Schieten om nie te doden
GESPREK VAN DE DAG
Ook bij sociale drinker raakt zo een draadje los
Rumoer in Duitsland over nieuwe Hitler-film
Burgemeester geschaduwd
Politie kijkt uit naar nieuwe snufjes als elektroguns en peperbuksen
donderdag 26 AUGUSTUS3
DAGELIJKS LEVEN
OE WIUT puy MET A\l)N POCHTO.TKOUWEM WEET JE-
Ze/<EF2. OF JB- ÏW»«. NV VJEL VElZSTANVIT /MN VOET7
MENSELIJK
In zijn huis in Los Angeles is zondag
de 83-jarige regisseur DANIEL PE
TRI E overleden. Dat heeft zijn zoon
bekendgemaakt. Petrie overleed aan
de gevolgen van kanker. Petrie, ge
boren in Canada, tekende in 1981
voor de regie van de film FORT APA
CHE - THE BRONX, over het gevaar
lijke leven in deze wijk van New
York. Paul Newman speelde daarin
de hoofdrol. Hij begon zijn carrière
in 1960 en regisseerde sindsdien
tientallen series en documentaires.
In 1961 regisseerde hij Sidney Poi-
tier in A Raisin in the Sun, een film
over racisme.
TILBURGSE STUDENTEN hebben
het wereldrecord KUSSENVECH-
TEN verbeterd. In totaal deden
1229 studenten mee aan de record
poging. De stunt werd gehouden tij
dens de Tilburgse introductieweek.
Het vorige record stond op 1074
deelnemers. Een groot Zweeds
woonwarenhuis had de kussens voor
het massale gevecht geschonken.
Ze worden gegeven aan een daklo-
zenopvang in Tilburg. Aan de Til
burgse introductieweek doen bijna
1700 universitaire en HBO-studen-
ten mee. Het evenement duurt nog
tot vrijdag.
Een voormalige medewerkster van de Britse kroonprins CHARLES heeft een
aanklacht ingediend tegen diens hofhouding wegens SEKSUELE DISCRIMINA
TIE. De vrouw, Elaine Day, zegt op oneerlijke wijze te zijn ontslagen en klaagt
over discriminatie en pesterijen op grond van haar geslacht. Ze werkte vijf jaar
lang als persoonlijk assistent voor prins Charles, tot haar ontslag eerder dit jaar.
Het is niet de eerste keer dat het personeel van de kroonprins in opspraak komt
wegens vermoedelijk wangedrag. Vorig jaar kwam het tot een onderzoek naar
een reeks vermeende misdragingen van leden van zijn hofhouding.
Acteur MICHIEL HUIS
MAN gaat de hoofdrol spe
len in de nieuwe speelfilm
'JOHAN' van regisseusse
Nicole van Kilsdonk (be
kend van 'Deining' en
'Ochtendzwemmers'). De
opnamen voor dit „roman
tisch drama over voetbal,
muziek en liefde" begin
nen komend najaar. Het
filmbudget bedraagt 3 mil
joen euro, waarvan een
deel door fondsen en een
ander deel via een fiscale
constructie (CV construc
tie) wordt bijeengebracht.
Naast Huisman is er in de
film ook plaats voor Johnny de Mol, Huub Stapel en Caro Lenssen. Verder passe
ren verschillende stervoetballers de revue in deze rolprent. De productie gaat
over Johan, die als jongste uit een gezin van elf jongens een buitenbeentje vormt.
Alle broers zijn vernoemd naar bekende Nederlandse voetballers en ze beoefenen
ook allen die sport. Behalve Johan, hij houdt van zingen en muziek maken. Ter
wijl zijn broers als profvoetballers carrière maken bij de beste clubs van Neder
land, probeert Johan met vallen en opstaan zanger te worden. Foto: Archief
Een groep bewoners van recreatie
park 't Zonnetje in Zelhem, nabij
Doetinchem, stalkt waarnemend
burgemeester Henk van der Wen
de. Ze filmen en fotograferen de
burgemeester, zijn auto en post en
leggen alles vast in een uitgebreid
dagboek om te bewijzen dat hij
ook permanent - en dus illegaal -
op het vakantiepark woont.
De handelwijze van de bewoners
komt overeen met de manier
waarop de gemeente Zelhem hen
als illegale bewoners behandelt,
stellen ze. Van der Wende heeft al
tijd bestreden dat hij permanent in
zijn recreatiewoning woont. In de
cember heeft hij met zijn vrouw
een appartement in Zutphen be
trokken. De maanden ervoor leef
de hij wel zeven dagen per week
op 't Zonnetje, maar dat was met
Marie von Ebner-
Eschenbach
De troost van de meeste
mensen is een mengeling
van nieuwsgierigheid en
gewichtigdoenerij
toestemming van de gemeente
raad. De eerste burger van Zelhem
is niet blij met de stalkende buren
op het recreatiepark. „Ik vind het
ongelofelijk, maar als zij hun tijd
daaraan willen besteden, moeten
ze dat doen. Mijn hoofdadres is in
Zutphen en dat kan ik bewijzen",
zegt hij. Aangifte zal hij niet doen,
omdat 'dat de situatie alleen maar
op scherp zet'.
Meta van Roekei van de Landelijke
Organisatie voor Permanent Wo
nen haalt haar schouders op. „Kan
hij ook eens meemaken wat de le
den van de LOPW moeten onder
gaan. Zij worden nog veel harder
aangepakt dan Van der Wende",
zegt Van Roekei. gpd
ABUIS
Zweeds brood
Afgelopen maandag stond op de
ze pagina een artikel over een
proeverij van oorlogs- en distribu-
tievoedsel. Het bericht begint met
een zin over Zweeds wittebrood
dat aan het eind van de Tweede
Wereloorlog boven Nederland
zou zijn uitgeworpen. Dat klopt
echter niet. Er is nooit Zweeds
brood gedropt. Wel is er per schip
vanuit Zweden meel aangevoerd,
waarvan Nederlandse bakkers het
Zweedse brood hebben gebakken.
Matig drinken, ook wel sociaal alcoholgebruik genoemd,
kan leiden tot veranderingen in het functioneren van de
hersenen. Vanaf vijftien glazen per week zijn al nadelige ef
fecten merkbaar bij het uitvoeren van complexe taken, zo
als het verzinnen van werkwoorden of het sorteren van
kaarten. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Suzanne
Bijl van de Universiteit Utrecht. Zij onderzocht 59 gezonde
sociale drinkers van gemiddeld 50 jaar. De mannen dron
ken geen alcohol voor of tijdens het onderzoek.
Met een soort badmuts met elektrodes kon via de hoofd
huid de elektrische hersenactiviteit worden gemeten.
Daarbij bleek dat hoe meer men gemiddeld per week
drinkt, hoe meer afwijkingen er zijn. Vanaf dertig glazen
per week kregen de proefpersonen steeds meer moeite met
de opdrachten. Bij gemiddeld zestig glazen per week wa
ren de veranderingen in hersenactiviteit ook te zien in het
gedrag. Er worden dan echt fouten gemaakt bij het verzin
nen van werkwoorden.
Al langer is bekend dat bij alcoholisten structurele veran
deringen ontstaan in de hersenen. Wat er precies gebeurt
bij sociaal geaccepteerde hoeveelheden alcohol, was tot nu
toe onbekend, aldus Bijl.
Of de afwijkende hersenactiviteit bij sociale drinkers o
tot blijvende schade in de hersenen leidt, is nog niet b
kend. De onderzoekster verwacht op basis van deelon
zoek wel dat eenmaal aangerichte schade moeilijk valt a
herstellen.
Overmatig alcoholgebruik (meer dan dertig glazen per
week) blijkt volgens Bijl voor het functioneren van de iet
senen niet zo goed te zijn. Maar een glaasje of twee pe t:
dag, wat tenslotte ook goed is voor hart en bloedvaten a
geen ernstige gevolgen te hebben op het functioneren
de hersenen, stelt ze. anp
Na de pepperspray en de stootko-
gel moet de Nederlandse politie
nog meer slimme 'niet-dodelijke
wapens' krijgen, vindt de politiek.
In de VS lopen al vele duizenden
agenten rond met 'elektroguns' en
'peperbuksen'. Critici zien geen re
den voor de uitbreiding van het ar
senaal. „De gordel van een agent
hangt al vol genoeg."
Na een rake, knetterende treffer
van 15.000 volt stort hij ter aarde
als een stuk vee, de gestoorde
zwaargewicht van ruim 130 kilo
die net zijn gezin heeft uitge
moord. „Liggen blijven, liggen
blijven, meneer, anders krijgt u
nog een dosis," roept de politie-
schutter tegen de lamme, murme
lende verdachte. Beelden van 18
februari dit jaar uit Tallahassee,
Florida. Ze zijn voor het Ameri
kaanse publiek inmiddels ver
trouwd. Bijna negen op.de tien
politiekorpsen in de VS zijn im
mers al uitgerust met 'tasers',
stroomstootwapens die verdach
ten op tien tot dertig meter af
stand veranderen in willoze zom
bies. Het wapen schiet elektrici
teitsdraadjes naar zijn doelwit, dat
vervolgens een gigantische opla
waai krijgt. De politiek in Neder
land voelt wel voor meer niet-do-
delijke wapens voor de politie.
Die moeten het gat vullen tussen
wapenstok en pistool. Op zich is
die weg een aantal jaren geleden
al ingeslagen. Sinds april 2002
heeft de politie pepperspray.
Daardoor hoeft bij gevaarlijke ver
dachten of gestoorden minder
vaak naar het vuurwapen te wor
den gegrepen.
Maar pepperspray blijkt niet ge
schikt voor gevaarlijke verdachten
die op meters afstand moeten
worden uitgeschakeld, bleek al
snel uit een knelpuntenanalyse
van arrestatieteams. Die werken
daarom nu op proef met de stop
kogel. Met deze 'bean bag' wist de
politie het afgelopen weekeinde in
Woerden nog een gevaarlijke ver-
Er hangt al flink wat aan de gordel van de politieman. Wellicht komen er in de toekomst nog meer slimme, niet-
dodelijke wapens bij, zoals (foto's boven) een verlammingspistool of de stootkogel alias 'bean bag'. Foto's: GPD
dachte onschadelijk te maken.
Producenten en veel politiemen
sen voelen voor nog meer van dit
soort wapens. Elektrogunfabri-
kant TaSer en makers van peper
buksen, waarmee tegenstanders
op afstand met wolken 'pepper-
poeder' kunnen worden bestookt,
noemen een lange lijst voordelen.
'Ideaal tegen pogingen van zelf
moord met politiekogels', klinkt
het wervend. Zo'n traumatisch in
cident voor politiemensen heeft
zich deze maand mogelijk voorge
daan in Amsterdam. Daar schoot
de politie een Duitser dood.
erop werd een afscheidsbrii
van de man gevonden.
Critici waarschuwen voor alli
juich over de niet-dodelijke
pens. „Er is helemaal geen pi
bleem. We hebben nu net pe;
perspray en de evaluatie daa
loopt nog," zegt politiesociol"
Jaap Timmer van de Vrije Un j
siteit in Amsterdam.
Er zijn wel een paar gevallen
weest waarbij verdachten ni< _j
toom te krijgen waren met df
spuitbus. Maar daarvoor lijkt
de stootkogel een ideale aan\
ling, meent ook de top van di Q
derlandse politie. De gewone g
agent moet in ieder geval nie
maar worden volgehangen n s
nieuwe snufjes. „Zijn gordel
hangt al vol genoeg: gsm, h«
boeien, pepperspray, dienst
pen, portofoon, patroonhoi
somt Timmer op, die wel be
dat de wapenindustrie dolgrj
nieuwe 'speeltjes' wil afzettei
Maar het kan onnodig verwa e
werken wanneer een agent
kerstboom de straat op won
stuurd, zo is de kritiek. „Het
niet handig om in een gevaat
situatie aan te komen met ee j
aanhangwagen met wapens,
ook nog eens a la minute mo
besluiten welk wapen je het
kunt inzetten," zegt Cees dei
Bakker namens de politie.
Zelfs de stootkogel moet daa
volgens de politie voorlopig
behouden blijven voor arresl
teams.. Want die zijn getraini
crisissituaties met gesto
een mes of vuurwapengevaa
verdachten. „Bovendien nee u
het aantal geweldsincidentei
waarbij de politie betrokken
latief af,zegt Den Bakker.
Timmer, kenner van politiev
pens, vult aan: .Amerika is
derland niet. Daar moet je di
litie heel anders uitrusten da
hier. In de VS heeft de helft v
huishoudens vuurwapens. D
soort risico's speelt hier hele
niet."
Ferdy Schrooten
Ruime keuze uit nieuwe slimme speeltjes van de wapenindustrie
Wereldwijd gebruiken en ontwikkelen
krijgsmacht en politie niet-dodelijke wa
pens. Het doel is steeds om met zo min
mogelijk letsel en risico toch de tegen
stander te kunnen overmeesteren of on
schadelijk te maken.
AKOESTISCHE BOM - Onhoorbare ge
luidsgolven brengen trilharen in het oor
in beweging en veroorzaken misselijk
heid en duizeligheid, vergelijkbaar met
het gevoel na een rit in de achtbaan.
Agent moet oordopjes dragen.
ELEKTROGUN - Stroomstoot van 15.000
tot 50.000 volt maakt willoos, slachtoffer
soms koit verlamd. Werkt op tien tot der
tig meter door 'werpkabeltjes' die de
stroom op het lichaam overbrengen. Op
volgers werken 'draadloos' via plasma-
golven en lasers.
LIJM - Met een lijmkanon wordt het
doelwit 'ingeschuimd". De snelklevende
substantie maakt het onmogelijk te be
wegen. Werkt ook tegen voertuigen, als
ondoordringbaar obstakel op de weg.
LUCHTDRUKBOM - Ontploft achter een
menigte en veroorzaakt een drukgolf,
waardoor grote aantallen mensen in één
keer tegen de grond gaan. De knock-out
is vergelijkbaar met een vuistslag.
MAGNETRONGRANAAT Met een ka
non te verschieten projectiel, dat door
sterke microgolven na landing elektroni
ca kan verstoren en zelfs printplaten kan
laten doorbranden. Mensen blijven on
gedeerd.
PEPERGASBUKS - Semi-automatisch.
Vuurt kleine kunststof patronen met pe
perpoeder af, die open barsten. Heeft
hetzelfde effect als pepperspray, maar
dan op tientallen meters afstand, ook bij
groepen.
PEPPERSPRAY - Spuitbusjes met de
werkzame stof uit cayennepeper. Spuiten
in het gezicht veroorzaakt brandende
pijn in ogen en aan luchtwegen en des
oriënteert tegenstanders.
STINKBOM - Af te vuren ampullen ver
oorzaken na ontploffing een zeer pene
trante lucht. Tegenstanders worden on
schadelijk gemaakt doordat de stank
misselijkheid en braken kan veroorzaken.
STOOTKOGEL - Projectiel met bijnaam
'bean bag'. Het zakje bonen voelt op het
lichaam als een zware vuistslag. Kans op
ernstige kneuzing en klaplong. In de
maak: stootkogel op basis van een rubbe
ren j
SUPERSTROBOSCOOP - Hoogfrequeu
lichtflitsen, vergelijkbaar met die van ee
razendsnel knipperende discolamp,
maakt dat relschoppers hun oriëntatie
verliezen. De agent moet een speciale b
dragen.
TELESCOPISCHE WAPENSTOK Uit-
schuifbare, langere variant van de huidi1
ge gummiknuppel. Is beter draagbaar e
maakt slaan mogelijk zonder zelf geraa
te worden door klappen of steken van
tegenstander.
WERPNET - Nylonnet dat compact op
rold als projectiel kan worden afgevuu
op een verdachte, die verstrikt raakt en
niet meer kan bewegen. Speciale variaii
verstrikt zelfs speedboten en tanks.
Ijzingwekkend nauwkeurig portret van de Führer dankzij rol Bruno Ganz
Half september gaat in Duitsland
een nieuwe film in première over
de laatste dagen van de dictator
Adolf Hitier (1889-1945), De On
dergang, Hitier en het Einde van
het Derde Rijk, In Duitse media
wordt alvast uitvoerig gediscussi
eerd over de film, waarin Hitier
niet meer zoals gebruikelijk een
Engels sprekend monster is, maar
een Beiers ratelende oude man,
wiens wereld letterlijk ineenstort.
Joachim Fest, gerenommeerd Hit-
Ier-expert en adviseur bij de tot
standkoming van de film, zei over
de hoofdrolspeler Bruno Ganz:
„Dit is werkelijk Hitier, als je hem
ziet, begin je te bevriezen. Elke
nuance wordt verbeeld. Het is een
ijzingwekkend nauwkeurig por
tret, van een klasse die ik nog
nooit eerder op film heb aan
schouwd."
De 63-jarige Zwitser Bruno Ganz
speelt volgens mediaberichten
zijn rol zo goed dat sommigen
vrezen dat het publiek straks
menselijke en sympathieke trekjes
ontwaart in de man die verant
woordelijk is voor de dood van
tientallen miljoen mensen.
Hitier maakte mede dankzij de
verbittering over de voor Duits
Acteur Bruno Ganz (links), regisseur Bernd Eichinger en actrice Corinna
Harfouch tijdens een persconferentie over de Hitler-film. Foto: EPA
land vernederende bepalingen
van het Verdrag Van Versailles
(1919) een succesvolle politieke
carrière. Die bracht hem in de ja
ren dertig weliswaar geen absolu
te meerderheid, maar wel absolu
te macht. Hij benutte die voor zijn
ultieme wraak over de Eerste We
reldoorlog. Voornamelijk vanaf
een afgelegen berg in Beieren en
vanuit stille bossen in Oost-Prui
sen ontketende hij een wereld
brand. Vanaf eind februari 1945
leidde hij echter de inmiddels ver
loren strijd vanuit een paar be
nauwde bunkers in de Duitse
hoofdstad Berlijn. Hij pleegde er
op 30 april van datzelfde jaar zelf
moord.
Filmmaker Bernd Eichinger ba
seerde zijn film op het historisch
werk van Fest en op talrijke oog
getuigenverslagen. Het in 2002 ge
publiceerde relaas Van een secre
taresse van Hitier, Traudl Junge,
was een belangrijke houvast voor
de filmmaker. Een van de getui
gen die destijds kind aan huis was
in de bunker, baron Freytag von
Loringhoven, was verrast over de
nauwkeurigheid waarmee Eichin
ger de bunker voor de opnames
heeft nagebootst.
De film heeft duidelijk de ambitie
de laatste dagen in de bunker van
Hitier zo waarheidsgetrouw mo
gelijk weer te geven. Daarmee
heeft de film meer oog voor de
motieven van de mensen die in
kleine ruimtes onder de grond de
uitzichtloze en bloedige oorlog zo
lang mogelijk gaande hielden. De
oorlog zelf en de wreedheden die
er werden gepleegd, zijn betrek
kelijk ver weg vanuit de bunker
bezien en derhalve ook in de film
niet prominent gevisualiseerd.
Sommige critici vinden het daar
om een beetje te veel van het goe
de. Ganz' spel en zijn moeiteloze
immitatie van Hitiers Zuid-Duitse
uitspraak geven Hitier weer als
een boosaardige maar tragische
figuur. Hij is niet het monsterlijk
personage zoals het publiek dat
van hem in andere films gewend
Eichingers Ondergang is bov
dien de eerste grote Duitse p
ductie over de ondergang va
Ier. Andere films over die da(
waren bijvoorbeeld films me
Britse Hitlers, Alec Guinness
The last Ten Days (1972) en
thony Hopkins in The Bunke
(1981).
Ganz en Eichinger vinden de
rust onder sommige critici o
Ganz zei dat Hitier ook in de
film duidelijk een ziekelijke f
met veel zelfmedelijden is er
slist geen sympathieke leidei
in de steek wordt gelaten. Ei(
ger meende dat het publiek
wassen genoeg is om de juis
conclusies te trekken.
Tal van commentatoren in d
Bondsrepubliek juichen voo
film toe als een ommezwaai,
tijd van films met Hitiers en
Oberstgruppenführers die Ai
kaans-Engels spreken en uit:
tend duivelse plannen smedi
voorbij. „Eindelijk beginnen
met onszelf in het reine te kc
en zien onze geschiedenis ge
speeld door acteurs waar we
mee kunnen identificeren",
een enthousiaste Duitse con
mentator. anp
