag
is een optelsom van de twintig boetes
van 27.500 dollar voor alle door Via
com beheerde lokale tv-zenders die het
incident hebben uitgezonden. De blote
borst van Jackson was in februari
rechtstreeks te zien toen Justin Tim-
berlake met wie ze optrad 'per ongeluk'
aan haar kleding trok. Het duo trad op
tijdens de pauze van de Super Bowl,
de finale van de Amerikaanse football-
competitie. De FCC ontving meer dan
een half miljoen klachten.
De Amerikaanse acteur, regisseur, producent en zanger WILLIAM SHATNER
(73), wereldberoemd als CAPTAIN KIRK in de sciencefictionserie Star Trek,
heeft zijn tweede album opgenomen. Dat meldde platenmaatschappij Sony gis
teren. Shatners debuutalbum The Transformed Man kwam 35 jaar geleden uit.
Op het nieuwe album, getiteld Has Been, zingt Shatner samen met onder meer
Joe Jackson, Aimée Mann en Henry Rollins. Hij schreef alle nummers samen
met Ben Folds, met wie hij ook het album produceerde.
De Muur in 1962. Met springstoffen hadden onbekenden er een gat ingeblazen
ter hoogte van de Berlijnse Bernauerstrasse. Archieffoto: ANP
Een op de vijf Duitsers wil de muur
terug, die het land van 1961 tot
1989 in tweeën deelde. Dat blijkt
uit een opinieonderzoek van het
instituut Forsa. In het voormalige
West-Duitsland wil 24 procent van
Fernand Auwera
Verzinsels groeien altijd op
een bodem van waarheid
de ondervraagden de muur terug
en in de voormalige DDR 12 pro
cent.
Van de ondervraagde Oost-Duit
sers zei 57 procent dat zij er nu be
ter aan toe zijn dan voor de hereni
ging van Duitsland, bijna veertien
jaar geleden. 29 procent ziet geen
verschil en 14 procent vindt dat
het nu slechter gaat. Drie van de
tien Oost-Duitsers vinden dat hun
deel van het land tot dusver te wei
nig hulp heeft gekregen. Slechts 5
procent vindt dat de hulp te om
vangrijk was.
In het westen van Duitsland is 37
procent van mening dat er te veel
is gedaan aan hulpverlening aan
het oosten, dpa
Beschermd wonen op het platteland. In een
monument met een hek en bewakingscame
ra's eromheen. Volgens de Roermondse pro
jectontwikkelaar Paul Berben een gat in de
markt. Zijn eerste project op dit gebied: de
kasteelhoeve Oud Waterloo in Beesel.
'Gated community' heet het in het Engels.
Vrij vertaald een gemeenschap met een hek
eromheen. In de VS is het al jaren een be
kend verschijnsel. In Nederland roept zo'n
term vaak negatieve associaties op. Toch
zal het concept in ons land aan populariteit
winnen, voorspelt projectontwikkelaar en
aannemer Paul Berben uit Roermond.
Berben ziet beschermd wonen als een gat
in de markt. Veel ouderen kiezen voor een
appartement in de stad, zegt hij. Dan ben
je vaak veel geld kwijt, vooral als je een
beetje exclusief wilt wonen. ,,Ik denk dat je
een heel goed alternatief kunt bieden als je
specifieke historische panden in het bui
tengebied zoals carréboerderijen tot gated
community verbouwt."
Graaf Michael von Villers, eigenaar van de
monumentale kasteelhoeve Oud Waterloo
in Beesel, was aan het goede adres toen hij
tegen Berben aan liep. De hoeve is drin
gend aan restauratie toe, maar De Villers
kon de restauratie niet betalen. Zeg nou
zelf, glundert Berben op de binnenplaats
van het rond 1715 gebouwde complex.
„Die monumentale sfeer heeft voor mij de
doorslag gegeven om aan dit project te be
ginnen". Met het plan is een investering
van 4,5 miljoen euro gemoeid. Kopers van
een monument hebben als voordeel dat ze
bepaalde subsidies kunnen krijgen. De on
derhoudskosten zijn bijvoorbeeld tot een
bepaald bedrag aftrekbaar voor de belas
ting. Ook worden de woningen in het te
restaureren deel van de hoeve deels gefi
nancierd met een restauratiehypotheek,
waarover slechts een procent rente betaald
hoeft te worden.
Het complex zelf komt behoorlijk beschut
te liggen. Ten noorden ligt het in 1922 ge
bouwde kasteeltje Waterloo. Aan de zuid
en de westkant zal over enkele jaren op en
kele tientallen meters de A73 passeren,
achter een met groen bekleed geluids
scherm. Dan is het complex alleen nog be
reikbaar via de rijksweg tussen Swalmen en
Reuver. Aan de toegangsweg komt een
plein te liggen met garageboxen. De hoeve
f
is straks alleen toegankelijk via een
trisch bediende poort.
Goedkoop wonen wordt het niet.
vewoningen, met een inhoud van
577 kuub, variëren in prijs van 250j
550.000 euro. Ze krijgen aan de acl
een tuin van gemiddeld enkele hoi
vierkante meters. De ontwikkela;
met het project vooral op weigestel
tigplussers en tweeverdieners zont
deren. Vier mensen hebben al eei
een appartement genomen. Von
wordt binnenkort de vijfde. Hij wi]ls
bijgelegen villa verkopen en naar
maine De Villers, zoals deze nieir
community gaat heten, verhuizea'
Natuurlijke stoerheid bepaalt deze herfst en winter voor een groot deel het modebeeld voor mannen. Foto's: ANP
Modebeeld voor mannen deze herfst conservatief en toch eigenzinnig
Het nieuwe modebeeld voor mannen de komende herfst
en winter is conservatief en eigenzinnig tegelijk. Dit zit
hem vooral in de combinaties. Stijlperiodes uit de vorige
eeuw worden gemixt, zodat een nieuw beeld ontstaat.
Enerzijds wordt gekeken naar de stijl en cultuur van de ja
ren '20 en '30 van de vorige eeuw en anderzijds naar de
retro- en Modlook van de jaren '60. De eerste stijl is te
herkennen aan elegante pakken, die een tikkeltje noncha
lant worden gedragen. Colberts met twee- en drieknoops-
sluitingen en brede revers zijn slank gesneden en worden
gecombineerd met rechte pantalons.
Het tailormade pak, oftewel met de hand gemaakt, blijft
sterk aanwezig. Lange overjassen waaraan een smalle
bontkraag kan worden vastgemaakt, en smoking- en jac
quetachtige colberts passen bij de nostalgische sfeer die
herinneringen aan oude zwartwit films oproept. De kleu
ren zijn ingetogen: zwart, middengrijs en antraciet wor
den aangevuld met inktblauw, donkerbruin en camel. Wit
en crème worden alleen gebruikt als accent voor over
hemden of shirts.
De retro- en Modstijl is strak en heeft een sterk modieus
karakter. Het silhouet is recht, zodat een slank en langge
rekt beeld ontstaat. Bij strakke, zwarte pakken worden
smalle stropdassen gedragen. De combinatie zwart met
zwart komt opzetten, maar het witte overhemd blijft over
eind in deze stijl. Truien en katoenen shirts hebben een
ronde boord of zijn voorzien van een V-hals. De argy-
leruit, oftewel een ruit in de vorm van een wiebertje, is be
langrijk als dessin. Ook voor deze stijl is het kleurenbeeld
donker. Naast zwart en grijs zijn oker, beige en camel ge
bruikt.
De vrijetijdskleding voor mannen is deze winter stoer en
ruig. Gebreide truien en vesten zijn uitgevoerd in effen na-
tuurtinten of in bruinen met roomwit. Noorse dessins of
juist folkloreprints uit landen die rondom de Andes liggen,
zorgen voor een authentiek beeld. Broeken vallen ruim en
hebben allerlei details, die niet altijd zichtbaar hoi*
zijn. Bij deze natuurlijke stoerheid passen natuurlij 1
ren: bruinen, kaki, grijsgroen, bordeauxrood. Diveig
ten rood, oranje, helblauw en zilver zijn gebruikt al
lende accentkleuren. n
Voorts blijft de invloed van de sportwereld ook dei
aanwezig. Nieuwe items zijn colberts waarin trains
jes met capuchons zijn vastgemaakt. Jasjes en sweT
worden verrijkt met emblemen en badges die naaft
kaanse universiteiten of hogescholen verwijzen. Bfr
vallen laag en wijd.
Daarnaast is er ruimte voor 5-pockets. Ook de jod
broek, 'trackpant' geheten in jargon, is weer terugj
gewone stadsbeeld. In dit stoere thema past evenefc
grote aanbod T-shirts waarop grappige of juist prrfr
rende teksten staan gedrukt. De kleuren zijn stoerp
zwart met gewassen grijzen en rafblauw in combi»'
felgeel, turkoois, kobalt, hardgroen, roze en oranj^t
Pogingen om de met uitsterven
bedreigde heremietibis opnieuw
in Europa te introduceren zijn
maar in beperkte mate succesvol.
In plaats van naar het zuiden te
vliegen in de herfst, trekken ze
naar het noorden waar ze de kou
de winters vaak niet overleven.
Een Oostenrijkse bioloog wil ze
met een ultralicht vliegtuigje de
route leren.
Het is aandoenlijk om te zien hoe
tien ibissen urenlang door dalen
en over bergketens de piloot en
bioloog Johannes Fritz volgen in
zijn trike, een lichtgewicht vlieg
tuigje. Ze zijn vanaf hun geboorte
gewend geraakt aan het motorge
luid en weten niet beter dan hun
'pleegvader' op de grond en in de
lucht te volgen. Terwijl hij steeds
hun namen roept, antwoorden de
drie maanden oude vogels met
een hoog en kinderlijk chrupp-
chrupp. 's Nachts zet Fritz zijn
tentje op vlak voor de volière waar
de vogels veilig en ongestoord
kunnen slapen.
De Oostenrijkse bioloog is aan
zijn tweede poging begonnen om
tien heremiet- oftewel kaalkopi
bissen de weg te wijzen naar hun
overwinteringsgebied, het We-
reldnatuurfonds- park Oasis La-
guna di Orbetello in de Italiaanse
Toscane. Vorig jaar is het migra
tie-experiment grotendeels mis
lukt, omdat de vogels die hooguit
40 kilometer per uur vliegen, het
te snelle vliegtuigje niet konden
bijhouden. Omdat de vogels ook
verschillende pleegouders had
den, waren ze minder goed op el
kaar ingespeeld en raakten elkaar
vaak kwijt. Daardoor moesten ze
regelmatig in plastic containers
per auto vervoerd worden.
Dit jaar vliegt het nog geen hon
derd kilogram zware vliegtuigje
iets langzamer en zijn de dieren
beter getraind. Ter ondersteuning
vliegt een tweede trike op afstand
mee. Fritz hoopt half september
vliegend in Toscane aan te ko
men. De Oostenrijkse bioloog, ge
specialiseerd in het sociale gedrag
van vogels, is verbonden aan het
Konrad Lorenz proefstation in
Grünau. Daar wordt getracht de
inmiddels uitgestorven ibis op
nieuw te introduceren in de al
pen. Deze zwarte trekvogel met
kale kop en lange rode snavel,
leefde tot in de middeleeuwen in
Midden-Europa, vaak op rots
wanden, ruïnes en in kloosters.
Maar de jacht en verstedelijking
hebben hem ruim 350 jaar gele
den verjaagd. Wereldwijd is deze
vogelsoort vrijwel uitgestorven, al
leen in Marokko en Syrië leven
nog enkele kolonies.
De tien vogels waarmee Fritz dit
jaar het migratieproject uitvoert,
heeft hij vanaf hun geboorte ge
voerd, waardoor ze hem volgen
als hun eigen ouder volgen. Uit
liefde voor de dieren heeft hij zijn
angsten overwonnen en zijn vlieg
brevet gehaald.
Als aanvoerder van de vogels gaat
hij er vanuit dat als ze één keer de
route zijn gevlogen, ze belangrijke
kenmerken als wegen, rivieren en
Bioloog dr. Johannes Fritz voert zijn heremietibissen. Op de acht^,
de twee trikes, ultralichte vliegtuigjes. Foto: GPD/Jet Budelman
kustlijnen kunnen onthouden en
aan hun nakomelingen kunnen
doorgeven. Verder oriënteren ze
zich via magnetische velden. „Het
lijkt erop dat ze die wel kunnen
waarnemen, maar de coördinaten
met elkaar verwisselen en het
noorden daarom voor het zuiden
aanzien", vermoedt de weten
schapper.
De ervaringen van het team wor
den regelmatig op internet (www-
.waldrappteam.at) vastgelegd en
later als wetenschappelijk onder
zoek gepubliceerd.
Fritz noemt zijn project ij
rugkeer van de ibis uit N«
ark', daar Noach volgens|
vanuit zijn ark een ibis 01
ning uitstuurde. Als alle j
heelhuids aankomen in <1
lijke Toscane en de win te
goed doorkomen, dan wd
spannend of ze uit eigen
in het voorjaar de weg wd
nen terugvinden naai" de
rijkse alpen. Fritz: „Andei
ik ze gaan ophalen."
Monique Broeshart
