KUNST CULTUUR
Calamiteitenplan voor Leidse culturele collecties
Beeldhouwen met papier zo gek nog niet Monument voor uniek perso
Theaterdirecteu
steunt het CBK
Harde storm
dwarsboomt
strandtheater
Tiende Leidse
Orgelconcours
voor studenten
'Weense' De Kooning n
de Rotterdamse Kunsth
Kroonjuweel
vrijdag 20 AUGUSTUS 20c
Saskia Noort.
Foto: GPD/Harmen de Jong
Nominatie voor
de 'Eetdub'
den haag - Bestseller 'De eet
dub' van Saskia Noort is een
van de zes boeken die zijn ge
nomineerd voor de NS Pu
blieksprijs. Noort moet het met
haar thriller, waarvan inmid
dels ruim honderdduizend
exemplaren zijn verkocht, op
nemen tegen Appie Baantjer
(De Cock en geen excuus voor
moord), Renate Dorrestein (Het
duister dat ons scheidt), Arthur
Japin (Een schitterend gebrek),
Geert Mak (In Europa) en P.F.
Thomése (Schaduwkind). Het
publiek mag nu bepalen welk
van deze zes boeken het predi
kaat 'Boek van het Jaar' krijgt.
In plaats van te stemmen op
een van de zes genomineerde
boeken, kan het publiek ook
stemmen op een andere, niet
genomineerde titel. De auteur
van het winnende boek ont
vangt een sculptuur van Jeroen
Henneman en een geldbedrag
van 7.500 euro.
Carry Slee naar
nieuwe uitgeverij
Amsterdam - Jeugdboeken-
schrijfster Carry Slee verruilt
uitgeverij Prometheus voor de
Foreign Media Group (FMG).
Slee (55) is erg succesvol. Ze
schreef meer dan vijftig kinder
boeken waarvan er ongeveer
3,5 miljoen zijn verkocht. FMG
houdt zich behalve het uitgeven
van boeken ook bezig met het
verspreiden van dvd's en au-
dio-cd's. Speciaal voor Slee en
enkele andere auteurs zet het
bedrijf een nieuwe boekenuit-
geverij op.
Componist Elmer
Bernstein dood
tos angeles - De Amerikaanse
componist van filmmuziek El
mer Bernstein is op 82-jarige
leeftijd in het plaatsje Ojai bij
Los Angeles overleden. Bern
stein schreef tijdens zijn vijftig
jarige carrière de muziek voor
ruim tweehonderd televisie- en
filmproducties. Tot zijn be
kendste werken horen 'The
Magnificent Seven' en 'Thorou
ghly Modem Millie' - waarvoor
hij in 1968 een Oscar won -
'The Ten Commandments',
'The Great Escape' en 'Cape
Fear'.
Verhaal Kuyper
wordt verfilmd
Amsterdam - Regisseur Ben
Sombogaart werkt aan een film
samen met kinderboekenschrij
ver Sjoerd Kuyper. De titel van
het project luidt 'Jimmy weet
het beter'. De producent is Bur-
ny Bos. Het scenario wordt ge
schreven door Sjoerd Kuyper
en is niet op één van zijn boe
ken gebaseerd. Kuyper en regis
seur Sombogaart maakten eer
der de bekroonde productie
'Het zakmes'. Daarna regisseer
de Sombogaart onder meer de
voor een Oscar genomineerde
film 'De Tweeling'
door Ad van Kaam
leiden - Negen Leidse musea en ande
re collectiebeherende instellingen
werken vanaf september gezamenlijk
aan een calamiteitenplan. Het doel is
al bestaande plannen te verbeteren,
nieuwe plannen te integreren en een
preventienetwerk op te bouwen
waaraan ook de gemeente, de provin
cie, de brandweer en de politie gekop
peld zijn.
Breekt er brand uit of springt de wa
terleiding bij pakweg De Lakenhal,
dan weet straks niet alleen het perso
neel wat het te doen staat, maar kan
het bovendien hulp krijgen van col
lega's van bijvoorbeeld het Museum
Boerhaave, het Gemeentearchief en
de Universiteitsbibliotheek.
De andere deelnemers aan het pro
ject zijn het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde, het Rijksmuseum van
Oudheden, het Nationaal Natuurhis
torisch Museum Naturalis en, onder
voorbehoud, het Academisch Histo
risch Museum en de Hortus Botani
cus. De aanpak is ontwikkeld door
het Instituut Collectie Nederland
(ICN) en is inmiddels met succes
toegepast in Den Haag waar negen
tien culturele instellingen de handen
ineen sloegen. De steden Leiden en
Delft gelden nu als een nieuw ijk-
punt. Als het netwerk zich per 1 ja
nuari 2005 sluit, kan het model staan
voor eerst een provinciale en later
een landelijke opzet.
Marja Peek is als kunsthistoricus ver
bonden aan het ICN dat gevestigd is
in Amsterdam en Rijswijk. Zij trekt in
Leiden de kar van het project en doet
dat met veel genoegen want ze is de
ze stad getogen en speelt dus een
thuiswedstrijd. „Het ICN", legt ze
uit, „is het nationale kennisinstituut
voor behoud en beheer van het cul
tureel erfgoed. Het valt onder het Mi
nisterie van OCenW. Er zijn vier af
delingen: onderzoek, advies, oplei
ding en collecties. We zijn met de ca
lamiteitenplannen begonnen in Den
Haag. Daar, omdat ons eigen depot
in Rijswijk is gevestigd, omdat de Ko
ninklijke Bibliotheek en het Natio
naal Archief daar zitten. De Tweede
Kamer beheert ook een kunstcollec
tie en deed ook mee. We zoeken van
zelfsprekend draagvlak bij de poli
tiek. Gezien de succesvolle afsluiting
is dat gelukt, denk ik."
De noodzaak om de handen ineen te
slaan in geval van een calamiteit is
niet geboren uit hedendaagse angst
voor terrorisme of sabotage. „Het
was eerder een samenspel van vra
gen uit de wereld van collectiebe
heer. Bij de vuurwerkramp van En
schede werd ook het dak van het
Twents Museum geraakt. Zo'n brand
als in Volendam zet mensen aan het
denken. Verder werken gemeenten
aan rampenplannen en preventie
netwerken. Daar sluit dit naadloos
op aan. We merkten ook bij musea
dat calamiteitenplannen altijd bijna
af waren. Nooit helemaal. Net even
geen tijd. En laten we wel wezen: het
kalf hoeft natuurlijk niet eerst te ver
drinken eer de put wordt gedempt.
Dit is een mooi voorbeeld van voor
uit denken. Van preventief hande
len."
Het project gaat in Leiden op 22 sep
tember van start. „Alle partijen en
overheden zijn daarbij aanwezig. De
burgemeester opent de startbijeen
komst. Ik kom, symbolisch, met een
leeg koffertje. Als we in januari van
2005 klaar zijn, moet dat vol zijn. We
doen aan de hand van het draaiboek
een aantal sessies waarbij vanuit de
instellingen steeds drie afgevaardig
den meedoen: eentje van bedrijfs-
Ip
voering, eentje van collectiefeoi
en van communicatie. Dat la
belangrijk. De hele instellinj
weten van het plan en wat
bij een calamiteit. Van de re»/
nist tot de directeur."
De focus is gericht op calan
als brand en water, gaslekken i-
meldingen, diefstal, vandalis ei
ongevallen. „Alle narigheid
maar kunt bedenken", vat
Peek het rampenscenario
„Aan de orde komen zaken
ventie, medische hulp, vlucht|v
beleid, ontruimingsinstructif ai
lectiehulpverlening en vooral ej
menwerking. Dat laatste is, al ill
mend aspect, in deze tijd zei »le
onbelangrijk."
noordwijk/leiderdorp - De
voorstelling 'Extase' op het
strand van Noordwijk is gister
avond wegens het stormachtige
weer afgelast. De première is nu
verschoven naar het Houtkamp
Festival op vrijdag 27 augustus
in Leiderdorp.
De voorstelling van het theater
platform Fields of Wonder zou
onder meer worden gespeeld
op een watermatras dat met
zeewater gevuld zou worden.
Regisseur Geert van der Velden
vond het met de harde wind en
het voorspelde onweer te ge
vaarlijk om doorgang te laten
vinden. „Ik baal vreselijk", zei
hij gisteren. „Het blijft het on
voorspelbare van locatiethea
ter. De drempel is laag, maar de
risico's zijn hoog."
Er stonden voorstellingen op
het Noordwijkse strand ge
pland voor gisteren, vandaag,
zaterdag en zondag. Bij goed
weer gaan de overige speel
beurten wel door, maar dan als
openbare repetitie. De premiè
re is nu voor het Houtkamp
Festival, waar volgende week
vrijdag en zaterdag wordt ge
speeld. De gekochte kaartjes
blijven gewoon geldig.
leiden - De Stichting Orgelstad
Leiden houdt van 31 augustus
tot en met 4 september voor de
tiende keer het Internationale
Leidse Orgelconcours voor
Conservatoriumstudenten. De
deelnemers zijn afkomstig uit
Nederland, België, Rusland,
Zuid-Korea en Duitsland
Het concours heeft drie catego
rieën, renaissance-barok, ro-
mantiek-hedendaags en een
vrije categorie. Per categorie
worden maximaal zeven deel
nemers tot de eerste ronde en
maximaal drie deelnemers tot
de finaleronde toegelaten. De
muzikanten nemen het tegen
elkaar op, op de orgels van de
Pieterskerk, de Hooglandsekerk
en de Hartebrugkerk. De win
naars van de drie categorieën
krijgen 1500 euro en een kunst
werk van de hand van Leide-
naar Carel Bruens. Het con
cours wordt omlijst door een
optreden op 3 september in de
Hartebrugkerk van het Vocaal
Ensemble Capella Isalana, on
der leiding van Klaas Stolk, met
Jetty Podt op orgel.
In brandbrief aan gemeenteraad
alphen aan den rijn - Na OUd-
minister Hedy d'Ancona heeft
nu ook Guido Creuwels, direc
teur van het plaatselijke Parkt
heater, zich in een brandbrief
rechtstreeks tot de gemeente
raadsleden van Alphen aan den
Rijn gericht. Daarin uit hij zijn
ongenoegen en verbazing over
het plan de subsidie aan het
Centrum Beeldende Kunst
(CBK) stop te zetten.
Hij schrijft dat Alphen zich al
leen tot een volwassen middel
grote stad kan ontwikkelen als
er ook een culturele infrastruc
tuur tot stand komt. Creuwels
vindt dat het CBK niet de kans
heeft gekregen zich waar te ma
ken, omdat het nieuwe stads
hart nog moet worden opgele
verd. Bovendien spreekt hij zijn
verbazing erover uit dat een ex-
tem bureau volgende maand
d<
zijn onderzoek presente
het functioneren van 1
en dat de uitkomsten i
niet eens worden afgew t
De theaterdirecteur wi j
dat Alphen in vergelijk s
andere steden toch al
geld beschikbaar stelt
tuur. „Op zijn minst
toch verwachten, dat
het college goede
denkt te hebben om
tuurbudget te verlage n
over vooraf wordt overl Bt
de betreffende instellinlt
hen de gelegenheid te
consequenties van het
nomen besluit op een
ten en wellicht nog alte
oplossingen aan te drag
De gemeenteraad besl
derdag 26 augustus o\t
zetting van de subsidie
CBK.
Amsterdam - Het schilderij van Jan Steen
dat het Rijksmuseum voor bijna 12 miljoen
euro uit een Britse particuliere collectie heeft
kunnen verwerven, is volgens staatssecreta
ris Van der Laan van cultuur „een kroonju
weel voor de Nederlandse schatkamer." 'De
burgemeester van Delft en zijn dochter* uit
1655 is met ingang van heden te zien in de
Delftse zaal van het nog geopende deel van
het in renovatie verkerende Rijksmuseum.
De staatssecretaris onthulde het doek daar
gisterochtend. Het Rijksmuseum gaat nog
onderzoeken wie er nu precies op het doek
staan afgebeeld, aldus een woordvoerder.
De kunsttempel spreekt voor de zekerheid
niet van een 'burgemeester', maar van een
'welgestelde burgeri. In het Delft van de ze
ventiende eeuw wisselden de burgemeesters
elkaar soms snel af.
rotterdam/gpd - De retrospec
tieve tentoonstelling van het
werk van Willem de Kooning,
die begin volgend jaar in het
Vienna Kunstforum in Wenen
is te zien, komt vrijwel zeker
ook naar Rotterdam, naar de
Kunsthal. De expositie zou daar
van 16 april tot 26 juni 2005 te
bezichtigen zijn. „Getekend zijn
de contracten nog niet, maar
het moet raar lopen wil het niet
doorgaan," zegt Wim Pijbes, di
recteur van de Kunsthal Rotterr
dam.
Als 'Retrospectief in april in
derdaad naar Rotterdam komt,
is dat nog net binnen het 'Wil
lem de Kooningjaar', het jaar
waarin de 100ste geboortedag
van de uit Rotterdam afkomsti
ge Amerikaanse 'schilder van
het licht' wordt herdacht.
De tentoonstelling in Wenen
geeft een overzicht van veertig,
artistiek en vruchtbare jaren
van de belangrijkste Rotter
damse schilder ooit. Ze bestaat
uit ruim 35 werken uit de perio
de 1940-1980, waaronder een
aantal Vrouwen-portretten. De
tentoonstelling gaat in op de re
latie tussen abstract en figura
tief. De expositie 'Retrospectief
wordt aangevuld met werk van
kunstenaars, die zijn beïnvloed
door De Kooning. Onder hen:
Gerhard Rochter, Brice
en David Reed.
Het zag er eerst naar ui
'De Kooning Retrospect
Museum Boijmans Va
ningen zou komen, ma h
mans heeft volgend va c
een grote Dali-tentooi
binnen de muren (5 n
juni). Later in het jaar h
mans wel plaats, maar
weer moeilijk met de
nen. Pijbes: „Het is la
expositie eerst af te bi
een half jaar later opni
elkaar te halen. Veel log
haar te verplaatsen var
ruimte naar de andere,
mogelijkheden die de
biedt, kan dat nu."
In de herfst present!
Kunsthal, min of meei
maat naar de grote B(
tentoonstelling, een do
taire-fototentoonstellinj
als middelpunt Dalf. In
galerij zijn onder de
'Da Da Dalf de ruim
vintages, collages en pi
zien die fotograaf Wen
elberg maakte, toen hij
voor het Duitse Stem
Dali bezocht in zijn p
ning aan de Costa Brava
Het Daliproject is in d(
hal te zien van 4 septet
en met 16 januari.
•n Oscar genomineerde der leiding van Klaas Stolk, met weel voor de Nederlandse schatkamer. De onderzoeken wie er nu precies op net doek Kunstenaars, cue zijn Demvioea nai ie zien van 4 sepie
e Tweeling'. Jetty Podt op orgel. burgemeester van Delft en zijn dochter'uit staan afgebeeld, aldus een woordvoerder. Foto: ANP/Marcel Antonisse door De Kooning. Onder hen: en met 16 januari.
han Bosveld £HH HHHHH de Duitse Barbara Lorenz kun- I I benadrukt. Weliswaar i
nen mensen er tussendoor en beeldende kunst recensie Sanders regelmatig af v
Bernadette van der Goes
door Johan Bosveld
apeldoorn/rijswijk - Er is nau
welijks materiaal te bedenken
waarmee zoveel kan als met pa
pier. Beschrijven, knippen, vou
wen en construeren; papier
spreekt tot de verbeelding.
Kunstenaars hebben dat al
sinds het ontstaan van papier
ontdekt. Dankzij hun schep
pingsdrang komt in de levens
geschiedenis van papier geen
eind aan de toepassingen van
dit kwetsbare materiaal. Het
Apeldoorns Museum en Muse
um Rijswijk tonen momenteel
werk van hedendaagse papier
kunstenaars.
In het Apeldoorns
Museum/CODA is werk te zien
van twintig kunstenaars uit bin
nen- en buitenland waarbij pa
pier het verbindendeihema is.
De tentoonstelling maakt deel
uit van de. vijfde Holland Papier
Biënnale. Het Apeldoomse mu
seum beschouwt papier in zijn
vele verschijningsvormen als
een van de speerpunten in het
verzamelbeleid. De stad vormt
al eeuwen het centrum van de
Veluwse papierproductie. Het is
dus geen toeval dat het dit jaar
een belangrijke rol speelt in de
Papier Biënnale.
In Rijswijk zijn behalve een
aantal kunstenaars die ook in
-1
4b
48*
4
De vulva-achtige kunstwerken (Solus Locus) van de Duitse Barbara Lorenz. Foto: Saco Seikes
Apeldoorn exposeren nog eens
tien andere kunstenaars te zien.
In de kleine ruimtes van het
Museum Rijswijk waren veel
beperkingen met het oog op de
omvang van de kunstwerken. In
het Apeldoorns museum is
plaats voor de enorme beelden
van soms wel tien meter lang
en enkele meters hoog. De au
tonome sculpturen en installa
ties hebben zelfs in de verte
niets meer van doen met het
oorspronkelijke ambachtelijke
werk zoals papierscheppen en
boekdrukkunst. Het is ruimte
lijke kunst in de meest letterlij
ke zin van het woord.
Volgens conservator Frank
Smolders van het Apeldoorns
Museum is veel van de getoon
de kunst driedimensionaal.
Door de open structuur van het
museum en de vele loopbrug
gen en onderdoorgangen kun
nen bezoekers de installaties en
sculpturen van alle kanten be
kijken. In sommige gevallen,
zoals bij de vulva-achtige
kunstwerken (Solus Locus) v&n
de Duitse Barbara Lorenz kun
nen mensen er tussendoor en
onderlangs lopen.
Bijna eng mooi zijn de meer
dan levensgrote mensfiguren
van Fusako Tsuzuki (Japan). De
in donkergrijze pijen met
puntige capuchons gestoken fi
guren doen denken aan mid
deleeuwse beulen of uitvoer
ders van de inquisitie. Aan hun
voeten zwermen grote bruine
ratten uiteen.
In de woorden van conservator
Smolders toont de Holland Pa
pier Biënnale hoe je met papier
kunt beeldhouwen. De enorme
dimensies waarin sommige
kunstenaars werken, zijn er in
sommige gevallen de oorzaak
van dat ze naar ander materiaal
op zoek gingen. Zo stapte
beeldhouwster Lorenz over op
papier toen haar ontwerpen af
metingen begonnen aan te ne
men die niet meer in hout wa
ren uit te voeren. Bovendien
zijn sommige sculpturen
slechts van dichtbij te herken
nen als van papier; op grotere
afstand lijken ze van hout of
brons. De term beeldhouwen is
dus zo gek nog niet.
Holland Papier Biënnale - t/m
12/09. Apeldoorns Museum en
Museum Rijswijk 3
Expositie: Willem Sanders, portretten
1998-2003. Te zien-, t/m 12/9, dagelijks 8-
20 uur, galerie Leids Universitair Medisch
Centrum, Albinusdreef 2, Leiden.
Wat is het toch leuk om naar
mensen te kijken. Op een ter
rasje, in de trein, op het strand,
in een drukke winkelstraat.
Soms kom je ogen tekort. Je
kunt je urenlang vermaken met
kijken naar al die verschillende
gezichten. En je daarbij van al
les afvragen. Want nieuwsgierig
zijn we allemaal. Sommige
mensen zien er immers zo inte
ressant uit dat je allerlei dingen
over hen zou willen weten. De
portretten op de tentoonstel
ling van Willem Sanders, in de
galerie van het Leids Universi
tair Medisch Centrum, wekken
eenzelfde soort gevoel op.
Te zien is een serie grote teke
ningen waarop steeds het por
tret van een ander persoon is
afgebeeld. Uitgevoerd in krijt en
gouache, zijn de koppen tel
kens op dezelfde manier weer
gegeven. Frontaal en beperkt
tot datgene waaruit iemands
persoonlijkheid het beste blijkt:
het gezicht. Doordat Sandersde
'De student'. Publiciteitsfoto
kinnen van de geportretteerden
laat doorlopen tot aan de on
derrand van het papier, zie je
niets van de rest van hun li
chaam. Zelfs de halzen zijn
weggelaten. Die geconcen-
treerdheid op het gelaat ver
groot het effect dat ze op de
toeschouwer hebben.
De confrontatie met al die
naast elkaar hangende enorme
gezichten is een bijzondere er
varing. Aanvankelijk weet je
niet naar wie je het eerst moet
kijken. De koppen zijn zo
krachtig en realistisch getekend
dat de persoonlijkheid van de
geportretteerden sterk wordf^
benadrukt. Weliswaar v
Sanders regelmatig af vi
werkelijkheid door iema
gekleurd haar of een be
derd gezicht te geven, t<
ven de gelaatstrekken g(
kenbaar. Bovendien vei
deze ingrepen de divers
worden de afgebeelde n
er alleen maar aantrekki
door. Want één ding is
lijk: dit zijn niet zomaar
sen, dit zijn zelfbewuste
duen die precies weten
willen. Elk portret is een
ment voor een uniek pe
Misschien dat deze men
met hun doordringende
ken, juist daardoor doei
ken aan gebeeldhouwd!
pen.
Maar Willem Sanders s(
gelijkertijd afstand. Hoe
gankelijk en open de ge
teerden er ook uitzien,
van hen kennen we de
Sanders vermeldt slech
beroep en soms hun ini
Blijkens de opschriften
tekeningen bevinden zii
der het gezelschap dat a
muur hangt musici, kle<
kers, kunstenaars, jourii
fotografen en nog veel n
mensen met interessant
roepen. Maar dat is alles
komen we helaas ook ni
weten.
