KUNST CULTUUR
Peter Koelewijn: uitvinder Nederpop
Nieuwe entree moet Volkenkunde 'oplichten'
Haarlok van The King en hasjdoos van Lennon
Hoofdrol
Nederland!
in Hollywi
Margriet en
Pieter bij
Mariss Jans
Fotojournali
Mydans doo
Kom Van Dat Dak Af al viermaal de Top 40 ingezongen
donderdag ig AUGUSTU
Robert de Niro. Foto: AP
Robert De Niro
toch ereburger
venetié - Robert De Niro wordt
tijdens het komende Filmfesti
val van Venetië, ondanks pro
testen, Italiaans ereburger. De
overgrootouders van De Niro,
die zelf 61 jaar geleden werd ge
boren in New York, zijn afkom
stig uit Ferrazzano in Zuid-Ita-
lië en emigreerden eind negen
tiende eeuw naar de VS. De Or
der Sons Of Italy In America
meent dat door het grote aantal
maffiosi dat De Niro gedurende
de veertig jaar van zijn carrière
heeft gespeeld hij aanzienlijke
schade heeft toegebracht aan
de collectieve reputatie van zo
wel de Italianen als de Italiaan
se Amerikanen. Vorige week
schreef de organisatie een brief
aan minister-president Berlus
coni waarin zij erop aandringt
om af te zien van een erebur
gerschap voor De Niro. De re
gering in Rome heeft al laten
weten niet terug te komen op
het besluit.
Polleke weer
in de prijzen
montevideo/amsterdam - De
Nederlandse film Polleke is op
het Internationale Filmfestival
van Montevideo bekroond met
drie belangrijke prijzen. De
jeugdfilm van regisseuse Ineke
Houtman sleepte op het presti
gieuze evenement de grote
juryprijs, de prijs voor beste
speelfilm en de prijs van de kin
derjury in de wacht. Eerder
kreeg Polleke al op het Europe
se Jeugdfilmfestival de juryprijs.
In Nederland werd de film be
kroond met een Gouden en een
Platina Film. Ook draaide Polle
ke op het filmfestival van Ber
lijn. De film is gebaseerd op de
reeks Polleke-boeken van au
teur Guus Kuijer. De film trok
in Nederland meer dan 100.000
bezoekers. Polleke wordt bin
nenkort uitgebracht in onder
meer België, Duitsland en
Scandinavië.
Succes Shouf
Shouf Habibi
Amsterdam - De Nederlandse
speelfilm Shouf Shouf Habibi is
ook succesvol in het buiten
land. De bioscooprechten van
de film zijn al aan bijna veertig
landen verkocht. Niet alleen
Europese, maar ook veel landen
in het Midden-Oosten hebben
interesse getoond. Volgens
Stichting Holland Film is het
bijzonder dat de rechten van
een Nederlandse film zo snel
aan zoveel verschillende landen
worden verkocht. De film is al
te zien in Belgische, Finse en
Sloveense bioscopen. In Neder
land trok Shouf Shouf Habibi
begin van dit jaar ruim 320.000
bezoekers.
Amsterdam krijgt
danscentrum
Amsterdam - Valerie Valentine,
voormalig soliste van Het Na
tionale Ballet, opent op 6 sep
tember een nieuw danscen
trum in de Amsterdamse Jor-
daan. Dancestreet, gevestigd in
een voormalige jeneverstokerij
van Lucas Bols, moet het Am
sterdamse middelpunt worden
voor alle dansvormen in Euro
pa. Dancestreet bevat vier stu
dio's voor onder meer klassiek
ballet, moderne dans, tap-
dance, salsa, flamenco en tan
go. Ook de gesubsidieerde Hen-
ny Jurriëns Stichting, die dan-
strainingen verzorgt voor pro
fessionele dansers, Tango Ar-
gentino en Jake's Dance Facto
ry (streetdance en hiphop) heb
ben onderdak in het centrum.
In de hoofdstad wordt al ge
werkt aan een nieuw dansinsti
tuut, het Huis voor de Dans, dat
eind 2007 wordt geopend.
Franse bariton
Souzay dood
antibes - De Franse bariton Gé-
rard Souzay is dinsdag in zijn
woonplaats Antibes overleden.
Hij werd 85 jaar. Volgens ken
ners was hij een van de grootste
klassieke baritons van hpt
Frankrijk van de afgelopen hal
ve eeuw. Hij zong wereldwijd
rollen in opera's van onder an-i
deren Mozart, Wagner en De
bussy. Behalve als operazanger
verwierf hij grote faam op het
gebied van de liedkunst. Hij
nam in totaal zo'n 750 stukken
op, waaronder alle liederen van
Poulenc. Souzay won driemaal
de Franse Grand Prix du Dis-
que.
Voormalig kassahuisje omgetoverd in horecagelegenheid met terras
door Ad van Kaam
leiden - Je kunt er voortaan terecht voor een
versgeperste Roze Wolk, een broodje Sahara
of voor een Koffie Koulouche. Je kunt er niet
meer terecht om een kaartje te kopen voor
het Rijksmuseum voor Volkenkunde. Het mu
seum is, voor wat betreft zijn entree, op zijn
schreden teruggekeerd. Het kassahuisje,
vroeger een oude politiepost en later Wereld
winkel, aan de Steenstraat is omgetoverd in
een horecagelegenheid met terras. Voor een
kaartje moet je - net als vroeger - gewoon
weer in het museum zelf zijn.
Het Rijksmuseum hoopt met deze kleine
maar belangrijke cosmetische correctie twee
vliegen in één klap te slaan. De belangrijkste
is de onduidelijkheid weg te nemen bij de be
zoeker. Die vroeg zich af, zo bleek uit onder
zoek, waar nu eigenlijk de ingang was van het
museum en hoe je daar in vredesnaam moest
komen. Of die vroeg zich helemaal niets af en
liep gewoon door, zo leerden de teruglopen
de bezoekersaantallen. Met een vrolijk terras
voor de deur, dat straks nog verder doorloopt
in de museum tuin, en met een wervend bill
board bij het toegangshek denkt de directie
daarnaast een aantrekkelijker visitekaartje bij
potentiële klanten af te geven.
Agniet van der Sande, adjunct-directeur van
Volkenkunde, doet niet moeilijk over de knie
val die het museum heeft gemaakt. „Toen we
bij de grootscheepse verbouwing, een aantal
jaren geleden, de oude politiepost erbij kre
gen, zag de architect het gebouwtje als een
ideaal ticketoffice. Maai' al snel na de herope
ning bleek dat de bezoeker daar toch heel an
ders tegenaan keek. Die legde de link niet tus
sen het kassagebouwtje en het museum.
Enerzijds omdat het hoofdgebouw gericht
staat naar de singel en anderzijds omdat het
huisje qua architectuur en ligging een totaal
andere sfeer uitstraalt dan het museum."
Veel mensen liepen, zoals vroeger, meteen
door naar het hoofdgebouw. Daar moest de
beveiliging de mensen weer terugsturen om
eerst een kaartje te kopen. Dat leverde ondui
delijkheid en irritatie op. Erger was dat ande
ren de ingang van Volkenkunde helemaal niet
konden vinden. En daarom maar doorliepen
naar Oudheden, Naturalis of De Lakenhal.
„En dan schieten wij ons doel voorbij", zegt
Van der Sande.
Ze heeft overigens positief nieuws over de be
zoekersaantallen. „We zitten weer in de lift.
We gaan richting 100.000, ons streefgetal. Nu
al hebben we er 12.000 meer dan vorig jaar.
De Kuilje-tentoonstelling is om die reden ver
lengd tot januari. Daarna komen we met de
Dogon, een oud volk uit Mali. Die expositie is
ingericht door onze professor Bedaar
draait momenteel in het museum in 1
In 2005 hopen we een klapper te mal;
de tentoonstelling over Aborignals uit
lië."
Café Midi heeft overigens dezelfde foi
als zijn twee broertjes - Midi Mondiaa
in Volkenkunde en Midi Leiden bij he
huis. De uitbaters Brahim en Karin ga
soep, sap, broodjes en vooral koffie. Z
verschillende soorten koffie, om preci
zijn. Ze gaan niet alleen voor de mus*
zoeker, maar ook voor de passanten.'
betreft staat hun kassa daar vermoedi
op een goed punt.
los angeles/amsterdam
De Nederlandse acteui
van Wageningen gaat
langrijke rol spelen in e>
Hollywood-film over b
van de roemruchte le;
Hannibal. Hij vertolk
hoofdrolspeler Vin Dies
van een Gallische legert
Het wordt de vierde grc
rikaanse rol voor de Ne
se acteur. Eerder was h
in het drama Beyond
met Angelina Joïie en
thriller Riddick, het ve;
de culthit Pitch Black,
moment werkt Van
gen aan de opnames
New World, een drama
botsing tussen Amerika
dianen en Britten in i
eeuw.
Hannibal was een uit
afkomstige generaal diT
derde eeuw voor Chris
zijn leger over de Alpen
Rome aan te vallen. D
seur van het project isi
bekend. Het scenario w
schreven door David F
die twee jaar geleden ei
won voor de film Gladia
Hannibal the Conquen
grotendeels worden gel
het Middellandse Zee
De planning is dat de o,
volgend jaar beginnen.
De 39-jarige Van Wagi
kwam eerder in het
door het afblazen van ei
Minority Report. Regiss
ven Spielberg castte he
een rol in die film, m
Wageningen kreeg geen
kaanse werkvergunni
moest afzeggen. r
d
amsterdam/anp - PrinS
griet en Pieter van Vollef
wonen zaterdagavond II
tember in het Concert
in Amsterdam het een
eert bij van Mariss Jan
chef-dirigent van het Kc
Concertgebouworkest, i
dirigent, opgegroeid in
de opvolger van Riccard
iy-
Het concertprogramma
uit Arthur Honnegers
symfonie, de Symphoni
gique (1945/1946), en
Strauss' Ein Heldi
(1897/1898). Strauss
1949) droeg Ein Heldi
(een 'Tondichtung füi
Orchester') destijds op
Concertgebouworkest i
toenmalige chef Willen
gelberg, die in 1895 was
treden.
Jansons is inmiddels d
chef-dirigent van het
Voor zijn huidige aai
was Mariss Jansons, zo
dirigent Arvid Jansons,
meer chef van het Fi!
nisch Orkest van Oslo
het Pittsburgh Sympho
chestra. Hij werkt verdei
met orkesten in Sint
burg, Londen, Berlijn, I
de Verenigde Staten enl
Hij is sinds vorig jaar o
eens chef van het Sym[
orchester des Baye
Rundfunks in Münchf
baan die hij met zijn
functie goed denkt tel
combineren. Jansons za
weken per jaar bij het
gebouworkest zijn.
new york/anp/afp - De
kaanse fotojournalist C
dans is op 97-jarige
overleden. Mydans
grote faam met de foto's
gedurende de Tweede'
oorlog, vooral in Azië,
voor het blad Life. Hij v
dat blad ook actief tijd
Koreaanse Oorlog en df
in Vietnam.
Eerste pop- en rockmuseum van Europa geopend in Gronau
door Martin Groenewold
Amsterdam - Vijftig jaar geleden
introduceerde Elvis Presley de
rock-'n-roll met zijn single That's
Allright, Mama. Het zou nog zes
jaar duren voordat Nederland
zijn eigen variant kreeg: Peter
Koelewijn, inmiddels 63, ontke
tende in 1960 een revolutie met
Kom Van Dat Dak Af.
„Wat een flauwekul!" Peter
Koelewijn kijkt even naar Hel
mut Lotti, die net de studio bin
nenloopt. „Zeg Helmut, wan
neer begon de popmuziek? Met
That's Allright, Mama? Ach wel
nee. Jezebel van Franky Laine
was toch popmuziek? Dat
plaatje stamt uit 1952. Of 1951
zelfs."
Als er iemand is die de ont
staansgeschiedenis van de pop
muziek in twijfel mag trekken,
is het wel Peter Koelewijn. Feit
is dat hij in 1960 de Nederland
se popmuziek een flinke duw in
de goede richting gaf met zijn -
live op één spoor opgenomen -
hit Kom Van Dat Dak Af. Het
was een revolutionaire song,
nota bene als extraatje ingestu
deerd in een treincoupé, op
weg naar een auditie voor pla
tenmaatschappij Bovema in
Heemstede.
„Een belangrijke inspiratiebron
waren de Amerikaanse soldaten
die in de jaren vijftig naar mijn
geboorteplaats Eindhoven kwa
men", zegt hij. „Deze jongens
waren gelegerd in grote Ameri
kaanse bases in Duitsland. In
de weekeinden trokken ze, in
grote open Amerikaanse sleeën,
naar de lichtstad om daar te
drinken, te dansen en achter de
meisjes aan te zitten. Maar het
belangrijkste was: ze namen
hun eigen nieuwe Amerikaanse
platen mee, waarvan de meeste
in Europa niet eens uitkwa
men."
Koelewijn zat als tiener vaak
urenlang bij de jukeboxen
waarop die muziek te horen
was. Hij luisterde elke zaterdag
morgen naar de hitparade van
The American Forces Network
(AFN) en 's avonds naar Radio
Luxemburg. „Er was wel rock-
'n-roll in Nederland, maar je
kunt zeggen dat het vanaf Kom
Van Dat Dak Af ballen begon te
krijgen."
Heel natuurlijk
De keuze voor Nederlandstalige
teksten was voor Koelewijn heel
natuurlijk. „Op mijn twaalfde
kreeg ik mijn eerste gitaar en
schreef ik mijn eerste cowboy
liedjes. In het Nederlands, want
dat was nou eenmaal mijn
taal."
Op de mulo in Eindhoven be
gon hij halverwege de jaren vijf
tig zijn eerste bandje. Daarin
zaten drie leden die later ook
opdoken in Peter en zijn
Rockets. Op dezelfde school zat
Anneke Grönloh, met wie op
schoolfeestjes vaak werd gemu
siceerd.
„De auditie voor Bovema was
via een vriend geregeld. We na
men die dag nog twee liedjes
op, De Hele Stad Is Gek En Dol
en Jenny. De banden bleven op
de plank liggen tot Co de Kloet,
producer van het populaire ra
dioprogramma Tijd Voor Teen
agers, toevallig langskwam, de
liedjes hoorde en zei dat Bove
ma Kom Van Dat Dak Af on
middellijk hoorde uit te bren
gen. Bij de première werd de
plaat drie keer gedraaid. De hit
was geboren."
Aansluitend scoorde de groep
met liedjes als Marijke, Laat Me
Los en 24.000 Kussen. Met An
neke Grönloh werd Ma, Hij Wil
Zo Graag Een Zoen opgeno
men. Daarna kwam de Wad er
in, omdat Koelewijn te graag
wilde meevaren op het succes
van opkomende beatgroepen
als The Beatles en The Rolling
Stones en zijn stijl aanpaste.
„Als artiest heb ik vaker perio
den gehad waarin het minder
ging. Maar in tegenstelling tot
veel collega's ben ik gaan pro
duceren, al vanaf halverwege de
jaren zestig. Op die manier kon
ik gemakkelijk overleven zon
der populair te blijven."
Hij ontdekte artiesten als Bon
nie St. Claire, het Lowland Trio
en Ronnie en de Ronnies. Voor
hen schreef hij legendarische
liedjes als Ik Kan Geen Kikker
Van De Kant Af Duwen en
Beestjes. Veronica-dj Rob Out
voorzag hij van de nummer 1-
hit Kom Uit De Bedstee M'n
Liefste, uitgebracht onder het
pseudoniem Egbert Douwe. En
zelfs Johan Cruijff wist hij in
1969 te bewegen tot het opne
men van een single: Oei Oei Oei
(Dat Was Me Weer Een Loei).
„Ik heb ontelbare projecten ge
daan", zegt Koelewijn. „Soms
succesvol, vaak helemaal niet.
Of ik een integere muzikant
ben? Absoluut. Ik schrijf liedjes;
ik hoef geen supporter te zijn
om een kampioenslied voor
Ajax, Feyenoord of PSV te ma
ken. Ik heb alle drie gedaan."
Als Gompie had hij midden ja
ren negentig een megahit met
Alice (Who The X Is Alice), met
de rappers Miker-G DJ Sven
zong hij een paar jaar eerder
Kom Van Dat Dak Af voor de
vierde keer de Top 40 in. „Dat
ik tussendoor veel betere liedjes
heb gemaakt die vrijwel nie
mand kent, frustreert mij niet.
Dat is onderdeel van het vak.
Als ik een liedje heb gemaakt,
mijn ei heb gelegd, is het Waar.
Of iets een hit wordt, weet je
toch niet van tevoren. Nee, zelfs
niet als je 45 jaar meeloopt."
Als producer van de Vlaamse
zanger Helmut Lotti viert Koe
lewijn nog steeds grote succes
sen. Wereldwijd werden al mil
joenen Lotti-cd's afgezet. De
volgende plaat komt eraan.
„Daarnaast wil ik binnenkort
mijn eigen nieuwe cd gaan af
ronden. De platènmaatschappij
wacht daar nu al zes jaar op,
dus het wordt onderhand wel
weer een beetje tijd."
door Rindert Paalman
gronau - Udo Lindenberg is er
geboren en getogen. Dankzij
het Duitse idool heeft Gronau
nu een rock 'n' popmuseum,
het eerste in Europa.
'Erich, hey, bist du denn werk-
lich so ein sturer Schrat' (stugge
kwelgeest), zong het Duitse
rocWdool Udo Lindenberg in
1983, 'warum lasst du mich
nicht singen im Arbeiter- und
Bauernstaat?' Lindenbergs mu
zikale verzoek aan Erich Hon-
necker, premier van wat toen
nog de DDR was, om in Oost-
Duitsland te mogen optreden,
is legendarisch.
Een paar maanden nadat hij
het nummer voor het eerst had
gezongen mocht Lindenberg
inderdaad in Oost-Berlijn ko
men zingen, voor een geselec
teerd publiek. Het optreden in
de DDR was eenmalig; de aan
vankelijk gedane toestemming
voor een tournee werd schielijk
ingetrokken. Aan Lindenberg
bleef de smet Weven dat hij zich
met het exclusieve concert had
laten lenen voor DDR-propa-
ganda, iets wat hij altijd heeft
ontkerid.
Lindenberg en Honnecker za
gen elkaar voor het eerst in
1987 - twee jaar voor de val van
de Muur - tijdens een staatsbe
zoek van 'Honey' aan West-
Duitsland. Honnecker kreeg
toen van Lindenberg diens le
ren jack. Voor de zanger was er
als cadeau een schalmei. Lin
denberg vroeg bij die gelegen
heid andermaal om toestem
ming voor een concerttour
door de DDR. Maar hij kreeg
geen antwoord. Pas na de Duit-
leid of het er wel moest komen.
De twijfels over de haalbaar
heid waren groot en in de
plaatselijke politiek was het een
heet hangijzer. Dat het toch is
gerealiseerd, is mede te danken
aan de onvoorwaardelijke steun
van Lindenberg, wordt gezegd.
Zijn naam opende menige
deur.
De scepsis onder de Gronause
bevolking - „wat moeten we er
mee?', „Is het niet een maatje te
groot voor Gronau?", „Wie be
taalt de eventuele verliezen?" -
is als sneeuw voor de zon ver
dwenen en heeft plaatsgemaakt
voor een zekere trots. In de eer
ste week na de opening kwa
men al meer dan 10.000 men
sen. De reacties waren alom en
thousiast. Gerekend wordt op
zo'n 60.000 bezoekers per jaar -
onder wie velen uit Nederland.
In dat geval speelt het museum
financieel quitte. Het is, won
derlijk genoeg, het eerste pop
en rockmuseum in Europa.
Het museum in Gronau is
geenszins statisch, maar nodigt
de bezoeker nadrukkelijk uit ac
tief mee te doen. Natuurlijk zijn
er de vitrines met aan bekende
sterren herinnerende voorwer
pen zoals het hemd van Jimi
Hendrix, de hasjdoos van John
Lennon, het GI-uniform van El-
vis Presley tijdens zijn verblijf in
militaire dienst in Duitsland,
zelfs een haarlok van de King of
rock 'n' roll. Er is door fanclubs
of particulieren zoveel afge
staan dat er wisselende exposi
ties kunnen worden gehouden.
Wat het museum vooral laat
zien is de geschiedenis, te be
ginnen bij de voorloper van de
populaire muziek, de salonmu-
ziek, en eindigend bij de mu
ziek van de jaren negentig van
de vorige eeuw. Dat gebeurt
met behulp van tal van multi
mediale technieken - compu
ter, video, dvd - waarbij de be
zoeker het initiatief kan nemen.
Een van de opwindendste at
tracties van het museum is de
zogenoemde Sound-Raum. Het
is een tien minuten durende
auditieve reis door de tijd, van
af Lale Anderson (Lily Marleen)
via onder anderen Little Ri
chard, Beatles, Rolling Stones,
Deep Purple, Pink Floyd, Mi
chael Jackson tot aan Herbert
Grönemeyer. De muziekfrag
menten worden afgewisseld
met historische uitspraken, on
der meer Hitiers oorlogsverkla
ring, het bejubelde doelpunt
van Helmut Rahn in de WK-fi-
nale van 1954 (Tor! Tor! Tor!
Tor für Deutschland!) en John
F. Kennedy's 'Ich bin ein Berli
ner'. De bezoeker van de
Sound-Raum waant zich live
aanwezig bij de respectieve
concerten en bijeenkomsten.
Het is niet de bedoeling dat het
museum zich beperkt tot mu
seale activiteiten. Het moet ook
uitgroeien tot een documenta
tiecentrum met een databank
en een bibliotheek inzake rock
en popmuziek. Er zullen ook
workshops, seminars, congres
sen en kleine concerten worden
gehouden.
Rock 'n' popmuseum, Lenné-
strasse 42 in Gronau, wo. t/m
zon. van 10.00 tot 18.00 uur.
Meer informatie: tel. 00 49
2562 81480; e-mail info@rock-
popmusemn.de; internet ww-
w.rock-popmuseum.de.
Peter Koelewijn: „Of iets een hit wordt, weetje niet van tevoren. Nee, zelfs niet als je 45 jaar meeloopt."
Publiciteitsfoto: GPD
se eenwording kwam het zover.
Het leren jack en de schalmei
zijn nu te zien in het pas ge
opende Rock 'n' popmuseum
in Gronau. De memorabilia zijn
een geschenk van Udo. Linden
berg opperde ook begin jaren
negentig het plan om in Gro
nau een rock- en popmuseum
te openen. Dat het idee werd
uitgevoerd, had hij in zijn
stoutste dromen niet voor mo
gelijk gehouden. Met de minis
ter-president van de deelstaat
Noord-Rijnland-Westfalen
mocht hij het museum openen
en sprak hij de onsterfelijke
worden: „Nu is Gronau een we
reldstad, net zoals Liverpool."
Tien miljoen kostte het muse
um, gevestigd in de voormalige
turbinehal van de Van Delden-
textielfabrieken in hartje Gro
nau. Jaren is er over gebakke-
Een haarlok
van The King
in het rock 'n'
popmuseum
in Gronau.
Foto:
GPD/Charel
van Tendeloo
