'Een cirkel bouwen is heel rustgevend'
;is,
Nieuw tenue voor reddingsbrigade
navraag
uit de archieven
ier
boven"
aangenaam
Noordwijk
colofon
lijk is het volop zomer in de Lage Landen en prompt gaat het
af. De media in België waarschuwen sporters om vanwege het
ozongehalte
/ie toch wil sporten, kan tussen 00
1 x en 20.00 uur
zt best gaan zwemmen geen grote in
spanningen te
hten. Hoe onverstandig is het om op zomerdagen te sporten?
p^ag bij Leiderdorper HENK VAN DRIEL, atletiektrainer, conditie-
1 rir bij hockeyvereniging Alecto en sportmasseur in opleiding.
>us
'^ving bij onze zuiderbu-
omer
overdreven, zo'n waar
door Saskia Buitelaar
Wie deze dagen in de Katwijkse
branding hulp nodig heeft, hoeft
niet lang het strand af te speuren.
De medewerkers van de Katwijkse
Reddings Brigade (KRB) dragen
sinds kort allemaal hetzelfde opval
lende T-shirt: rood met gele opdruk.
Heel herkenbaar en een leuk ge
zicht, vindt KRB-woordvoerder Wim
ik vind dat je niet ge-
)ekunt waarschuwen voor
eevaren van sporten in de
^?In Nederland moet je
Heer moeite doen om
*eriformatie te komen. Dat
~erijvoorbeeld met behulp
31 ëletekst."
can een sporter in de
=r overkomen?
van ozon en smog zorgt
ispanning in de hitte
zoveel vochtverlies, dat
iet meer valt te compen-
Ook gaat de hartslag omhoog om het lichaam koel te hou-
Drinken is van het allergrootste belang. De weegschaal is een
hulpmiddel. Als het lichaamsgewicht na de inspanning een
f meer is afgenomen, kun je al in de problemen komen. Dan
e al een liter vocht kwijtgeraakt."
esteek, warmtestuwing, oververhitting, heeft u ooit iets der-
Jtfs aan den lijve ondervonden?
gelukkig niet. Ik tref extra maatregelen, want kaalhoofdigen
ik moeten zeker een pet opzetten. Bovendien ben ik niet zo'n
^rloper. Met dit weer ga ik liever fietsen."
kunnen fanatieke sporters op het heetst van de dag uitrich-
B
nig. Het beste is om te wachten tot het koeler is. Wie toch wat
zwegen, kan het best gaan zwemmen."
u de conditietraining voor hockeyers aan als het zo heet is?
r-iet tijdstip van de training heb ik geen invloed. Wel las ik ex-
?Üstpauzes in en pas ik de intensiteit van de oefeningen aan."
u medelijden met de deelnemers aan de Olympische Spe-
~'<2 straks in Athene topprestaties moeten leveren in de hitte?
voordeel voor de sporters en de organisatie is dat zij het pro-
1 zien aankomen. Zo begint de marathon al extreem vroeg op
g. Atleet Kamiel Maase ziet desondanks af van die afstand,
it een marathon in de hitte zijn carrière en zelfs zijn gezond-
ican schaden."
Kroon. Dat het rood een beetje
vloekt bij de oranje reddingsboten is
jammer. Maar de keuze voor deze
kleur is logisch, aangezien de lande
lijke reddingsbrigade een kledinglijn
heeft ontwikkeld in het rood. De
Katwijkse shirts zijn niet officieel.
„Want daar hangt een fors prijs
kaartje aan. Wij hebben ze via spon
soring gekregen."
De Noordwijkse Reddingsbrigade
overweegt over drie of vier jaar over
te stappen op het officiële rood
kleurige tenue. Tot die tijd dragen
ze de witte shirts met opdruk af, die
juist twee jaar geleden zijn aange
schaft.
Voor de komende mooie strandda-
gen waarschuwt de KRB badgasten
voor de kleine gemotoriseerde mo
torbootjes die momenteel populair
zijn. De bootjes worden vaak be
stuurd door een groepje jeugdige
bestuurders die soms roekeloos tus
sen de zwemmers door varen of
vlak voor de kant voor anker liggen.
Kroon: „De strandpolitie ziet er te
genwoordig streng op toe dat ze
buiten het zwemgebied blijven.
Maar we kunnen niet verhinderen
dat ze daar toch komen." Oppassen
dus, luidt het advies.
Tim Brouwer de Koning
archieffoto: Henk Bouwman
Ineke Vogel met een kistje schelpen bij haar cirkel in wording. „Of het een vorm van meditatie is? Rustgevend is het wel. Ik vind het prettig om te doen. Het maakt me leeg. Ik verlies elk gevoel voor tijd."
Foto: Hielco Kuipers
Ineke Vogel over het belang van rituelen
Boeddhistische monniken doen het
ook: zandkorrel voor zandkorrel leg
gen ze een metersgrote 'mandala' op
de vloer. Als de spirituele cirkel na we
ken af is, vernietigen de makers het
werk weer. In de Hooglandse Kerk
speelde zich afgelopen week iets ver
gelijkbaars af.
Omstanders blijven op eerbiedige
afstand. „Ik heb weinig tijd om te
pfaten", meldt een streng bord langs
de zijlijn. Daarachter is Ineke Vogel
in stille concentratie bezig met zand,
schelpen en dennenappels. De cirkel
die zich op een reusachtig papier
vormt, is doortrokken van lijnen en
patronen.
Zoals de vernietiging van de rituele
cirkel bij Tibetaanse monniken deel
is van de ceremonie, zo haalde Vogel
zaterdag ook de bezem door haar ei
gen werk. „Dat is deel van het ma
ken. Het voelt anders als je weet dat
het weer wordt vernietigd. Intenser."
"Wat betekent het?' is de meest voor
komende vraag van omstanders die
de concentratie van de cirkellegger
durven te doorbreken. „Ik ben geen
boeddhist, en dit is geen mandala",
zegt Vogel al meteen. „Een omstan
der dacht dat het betekende dat de
wereld één is. Maar wat daar ligt,
heeft voor mij geen betekenis. Tege
lijkertijd ontroert het me terwijl het
groeit. De cirkels maken ook veel in
druk op omstanders. Iemand zei:
wat gek dat het niet symmetrisch is.
Een ander kreeg het gevoel dat het
een landschap was. Sommigen ver
geten de tijd en kijken dan verbaasd
op hun horloge. Anderen hebben er
niks mee en lopen er straal voorbij."
Is het cirkel bouwen dan een vorm
van meditatie? „Rustgevend is het
wel. Ik vind het prettig om te doen.
Het maakt me leeg. Nou je het zo
vraagt: waar denk ik eigenlijk aan
zo'n hele dag? Aan weinig, geloof ik.
Ik verlies elk gevoel voor tijd."
Het bouwen van de cirkel is mis
schien het best te omschrijven als
een modern ritueel. Iets waar de
ontkerkelijkte Westerling blijkbaar
naar snakt: Vogel probeert dan ook
een eigen praktijk op te zetten waar
bij ze - raison van veertig euro per
uur - klanten helpt een modem ritu
eel te ontwerpen voor geboorte,
dood, huwelijk of zelfs scheiding.
Kunnen we dan niets meer zelf?
„Dat valt wel mee. Maar veel ritue
len zijn weggevallen in de afgelopen
honderd jaar. Daardoor krijg je een
vervlakking. Het verbaast me hoe blij
mensen ermee zijn als ze een bijzon
der moment weer kunnen markeren.
Ik kwam laatst iemand tegen wiens
vader vijf jaar geleden was overleden
en alsnog een ritueel wilde doen.
Want ze zei: het blijft aan me trek
ken, ik heb het niet meer, ik word er
zo moe van. Door iets intenser te
vieren met een ritueel sta je stil bij
een verandering in je leven, en daar
na is het klaar. Steeds minder men
sen dopen hun kind in de kerk, maar
willen toch uiting geven aan de bij
zondere gebeurtenis."
Ook een scheiding - waar traditio
neel geen rituele vorm voor bestaat -
kan door een eigentijdse rituelenma-
ker worden gemarkeerd. Met z'n
tweeën of alleen. „Belangrijk is wel
dat er getuigen bij zijn. Een vrouw
die ging scheiden, had vriendinnen
uitgenodigd. In hun bijzijn stapte ze
uit een oude cirkel in een nieuwe
om de overgang te markeren. Het
moet een moment zijn waar je naar
toe leeft en het gekke is: zelfs bij een
scheidingsritueel is het iets prach
tigs. Het geeft een intens gevoel. Je
telt de dagen af en als het zover is,
gaat het om meer dan alleen het uit/
spreken van woorden. Ook belang
rijk: eten en drinken achteraf. Dat i».
belangrijk om aan te geven dat het
leven weer verder gaat."
Silvan Schoonhoven
Ie bereiken op 071-5146491
De oudste vermelding
van de plaats die tegen
woordig Noordwijk heet,
dateert uit het jaar 889.
In een Latijnse oorkonde
uit dat jaar wordt onder
andere gesproken over
een bos en een stuk land
in locis Nordcha et Os-
prehtashem nominatis
'in de plaatsen die
Noordga en Osprechtes-
hem genoemd worden'.
Welke plaats er met Os-
prechteshem wordt be
doeld, weten we niet,
maar dat Noordga de
plaats is die tegenwoor
dig Noordwijk heet,
daarover is iedereen het
eens. Andere oude spel
lingen voor dezelfde
plaats zijn onder andere
Northa, Nortga en North-
go.
Uit deze en andere ver
meldingen blijkt dat
Noordwijk oorspronke
lijk dus een andere naam
had dan tegenwoordig,
namelijk Nortga of Nort-
go. Het eerste deel van
deze naam bestaat uit
het Oudnederlandse
woord nort 'noord-,
noordelijk gelegen' en
waarschijnlijk bedoelde
men daarmee 'ten noor
den van de Rijn gelegen'.
Het laatste deel ga, go be
tekent 'woongebied' en
komt bijvoorbeeld ook
voor in de benaming Het
Gooi voor de streek ten
noorden van Hilversum,
in Friese plaatsnamen als
Abbega, Wolvega en Sint-
Nicolaasga en in Gro
ningse streeknamen als
Fivelingo en Hunsingo.
De plaatsnaam Nortga of
Nortgo betekende dus
waarschijnlijk 'ten noor
den van de Rijn gelegen
woongebied'.
Hoe is dit Nortga of Nort
go nu tot Noordwijk ge
worden? Tegen het einde
van de twaalfde eeuw
zien we in verschillende
teksten dat in het tweede
deel van de naam -ga of -
go veranderd is in -ge of -
ke en dat er vervolgens
een -e- of een -i- tussen
het eerste en het tweede
deel van de naam ver
schijnt. Nortga, Nortgo
wordt dus eerste Nortge,
Nortke en daarna Nortege
Norteke. In de loop van
de dertiende eeuw vin
den we de vormen Nort
ga en Nortgo alleen nog
maar in het Latijn, in Ne
derlandse teksten wordt
de naam onder meer ge
schreven als Noortghe,
Nortke, Norteke en Norti-
ke. In deze vormen kon
de laatste -evervolgens
helemaal wegvallen en zo
ontstonden vormen als
Noortich, Nortich en Nor
tic.
Een paar keer vinden we
in die tijd ook vormen als
Nordeke, Nordicke, Nort-
dijc en Nortdike. Dit zijn
vormen die zijn ontstaan
door herinterpretatie. De
plaatsnaam was namelijk
in de loop van de tijd zo
veranderd dat men niet
meer precies wist uit wel
ke delen hij nu eigenlijk
bestond en sommige
mensen dachten dus dat
het tweede deel van de
plaatsnaam die werd uit
gesproken als Nortek het
woord dijc 'dijk' was en
dat schreven ze ook op.
Misschien kwam dat ook
wel doordat er in Zee
land een plaats was die
echt Noorddijk heette en
die ook vaak vermeld
werd in de teksten uit die
tijd.
Dat het uiteindelijk niet
Noorddijk maar Noord
wijk is geworden, is ook
een geval van herinter
pretatie. Omdat de naam
van buurgemeente Kat
wijk in het plaatselijke
dialect werd (en wordt)
uitgesproken als Kattek,
dacht men dat bij Nortek
wel iets soortgelijks aan
de hand zou zijn. Men
paste dus de schrijfwijze
van de plaatsnaam aan
aan de naam Katwijk en
zo ontstonden vormen
als Noertwijck en
Noirtwijck, waarin de -
oe- en de -oi- gebruikelij
ke spellingen zijn voor de
-00-. Dit begon geleide
lijk in de tweede helft van
de vijftiende eeuw, maar
nam in de loop van de
tijd meer en meer toe,
totdat er halverwege de
zestiende eeuw bijna al
leen nog maar vormen
met -wijck gevonden
worden. Opvallend is
trouwens dat de naam
van het naburige Noord-
wijkerhout dan nog jaren
lang als Noirtigherhout
wordt geschreven, terwijl
voor Noordwijk de spel
ling met - wijck allang is
ingeburgerd; pas rond
1670 komen we voor het
eerst de vorm Noortwijc-
kerhout tegen.
Vanaf het einde van de
zestiende eeuw werd de
plaatsnaam dus meestal
als Noortivijck geschre
ven, hoewel we een en
kele keer nog oude spel
lingen als Noirtich en
Noortich tegenkomen. In
de achttiende eeuw kreeg
de naam van de gemeen
te uiteindelijk de vorm
die hij ook nu nog heeft:
Noordwijk. Wat beteke
nis betreft, verschilt de
naam Noordwijk overi
gens niet zoveel van de
oorspronkelijke naam
Nortga of Nortgo. Het
woord wijk is namelijk
ontleend aan het Latijnse
woord vicus dat 'woon
plaats, buurt' betekent.
Hoe de naam van hun
woonplaats officieel ook
geschreven mag worden,
de echte Noordwijkers
spreken hem nog altijd
hetzelfde uit als hun
voorouders in de twaalf
de en dertiende eeuw,
namelijk als Noortek.
Reacties en tips voor deze
rubriek kunt u sturen
naar de redactie van deze
krant. Postbus 54, 2300
AB Leiden, onder vermel
ding van de rubrieks
naam 'Aangenaam'. E-
mailen naar de auteur
kan ook: schoon-
heim@inl.nl
Tanneke Schoonheim
1979, donderdag 2 augustus
)cVrGEEST - Spanning bij de brandspuitwedstrijden tijdens het
;c*rfestijn dat de SJJO gisteren organiseerde in Oegstgeest. Hoe-
t0Snder leiding van een ervaren spuitgast zijn deze kinderen toch
ieVat beduusd bij zoveel watergeweld.
1 c archief Leidsch Dagblad
ïei
;r o's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
Vising 2,50 (afdruk van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer
>6 t.n,v. HDC Media b.v., Postbus 2,1800 AA Alkmaar, onder vermelding van
«5ch Dagblad, ANNO d.d(datum van plaatsing) of door contante betaling aan
ieballe van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Lelden. U krijgt de foto
binnen drie weken thuisgestuurd.
Leidsch Dagblad
Directie: B.M Essenberg
d< E-mail: directie.hdcuz@hdc.nl
;k
h
^Hoofdredactie: Jan Geert Majoor,
d Adriaan Brandenburg
rd E-mail: redactie.ld@hdc.nl
m
KANTOOR
reltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
jt]res: Postbus 54,2300 AB Leiden,
lie fax 071-5 356 415
tntie fax 071-5 356 325
iberichten fax 023-5 '5° 567
j^TENTl EVERKOOP
0 jenties m.b.t.:
s 072-6813661
rend goed: 023-5150 543
lefeel: 075-6813677
il()e detailhandel: 071-5 356 300
epebumaus kunnen contact opnemen
e/75-68i 3636
f170 (gratis)
I 072 - 5196800
dflEMENTEN
litbetallng (acceptgiro)
2o,20 (alleen aut. ine)
156,70 p/j €216,90
lees die ons een machtiging verstrekken
«automatisch afschrijven van het
jementsgeld ontvangen €0,50 korting
taling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr: 07.30-17.00 uur; za: 08.00-13.00 uur
(als op zaterdag voor 12.00 uur wordt gebeld,
wordt de krant dezelfde dag nabezorgd. Wie
tussen 12.00 en 13.00 uur belt, ontvangt de
krant op maandag.)
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV Is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar.
I) 1954, Maandag 2 Augustus
ERDAM/LEIDEN - Zaterdag en Zondag werden de nationale
ioenschappen op de Bosbaan in Amsterdam verroeid, waarbij te-
werd beslist wie Nederland zullen vertegenwoordigen bij de a.s.
jese kampioenschappen, eveneens te houden op de Bosbaan. De
•ioenschappen kenden maar liefst drie glorieuze Leidse overwin-
n. Voor de eerste Leidse overwinning zorgde Njord in een goed bij
YS zittende vier met stuurman. Zowel Zaterdag als Zondag finish-
met een bootlengte voorsprong als eerste. Bij de dames zorgde
iet uit Leiden voor het tweede kampioenschap in het nummer Da-
ubbel vier. Met de tijd van 3.40.5 waren zij 3 seconden sneller
Villem III die tweede aankwam. Na de overwinning in Kopenha-
an verleden jaar is de Oude Vier van „die Leythe" bij elkaar en in
ng gebleven. Dat zij aan haar internationaal formaat weinig inge-
heeft, is wel bewezen uit het feit, dat zij dit seizoen op alle wed
en ongeslagen is gebleven.
