TOERISME
Olifanten
en fruit door het treinraampje
Fietsen met alleen maar wind mee
Nederland
romoot
et water
vanshow
ordrecht
jtal grote caravanmer-
venals vorig jaar niet te
op de Kampeer&Cara-
irsvan 18 t/m24 sep-
in de Utrechtse Jaar-
illen. Hobby (meest ver
min Nederland), Adria,
in kleinere merken als
Sunseeker geven de
i Air aan een 'eigen' ne-
-ri >se caravanshow Dor-
lOpen van 4 t/m 12 sep-
Daar tonen zij hun
)ai modellen voor 2005.
rang is gratis, evenals het
en n. Voor Hobby en Fendt
101 Ires P. Zeemanweg 170,
Vft overige Calandstraat 44
le' recht. Beide straten lig-
'ro kbij elkaar op het indu-
rt' ein Dordrecht-west (af-
p, Jravendeel van de A16).
www.dordrechtopen.nl
^jnet kaartjes
Ijnsterdam
alli
«mational Festivals Bu-
[^JjB is al 40 jaar de grootste
jrancier van kunst- en
inementen. Het bu-
iu ook in Nederland,
lam gestart. IFB maakt
deel uit van de Seatem
ivaartoe ook Keith
behoort. Keith Prowse
Jleider op het gebied
1 ertainment travel en
^t toegangskaarten voor
tenten, attracties, the-
,re en, shows, sportevene-
UVI en excursies over de
reld. IFB onderscheidt
andere internationale
lanbieders doordat het
"^ook losse tickets voor de
di^erar
evem
aenten verkoopt. De
^ent kan dus kiezen voor
arrangement in-
1 ccommodatie en ver-
aar ook voor een los en-
713 ijs. IFB berekent prijzen
mt freserveringskosten en
].e ;t telefonisch de boekin-
;i® t nummer voor boekin-
20 5302 350.
aki
id jaar staat toeristisch
id helemaal in het
het water. Met de
itemationale zeilma-
tie Sail 2005 én de
lotententoonstelling
in het vooruitzicht, is
ilgend jaar 'water' als
SM instisch thema geko-
et is voor de tweede
J3i at aan de hand van
;ma het toerisme naar
lederland wordt ge-
ot. Dit jaar gaat het
rchitectuur en de-
n 2006 is 'Rembrandt
:t derde onderwerp,
il het benoemen van
eristisch thema vooral
en d is om buitenlanders
rwi e wijzen dat ons land
d a bieden heeft dan
iul en, molens en tulpen,
igf r ook enorm van be-
i g lor het binnenlands
tg2 ne. Bijna twintig pro-
on n ons grondoppervlak
sch t uit water en ons land
!rt .400 kilometer aan
Di regen. 'Een paradijs
ess atersporters', zeggen
or atiefhemers.
ïvt met organisaties als
j n Recron en Horeca
B( and heeft het Neder-
iei lureau voor Toerisme
m4vier specifieke gebie-
en noemd waarmee ons
wi ch nadrukkelijk wil
ivw teren: water en histo-
ei C, Gouden Eeuw, zee-
0 lusea, oude haven-
no water en pret (wa-
vut, waterattracties, lo-
1 vi ip het water), water
ise n (eten van Hollandse
uil nalen en oesters bij
ïeld) en de strijd tegen
ter (dammen &'dijken,
s, gemalen, molens,
erken).
n die met toerisme
wordt opgeroepen
zondere arrangemen-
omen die gericht zijn
er. Als voorbeelden
r genoemd ovemach-
en vuurtoren (Harlin-
ieren in een waterto-
•11e), eilandhoppen
ld en slapen in een
•ot van de Holland
Lijn (Rotterdam),
aal uitingen waarmee
ten laten zien hoe
er ons waterland is",
JtNBT.
te wordt gehoopt dat
onprins Willem
die zich al gerui-
internationaal ver-
waterproblemen
udt, daarbij een rol
- in navolging van
koninklijk familie
elk jaar een dag in-
het toerisme. Ko-
jaar wordt een spe-
bsite ontwikkeld
het totale aanbod
eld. En ook in het
d zal de NBT het
nsme extra promo-
cieel gaat het thema
start tijdens de Va-
urs in januari.
Een 1860 kilometer lang spoor verbindt sinds dertig jaar de Afrikaan
se landen Tanzania en Zambia. De Tazara - de afkorting van Tanzania
Zambia Railway - is tot stand gekomen dankzij de Chinezen. Die sta
ken zo'n vijfhonderd miljoen dollar in het omvangrijke project. De
verbinding moet de economische ontwikkeling van beide landen sti
muleren. Niet voor niets is het eindpunt in Zambia New Kapiri
Mposhi bij de kopermijnen en niet hoofdstad Lusaka. Met tientallen
bruggen, tunnels en passages door het Tanzaniaanse Selous Wild
park voor buitenlandse reizigers een avontuurlijke reis.
door Fleur Besters
Meneer Jungo zit op een hou
ten stoel in de verder vrijwel le
ge stationshal. Op zijn schoot
ügt een groot boek. De handel
gaat goed, zegt de Tanzaniaan
als hij naar zijn winkeltje wijst.
Zijn 'business' is een halve bij
een halve meter groot. Het tele
foonwinkeltje is een van de
twee winkels die het grote
Tazara-treinstation van Dar Es
Salaam telt. De rest van de dag
is er bij meneer Jungo geen
klant te zien. Hij moet het van
vijf vertrekkende en arriverende
passagierstreinen per week
hebben.
Deze dinsdagmorgen is het ko
lossale stationsgebouw van
Tazara in Dar Es Salaam het to
neel voor het vertrek van de
tweewekelijkse, snellere, recht
streekse exprestrein naar het
buurland. Hoewel de diesel-
trein pas 's middags vertrekt, is
een vroege komst noodzakelijk.
Een kaartje kun je immers al
leen aan het loket kopen.
Daar moeten we uit drie klas
sen kiezen. De derde en goed
koopste klas vergt veel avontu-
risme of een gebrek aan geld.
De banken erin zijn meer dan
versleten en de toiletten na en
kele uren onbruikbaar. Het
meereizen van dieren is niet
ongebruikelijk. Een reis van be
gin tot eind kost ongeveer een
derde van een eersteklasticket,
zo'n vijftien euro.
Met de reisduur van minstens
38 uur in gedachten, ligt de
keuze voor de eerste of tweede
klas met slaapcouchettes voor
de buitenlandse reiziger eerder
voor de hand. Beide bieden op
gemaakte bedden, enig verschil
is het aantal (vier of zes per
couchette) en de prijs. Overdag
kunnen de bovenste bedden in
geklapt worden, zodat er een
gerieflijke zitplaats over blijft.
Niet gemengd
Omdat gemengd reizen in de
slaapafdelingen niet mogelijk
is, worden we automatisch over
verschillende couchettes ver
deeld. De oplossing is het reser
veren van een hele coupé (eer
ste klas ongeveer 180 euro per
coupé voor het hele traject) of
een ander koppel zoeken dat
geen bezwaar heeft tegen ge
mengd reizen. Bij gebrek aan
andere buitenlandse reizigers,
kiezen we voor het eerste. Rei
zigers die na het kopen van een
kaartje wat rond willen wande
len, laten hun bagage voor een
halve euro achter bij de me
vrouw van het informatiebu
reautje.
De meeste grotere Tazarasta-
Een steil bruggetje: daar moetje
even van de fiets af. Of stoppen
voor de lunch. Foto's: GPD
geen grote Duitse cruisesche
pen op afbouw liggen te wach
ten.
Wat er wel is, is cafetaria Mo-
lenzicht, het eindpunt van de
route. Daar kun je bij een hapje
en drankje wachten op de ge
rieflijke bus die je (nogmaals:
tegen de wind in!) keurig terug
brengt naar de Grote Markt in
Groningen, begeleid door twee
bestelauto's met aanhanger,
waarop de fietsen zijn geladen.
En terug onder de Martinitoren
hoor je om je heen alweer af
spraken maken voor een vol
gende Wind Mee-rit: Bourtan-
ge? Appelscha? Lauwersoog? De
wind beslist.
Tussenstops geven de lokale economie een impuls. Trossen bananen,
houten nijipaardjes, levende kippen, van alles wordt te koop aange
boden.
Op pad met de Tazara, de Tanzania Zambia Railway. Foto's: GPD/PR
tions hebben een aparte wacht
ruimte voor de reizigers uit de
eerste klas. Het is ook daar waar
de schaarse witte, of roodver
brande, hoofden van de wester
se passagiers te zien zijn. De
stoelen zijn ooit comfortabel
geweest, de televisie geeft rede
lijk beeld en de toiletten zijn er
iets schoner. Bediening is er
soms, in tussenstation Kasama
slaapt het barmeisje op een van
de banken en schrikt pas na
herhaaldelijk aandringen wak
ker. Bij ernstige vertragingen
wordt als de reguliere televisie
uitzendingen afgelopen zijn
een videofilm vertoond.
De Afrikanen zelf wachten on
dertussen in de centrale sta
tionshal. Daar richten ze even
eens hun aandacht op een tele
visie ergens op grote afstand of
- als het wat later op de dag is -
strekken ze zich met wat kleur
rijke doeken uit op de rijen
plastic bankjes of op de grond
om de wachttijd te verslapen.
Eenmaal ingestapt is het wach
ten op het einde van de stoet
bontgekleurde lokale passa
giers. Als de dieseltrein vervol
gens na een luide fluit hortend
en stotend op gang komt, is de
toon gezet. Letterlijk, want de
trein rammelt vanaf dat mo
ment 38 uur lang ongelofelijk
veel en hard.
De ramen klemmen, de
hordeurtjes en ventilator zijn
stuk en er is geen water in de
douche en wasruimte. Maar: de
trein rijdt. Tunnels door, tien
tallen bruggen over en soms,
heel soms maakt de trein even
vaart. De bedden zijn opge
maakt met frisse witblauw ge
streepte lakens en er worden
waterflesjes, wc-rollen, zeepjes
en zuurtjes (één per persoon)
uitgedeeld.
In de eerste honderden kilome
ters trekt het mooiste deel van
de treinreis al voorbij: het tra
ject voert door het Selous Wild
park. Nog voor de schemer in
valt, klinken de eerste vreugde
kreten. Een olifant, met enorme
slagtanden, zo naast het spoor.
En daar, en daar, nog een, twee,
drie. De eerste aanblik is bijna
niet te geloven, daarna is het al
leen nog maar speuren, speu
ren en nog eens speuren naar
wilde dieren. De tijd is immers
kort, door het vertrek aan het
einde van de middag, is het (te)
snel donker. Olifanten, giraffen,
antilopen en wellicht een zebra.
De beloofde safari hebben we
binnen.
Roomservice
Net van die opwinding beko
men, kondigt veel lawaai het
volgende amusement alweer
aan. Hordes vrouwen en kinde
ren rennen bij het horen van de
rammelende trein naar het
spoor. Door het hoge gras, over
de stoffige zandweggetjes. Als
het lange gevaarte dan eenmaal
stilstaat bij een station of voor
het handmatig omzetten van
een wissel, krijgt de lokale eco
nomie een superimpuls. Tros
sen met piepkleine bananen op
het hoofd, zakjes met rivierwa
ter, houten nijipaardjes, gefri
tuurde lokale snacks of een le
vende bruinwit gestreepte kip
(met plastic zak om haar te ver
voeren); de markt is daar waar
de kopers zijn.
Weerstand bieden is moeilijk,
een tros bananen voor tien eu
rocent, een kokosnoot voor het
dubbele en een flesje fris voor
weinig. Wil je niets, dan geeft
het ook niet, want de lokale
passagiers kopen voor tien.
Snel snel snel, want de trein
moet verder.
Dan bezoek in de coupé.
Roomservice. Kip, aardappels
en groene groentes. Zout op
een hoopje ernaast. De smaak
is minimaal, het vet druipt eraf,
maar de service prima. Buiten
tettert een olifant, fluiten de vo
gels en is in het laatste licht nog
net een kudde antilopen in het
hoge groen te zien. We genie
ten. Na het eten een biertje in
het loungerijtuig. De buiten
maat bankstellen en stoelen,
van een apart soort grijs glim
mende stof, bieden plek aan
zo'n vijftien gelukkige reizigers.
Kedeng, kedeng.
Tegen de muggen is dan al niet
op te spuiten. Het bevestigen
van de meegebrachte klamboe
tegen het gedeeltelijk geopende
raampje kost een half uur.
Haakjes ontbreken, het doek
wordt door de snelheid van de
trein naar buiten gezogen. We
gaan harder dan we dachten.
Het is ongelofelijk warm en
klam. Als je wilt slapen lijkt het
gerammel van de trein nog har
der. Het zachtste geluid is nog
het voortdurende geslof van
slippers van de wandelende
Afrikanen in de trein.
Na een onrustige nacht geurt
de trein 's ochtends naar eie-
Reserveren voor de Tazara kan vrijwel alleen bij de stations zelf. In
Dar Es Salaam en New Kapiri Mposhi zijn de stations meestal da
gelijks enkele uren geopend, elders is dat onregelmatiger. Tazara
heeft ook een internetsite www.tazara.co.tz, waar de mogelijkheid
tot reserveren is, maar die dienst werkt niet of slecht.
Het is mogelijk de reis in een van de plaatsen onderweg maximaal
een week te onderbreken. Het treinkaartje moet dan afgestempeld
worden bij het tussenstation, waarna een nieuwe plek gereser
veerd wordt. De tocht kan in beide richtingen gemaakt worden. De
trein vertrekt momenteel op dinsdag en vrijdag aan het eind van
de middag in respectievelijk Dar Es Salaam en Zambia. De aan
komst is dan op donderdag- en zondagochtend.
Algemene informatie:
www. zambiatourism. com,
www.tanzania-web.com,
tanzania.pagina.nl,
zambia.pagina.nl.
Voor reisadviezen: www.minbuza.nl en
www.lgr.nl.
ren. Brood erbij, wat knakwor
sten en een kop thee met kof
fiemelk. Weer een half uur
voorbij. Nog zo'n 24 uur te
gaan. Een Afrikaanse heeft zich
in een exotische doek gewik
keld om te gaan douchen. Er is
(koud) water. De lucht in de
toiletten is bijna niet meer te
harden.
Cadeautjes
Een tochtje dan maar door de
trein. Een buitendeur blijkt niet
op slot te zitten. Hij zwaait on
verwacht open als we er tegen
aan leunen om naar buiten te
kijken. Het gaat maar net goed.
Een andere treindeur ontbeert
een ruitje. Op de tafels in het
eetrijtuig liggen plastic kleedjes.
De ruimte is leeg op het perso
neel - enkele tientallen op de
hele trein - na. Buiten staan
kinderen met uitgestrekte han
den naast het spoor. Ze willen
cadeautjes, lege flessen, een
pen of een snoepje. Iets, als ze
maar iets krijgen.
Ook onze lokale medereizigers
weten ons te vinden. Hoewel de
meesten 38 uur lang lijken te
slapen, hangen of drinken,
komt een enkeling enthousiast
naar de witte reizigers kijken.
Batterijen - 'Ken je me nog van
het tussenstation?' - en een tijd
schrift, de Afrikanen vragen er
zonder enige schroom om.
Laat in de middag komen twee
norse douanebeambten de
coupé in. De sfeer is dan al ver
anderd, de naderende grens
brengt onrust met zich mee. Ze
geven het exit-stempel bij het
visum, in Zambia volgt ander
half uur later het inkom-stem-
pel. De grensplaats Tunduma is
de eerste grote plaats langs het
spoor. In plaats van daken van
gedroogd gras en muren van
modderstenen, hier glanzende
golfplaten en bakstenen tegen
het rood van de gravelwegen.
Het marktaanbod is bij Nakon-
de, de grensstad aan Zambi-
aanse zijde, van groente en fruit
veranderd in opzichtige pluche
knuffelbeesten, synthetische
kinderjurkjes, koekjes en cola.
Een politieman sloft wat rond
met in zijn hand een fors wa
pen, een ander voert een ge
boeide gevangene met zich
mee. Missionarissen delen tien
tallen folders over het geloof en
de redding uit. Een Afrikaan in
Bergkamp-voetbalshirt volgt
hen. Enkele uren later lijkt de
drankvoorraad van bar en pas
sagiers aardig geplunderd. Een
man slingert zich door de trein.
Het alcoholgebruik is fors, de
daarbijbehorende dronken-
schappen doen je de coupé
deur sluiten.
's Ochtends is het uitzicht nog
steeds wijds en groen, maar
slingert zich plots ook een as
faltweg naast het spoor. De eer
ste die te zien is. Daarna op
nieuw de geur van versgebak
ken eieren en worstjes. En dan,
een luide toon. Het station van
New Kapiri Mposhi in zicht.
Sierlijk rijdt de trein het station
binnen. Slechts een uur of twee
te laat. De punctualiteit van de
trein is - voor Afrikaanse be
grippen - opvallend groot. Dat
wil zeggen: mits er geen olifant
op het enkele spoor staat.
opzij als de route je noopt een
stukje links- of rechtsaf te fiet
sen.
Alle acht routes zijn keurig be
schreven in het 'Wmd Mee-rit-
tenboekje' (vijf euro) van de
Groninger VW die in een pand
op de hoek van de Grote Markt,
vlakbij de Martinitoren, zit.
Mendini-fiets
Zoals gezegd: deze zondag gaat
de rit richting Eemshaven. Eerst
de fiets ophalen bij de fietsen
stalling van het Groninger
Hoofdstation, tegenover het
markante museum. Surprise: er
blijkt een Mendini-fiets klaar te
staan, die in principe alleen be
stemd is voor mensen die aan
deze fietstocht een arrange
ment, met twee hotelovernach
tingen in de stad, koppelen.
De fiets is bepaald niet onop
vallend te noemen. De architect
van het Groninger Museum, de
Italiaan Alessandro Mendini,
heeft het design ervoor ontwik
keld: forse zwart-wit-patronen,
daar val je wel mee op in het
Noord Oosten van ons landje!
Via de Grote Markt koers je, op
een door jezelf te bepalen tijd
stip en geleid door de routebe
schrijving de stad uit, het Van
Starkenborghkanaal over, en
dan langs sportcentrum Kar-
dinge het gelijknamige recrea
tiegebied in.
Daar wordt je oog het eerst ge
troffen door de curieuze klim
toren in aanbouw, die de hoog
ste van Nederland moet wor
den. Hij lijkt opgebouwd te zijn
uit wat haastig op elkaar gesta
pelde gele kubussen en maakt
deel uit van het klimsportcen-
trum, dat daar ligt.
Het recreatiegebied is prachtig:
groep, rustig, rechts aan de
overkant van het water de leuke
dijkwoningen van Noorddijk,
verderop een molentje. En met
de wind in de rug geniet je met
volle teugen: je hoeft je nauwe
lijks op het rondtrappen van de
pedalen te concentreren - dat
gaat haast vanzelf -, je hebt alle
tijd om je heen te kijken.
Eerste halteplaats is het dorp
Thesinge met z'n statige lanen,
omzoomd door riante, karakte
ristieke huizen, op ruime ka
vels, dus met veel mooie tui
nen. En met z'n grappige jon
gensbeeldje bij een zandbak.
Erachter een prachtig bruin ca
fé, 't Jopje.
Slapen
Via Stedum gaat het naar het
dorp Westeremden, dat nog
lijkt uit te slapen. Het is er stil,
ook bij het atelier van de be
kende schilder Henk Helman
tel, in de schaduw van het eeu
wenoude kerkje. Het routeboek
meldt dat Helmantel heeft laten
weten op zondag liever niet ge
stoord te worden. En dat wordt
kennelijk gerespecteerd.
Achter Westeremden kun je
kiezen: 'onderlangs' naar de
Eemshaven, via onder meer
Godlinze en het mooie Spijk.
Maar de keus valt op de route
'bovenlangs', via Garsthuizen,
Zandeweer, en Uithuizen waar
de Menkemaborg een uitste
kend punt is om nog even de
laatste krachten te verzamelen
voor je de Eemspolder induikt.
Opnieuw een gebied met verre
horizonten en met prachtige
luchten, waar volstrekte rust
heerst, waar je je nietig voelt.
En dan de Eemshaven: één ech
te molen, maar vooral heel veel
windmolens, met op de achter
grond de haven, waar deze keer
De Wind Mee-rit kan nog worden gemaakt op zondag 29 augus
tus. Dat kan op het eigen rijwiel, maar bij het Groninger NS-sta
tion zijn ook tweewielers met vier of zeven versnellingen te
huur voor 7 euro. Het beginpunt van de rit ligt op de Grote
Markt in Groningen, het eindpunt wordt door de windrichting
bepaald. Daar moet je zaterdagmiddag na 13.00 uur naar infor
meren bij de VW Groningen tel. 0900 2023 050 (45 eurocent
per minuut) of - tot 16 uur - bij Paulusma Reizen in Drachten,
tel. 0512 514 174, of website www.paulusma.nl/specials.
Bij Paulusma moet je je - uiterlijk tot zaterdag 16 uur - ook op
geven voor deelname. Dat kost 6,50 euro voor de busrit terug, te
betalen aan de chauffeur.
Het Wind Mee-arangement' met twee overnachtingen in een
hotel in de stad Groningen kost 98 euro per persoon op basis
van twee personen; voor dat bedrag krijg je ook nog eens het
Wmd Mee-routeboekje' en een fietskaart van de provincie Gro
ningen, en de busrit.
Meer informatie bij de VW Groningen, afdeling reserveringen:
tel. 050 3135 713, e mail: reserveringen@marketinggroningen-
.nl.
door Rob de Vries
Gelukkig, het wéait! Lekker
weertje om een flinke fietstocht
te maken, want met zoveel
wind in de rug vliegje haast. En
terug dan? Daar is voor ge
zorgd. Na de 'finish' stap je in
de bus, fiets op de aanhanger
en je wordt keurig terugge
bracht.
De wind blaast uit het zuidwes
ten. Zaterdagmiddag ben je dat
te weten gekomen, door even
op een website te kijken, of
door de Groninger VW te bel
len. Dan weet je ook meteen
wat je bestemming is. Het start
punt van een 'Wind Mee-rit' ligt
namelijk wel vast, de Grote
Markt in Groningen (aan de
voet van de Martinitoren) de
bestemming niet. Die is afhan
kelijk van de windrichting. In
dit geval betekent dat de Eems
haven.
Dit verhaal gaat dus over die -
zondagse - tocht. Maar bij wind
uit een andere hoek had het bij
voorbeeld ook over een ritje per
fiets naar het Drentse Gasselte
(bij noordwestenwind), Eeme-
woude in het Friese Merenge
bied (oostenwind) ofTermun-
terzijl (westenwind) kunnen
gaan.
Drie jaar geleden zijn ze er mee
begonnen. Want Groningen is
op zich een ideale fietsprovin-
cie: heel veel heel rustige weg
getjes, prachtige fietspaden,
sfeervolle dorpjes, maar fietsen
in Groningen heeft ook een 'be
zwaar': het waait er altijd en
meestal net wat harder dan in
andere delen van Nederland.
En op je rijwiel tegen die wind
in beuken, dat is een behoorlijk
zware klus.
Vandaar die 'Wind Mee-ritten':
de hele dag fietsen met wind in
de rug! Of op z'n hoogst van
Het terras van de Menkemaborg in Uithuizen is een ideale plek om
eveg'bij te tanken'.
