Boek Maarte]
't Hart wordt
Duitse tv-filn
KUNST CULTUUR
Expositie familie Bottema in galerie De Witte Duif
Rembrandt van Rijn vond molens al horizonvervuilende objectem
Nieuwe opzet
Theater Festival
Boulevard
Olympiërs
ZDF verfilmt 'De Zonnewijzer' 1
Nederlands Instituut Ron
viert jubileum met Eschet
Kunstenaars werken in 'Art Below Sea Level' in Kinderdijk met materialen uit de polder
DINSDAG 3 AUGUSTUS 2OO4
Foto: EPA/Bernd Weissvrod
Woody Allen
als musicus
berlun - De Amerikaanse regis
seur en acteur Woody Allen
ontpopt zich nu ook als musi
cus. Allen is op tournee in Eu
ropa met de New Orleans Jazz
Band. Deze week speelt de
band, met Allen op klarinet, in
een aantal Duitse steden, waar
onder Berlijn, en later nog in
Monaco en Spanje.
Expositie 'Kunst
Internationaal'
leiden - 'Kunst Internationaal'
is de naam van de expositie die
vandaag om 18.00 uur wordt
geopend in de Hooglandse kerk
in Leiden. Er hangen schilderij
en van Olga Romanova, Isa Zib-
irre, Rafael Ruben, Marianna
Eulderink en Stefano Grassi.
Actrice Laura
Betti overleden
rome - De Italiaanse actrice
Laura Betti is in de nacht van
vrijdag op zaterdag overleden
in een ziekenhuis in Rome. Zij
is 70 jaar geworden. De in 1934
in Bologna geboren Betti begon
haar carrière als cabaretzange
res. Zij werd ontdekt door de
beroemde filmregisseur Federi-
co Fellini, die haar in 1960 een
rol aanbood in 'La Dolce Vita'.
Maar zij werd de steractrice van
een andere grote Italiaanse re
gisseur: Pier Paolo Pasolini. Hij
gaf haar de hoofdrol in 'Teore-
ma' (1968), die haar een aantal
onderscheidingen opleverde.
Later speelde zij in nog meer
films van Pasolini. Betti speelde
in totaal in meer dan 75 films.
Hundertwasser
zorgt voor record
Rotterdam - In het dertienjarig
bestaan van de Kunsthal in Rot
terdam is het in de maand juli
nog nooit zo druk geweest als
dit jaar. Het slechte weer speel
de zeker een rol, maar met na
me de tentoonstelling Hundert
wasser, Fantastische architec
tuur trok tot nu toe veel men
sen: 12.589 bezoekers, een ver
drievoudiging ten opzichte van
vorig jaar. De Hundertwasser-
tentoonstelling is tevens erg po
pulair bij kinderen, die na een
bezoek aan de tentoonstelling
zelf aan de slag kunnen met de
doe-activitieit 'versier je eigen
raam'. Elke dag maken tiental
len kinderen dankbaar gebruik
van de knutseltafels in de het
auditorium van de Kunsthal.
Muziekfestival
vol verrassingen
Amsterdam - In Paradiso in
Amsterdam wordt donderdag 9
september The Night of the
Unexpected gehouden, een
muziekfestival in de nacht. Het
evenement zit vol muzikale ver
rassingen die de gasten door
stijlen en genres voeren; van
experimentele techno tot ge
componeerde muziek.
katwijk - Galerie De Witte Duif in
Katwijk exposeert vanaf zaterdag
werk van de familie Bottema: van
Tjeerd Bottema, zijn vrouw Corne
lia van Amstel, hun kinderen Jo
hanna en Hillegonda en van broer
Tjerk.
Tjeerd Bottema werd in 1884 in het
Friese Langezwaag geboren en
woonde van 1919 tot aan zijn
dood, in 1978, in Katwijk. Eerst
woonde hij aan de Zuid-Boulevard
in huize 'De Teerling', en later aan
den bosch/gpd - Theater Festi
val Boulevard in Den Bosch wil
uitgroeien tot een toonaange
vend internationaal evenement.
Vernieuwing is het parool, met
virtuele metrolijnen en een stad
vol bouwkranen. De romantiek
van het tentjestheater gaat nog
niet overboord, maar Geert
Overdam draait er niet om
heen: het roer moet de komen
de jaren drastisch om. De uiter
ste houdbaarheidsdatum van
de huidige opzet kwam volgens
de vorig jaar aangetreden festi
valdirecteur in zicht. „Nu wor
den we vergeleken met festivals
als Oerol, straks met Avignon."
De omslag waardoor Boulevard
zich moet kunnen meten met
de Franse topper of het festival
van Edinburgh, wordt niet in
één jaar gemaakt. Overdam
trekt er vier jaar voor uit. De
twintigste editie, van 6 tot en
met 15 augustus, heeft gedeel
telijk al een nieuwe opzet. De
afgelopen maanden heeft de
Boulevard-organisatie samen
met Tarra Architectuur en Ste
denbouw een nieuw concept
ontwikkeld waarbij Den Bosch
een 'virtueel metrostelsel' krijgt.
Het verhaal dat achter de meta
morfose schuilgaat, begon met
het metrostelsel van Parijs. „Als
metafoor voor het reizen voor
de stad", legt stedenbouwkun
dige Jeroen van de Ven van Tar
ra uit. Het Bossche historische
stadsdecor maakt ruimte voor
een modern virtueel metronet
werk dat alle speellocaties met
elkaar verbindt. Met de Parade,
het kloppend hart van Boule
vard, als Centraal Station. „Je
volgt als het ware een metro-
stelsel. Doordat we bepaalde
beelden, foto's of doeken in het
straatbeeld gaan brengen, krijg
je het gevoel dat je een metro
station in- of uitloopt of dat je
'ondergronds' op reis bent."
Den Bosch wordt verder 'omge
toverd' met hoge hijskranen die
verspreid staan over de stad en
meerdere functies hebben. „Je
creëert niet alleen een nieuwe
skyline, maar het geeft ook de
indruk van een stad waar volop
gewerkt wordt aan nieuwe me
trolijnen", zegt Van de Ven.
Uiteindelijk moet er tien dagen
lang een 'Boulevardstad' ont
staan binnen de werkelijke
stad, waar de festivalgangers
kunnen kiezen uit een mix van
zo'n zeventig verschillende pro
ducties op gebied van (straat)
theater, dans, muziek, beelden
de kunst en film.
Niet alleen de vorm, verzekert
festivaldirecteur Overdam,
maar zeker ook de inhoud
wordt anders. Veel meer dan
voorheen zoeken theaterma
kers overdag de confrontatie
met het publiek op. „We halen
meer kwalitatief goede theater-
acts naar de stad die op straat
gratis voorstellingen geven."
de Noord-Bouvelard in huize Voor
Anker'. Tjeerd Bottema is vooral
bekend geworden met zijn kleuret
sen. In galerie De Witte Duif zijn er
vijftien te zien, waaronder die van
een tijgerkop en Vuurtoren van
Katwijk'. Ook zijn er kleurtekenin-
gen te zien, illustraties die hij
maakte voor jeugdboeken en
schoolboekjes, een vijftal school
platen en olieverven.
Van zijn vrouw Cornelia van Am-
stel hangt een pasteltekening in de
galerie. Het verhaal gaat dat zij van
haar man moest stoppen met het
maken van de tekeningen omdat
zij hem op dat gebied had over
vleugeld. Ook de dochters van het
echtpaar waren zeer kunstzinnig.
Van Johanna (1918-1874) zijn acht
portrettekeningen te zien, waaron
der Vrouw met blauwe baret' en
'Liggend naakt', en een tiental
penseeltekeningen met studies van
honden, vogels en paarden.
Johanna ontwierp en vervaardigde
ook keramiek waarvan eveneens
enkele stuks in De Witte Duif wor
den getoond. Van haar zuster Hil
legonda Bottema (1913-1942) zijn
litho's, een aquarel en tekeningen
te zien, waaronder enkele mooie
naakten.
Het werk van Tjerk Bottema is heel
anders dan dat van zijn broer. Hij
is beïnvloed door de Bergense
School, maar verder moeilijk bij
een categorie schilders onder te
brengen. In de Witte Duif hangen
olieverven, pastels en andere wer
ken van zijn hand.
De verkooptentoonstelling in De
Witte Duif, aan de Havenstraat 15
in Katwijk aan Zee, wordt gehou
den op de zaterdagen 7, 14, 21 en
28 augustus, van 11.00 tot 13.00
uur en van 14.00 tot 16.00 uur.
Tijgerkop' van de hand
van Tjeerd Bottema.
Publiciteitsfoto
Groningen - De Groningse fotograaf Ewoud Broeksma heeft voor
een kalender en een expositie tal van Nederlandse mannelijke top
sporters, onder wie veel olympiërs, naakt gefotografeerd. Onder hen
zijn judoka Mark Huizinga, hockeyer Marten Eikelboom, baanwiel-
I
flensburg/anp/dpa - De Duitse
publieke televisiezender ZDF ver
filmt een roman van Maarten 't
Hart. De opnames voor de verfil
ming van 'De Zonnewijzer' vin
den plaats in de Noord-Duitse
steden Flensburg en Hamburg.
Het is de eerste keer dat een
boek van 't Hart in Duitsland
wordt verfilmd.
Het was hoofdrolspeelster Ma-
riele Millowitsch zelf die met
het idee voor de verfilming
kwam. Nadat de populaire
Duitse actrice het boek had ge
lezen, raakte ze direct enthousi
ast. Het kostte volgens haar nog
wel wat moeite om de War-
mondse schrijver te overtuigen
de rechten voor de verfilming te
verkopen.
renner Theo Bos en, op de foto hierboven, atleet Gregory Sedoc. De
foto's van de zestien sporters zijn vanaf morgen tot eind augustus in
Groningen te zien in fotogalerie Lichtzone.
Foto: ANP/Ewoud Broekema
I 1
De roman uit 2002 was eer
volg op 'De Kroongetuige'.'
lowitsch speelt in de 'krir
medie' de hoofdpersoon L<
Kuyper, die nadat haar
vriendin Roos aan een zd
steek overlijdt, in haar j
kruipt. Ze doet dat omdat1 1
heeft beloofd voor de katti
zorgen.
Het is de vierde roman e
Maarten 't Hart die wordt
filmd. Regisseur Ate de
verfilmde in 1981 'Een v°r
regenwulpen' en in 1989 b°^
de Zweed Jon Lindstromoi
Kroongetuige' naar het 'hl
doek. Producent Rob Houtl*:
op dit moment bezig meiva
verfilming van 't Harts rcair
'Het woeden der gehelede
reld'. g
rnr
aangevuld met topstukke^
andere periodes, die uit N(E
land worden overgevlogen^
Het Nederlands Instituut i^ei
me is een service-
voor wetenschappelijk ot0,
zoek en studie. Het ondersEin
onder meer Nederlandsele£
denten die zich willen va^
pen in bijvoorbeeld de ges*rc
denis van Rome. Het NIR P's
een grote bibliotheek enj^
denten en onderzoekers j-
nen tijdens hun verblijf in ó.i
in het instituut logeren. Zef®'
derlandse universiteiten^
twee ministeries besturer£e
NIR, 0i
Naast de Escher-tentoor
ling kent de jubleumviering
andere culturele activite'o;
zoals het project 'La Diva Bu
rosa' over de rol van de vi|®
in de Italiaanse theaterw^^j
en de wisselwerking tiigi
emotie en expressiviteit inn j
en muziek. Verder is er de!3!;
toonstelling 'Wonderland' r'a
het experimentele in heft.-
dendaagse Nederlands déai
beeldende kunst, fotog6^
mode-ontwerp, architectuieri
grafische vormgeving. I-C
De Escher-presentatie
plaats in Palazzo Caffarelli)a£
van de onderkomens van dis
geheten Kapitolijnse mp
Het werk blijft tot half janui
zien. 1 lc
0'.
rome/anp - De tot nu toe groot
ste overzichtstentoonstelling
rond de Nederlandse kunste
naar M.C. Escher wordt later dit
jaar gehouden in Italië. Het is
een van de activiteiten waar
mee het Nederlands Instituut in
Rome (NIR) zijn honderdjarig
bestaan viert.
De tentoonstelling, die ruim
honderd werken bevat, gaat op
21 oktober open in het Capitool
in de Italiaanse hoofdstad. Ko
ningin Beatrix verricht mogelijk
de opening.
Volgens samensteller Bert Tref
fers zijn er in Italië al verschil
lende kleine exposities rond Es
cher geweest. Nog niet eerder
zijn zoveel werken van de kun
stenaar, die in Italië een cultsta-
tus bezit, bijeengebracht. „En
dat nog wel in het Capitool. We
zijn erg blij dat de tentoonstel
ling in zo'n belangrijk gebouw
plaatsvindt", aldus de kunsthis
toricus.
Maurits Comelis Escher (1898-
1972) is een van 's werelds be
roemdste grafici. Hij woonde
en werkte in de jaren '20 en '30
in Italië. De kunstenaar maakte
vele reizen door het land en
legde vast wat hij zag in litho's
en schetsen. Volgens Treffers
gaat de tentoonstelling, 'Nell
'occhio di Escher' (gezien door
het oog van Escher) veel van
zijn Italiaanse periode bevatten,
door Peter Ouwerkerk
kinderdijk - Wilgentenen, mod
der, riet en klei; water, grassen,
es en populier - Drs. P. zou er een
prachtlied over kunnen schrij
ven. De natuur geeft, de mens
beleeft. Maar in het polderland
van de Alblasserwaard, langs de
Molenkade van Kinderdijk, tus
sen de 19 wereldvermaarde
windmolens - daar zijn de wil
gentenen en het riet de inspire
rende bestanddelen voor veer
tien beeldend kunstenaars, die
het gebied deze week een extra
dimensie zullen geven.
Gistermorgen begonnen veer
tien 'locatie-artiesten' uit acht
landen aan hun opdracht een
kunstwerk te scheppen uit de
natuurlijke materialen van de
Hollandse polder. Een van hen
is de Leidse kunstenares Ludy
Feijen. Zaterdag moeten de
werken klaar zijn. De noemer
is: 'Art Below Sea Level', kunst
op het drooggemalen land. Een
van de deelnemende kunste
Enkele van de molens in Kinderdijk, hier met de wieken in de rouwstand. Veertien beeldend kunstenaars
geven het gebied deze week een extra dimensie. Foto: ANP/Rob Kamminga
naars nam de titel zo letterlijk,
dat hij een duikerpak wilde
meenemen naar Kinderdijk.
De molens doen niet langer
dienst om de waterhuishouding
op peil te houden; moderne ge
malen hebben die taak overge
nomen. Maar molens behoren
wel tot het culturele erfgoed
van Nederland. En al komen er
jaarlijks 300.000 toeristen naar
de wieken wuiven - er mag best
wat meer specifieke aandacht
zijn. Ook voor de vraag: wat
doen we eigenlijk met dit ge
bied, hoe geven we het een
plaats in de toekomst? Het ant
woord is kunst. „De manifesta
tie dient een meerledig doel",
zegt Roel Teeuwen, met Henk
van Bennekum bestuurslid van
de organiserende stichting.
„Kunstenaars uit verschillende
culturen komen een week lang
samen en communiceren met
elkaar vanuit dezelfde op
dracht. Drie maanden lang kan
het publiek naar het resultaat
komen kijken. En door dit te
doen, krijgt het gebied vanzelf
weer meer aandacht van autori
teiten en plannenmakers", zegt
Teeuwen.
Er waren veertig aanmeldingen
voor dit voor Nederland unieke
project. Veertien kunstenaars
werden geselecteerd, die zich
afgelopen donderdag verzamel
den. Vrijdag leefden ze zich in
op de mogelijkheden. Ze kozen
een locatie langs de Molenkade,
dienden een plan in, bepaalden
het materiaal en installeerden
zich in het gebouw op de hoek,
het leegstaande partycentrum
Windkracht 4.
„Bij het Rode Kruis hebben we
veertien bedden gehuurd. De
catering is verzorgd, de kunste
naars kunnen direct na het ont
bijt naar hun werk. Lopend of
met de fiets", zegt Teeuwen.
Het riet is geleverd door een
plaatselijke rietboer, de wilgen
tenen zijn 'geïmporteerd' uit
Nieuw-Lekkerland, het overige
materiaal is rechtstreeks aan de
natuur onttrokken.
Voor sommige deelnemers is
het Molengebied een openba
ring. Zeker voor de buitenlan
ders. Teeuwen: „In landen als
Chili en Argentinië worden wel
vaker locatie-symposia gehou
den, maar nooit met dit soort
materiaal. Wat weet een Chi
leen nu van de buigzaamheid
van wilgentenen? Niets. Dus
het verrast hem."
Maar ook voor menige Neder
lander blijkt 'Kinderdijk'
vreemd. Zoals voor de Rotter
damse kunstenaar Jan Sparre-
boom, opgegroeid 'aan de over
kant' in Slikkerveer, maar nooit
eerder bij de molens geweest.
„En dan verbaast het gebied je
wel. Ik dacht eerlijk gezegd dat
het veel grootser zou zijn. Het is
ook wel weids, zo met die luch
ten, maar het is eigenlijk maar
één pad, met aan weerskanten
dan die molens. Die dichtbij
maar onaanraakbaar zijn."
„Klopt", zegt Teeuwen, „het is
eigenlijk maar primitief klein."
Het heeft Sparreboom kunnen
inspireren tot een soort opstan
digheid: „Onbegrijpelijk hoe ze
hier al die toeristen maar blij
ven in- en uitladen! Er is welge
teld één molen waar je in mag,
er staat één lullig souvenirswin
keltje... Daar moest ik dus iets
mee."
Hij besloot een omgekeerde, af
gezaagde wilg neer te zetten in
het landschap, en daar iets heel
intiems mee te doen. Hij kocht
een speculaasplankje van 9 eu
ro in de shop, zaagde een gleuf
in de dode bast, en bracht het
plankje erop aan. Zaterdagmid
dag vier uur, nog voor de offici
ële aftrap. Nu al klaar?
„Nou, nog niet helemaal. Er
kan nog wat groen tussen, wat
takken. Ik heb ook nog de tijd.
Maar toen ik er zaterdag mj/Vi
begon, heb ik al honderder|j:
vragen gehad van JapanneiLg
Duitsers en Amerikanen. W
ik mee bezig was? Het leidt
communicatie." Maar het &c
meest geïmponeerd is menj^
toch door de molens. Spanjdt
boom, beslist: „Ja, maar je t -
het nooit van de natuur."
Daarom - molens zijn vooral,
veertien (tien mannen, vier
vrouwen) geen verboden ul
beelding, maar het moet nii
eerste link zijn die de deelnt*
mers met het gebied legge
natuur staat voorop, de m
zijn het decor.
„Rembrandt van Rijn vond
lens toch ook al horizonve
lende objecten?" zegt Teeu
„Maar ze hebben natuurlij
een magische uitstraling,
horen terecht tot het cult
erfgoed. Maar de kunstena
moeten zich door het hele
bied laten inspireren."
'Art Below Sea Level', Bee
de kunstprojecten met m
alen uit de polder. Van 7
gustus tot 31 oktober. Te
zichtigen aan de Molendi
Kinderdijk.
