GESPREK VAN DE DAG
Dorp zwicht na eeuwen naamloosheid
Intieme privé-momenten te kijk op internet
Straten in Franse Murles hebben eindelijk naambordjes
h
Makelaar moet 'Tokkies' redden
Moppentrommel
TROUVAjew Al ET OOO ?AcH ...w/MROA< Oof< rJlB T
MENSELIJK
Een bloederig shot van een bevalling, de
ruzie van een echtpaar. Intieme beelden
die straks (ongevraagd) via internet te be
wonderen zullen zijn. Privé-filmpjes op in
ternet zetten, nu nog iets voor de pioniers,
maar straks kan iedereen meekijken in het
leven van een ander.
„Bastiaan, gefeliciteerd met je 26e, uh 24e
verjaardag.Vader en moeder Bosma uit
Noordwijk kijken vrolijk in de camera van
hun zoon en heffen het glas. „Wat is die
jongen groot geworden he?" Na de vrolijke
begroeting draait de camera door. Basti-
aans ouders kruipen gezellig bij elkaar op
de bank, kijken lingo en beantwoorden af
en toe een vraag. Pa heeft vandaag een
'dippie', zegt hij eerlijk. Als alles op rolle
tjes loopt, valt hij altijd even in een zwart
gat. „Ben je blij met het leventje dat je nu
hebt pa?" vraagt Bastiaan even later. Zijn
vader haalt zijn schouders op. Het ant
woord is 'nee'. „Zouden we nu weer even
kunnen stoppen," vraagt hij, met een
hand richting de camera. „Nee," zegt Bas
tiaan en filmt door. „Dan haal ik straks het
bandje eruit," zegt zijn vader berustend.
Bastiaan Bosma bakt popcorn bij een bio
scoop in Amsterdam, drumt in één band
en zingt in een andere en filmt zijn omge
ving. Het filmpje van zijn verjaardag staat
sinds zes augustus op de site Tropisms.org
van Luuk Bouwman uit Oss. De beginnen
de documentaire-makers op deze site
combineren video en weblog (soort dag
boek op internet, red.) tot een 'vlog'. Ze lo
pen een paar stappen voor op de gemid
delde knutselende huisvader, maar dat on
derscheid verdwijnt snel.
Over een jaar zijn de amateurfilmpjes op
internet en op telefoons niet meer weg te
denken, voorspelt internetgoeroe Vincent
Evers. De eerste telefoons met filmfunctie
zijn op de markt en de abonnementen om
de filmpjes te versturen worden snel beter
en goedkoper. Het wachten is op een in-
ternetprovider die het zijn klanten gemak
kelijk maakt de filmpjes online te zetten.
Evers was onlangs op dansfestival Dance
Valley en zag veel bezoekers met umts-te-
lefoontjes filmen. „Ze doen nu nog niets
met die filmpjes, ze blijven vaak op het
toestel staan. Komend jaar gaat de tech
niek met sprongen vooruit, dan worden
het van hele slechte filmpjes, beelden van
heel redelijke kwaliteit en barst 'vlogging'
los."
Wie niet kan wachten op de verbetering en
vereenvoudiging van de techniek, kan in
Amsterdam terecht. Naast een terras op de
Nieuwmarkt zitten in een rode houten
deur een paar onopvallende pluggen. Een
roestvrijstalen plaat met pictogrammen
laat zien wat de bedoeling is: snoertje van
de camera in de plug, druk op de knop en
kijken op http://plugin.waag.org/. Daar
zijn de beelden die op de camera staan live
te zien. De rode deur is van de Waag So
ciety, maatschappij voor oude en nieuwe
media, een soort publieke omroep voor in
ternet in Nederland.
„Het stadium van een nieuwsgroepje heb
ben en daarin wat tekst heen en weer
schuiven zijn we echt voorbij," zegt direc
teur Marleen Stikker. „Het gaat om beel
den, de ervaring, die mensen over willen
brengen." Ze heeft zelf al lessen getj 0
uit haar eerste probeersels met de iL
niek: op filmpjes van 1,5 uur over hL
kinderen zit niemand te wachten e^{
om ze te monteren heeft ze ook nie^
maak nu alleen nog hele korte opn
Ongelukjes met de nieuwe mogelij
zijn onvermijdelijk, denkt zowel Sl
Evers. Evers: „Je ziet nu al walgelij
gen. Onthoofdingen, mensen die
chanteren." Stikker maakt de verj
met nieuwsgroepen. Mensen die
nieuwsgroep op internet met el'
ten, beseften de eerste tijd niet datj
teksten ook jaren later nog terug tej
waren. Dat was soms even schnkki
dens een sollicitatiegesprek. Hetze!
gebeuren door naïeve omgang metS
den op iiïternet. Sociale controle isl
praktijk alles, vinden beiden. Evers
ons in de sauna zat laatst iemand i
zo'n telefoon foto's te maken. Die
meteen op aangesproken. Mensen
ten daar gewoon mee leren omgaa;
ui
Fi
Tien eeuwen lang heeft het ranse
gehucht Murles het zonder straat
naambordjes gedaan. Maar nu
slaat de bureaucratie onverbidde
lijk toe. ledereen moet terug te
vinden zijn, zo eisten de posterijen
en het elektriciteitsbedrijf. Sputte
rend ging de mini-gemeenschap
overstag.
Er zullen niet veel kerken zijn
waar een koeienkop aan de muur
hangt. Maar in Murles, een ge
hucht in het Zuid-Franse depar
tement Hérault, doen ze er niet
moeilijk over. De koe wees vol
gens de legende in de elfde eeuw
de gelovigen de plek aan waar
een kerk moest worden ge
bouwd. De kerk staat er nog
steeds, en er is al die tijd niets
veranderd. Niet aan het interieur,
niet aan de buitenkant. Kerkdien
sten worden er overigens niet
meer gehouden. De 240 inwo
ners zijn te weinig voor een eigen
geestelijke.
De mensen vinden het wel best
zo. De tijd lijkt in Murles te heb
ben stilgestaan. Er is in het dorp
geen enkele winkel te vinden.
Geen bakker, geen slager, geen
kruidenier. Er is, uniek voor
Franse begrippen, zelfs geen ca
fé. Voor boodschappen trekt men
naar het vier kilometer verder ge
legen Vailhauques. In Murles
kent iedereen elkaar.
Daarom ook heeft nog nooit ie
mand er aan gedacht om straat
naambordjes op te hangen, laat
staan dat huizen een nummer
hadden. De aanduiding 'links
van de hoek, halverwege de weg
naar het kerkhof' was voldoen
de. In de volksmond bestonden
slechts twee namen: de weg van
de kerk en de weg van de doden.
Dat is overigens dezelfde weg. De
eerste wordt gebruikt als de men
sen naar de kerk wilden, de twee
de voor een begrafenis. Dat was
wel zo efficiënt: het kerkhof ligt
namelijk naast de kerk.
Murles kende sinds mensenheu
genis postbodes, die blindelings
hun weg vonden in de wirwar
van twintig smalle straatjes. Een
naam op de envelop was vol
doende, de 'facteur' bezorgde al
tijd correct. Maar Murles had
buiten de Franse bureaucratie
gerekend.
De posterijen, het telefoonbe
drijf, de elektriciteitsmaatschap
pij en vooral de belastingdienst
eisten op een gegeven moment
allemaal dat de bewoners 'tra
ceerbaar' werden. Dat moment
In het Franse dorp Murles lijkt de tijd stil te hebben gestaan. Foto: GD/Henk Glimmerveen
kwam toen de regering-Jospin de
35-urige werkweek verplicht stel
de. Tot dan was postbode Jean-
Jacques Laleuf heer en meester in
'zijn' Murles.
Maar toen Laleuf korter moest
gaan werken en een plaatsvervan
ger de opengevallen tijd moest
opvullen, ging het mis. De plaats
vervanger kon geen wijs uit die
onbegrijpelijke aanduidingen en
met de bezorging ging het dus
prompt fout. De bureaucratie zag
haar kans schoon en eiste dat ie
dereen in Murles voortaan een
adres kreeg.
Burgemeester Alain Guilbot kan
zich daar wel iets bij voorstellen.
„Van France Telecom heb ik lange
tijd een gefingeerd adres gehad.
Ze stuurden hun nota's naar 'de
kavel Fontenilles'. Maar dl
staat helemaal niet. Ik wo£
genover het raadhuis." In j
straat zonder naam, dat vit
Niet iedereen in Murles w u
wel zo begripvol. Onder a c
ring van de 82-jarige Joséjjn
Guerre, bijgenaamd 'Fifi'.jta
een heuse actiegroep verzj»
tegen dat moderne adresgei
Murles had zich al vaker qjr
ces gekeerd tegen pogingtfi
het oorspronkelijke karakje
het gehucht aan te tastenji j
bouwplan dat voorzag inip
derzettingen van totaal 2fa
werd effectief de nek om j
draaid. Vanaf dat momenli
Murles de naam een 'mo|
dorp' te zijn.
Ten onrechte. Wie op eenT
namiddag door de smallek
eeuwse straatjes slentert fej
moeilijk voorstellen dat hjai
vuur van de revolutie smfa
Murles houdt siësta en Fü>i
geen velden of wegen te bo
nen. Ze heeft haar verzet j\
ven. Burgemeester Guilbovi
geslaagd het dorp te vereik
Hij organiseerde plenairejê
deringen, liet de bewonefltf
voorstellen komen en zegje
dat de straatnaambordjes^;
tuur en de historie van Mm
zouden weerspiegelen. Ge
schrijvers, politici, verzet»
schilders of andere histoiij
pes op de gevels van het él
maar namen die alleen d&
ners iets zeggen.
De keuze voor de Place dt
Prioule wordt zelfs als een
terzet beschouwd. 'Prioulk
bijnaam voor de oma vanj
vrouw Guerre, die haar hfi
lang geleefd heeft in het lm
nu burgemeester Guilbotfe
Jeanne Bessède, die drie gi
ties taal- en rekenles heeftij
ven, geeft haar naam aanir
pleintje. De enige concesje
de Franse republiek is deji
Marianne, het symbool v»j
volutie. Maar voor de rest|i
de straatnaambordjes tezfc
een prachtig gedicht, eenfc
aan legendarische bewom
Slechts één voorstel heefil
gehaald. De weg van de kil
de doden zou volgens eei||
gelovige inwoners 'De wej
de toekomst' moeten gaaie
maar daar stak de burgen!'
een stokje voor. Voor henö;
le mensen uit Murles gelijk
pad naar de kerk en de bel
plaats heet vanaf nu dan v
min de l'Egalité, de wegv};
gelijkheid. En de kerk staa
nummer 7. GPD jf
Het FAMILIE-GALARIJTUIG van koningin Beatrix is van 1 september tot eind
oktober te zien in het Nationaal Rijtuigmuseum in LEEK. Volgens het museum
heeft de koningin toestemming gegeven de zogeheten Crème Calèche te presen
teren. Het rijtuig is zelden te zien voor het publiek en staat normaliter binnen de
muren van Paleis Noordeinde, aldus het museum. De Crème Calèche was een
geschenk van koningin Emma aan haar dochter Wilhelmina bij haar troonsbe
stijging in 1898. Rijtuigfabriek Hermans in Den Haag kreeg de opdracht de
koets te ontwerpen en kwam met een blauwe en een roomwitte uitvoering. Stal
meester C.A. Bentinck koos voor de roomwitte, de crème. Wilhelmina gebruikte
de Crème Calèche bij haar intocht in Amsterdam en Den Haag. De toen 18-jari-
ge Wilhelmina weigerde de Gouden Koets te gebruiken, die haar was aageboden
door de bevolking van Amsterdam.
Het roomwitte rijtuig heeft in zijn ruim 100-jarige bestaan slechts 38 ritten ge
maakt. Toch was de calèche beschadigd geraakt door onder meer ondeskundige
reparaties en slijtage. De huidige stalmeester van het Koninklijk Huis, G.E.
Wassenaar, besloot daarom drie jaar geleden tot restauratie. Omdat die opknap
beurt nu gereed is, is het rijtuig in al zijn glorie te bewonderen in Leek.
Rolling Stones-drummer CHARLIE
WATTS wordt in een ziekenhuis in
Londen bestraald wegens KEELKAN
KER. Dat heeft een woordvoerder van
de 63-jarige rockveteraan zaterdag
bekendgemaakt.
Artsen stelden de diagnose in juni.
Sindsdien heeft de drummer vier van
de benodigde zes weken bestraling
ondergaan. Volgens zijn artsen ver
keert hij in „goede vorm", meldde
het Britse persbureau PA. Watts is
een roker die sinds de Stones in de
jaren zestig wereldberoemd werden,
geen sigaret meer heeft opgestoken.
De andere leden van de Britse rock
band zijn geïnformeerd, aldus de
woordvoerder. „Naar verwachting
herstelt hij weer volledig en kan hij
later dit jaar weer met de band aan de
slag gaan." De Stones nemen tijdelijk
geen nummers op en geven ook geen
optredens. Foto: EPA
LAWRENCE OF ARABIA (1962) van regisseur DAVID LEAN is uitverkoren tot de
beste Britse film aller tijden. Een andere productie van Lean, Brief Encounter
(1945), is nummer twee op de lijst. Carol Reed's bewerking van The Third Man
(1949) van Graham Greene staat op nummer drie. De verkiezing was een initia
tief van de krant The Sunday Telegraph, die 230 regisseurs, acteurs en andere
betrokkenen uit de filmwereld had gevraagd lijstjes van onder meer hun favorie
te films in te dienen. The Sunday Telegraph concludeert uit de uitslag dat de
hoogtijdagen van de Britse film voorbij zijn. In de toptwintig staan slechts twee
min of meer recente films, Four Weddings and a Funeral (1994) en Trainspot
ting (1996). Lean werd tevens tot beste regisseur gekozen. In de verkiezing van
de invloedrijkste Brit in de wereldcinema komt hij echter niet verder dan een
derde plaats achter winnaar Alfred Hitchcock en Charlie Chaplin.
Emile Ratelband, die de familie
Tokkie uit Amsterdam een woning
wil schenken, heeft zulke teleur
stellende ervaringen bij zijn zoek
tocht naar een nieuw onderkomen
voor hen, dat hij heeft besloten
een makelaar in te schakelen. Hij
heeft dat zaterdag gezegd. De 'Tok
kies' hebben al maanden geen vas
te verblijfplaats meer, nadat wo
ningcorporatie Het Oosten hen uit
hun huis aan de Burgemeester van
Leeuwenlaan had gezet. Dit ge
beurde na een ernstige burenruzie
vorige zomer.
Ratelband zegt dat hij inmiddels al
twintig huizen met werkplaats
heeft bekeken. Maar de verkopen
de partij haakt vaak af, als blijkt dat
het om een woning voor het ach
terstandsgezin gaat. „Een blama
ge", vindt de motivatiegoeroe. Om
nieuwe teleurstellingen voor de fa
milie te voorkomen heeft hij zater-
C. Buddingh'
Een spiegel toont een
vrouw haar jeugd en
een man z'n ouderdom
dag een zoekopdracht verstrekt
aan de hem bekende makelaar
Bayense in Delft.
Directeur Monica van der Hoff van
dit makelaarskantoor zegt dat haar
bedrijf van tevoren bekendmaakt
voor wie het zoekt. „We zullen na
gaan of er bij de potentiële verko
per weerstand bestaat tegen de fa
milie. Ook wij hebben dat niet in
de hand. Maar we kunnen in elk
geval efficiënt zoeken, ook in de
regio Amsterdam."
De 'Tokkies' kregen dit jaar lande
lijke bekendheid door aandacht
van tijdschriften en televisiema
kers. Sinds januari wonen de zeven
familieleden bij vrienden, kennis
sen, familie, in tehuizen of op
straat. Ratelband zocht contact
met het gezin, nadat hij een afleve
ring van de IKON-documentaire
Familietrots had gezien.
In de diverse portretten komen de
'Tokkies' naar voren als asociaal
gezin. Ratelband stelde eerder dat
niet de familie, maar de samenle
ving asociaal is. „Het gezin is door
een cumulatie van ellende in de
verdomhoek geraakt. De woning
bouwvereniging noch de GGD
trekt zich iets aan van hun proble
men. Hulpverleners kijken naar re
gels, niet naar mensen", aldus de
voormalig lijsttrekker van zijn ei
gen politieke partij. ANP
Er zijn maar weinig dingen die de stemming bij ons
aan tafel zo kunnen veranderen, als het door mijn
zoon op montere toon uitgesproken 'Ik weet nog een
mop'. Maar de enige die hardop 'Nee hè!'zegt, is mijn
dochter. Als ouder heb je geleerd je kind niet te ont
moedigen. „De juffrouw op school vraagt aan Marietje
wat ze later wil worden leest mijn jongste nazaat (8)
voor uit de Donald Duck. 'Ik wil tnan...- wat staat
hier mam?".
„Laat maar", zegt mijn dochter (12).
Mijn vrouw buigt zich voorover om het te lezen en zegt:
'mannequin' (niets is dodelijker dan een mop die on
derbroken wordt).
„...Manneken worden", vervolgt mijn zoon onverstoor
baar. 'Maar als je daar nou te lelijk voor bent?', vraagt
de juffrouw. Zegt het meisje: 'Dan kan ik altijd nog
schooljuf worden
Doodse stilte aan tafel.
Dan, mijn zoon, vertwijfeld: „Dat is toch geen mop?"
Mijn dochter: „Laat maar.
Een mop vertellen, is een kunst die maar weinigen be
heersen. Een mop voorlezen - goed voorlezen - is zo
mogelijk nog moeilijker. Het is een slechte gewoonte,
maar bij het ontbijt en bij de lunch wil ik nog wel eens
met de krant voor m 'n neus zitten. Dat legitimeert voor
mijn dochter dat ze haar boek en voor mijn zoon dat
hij de Donald Duck pakt. Op gezette tijden is in dit
vrolijke weekblad Oom Donald's Moppentrommel op
genomen. Waarschijnlijk omdat hij van mij heeft dat
hij graag de lachers op zijn hand krijgt, wil mijn zoon
die moppen met ons delen. De Donald Duck tijdens het
eten van hem afnemen, is daar geen probaat middel
tegen. Moppen staan ook op de pakken hagelslag en op
de wikkels van de chocopasta.
„Ik weet nog een mop!"
Nee hè!"
„Een voetballer staat na de wedstrijd met een paraplu
onder de douche. Waarom doe je dat?', vraagt een
teamgenoot. 'Ik ben mijn handdoek vergeten'."
Doodse stilte.
„Hij wil niet nat worden. Dan hoeft hij zich ook niet af
te drogen", leg ik uit.
Niet nat worden?"
„Laat maar", zegt mijn dochter.
Ongeveer tien procent van de moppen heeft hij meteen
door. Dertig procent na enige uitlegen hierna vallen
we in de categorie die bij mijn dochter onder de noe
mer 'Laat maar' wordt gerangschikt. Niets is zo dode
lijk voor een mop, als een uitleg, tenslotte. Maar in de
regel geven we het niet op. Toen hij in de vakantie een
mop voorlas over twee konijnen die vluchtten vooreen
roedel wolven, daarna in hun holletje overlegden wat
ze moesten doen ('via de achteruitgang er vandoor
gaan, of net zo lang in het hol blijven totdat we in de
meerderheid zijn') trof het bijzonder dat één van onze
reisgenoten in een vorig leven boswachter was. Als ie
mand zonder kinderen had hij ook nog de energie en
de tijd om de voortplantingscyclus van konijnen met
mijn zoon door te nemen.
Lastig zijn ook de raadsels. Het vliegt en het is verle
gen?", vraagt mijn zoon.
Wij hebben echt geen idee.
„Een roodborstje!", lacht hij. Eindelijk eentje die hij
snapt.
Doodse stilte.
Mijn vrouw buigt zich ook even over de Donald Duck.
„Een roodblósje", staat er.
„Een roodblósje?"
Laat maar zegt mijn dochter.
De moppentrommel van Donald Duck, de achterkant
van de hagelslag en de wikkel van de chocoladepasta
bevatten in de regel moppen die onder de noemer poli
tiek correct kunnen worden geschaard. Maar ik houd
mijn Itart vast voor de vrouwonvriendelijke, racistische
en anderszins maatschappelijk onverantivoorde
versies die hij straks van het schoolplein mee
naar huis neemt en die ik vervolgens kan gaan
uitleggen. Af en toe scheert er zelfs in de Do
nald Duck al eentje over de rand.
„Ik weet nog een mop", zegt mijn zoon.
„Nee hè!"
Drie boeren zitten in een kroeg. De eer
ste boer zegt: Weet je wat mijn koe
kan? Hij kan het gras maaien.Zegt de
tweede: 'Ach, dat is nog niks. Mijn
schaap kan z'n eigen truitjes breien.
Waarop de derde zegt: 'Dat stelt ook
niets voor. Ik heb een varken dat het
huishouden doet'."
Doodse stilte.
„Met dat varken bedoelt die boer na
tuurlijk zijn vrouw", verklaar ik.
„O", zegt mijn zoon.
„Wat is dat nu voor onzin? Waarom 'na
tuurlijk' zijn vrouw? Waarom kan hij
niet gewoon zijn varken bedoelen?",
vraagt mijn vrouw.
„Laat maar", zeg ik.
Reageren?: coIumn@dickvanderplas.nl
Op de (na geruime tijd weer eens bijge
werkte) website www.dickvanderplas.nl
staan achtergronden bij de columns.
