'Zweten zul je voor je brood' (Gen.: 3-1
REGIO
Tien minuten wereldberoemd in de polder
Nieuwe Bijbelvertaling al voor zijn officiële verschijnen omstreden
Wassenaar en Hazerswoude
NAVRAAG
Kunstenaars moeten de broekriem aanhalen. Uit onderzoek blijkt dat
staatssecretaris Van der Laan van cultuur volgend jaar 59 miljoen
minder te
Ook bij kunstenaars moet besteden
■t 1 7777 7 heeft. Daar-
brooa op de plank komen door dreigen
duizenden
ontslagen. Navraag bij MARTIN VAN ASPEREN, beeldend kunstenaar
en bronsgieter uit Koudekerk aan den Rijn.
Wat vindt 11 van de aangekondigde bezuinigingen?
„Ik vind het schandalig. Dat ook de kunst moet inleveren snap ik,
maar men slaat door. Laatst sprak ik een man wiens dochter in
aanmerking komt voor een mooie studie aan de kunstacademie in
Rotterdam. Heel eervol, zij drijft kennelijk boven de massa uit. Ik,
een man van zeventig, had geen idee wat zo'n studiejaar kost. Vol
gens die vader kost het hem 10.000 tot 15.000 euro per jaar. Hij
draait noodgedwongen de geldkraan dicht,
waardoor zijn dochter voor haar studie op
zoek moet naar een sponsor. Was ik maar
rijk, dan had ik wat voor haar kunnen beteke
nen."
Heeft u als kunstenaar ooit armoede ge
kend?
„Nee, ik heb het nog nooit zo zout gegeten.
Dat komt ook omdat ik mijn pensioen ont
leen aan andere betrekkingen. Ik ben pas in
1980, aanvankelijk op beperkte schaal, als au
todidactisch kunstenaar gaan werken. Door
dat pensioen kan ik mijn cursisten billijke ta
rieven rekenen, maar veel collega's zijn ge
dwongen een hogere prijs te rekenen om het
hoofd boven water te houden."
Maar een kunstenaar geeft toch per defini
tie weinig om geld?
„Lulkoek. Het is wel zo dat een kunstenaar,
besmet met het kunstvirus, dag en nacht met
zijn werk bezig is. Maar er moet wel brood op
de plank komen."
Hoe erg is het voor een land als kunst en
cultuur verschralen?
„Zonder kunst en cultuur wordt een land uit
gehold. Kunstenaars als Jan Wolkers kunnen
er nu van leven. Maar als zij weg zijn, is dat
voor jong talent niet meer weggelegd. De bezuinigingen treffen
kunstenaars onevenredig hard. Staatssecretaris Van der Laan zou
ervoor moeten zorgen dat ze de kunst met rust laten, maar als ik
haar hoor denk ik: meid, waar heb je het over?"
Wat voor vuist kunnen kunstenaars maken om de bezuinigingen
af te wenden?
„Ik zou een bronzen vuist kunnen gieten, maar dat bedoel je vast
niet. Ik vrees dat de saamhorigheid onder kunstenaars ontbreekt.
Er bestaat te veel jaloezie tussen degenen die wel en geen succes
hebben. Daardoor zijn kunstenaars een gemakkelijke prooi."
foto: Henk Bouwman
tekst: Tim Brouwer de Koning
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1954, Maandag 30 Augustus
LEIDEN-Vijf jaar geleden, om precies te zijn op 19 augustus 1949,
werd opgericht de Federatie van Klaverjasverenigingen Leiden en Om
streken. Voorzitter J. G. Duivestein schrijft in zijn voorwoord van het
FVK Lustrum Nieuws: ,,De drang van het bedrijfsklaverjassen, in geor
ganiseerd verband, was niet een enkel begrip om naar buiten bekend
heid te geven, het was meer een sociaal cultureel probleem, welke
haar oplossing verdiende door het klaverjasspel om te vormen van ca-
féspel naar spel van ontspanning." Vele moeilijkheden moesten wor
den overwonnen en nog is men er niet. Maar men is dankbaar voor al
hetgeen in de afgelopen vijf jaar tot stand is gekomen. Zaterdagmid
dag was het tijd voor een feest in de Stadsgehoorzaal, waar opvallend
genoeg niet werd geklaverjast, maar wel geruime tijd werd gedanst op
muziek van de 'The Goldstar Band.'
ANNO 1979, donderdag 30 augustus
LEIDEN - De opening van de nieuwe kunststof-atletiekbaan in de
Leidse Hout, zaterdag a.s., belooft een fraai spektakel te worden. Een
groot gedeelte van de Nederlandse atletiektop, onder wie hoogsprin
ger Ruud Wielart, komt naar Leiden om de opening luister bij te zet
ten. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
De Nieuwe Bijbelvertaling
(NBV) komt eraan. In oktober is
het zover. Zelden was een boek
jaren voor het officieel ver
schijnen al zo omstreden.
De Nieuwe Bijbelvertaling
(NBV) heeft al veel kritiek ge
oogst. Van de Warmondse
godsdiensthater Maarten 't
Hart, bijvoorbeeld. De verta
lers zouden de onheilszwan
gere sfeer en de poëzie van de
oude vertalingen hebben
weggepoetst. De bijbelboeken
zouden zijn omgeschreven tot
ambtelijke rapporten, vindt
de schrijver.
De Leidse hoogleraar H. de
Jonge deed die kritiek tijdens
een congres af als een poging
van atheïsten om de bijbel
maar vooral raar, absurd en
moeilijk leesbaar te houden.
Zolang christenen archaïsche
vertalingen gebruiken, hoe
ven ongelovigen zich er niet
druk over te maken, zo rede
neert De Jonge: dat vinden ze
wel zo makkelijk.
Het verlies van plechtstatig
heid ondermijnt volgens te
genstanders de autoriteit van
de nieuwe vertaling. De lezer
wordt niet meer aangespro
ken met 'gij' en ook de tien
geboden zijn niet meer als be
vel geformuleerd. 'Gij zult niet
echtbreken' is veranderd in
het meer adviserende 'pleeg
geen overspel'. Vertrouwde
zinssneden zijn verzakelijkt.
Het 'In het zweet uws aan-
schijns zult gij brood eten'
(Genesis: 3-19) wordt bijvoor
beeld kortweg 'Zweten zul je
voor je brood'.
Niet alleen het Oude, ook het
Nieuwe Testament wordt
vlotter. „Gij doet zeker Gods
gebod wel te niet", foetert Je
zus in de Statenvertaling nog
tegen de Farizeeën. „Opdat gij
uw inzettingen zoudt onder
houden." In de NBV drukt hij
zich wat helderder uit. „Mooi
is dat, hoe jullie Gods gebo
den ongeldig maken, om jullie
eigen tradities te doen gel
den!"
Het is allemaal een kwestie
van wennen, denkt het Ne
derlands Bijbelgenootschap.
Die is al bijna tien jaar bezig is
met het project, in samenwer
king met 23 kerkgenootschap
pen. Op 27 oktober houdt het
bijbelgenootschap de nieuwe
vertaling ten doop.
P. Stam, hervormd predikant
uit Katwijk aan Zee, verwacht
niet dat de NBV erg populair
„En op deze wijze is hij gestorven, zijn dood niet alleen de jongelieden, maar ook het merendeel van zijn volk, tot een voorbeeld van
kloekmoedigheid, en tot een gedachtenis der deugd nalatende." Tegenstanders van de Nieuwe Bijbelvertaling zijn er huiverig voor
om dergelijke indrukwekkende formules te verruilen voor een moderne vertaling. Gravure: Gustave Doré
zal worden in het vissersdorp:
„Het is hier toch een beetje
samen uit, samen thuis. De
nieuwe vertaling vind ik wat
vlak, ik ben er niet van onder
steboven. Zelf gebruik ik de
Statenvertaling, maar voor mij
is er geen principieel onder
scheid met de vertaling uit
1951. Er zijn zoveel prachtige
vertalingen, zoals de Leidse.
Toch kun je je afvragen waar-
i\
om er nu weer een meuv
nodig was. Je kan het ma
beter bij de oude, vertroy
houden omdat die in de R
sen is ingesleten. En die 'r
hollandse woorden moe s'
we tóch vanaf de kansel
leggen. Onze hele Neder fo
se taal is erdoor gevormt
plaats van 'koken' staat f e
'zieden'. En in plaats var:e
wat mannelijk is' staat eitl
wat tegen de wand pist'.
dat moet je wel verandeyof
Predikant J. Schenau (Lef!
zegt dat de Christelijke C !e
formeerde Kerk serieus n
weegt de NBV in te voen &1
ondanks het gewicht dat
behoudend deel van dez
groep hecht aan de oudi 1
tenvertaling. „Geen enk< .i
bijbelvertaling is volmaa
aan elke vertaling kleeft 1
geur van de tijd. Maar dt j,
taling uit 1951, die wij in e
kerk gebruiken, is duidel )e
verouderd. Dat merk ik i rJ
omgang met jonge catec J
santen. Soms snappen 2 n
gewoon niet, hoewel ze I
best doen en er soms de 'e'
mooiste dingen van mal s;
„Wat de vertalers hebbe
daan met de bekende ten-
Prediker 'ijdelheid der ij q
den', door die te vertaley
Tucht en leegte, alles is r
leegte' - dat vind ik een jg
tige poëtische vondst. Sq
migen vinden de NBV vl
ambtelijk. Daar kan ik n
wat bij voorstellen. TocHH
vraag ik me af waar zo'net
wijt uit voortkomt. Emo el
beleving zijn in, heb ik b
pen. Misschien wil men 11
meer lezen in zo'n tekst v
er in zit" E
Volgens de gereformeerlt
predikant B. Roolvink uip
Noordwijkerhout wordt e
nieuwe vertaling 'gewoclt
gevoerd'. „Geen probleec
maak al gebruik van dev
taalde bijbelboeken, zo 1e
eraan. Want ik merk wel1(
sommige gemeentelede11
moeite mee hebben. Me
kerst bijvoorbeeld, ben j r
wend te lezen over een
be', niet over een 'voede j
Zelf heb ik wat moeite n
godsnaam. De vertalers 1
ben gekozen voor Heer,
had ik een voorkeur voo^
wat minder masculiene l
als de Ene, de Eeuwige
Onnoembare. Dat was 1 Ul
baar nog een brug te ver
schien in de volgende v%,
ling." fe
Silvan Schoonhoven
"I
plaatsing 2,50 (afdruk van 13 bil 18 in zwart wit) over te maken op gironummer
8406 t-n.v. HDC Media b.v., Postbus 2,1800 AA Alkmaar, onder vermelding van
Leidsch Dagblad, ANNO <Ld.(datum van plaatsing) of door contante betaling a;
de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Lelden. U krijgt de foto
binnen drie weken thuisgestuurd.
Haarlemmermeer heeft sinds
zaterdag zijn eigen idol. Ver
geet Boris en Jamai maar, hier
is... Rachel Volk. De 24-jarige
Nieuw-Vennepse werd tijdens
de eerste 'Wie wordt de Idol
van Haarlemmermeer'-ver-
kiezing unaniem door de jury
uitverkoren.
De talentenjacht was een on
derdeel van Meerlive. Dat
bleek ook uit de prijzen: naast
een glanzende beker kreeg de
winnares als beloning de mo
gelijkheid om haar kunsten
een dag later nog eens te ver
tonen op het grote podium
van Meerlive. Bovendien ont
vangt ze later 100 dvd's van
dat optreden.
De Haarlemmermeerse Idols-
versie trok 21 artiesten in de
dop, die zich in de meest uit
eenlopende muziekgenres be
wogen. En zoals het bij een
echte talentenjacht hoort, was
het niveau van de deelnemers
nogal verschillend: van adem
benemend goed tot, laten we
maar zeggen, bewonderens
waardig moedig.
Lindy van Wanum was een
van de deelneemsters die dui
delijk in de eerste categorie
thuishoorde. Zij liet onder
meer een fraai musicalnum
mer horen, met aan het einde
een hoge uithaal waar Gerard
Joling nog een puntje aan kan
zuigen. Zij kreeg van de jury
uiteindelijk de tweede prijs.
Maar ook Joop Deijs mocht er
zijn met zijn Joe-Cockerimita-
tie - inclusief een stem waar
mee moeiteloos keilbouten in
het beton gedreven kunnen
worden. Verder kon het pu
bliek genieten van de 70-jari-
ge Pete de Lange, die strak in
het pak Frank Sinatra imiteer
de en daarmee de derde
plaats haalde, een jongere
versie van Tom Jones en de
zelfgemaakte R&B-liedjes van
Michael Chitoe.
Maar goed, winnares werd
dus de Vennepse Rachel Volk.
Dat had ze onder meer te
danken aan-de manier waar
op ze het publiek bespeelde,
meldde de jury-voorzitter, de
Haarlemmermeerse wethou
der Herman Tuning. Rachel
slaagde er als een van de wei
nigen in ook het wat oudere
deel van het publiek in bewe
ging te krijgen. Andere arties
ten hadden ook wel volk op
de been gekregen, maar dat
waren vooral kleine kinderen
die voortdurend op en rond
het podium dansten en speel
den. Het volwassen, ruim
honderd man sterke publiek
volgde de optredens over het
algemeen liever vanuit de
comfortabele kuipstoelen, re
laxt genietend in de zon.
De Vennepse, die al enkele
keren tevergeefs heeft gepro
beerd aan de 'echte' Idols en
soortgelijke programma's
mee te doen, was zelf nog het
meeste verrast over haar
winst. „Dit had ik echt abso
luut niet verwacht.
Presentator Ed Kwint en orga
nisator Bonnie Wiegel waren
De Haarlemmermeerse Idol Rachel Volk toont blij de beker.^j
Foto: United Photos De Boer/Michel Schnater
na afloop zeer te spreken over
het evenement. „Dit komt wat
mij betreft volgend jaar zeker
terug", stelt Wiegel.
Wim Wegman
COLOFON
AANGENAAM
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg
E-mail: directie.hdcuz@hdc nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor,
Adriaan Brandenburg
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten fax 023-515° 5^7
ADVERTENTIEVERKOOP
Advertenties m.b.t.
Auto's: 072-6813661
Onroerend goed: 023-51$o 543
Personeel: 075-6813677
Overige detailhandel: 071-5 356 300
Reclamebureaus kunnen contact opnemen
met: 075-6813636
LEZERSSERVICE
0800 -1711 (gratis)
Mobiel: 072 - 5196800
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20,20 (alleen aut ine)
p/kw €56,70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072-5196800.
ma t/m vr: 07.30-17 00 uur; za: 08.00-13.00 uur
(als op zaterdag voor 12.00 uur wordt gebeld,
wordt de krant dezelfde dag nabezorgd. Wie
tussen 12.00 en 13.00 uur belt, ontvangt de
krant op maandag.)
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Media BV. 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen
HDC Media BV is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar.
In een oorkonde uit het
jaar 1200 komt een zeke
re Philippus de Wasnare
voor. Zoals veel van zijn
collega's heeft deze edel
man zijn achternaam te
danken aan zijn woon
plaats, namelijk Wasse
naar. Het laatste deel van
deze plaatsnaam is waar
schijnlijk het Oudneder
landse woord hare 'zan
dige heuvelrug', waaruit
de h al vroeg is weggeval
len. Voor het eerste deel
ervan, was, denkt men
aan een Germaans
woord dat 'scherp, steil'
betekent.
Wassenaar betekent dus
iets als 'steile zandige
heuvelrug'. Dat 'steil'
moeten we waarschijnlijk
wel met een korreltje
zout nemen, want in een
omgeving waar de ge
middelde molshoop
wordt gezien als een flin
ke berg, wordt een ni
veauverschil van een
paar meter al gauw een
steile hoogte genoemd.
En inderdaad ligt Wasse
naar op een oude strand-
wal en dus van oudsher
hoger dan de directe om
geving.
Volgens de website van
de gemeente Wassenaar
bestaat de naam Wasse
naar overigens uit de
woorden wase 'drassig
land' en nare 'nabij'.
Wassenaar zou dus 'nabij
drassig land' betekenen.
Deze verklaring heeft
echter een paar bezwa
ren. Ten eerste wordt
wase niet zomaar wasse
en zou het dus eigenlijk
Wasenaar moeten zijn,
maar een dergelijke vorm
komen we in geen enkele
oude tekst tegen. Boven
dien, als nare 'nabij' be
tekent, dan zou dat
woord vooraan moeten
staan, net als bij Voor
hout, dat in de tiende
eeuw werd geschreven
als Foranholte, uit voren
'vooraan, dichtbij' en
holt, hout 'bos'. Dan zou
den we dus Narewase en
niet Wassenare krijgen.
Hoewel het eerste deel
van de naam Voorschoten
op het eerste gezicht het
zelfde lijkt als dat van
Voorhout, is de verkla
ring ervan toch anders.
Voorschoten wordt in de
tiende eeuw vermeld als
Forschate en het eerste
deel hiervan is de oude
waternaam Fore, die ook
in de plaatsnaam Voor
burg en in het niet meer
bestaande plaatsje Veur
te vinden is, en cüe mis
schien gelopen heeft op
de plaats waar nu de
Vliet ligt.
Het laatste deel van For
schate is een variant van
het woord schote dat 'be
groeide hoek zandgrond
die in drassig terrein uit
springt' betekent. De ou
de nederzetting Forscha
te lag dus oorspronkelijk
op een stukje zandgrond
aan de Fore en was in elk
geval aan drie kanten
omringd door een zom
pig, moerassig gebied.
Een plaatsnaam die in de
loop van de tijd aardig
van vorm is veranderd, is
Oegstgeest. Dat geldt niet
zozeer voor het laatste
deel van de naam, dat al
sinds de tiende eeuw
geest luidt. De geestgron
den liggen achter de dui
nen en bestaan uit zandi
ge kleigrond die minder
vruchtbaar is dan ge
woon bouwland. Behalve
de plaatsnaam Oegstgeest
hebben we nog Adegeest,
Allemansgeest en Bosch
geest in Voorschoten en
Endegeest, Poelgeest en
Rhijngeest, die onder
Oegstgeest vallen. Ook
Westgeest en Zuidgeest
hebben hier in de buurt
bestaan, net als Lange-
geest en Luttelgeest.
Oegstgeest heette in de
tiende eeuw Osgeresgest.
Het eerste deel van deze
naam is de verbogen
vorm van de mannen
naam Osger en de plaats
naam betekent dus van
oorsprong 'geestland van
Osger'. Osgeresgest werd
verkort tot Osgest en Oes-
geest en op een gegeven
moment wist men niet
meer precies wat de oor
spronkelijke vorm was.
Men dacht toen dat het
eerste deel het middel
eeuwse woord oest
'oogst' was en er werd
dus een t aan de naam
toegevoegd. Zo ontstond
in de loop van de veer
tiende eeuw de vorm
Oestgeest. Omdat oest ei
genlijk de platte vorm
was naast het netter ge
achte oegst, oghest, vond
men het weer een tijdje
later beter de naam te
veranderen in Oegstgeest.
Veel mensen spreken de
ze plaatsnaam echter
nog steeds uit als Oest
geest, wat logisch is, want
zo'n lettercombinatie
gstg is nauwelijks uit te
spreken zonder je mond
te verstuiken.
Ook de plaatsnaam Ha
zerswoude heeft door de
eeuwen heen een ge
daanteverwisseling on-
I
dergaan. Aan het eii
van de dertiende elc
wordt deze plaats ifl
lijk Hadewertswouk
noemd, wat 'bos vie
deward' betekent, je
tere teksten komt W
in de vorm Haeswth
woude, waarin Haw
erd een uit Hadewk
ontstane mannennf)
is. Haeswaerd (s) woj 1
verder afgesleten tan
serswoude en die ral
ten slotte aangepad
de moderne spellij
waardoor de huidig
vorm HazerswouM
stond. p
h
Reacties en tips votf
rubriek kunt u stuft
naar de redactie vdR
krant, Postbus 54, li
AB Leiden, onder v
ding van de rubrie\
naam Aangenaam
mailen naar de au
kan ook: schoon-
heim@inl.nl
Tanneke Schoonl
hei
