Mars naar Najaf ruw verstoord
BUITENLAND
Zuid-Afrika wil eigen en Afrika's imago oppoetsen
Overzicht aanslagen Rusland
Iraakse politie opent vuur op aanhangers Al-Sistani
Advocaat Bush adviseur
campagne tegen Kerry
Nog eens 41 Amerikanen
betrokken bij Abu Ghraib
Half miljoen Chinezen
weg voor komst tyfoon
Amerikaanse rivieren en
meren vergeven van kwik
fikbom nieuw
en leger Israel
- Het Israëlische leger
celt een nieuw wapen
jstijnse demonstranten
leen: een stinkbom.
iekers van een Israëli-
iderneming hebben de
t die stinkdieren afschei-
studeerd en die nage-
iHet wapen veroorzaakt
schrikkelijke stank die
[nd kan weerstaan, aldus
jerwoordvoerder.
Europees
"41 naar Darfur
-Ji - De Europese Com-
m stelt nog eens 20 miljoen
^joodhulp beschikbaar
hongerende regio Dar-
udan. „De humanitaire
is nog steeds extreem
lekend", meldde Euro-
«lommissaris Nielson (ont
ij ingshulp) gisteren. In de
Rebben ongeveer 2,2 mil-
;nsen gebrek aan eten
•re basisbehoeften,
irlogshandelingen kun-
pverleners sommige
jdende inwoners moeilijk
en. De Europese Com-
gaf in juli al 18 miljoen
en bij nadoen
ophanging
De executie van een
man van twee weken
heeft nog zeker twee
":ist. Twee kinderen
•n toen zij de ophan-
de voor verkrachting
ird veroordeelde Dhan-
Ihatterjee imiteerden. De
ge Prem Gaekwad over-
Bombay toen hij een
im zijn nek bond en het
einde om een ventilator
(plafond zwaaide. Vori-
k overleed een 12-jarig
in de staat West-Benga-
n ze haar jongere broer
lemonstreren hoe Chat-
vas opgehangen.
lexplosie in
en Turkije
a - Zeven mensen zijn
wond geraakt door een
plosie bij een bank in
l, in het zuiden van Tur-
it heeft het Turkse pers-
Anatolia gisteren ge-
folgens de provinciale
.hef is de explosie moge-
terroristische aanslag,
ee hij waarschijnlijk
op Koerdische rebellen.
Ibouw Azië
it in gevaar
- De voorraad grond-
n verscheidene Aziati-
gio's kan binnen vijf tot
r opgebruikt zijn. Met
van elektrische pompen
Iziatische boeren elk jaar
rondwater uit steeds die-
onnen. Een groot deel
landbouw komt in ge-
at meldt het Britse we-
ïppelijke tijdschrift New
;t in zijn zaterdageditie.
igrant kiest
ische naam
- Steeds meer Belgen
tin voor- of achternaam
eren. In een kwart van
dien gaat het om Noord
en en andere nieuwko-
e zo makkelijker willen
ren. De dienst Naams-
ïgen van het Belgische
ine van justitie meldde
ongeveer 20 procent
invragen dan vorig jaar.
laamswijzigingen bevin-
h ook autochtone Bel-
vreemde namen kwijt
Zo heten de families
:n Van Lui' tegenwoor-
nu' en 'Van Lil'.
r informatie
iuropol
De informatie.-uit-
ïg via de Europese poli-
ïisatie Europol is in
rs toegenomen ten op-
ran het jaar ervoor. De
iensten in de lidstaten
Europese Unie wissel-
1700 zaken gegevens uit,
een met 3400 in 2002.
en stijging van 39 pro-
e grootste stijging bij de
ding van informatie was
op het gebied van valse-
ij (plus 102 procent),
me (plus 76 procent) en
:1e misdaad (plus 67
0-
garije krijgt
we premier
est - De Hongaarse soci-
le partij heeft de voor-
hinister van Sport, Fe-
uresany, aangewezen
ivolger van premier Pe-
gyessy. Die bood gister-
officieel zijn ontslag
president Ferenc Madl.
irige Gyurcsany is een
;enman. Met het aan-
van zijn ontslag voor-
ledgyessy dat hij door
'•fen socialistische partij
ou worden gebracht.
Ik disten wilden volgende
een motie van wantrou-
stemming brengen.
donderdag 26 AUGUSTUS 2004
najaf/gpd-rtr De Iraakse poli
tie heeft gisteren het vuur ge
opend op sjipitische moslims die
richting Najaf marcheerden.
Twee demonstranten werden
dodelijk geraakt.
Het incident volgde op de op
roep van de hoogste geestelijk
leider van de sjiieten, ayatollah
Ali al-Sistani aan zijn volgelin
gen, om massaal naar Najaf te
trekken en een eind te maken
aan de strijd tussen Amerikaan
se soldaten en milities van de
radicale sjiïetenleider Moqtada
al-Sadr.
Al-Sistani (73) keerde gisteren
onverwacht naar Irak terug uit
Londen, waar hij een hartope
ratie onderging. Vanuit de zui
delijke stad Basra riep hij zijn
aanhangers op zich vandaag
aan te sluiten bij zijn vredes
mars naar Najaf. „Ik ben geko
men vanwege de situatie in Na
jaf en blijf in de stad totdat de
crisis beëindigd is", aldus een
schriftelijke verklaring van de
geestelijke. Honderden burgers
begroetten hem met de Iraakse
vlag.
Iraakse geestelijken en politici
juichen het initiatief van de ge
matigde al-Sistani toe en be
schouwen hem als een van de
weinigen die een doorbraak
kan forceren in de huidige crisis
in Najaf. Het conflict in de hei
lige stad brak uit op het mo
ment dat al-Sistani drie weken
geleden naar Londen vertrok.
De inmenging van al-Sistani
komt op het moment dat de si
tuatie in het rebellenbolwerk
zich toespitst. Amerikaanse
troepen namen posities in bij
het complex met het mausole
um van de geestelijke vader van
de sjiitische tak van de islam,
de Imam Ali-moskee.
In de nacht van dinsdag op
woensdag hadden Amerikanen
de directe omgeving van de
sji'itische heiligdommen in Na
jaf bestookt. Enkele raketten,
afgevuurd door helikopters,
sloegen op enkele meters van
het mausoleum in. Het histori
sche gebouw trilde op zijn
grondvesten.
Premier Iyad Allawi reageerde
positief op de terugkeer van al-
Sistani.
Rond de moskee zijn ook 500
Iraakse soldaten gestationeerd.
Twee familieleden van de Iraak
se minister van defensie Hazim
al-Shalaan zijn gekidnapt door
militanten die het vertrek van
de Amerikanen uit Najaf eisen.
De groepering die zichzelf de
'Brigades van Gods Toom'
noemt, eist ook de vrijlating
door de Iraakse politie van een
medewerker van al-Sadr.
Onschatbare kunstcollectie in moskee Najaf
De sleutels van de Imam Ali-
moskee in Najaf openen niet
alleen de deur naar de heilig
ste plaats voor de sji'itische
moslims. Zij bieden ook toe
gang tot een omvangrijke col
lectie kunstvoorwerpen. De
sleutelhouders van de moskee
zijn de hoeders van kostbare
manuscripten, kronen en an
dere juwelen, zwaarden, edel
stenen, gouden en zilveren va
zen, kristallen kroonluchters,
tapijten en borduurwerk. In
de kelders onder het gebouw
bevinden zich naar schatting
tweeduizend kostbare voor
werpen, waarvan een aantal
meer dan duizend jaar oud
zijn. Velé zijn geschenken van
koningen, emirs en leiders van
moslimlanden. Grootayatol
lah al-Sistani wil pas de sleu
tels van de moskee uit handen
van de radicale geestelijke
Muqtada al-Sadr aannemen
als hij er zeker van is dat niets
aan de kostbaarhedenverza-
meling ontbreekt, nadat al-
Sadr en zijn aanhangers daar
vijf maanden hebben gebivak
keerd.
washington/anp - Een topad-
vocaat die betrokken is bij de
verkiezingscampagne van de
Amerikaanse president Bush
heeft juridische adviezen ver
strekt aan een groep Vietnam-
veteranen die de aanval heeft
geopend op de Democratische
presidentskandidaat John Ker
ry. Dat berichtte The New York
Times gisteren.
Juist maandag nog zei Bush dat
er een einde moet komen aan
de activiteiten van groepen als
de Swift Boat Veterans for Tru
th, die de verdiensten van de
gedecoreerde Kerry als militair
in Vietnam in twijfel trekken.
Bush en zijn campagneteam
hebben steeds ontkend dat er
wordt samengewerkt met de
groep van veteranen, die felle
anti-Kerryspotjes heeft ge
maakt.
De betrokken advocaat, Benja
min Ginsberg, zegt dat zijn acti
viteiten voor de groep niets van
doen hebben met de verkie
zingscampagne van Bush. Hij
heeft de Swift Boat Veterans als
expert in verkiezingswetgeving
slechts wegwijs gemaakt in de
ingewikkelde regels die er zijn
voor niet-partijgebonden orga
nisaties die een politieke bood
schap willen uitdragen. De wet
staat volgens hem ook toe dat
advocaten zowel voor een cam
pagne als voor deze groepen
werken.
Ginsberg wijst erop dat ook een
advocaat van Kerry een soort
gelijke rol vervult als adviseur
van een aan de Democraten ge
lieerde groepering die een mil
joenencampagne voert om
Amerikanen naar de stembus
sen te lokken in november. De
advocaat zegt niet betrokken te
zijn geweest bij de formulering
van de boodschap van de Swift
Boat Veterans en dat hij geen
reden heeft te veronderstellen
dat Bush weet heeft van zijn ad
viesrol bij de groep.
Kerry heeft zich al verscheidene
malen beklaagd over de aanval
len van de veteranengroep. Hij
beschuldigt Bush ervan een
'lastercampagne' tegen hem te
voeren door middel van niet-
partijgebonden organisaties,
die ongelimiteerd geld mogen
inzamelen. Kerry heeft al een
klacht ingediend bij federale
verkiezingscommissie FEC te
gen het optreden van de Swift
Boat Veterans for Truth.
Aanhangers van de geestelijk leider al-Sistani maken zich in Basra op voor de tocht naar Najaf.
Foto: Reuters
washington/gpd - Drieëntwin
tig leden van de 205de militaire
inlichtingenbrigade in de Abu
Ghraib-gevangenis bij Bagdad
hebben Iraakse gevangenen
mishandeld. Ook vier civiele
contractanten, ingehuurd voor
ondervragingen, en drie leden
van de militaire politie waren
actief betrokken bij in totaal 44
gevallen van misbruik, varië
rend van lichte vergrijpen tot
sadistische vernederingen. Er is
daarbij één dode gevallen, en in
een paar gevallen was er sprake
van marteling.
Dat is de uitkomst van een on
derzoek van het Amerikaanse
leger naar de betrokkenheid
van militair inlichtingenperso-
neel bij het mishandelings-
schandaal in Abu Ghraib, dat
eerder dit jaar aan het licht
kwam.
Verder waren in totaal elf men
sen - onder wie twee artsen of
hospikken - van het misbruik
op de hoogte, maar ze verzuim
den aan de bel te trekken. Dat
zei Paul Kern, de legergeneraal
die toezicht hield op het onder
zoek, gisteren op een perscon
ferentie op het Pentagon. Het is
nog onduidelijk wat er met de
in totaal 41 betrokkenen gaat
gebeuren.
Het leger kan besluiten hen ad
ministratief te straffen, of hen
voor de krijgsraad te dagen.
Burgerpersoneel kan door het
openbaar ministerie worden
vervolgd.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
pretoria - Nu dus ook de zoon van 'IJzeren Dame' Mar
garet Thatcher; de lijst met deelnemers aan de vermeen
de poging om een beruchte Afrikaanse dictator van zijn
stoel te lichten, is lang en bont aan het worden. Het ge
heel heeft operette-achtige trekken, maar mensen kun
nen deze week wel tot de strop worden veroordeeld.
Zuid-Afrika is in elk geval 'not amused'. De arrestatie
gistermorgen in Kaapstad van de 51-jarige Sir Mark
Thatcher illustreert dat de ANC-regering serieus is als
ze zegt Afrika te willen ontdoen van het coupimago, en
Zuid-Afrika van de faam sponsors van die coups te
huisvesten. Een hoge politiefunctionaris zei gisteren
zelfs dat Mark Thatcher niet moet denken Zuid-Afrika
te kunnen gebruiken voor het exporteren van geweld
en oproer."
Sinds 1994 hebben talloze werkloos geworden officie
ren van beruchte onderdelen van het Zuid-Afrikaanse
apartheidsleger hun diensten aangeboden aan schim
mige dictators en zakenlieden. Dit is de regering een
doorn in het oog, vooral omdat men zich nu profileert
als de vredestichter van het continent.
Zuid-Afrika zegt geen coups meer te tolereren, maar
kan niet ontkennen dat onder al die 'legitieme staats
hoofden' op het continent, zich talloze boeven van de
eerste categorie bevinden. Zoals president Teodoro
Obiang Nguema Mbasogo van Equatoriaal Guinee. Hij
kwam 25 jaar geleden via een coup aan de macht en
regeert sindsdien met ijzeren hand en zonder enig res
pect voor mensenrechten het kleine, deels uit vulkani
sche eilandjes bestaande land. Sinds de recente vondst
van olie zwemt Nguema in het geld, maar voor de
600.000 inwoners is er weinig veranderd. De nieuwe
geldbron heeft inmiddels ook de interesse opgewekt
van buitenstaanders.
Hoort Sir Mark Thatcher tot die groep? De man die de
keiharde en emotieloze Margaret Thatcher tot tranen
bewoog toen hij eens zoek was in de Afrikaanse woes
tijn tijdens een autorally, staat erom bekend heel wat
duistere deals te hebben gesloten. Velen hebben vra
gen gesteld over zijn vermogen en extreem luxe leef
stijl, vooral ook omdat hij op school stuntelde en later
niet kon worden betrapt op veel zakelijk inzicht.
Thatcher woont sinds 1996 in Zuid-Afrika en had be
langen in de beveiligingsindustrie. Hij is een goede
vriend Simon Mann, de voormalige ster van de Britse
'special forces' en oprichter van het niet meer bestaan
de huurlingenbedrijf Executive Outcomes. Mann werd
in maart dit jaar samen met 69 anderen gearresteerd
op een vliegveld in Zimbabwe op verdenking een coup
te willen plegen in Equatoriaal Guinee.
Nick du Toit, de (Zuid-Afrikaanse) leider van de 14
mannen die om dezelfde reden in het West-Afrikaanse
land werden gearresteerd, verklaarde gisteren tijdens
zijn proces aldaar, dat hij Thatcher kent en een zakelij
ke relatie met hem had. Du Toit, die de doodstraf bo
ven het hoofd hangt, bekende eerder deze week dat
hem door Simon Mann een miljoen dollar was beloofd
voor het rekruteren van manschappen en het kopen
van wapens ten behoeve van de coup.
De Zuid-Afrikaanse minister van buitenlandse zaken,
Nkosazana Dlamini-Zuma, zei gisteren voor het eerste
gesprek met haar Britse collega Straw. „Iedereen is ge
lijk voor de Zuid-Afrikaanse wet, inclusief Mark That
cher." De lieveling van de IJzeren Dame mocht gister
avond, na het betalen van een borg van 300.000 dollar
en het inleveren van zijn paspoort, naar huis.
Mark Thatcher werd gisteren in Kaapstad gearresteerd vanwege mo
gelijke betrokkenheid bij een coup in Equatoriaal Guinee. Foto: EPA
tyfe
dat
peking-taipei/anp-afp-dpa - De
Foon Aere, die de afgelopen
agen in Zuidoost-Azië ver
moedelijk aan meer dan vijftien
mensen het leven heeft gekost,
is op weg naar het Chinese vas
teland. De autoriteiten daar
hebben uit voorzorg een half
miljoen mensen geëvacueerd.
In de provincie Zhejiang waren
tot dinsdagavond al bijna een
kwart miljoen mensen geëvacu
eerd. Ook in de provincie Fuji-
an zijn burgers massaal geëva
cueerd. Ruim 30.000 vissersbo
ten zijn van zee teruggeroepen.
Begin deze maand kostte een
andere tyfoon in dit deel van
China 160 mensen het leven.
De tyfoon Aere raasde dinsdag
met hevige wind en slagregens
over het noorden van Taiwan.
Door het noodweer ontstonden
aardverschuivingen, traden ri
vieren buiten hun oevers en
raakte het verkeer ontregeld.
De autoriteiten vrezen onder
meer voor het leven van vijf vis
sers uit Hongkong. Hun
scheepjes kapseisden voor de
noordoostelijke kust van Tai
wan. Wegens de harde wind en
de ruwe zee werden alle red
dingsoperaties gestaakt.
Voor de storm Taiwan bereikte,
raasde hij over zuidelijk Japan
waar windsnelheden tot 200
km/uur werden gemeten.
washington/anp - Een op de
vier rivieren en meren in Ame
rika is ernstig vervuild met
kwik. De milieuschade is zo
groot dat zwangere vrouwen en
kinderen beter niet te veel vis
kunnen eten uit deze wateren
gezien de potentiële gevaren
voor hun gezondheid.
Achttien staten hebben al ge
waarschuwd geen vis te eten uit
alle oppervlaktewateren binnen
hun grenzen, nog eens 26 an
dere staten waarschuwen voor
de gevaren van het eten van te
veel vis uit een deel van hun
wateren. Het milieubureau van
de federale overheid (EPA)
heeft voor rivieren met een to
tale lengte van circa 1,2 miljoen
kilometer een kwikwaarschu
wing afgekondigd.
Kwik wordt vooral uitgestoten
door afvalverbranders en ko
lencentrales. De EPA heeft al
strenge regels opgesteld voor de
uitstoot door afvalverbran
dingsinstallaties, die voor de
kolencentrales volgen medio
volgend jaar.
moskou/anp - Het neerstorten
van twee verkeersvliegtuigen
dinsdagavond is volgens Mos
kou vermoedelijk het werk van
Tsjetsjeense moslimrebellen.
Hier volgt een globaal overzicht
van aanslagen van Tsjetsjenen
in de afgelopen drie jaren:
2001
- 23 maart: Drie autobommen
ontploffen in het onrustige
noorden van de Kaukasus, vlak
bij de grens met Tsjetsjenië.
Drieëntwintig mensen komen
om het leven, negentig anderen
raken gewond.
- 29 augustus: Twaalf mensen
sterven doordat een auto explo
deert in een Tsjetsjeens dorp,
20 kilometer buiten de hoofd
stad Grozny.
2002
- 8 mei: Door een bomaanslag
tijdens een militaire parade in
Kaspiysk, in de aan Tsjetsjenië
grenzende deelrepubliek Dage
stan, vallen 43 doden en 130 ge
wonden.
- 31 mei: Vier Russische solda
ten worden gedood bij Grozny
door een zelfmoordaanslag.
-17 september: In een straat in
Grozny ontploft een bom. Acht
tien burgers worden gedood.
-10 oktober: Bij een aanslag op
een politiebureau in Grozny
vallen 22 doden.
- 23/26 oktober: Ruim veertig
Tsjetsjeense rebellen houden
achthonderd mensen gegijzeld
in een theater in Moskou. Rus
sische soldaten bestormen uit-
Resten van de Toepolev Tu 154 die dinsdagavond neerstortte bij Rostov. Foto: Reuters
eindelijk hst gebouw. Bij deze
bevrijdingsactie doden ze alle
41 rebellen en verliezen voorts
129 gegijzelden, onder wie een
Nederlandse vrouw, het leven
door het door de bevrijders ge
bruikte slaapgas.
- 27 december: Zelfmoorde
naars rijden twee auto's vol met
explosieven in het pro-Russi
sche regeringsgebouw in Groz
ny. Er vallen 83 doden.
2003
-15 april: Zestien burgers laten
het leven, als vlakbij de Tsje
tsjeense stad Chankala een
bom in een bus ontploft.
-42 en 14 mei: Twee zelf
moordaanslagen binnen 48
uur, opgeëist door aanvoerder
Basajev (de man achter het gij-
zeldrama in het Moskouse the
ater), kosten zestig mensen in
een overheidsgebouw bij Groz
ny en achttien in een parade
het leven.
- 5 juni: Een zelfmoordaanslag
in een bus vol met Russische
militairen in de stad Mozdok in
Noord-Ossetië veroorzaakt
twintig doden.
- 5 juli: Twee vrouwen blazen
zichzelf op tijdens een popcon
cert in Moskou. Ze sleuren
veertien mensen mee in de
dood.
-1 augustus: Door een zelf
moordaanslag door twee da
ders met een autobom op een
militair ziekenhuis in Mozdok
vallen vijftig doden.
- 5 december. Een bomaanslag
op een passagierstrein in Zuid-
Rusland aan de voet van de
Kaukasus kost aan 44 mensen
het leven.
- 9 december Tsjetsjeense
vrouw blaast zichzelf op in
Moskou. Vijf omstanders ko
men om.
2004
- 6 februari: een aanslanp een
metro in Moskou eist ongeveer
veertig levens.
- 13 april: Bomaanslag op Rus
sisch militair konvooi in zuiden
van Tsjetsjenië eist zeker vijf le
vens.
- 9 mei: De Moskou-getrouwe
president van Tsjetsjenië, Ach-
mad Kadyrov, komt door een
aanslag om het leven.
- 24 augustus: Twee Russische
verkeersvliegtuigen storten vrij
wel tegelijkertijd neer. Beide
vliegtuigen waren opgestegen
van de luchthaven Domodedo-
vo bij Moskou. Alle passagiers
en bemanningsleden in de twee
toestellen, negentig Russen in
totaal, komen om het leven.
Moskou veronderstelt dat het
gaat om een Tsjetsjeense aan
slag.
