KUNST CULTUUR
Vlaamse meesters in zomers Leiden
Schrijver wil Bush met vliegende cd's vermoorden
m
'Madame Jeanette': een grote hit in Amsterdam
R5
Plan voor
centrum
masterclass
Kunst om te voelen
Mojo stopt
met jazz
in Afrika
Belgisch
filmdebuut
De Waal
Expositie van Belgische Scholen in Galerie Van der Vlist
Muziekrechten:
Roll over Elvis
vrijdag 30 juli 2oo4
i
-
i fan tutte'
alzburg
irg - De zangers Thomas
a lit Engeland en Helen
h uit de Verenigde Staten
de rollen van Don Alfon-
lespina in 'Cosi fan tutte'
ozajrt tijdens het Salzburg
il. Philippe Jordan is diri-
h in deze opera die van-
o e première beleeft. Het
C irg Festival is een van de
dste festivals ter wereld.
j?[ ;eboortestad van Mozart
n tot 31 augustus tal van
ten, opera's en drama's
nfrd
voor
:e filmmuziek
l^DAM - Loek Dikker krijgt
ïgustus, tijdens het film-
in het Italiaanse Ravello,
,0 s voor de beste Europese
h uziek 2003 voor zijn
va track van de film 'Rosen-
van Margarethe von
De muziek van de film is
Wft Radio Filharmonisch
onder leiding van Jaap
reden opgenomen. Loek
reisde sinds 1970 als
nponist en pianist met
iterland Ensemble de
ia over. Sinds 1981 compo-
ïij muziek voor films van
^anderen Paul Verhoeven
irde Man).
i's Indië
hternet
- Alle Nederlands-Indi
go's van het Prentenka-
n Leiden zijn vanaf begin
us op www.geheugen-
viperland.nl te zien. De col-
levat 4500 foto's die be-
ig hebben op de voorma-
onie in de negentiende
l het begin van de twin-
;rfeuw, toen professionele
jfen opnames van de
'^uiteenlopende onder-
gi maakten. De collectie
jt Prentenkabinet is op dit
4 een van de oudste ver-
igen van Nederland.
amsterdjlm/anp - 'Madame
Jeanette', de nieuwe film van
regisseuse Paula van der O est,
is een groot succes in de Am
sterdamse bioscoop Het Ketel
huis. De afgelopen week trok de
Surinaamse romantische ko
medie uitverkochte zalen. De
film zal daarom nog zeker tot
eind augustus in de bioscoop te
zien zijn. Van der Oest meldde
dat er ook aanbiedingen liggen
om 'Madame Jeanette' de ko
apeldoorn/gpd - Het complex
van Radio Kootwijk bij Apel
doorn is een ideale plek om een
centrum voor muzikale master-
classes in te richten. Directeur
Arthur van Dijk van het Natio
naal Jeugd Orkest (NJO) heeft
daarvoor een plan gemaakt.
Volgens Van Dijk bieden het
hoofd- en de bijgebouwen van
het voormalige zenderstation
een uitstekende mogelijkheid
voor zo'n centrum. „In de bij
gebouwen kunnen hotelfacili
teiten en repetitieruimten wor
den ingericht. Het hoofdge
bouw - de kathedraal- is een
prachtige locatie voor concer
ten", aldus Van Dijk.
Op verzoek van de gemeente
Apeldoorn heeft Van Dijk een
plan gemaakt waarvan zowel
jeugdig talent van de conserva
toria als gevorderde amateur
musici kunnen profiteren. „In
de weekeinden en in de vakan
ties kunnen er bijvoorbeeld
jeugdorkesten repeteren. De
jongeren kunnen dan in een
hotel logeren dat in de bijge
bouwen zou moeten worden
gerealiseerd. Buiten de vakan
tieperiode kunnen er dan mas-
terclasses worden gegeven voor
gevorderde amateurs. Ik denk
daar daar niet alleen in Neder
land, maar zeker ook in het bui
tenland veel belangstelling voor
is."
Volgens Van Dijk is er zeker een
markt voor masterclasses voor
amateurs. „Je ziet dat er steeds
meer belangstelling komt voor
culturele reizen en culturele zo
mervakanties. Daar zou dit ini
tiatief prima in passen."
mende weken in Den Haag en
Rotterdam te vertonen.
„Het Ketelhuis transformeert
elke avond tot multicultipa-
leis", glundert de filmmaakster.
„Ik ben een aantal keer wezen
kijken: ik heb nog nooit zoveel
plezier beleefd aan de reacties
die een film van mij teweeg
brengt bij het publiek."
In 'Madame Jeanette' - opge
nomen in de Bijlmer - spelen
Surinaamse acteurs. De film
vertelt het liefdesverhaal van de
Hindoestaanse Bibi en de Cre
oolse Ted. Marktkoopman Ted
hoopt door te breken met zijn
band, maar gaat met een ver
keerde manager in zee en be
landt in de gevangenis. Bibi
moet het dan zelf zien te rooien
en besluit op de markt in de
Bijlmer Surinaamse hapjes te
verkopen.
Dit loopt zo goed dat zij tot zijn
grote ongenoegen succesvoller
is geworden dan hij, als hij
wordt vrijgelaten.
Hoewel geen enkele Neder
landse distributeur de film wil
de aankopen, heeft 'Madame
Jeanette' volgens Van der Oest
„voor de Surinaamse gemeen
schap dezelfde potentie als
'Shouf Shouf Habibi!' had voor
de Marokkaanse. De Surinaam
se Nederlanders hebben heel
lang moeten wachten op een
film als deze die zich speciaal
op hen richt."
Van der Oest, die vorig jaar
werd genomineerd voor een
Oscar voor haar romantische
komedie 'Zus zo', wilde met
de film eens een andere kant la
athene - Een blinde vrouw laat haar handen glijden over een kopie van het beeld van Hermes, in het Touch Museum in Athene. Het museum, waar blinden kunst kunnen
voelen, werd geopend in 1984. In 1999 werd het gesloten na een aardbeving en, na een renovatie, in maart jongstleden weer heropend. Het museum in Athene is een van
de vijf musea in de wereld waar blinden kunst mogen aanraken. Foto: Reuters/John Kolesidis
1 concert
>0115
dam - De Amerikaanse
aroon5 geeft op 31 ok-
extra concert in de
;en Music Hall in Am-
Op 23 oktober is de
ik al te zien in 013 in
3eg. Maroon5 heeft op dit
nt een top 10 hitsingle
iunis Love'.
den haag/gpd - Aan de stapel boeken waarin stelling wordt geno
men tegen de Amerikaanse president George W. Bush lijkt geen
einde te komen. Medio augustus, een paar weken voor de Republi
keinse Conventie, verschijnt de roman 'Checkpoint' van Nicholson
Baker, waarin het plan geopperd om president Bush te doden. Uit
gever Alfred A. Knopf verwacht dat het boek net zo'n succes zal
worden als de omstreden anti-Bush documentaire 'Fahrenheit
9/11' van Michael Moore. De eerste oplage verschijnt in 100.000
exemplaren.
In Bakers 115 pagina's tellende novelle praten twee voormalige
high school-vrienden over wat zij vinden van de verderfelijke Ame
rikaanse politiek. Ben en Jay huren een kamer in een hotel in Was
hington, eten een zak bagels leeg en praten in een cassetterecor
der. Jay zegt dat hij de president wil vermoorden. Hij noemt Bush
een ongekozen, dronken olieboer, die het Witte Huis heeft ge
kraakt. En zijn vice-president Cheney en defensieminister Rums
feld zijn 'zombies'. Jay wil de president ombrengen met radiogra
fisch bestuurbare vliegende zagen, een soort cd's, maar dan vlijm
scherp. Ben probeert Jay het moordplan uit het hoofd te praten,
maar raakt gaandeweg ook enthousiast.
De Amerikaanse wet verbiedt het uiten van bedreigingen tegen de
president. Maar over het algemeen zijn dit soort uitingen in fictie
beschermd door het First Amendment, het eerste artikel uit de
grondwet dat vrijheid van meningsuiting garandeert.
„Ik heb 'Checkpoint' geschreven omdat veel mensen een soort
machteloze woede voelden toen president Bush ons land in een
oorlog met Irak stortte", verklaart Baker. „Ik wilde die woede van
gen in een verhaal. Hoe reageer je op iets waarvan je zeker weet
dat het absoluut verkeerd is? Hoe voorkom je dat zo'n besluit van
de president je helemaal gek maakt?" De schrijver benadrukt dat
zijn novelle een pleidooi is tegen geweld.
Baker (1957) schreef eerder onorthodoxe verhalen. De bestseller
Vox' bestaat geheel uit een erotische conversatie per telefoon. De
Nederlandse uitgeverij Atlas publiceert op 10 augustus tegelijk met
de oorspronkelijke Amerikaanse uitgave de vertaling van 'Check
point'.
ten zien van de Surinaamse ge
meenschap. „Het enige beeld
dat je in de media altijd ziet, is
dat van de Bijlmer als buurt
waar al het uitschot van de stad
bij elkaar zit. Terwijl de Bijlmer
zoveel prachtige, kleurrijke tra
dities herbergt. Dat stukje Zuid-
Amerika in Amsterdam kennen
maar heel weinig mensen die er
geen deel van uitmaken."
De NPS zendt 'Madame Jeanet
te' dit najaar op televisie uit.
kaapstad/delft/anp - Concert
organisator Mojo trekt zijn han
den af van de Zuid-Afrikaanse
editie van het North Sea Jazz
Festival. De samenwerking met
de Zuid-Afrikaanse partner is
verbroken. Onder een andere
naam gaat het jazzfestival in
Kaapstad volgend jaar wel ge
woon door.
North Sea Jazz Festival Cape
Town heeft vijf keer plaatsge
had. Dit jaar kwamen nog
30.000 mensen naar het mu
ziekevenement. De Nederland
se editie van North Sea Jazz is
volgend jaar voor de laatste
keer in Den Haag. Het festival
verhuist daama naar Rotter
dam.
Festivaldirecteur T. van den
Hoek zegt dat het contract met
het zusterfesrival is afgelopen,
evenals de Nederlandse subsi
die voor het evenement. Het
festival blijft wel gebruik maken
van het concept en Nederland
se musici, legde hij uit.
Mojo is van plan om in het bui
tenland vergelijkbare jazzeven-
ementen te gaan organiseren.
Een eerdere poging om in Katar
een editie van North Sea Jazz te
houden, mislukte.
amsterdam/anp - De Neder
landse scenarist Simon de Waal
maakt binnenkort zijn Belgi
sche debuutfilm. Voor de Belgi
sche producent MMG gaat hij
het script schrijven van 'Naakte
zielen', de filmbewerking van
het boek van de Belgische thril
lerschrijver Luc Deflo.
Het is de eerste keer dat de Ne
derlandse schrijver een scena
rio schrijft voor een buitenland
se filmproductie. 'Naakte zie
len' vertelt over een seriemoor
denaar die rondwaart in een
kleine Belgische gemeenschap.
Luc Deflo is de best verkopende
thrillerauteur in Vlaanderen.
'De opnames van 'Naakte zie
len' zijn eind 2005.
OPINIE
d van Kaam
- Bart Wouters runt een
ndel in Brasschaat, net
grens met België. Daar,
Ie rook van Antwerpen,
it hij het jaar rond
meesters uit de 19de en
iste eeuw. Doorgaans
[e Hollanders voor wie het
istingtechnische redenen
:ven is in de bosrijke en-
ie in de verte wel wat
:ft van Wassenaar. Nu,
verandering, heeft Wou-
rtig van zijn schilderijen
:ransportbus geladen en
rdwaarts mee getrok-
h. fc komende drie weken zijn
er, ken te zijn zien (en te
Fh galerie Van der Vlist op
arj'we Rijn in Leiden.
G.Ê
et Ie en waarom van die
Ja%idige verhuizing gaat
verandering nu eens
Jaieteen over geld.Al ver-
k er niet één, dan nog
jer gewoon aardigheid in
Jee vertegenwoordigers
pi verschillende Belgische
in onder de aandacht van
°^derlandse publiek te
pgin", zegt Wouters in sap-
Wis. „Deze impressio-
zijn namelijk, in vergelij-
1 ^let hun tijdgenoten uit
1 land, Frankrijk en Duits-
amehjk onderbelicht ge-
t. Maar hun werk is zeker
®"tnder van kwaliteit, zoals
1 wel ziet."
ir™]zaak van de relatieve on-
llheid van schilders als
1 Crehay (1845-1937), Le-
Iderenne (1864-1921),
teys (1815-1869) en Emi-
ÏUgHet (1851-1910) wijt
Gerard Crehay (1845 -1937) - Landschap. 78 x 100 cm, olieverf op doek. Publiciteitsfoto
Wouters aan het culturele kli
maat in België. „We hinken ten
opzichte van de Fransen en de
Hollanders wat achterop. De
musea hier zijn heel traditio
neel in hun aankopen en met
het inrichten van hun exposi
ties. Liever dertig werken van
James Ensor in huis dan een
breed scala. Liever tien succes
volle exposities van hem dan
een gevarieerd aanbod. De rest
kreeg gewoon geen kans. Op
die manier bleven de vertegen
woordigers van de Antwerpse
en Brusselse School en die van
Tervuren en St. Martens in de
schaduw. Of raakten helemaal
in de vergetelheid. Waar ieder
een de schilders van Barbizon
kent. Of die van de Haagse
School. Of hier in de omgeving,
die van de Leidse."
Dat heeft ook zijn voordelen,
weet Wouters. „Inderdaad, de
Vlamingen zijn nog te krijgen
en ze zijn nog betaalbaar. Fran
se impressionisten als Matisse,
Renoir en Seurat zijn, als je ze
al kunt vinden, volstrekt onbe
taalbaar geworden. Haagse
School idem dito. De prijzen
van de kleine Vlaamse meesters
liggen tussen de 2000 en 15.000
euro. Dat mag je toch redelijk
noemen, niet? Zeker als je het
afeet tegen de kwaliteit."
Gaat het toch nog over geld.
„Van ondergeschikt belang",
zegt Willem van Scheijndel op
zijn beurt. De Leidse kunst
schilder is er mede verantwoor
delijk voor dat Wouters met zijn
schilderijen naar de Nieuwe
Rijn is gekomen. „Ik exposeer
met mijn werk wel eens bij hem
in Brasschaat. Zo is het contact
ontstaan. Het leek ons leuk om
hier, waar altijd hedendaagse
kunst hangt, nu eens iets totaal
anders te laten zien. Tuurlijk
weten we dat het zomer is en
dat veel mensen op vakantie
zijn. Maar onze vaste klandizie
komt zeker kijken en er lopen
genoeg toeristen en dagjesmen
sen over de markt bij wie deze
expositie de belangstelling zal
opwekken. Kijk toch eens naar
dit landschap. Prachtig toch.
Dat licht, dat verstilde, dat mys
terieuze, die boer daar. Pure
poëzie. Je vraagt je af om hoe
laat hij het heeft gemaakt.''
„Om zes uur", zegt Bart Wou
ters droog. Ochtend in de
Kempen'. Van Prosper de Wit."
Vlaamse Meesters in Leiden -
1 t/m 22 augustus. Galerie Van
der Vlist, Nieuwe Rijn 26 Lei
den. Openingstijden: woe t/m
za 10 - 17 uur, zo 13-17 uur.
Het auteursrecht op de hit
'That's all right' van Elvis Pres
ley vervalt op 1 januari 2005. In
Europa geldt voor copyright op
muziek 50 jaar. Daama is ieder
een vrij die muziek te gebruiken
zonder auteursrecht te betalen.
Maar... is dat ook zo?
Het auteursrecht op muziek is
geldig tot 70 jaar na de dood
van de langstlevende maker.
Arthur 'Big Boy' Cmdup, de
componist van 'That's all right',
overleed in maart 1974, wat be
tekent dat het auteursrecht op
het liedje pas over 40 jaar ver
loopt.
Het gekke is echter dat het na
burig recht, het eigendoms
recht van de platenmaatschap
pij op de opname en het eigen
dom van de artiest op zijn uit
voering wel na 50 jaar komt te
vervallen. En wel 50 jaar na de
eerste publikatie van een opna
me. Voor het liedje 'That's all
right' zal dus nog 40 jaar moe
ten Worden betaald, maar de
opname van Elvis kan als het
auteursrecht betaald wordt
zonder verdere toestemming
van de familie Presley of de
oorspronkelijke platenmaat
schappij worden gebruikt.
Sterker nog: de enige die voor
het gebruik van de opname
moet blijven betalen is waar
schijnlijk diezelfde oorspronke
lijke platenmaatschappij aange
zien vrijwel alle maatschappij
en artiesten eeuwigdurend en
voor de hele wereld aan zich
binden; dat geldt dan dus ook
voor de royalty-verplichting.
Het Disney-concem gaat daar
overigens het verste in door het
territorium niet op de wereld
maar op het universum te be
palen, maar dit terzijde.
De vraag is of dit verschil tus
sen auteurs- en naburig recht
billijk is. Volgens de huidige re
gels zou een artiest zijn naburi
ge rechten immers nog tijdens
zijn leven kunnen verliezen.
(Artiesten als Britney Spears,
Justin Timberlake, Jim, Jam ai,
maar ook bijvoorbeeld Michael
Jackson, Stevie Wonder en de
nog levende Beatles hebben op
een vrij jonge leeftijd hun eerste
opnames gemaakt en zouden
best 50 jaar na die opnamen
nog in leven kunnen zijn.) Dat
geldt niet alleen voor het recht
van een artiest op een vergoe
ding, maar ook voor zijn recht
om op te treden tegen vermin
kingen van zijn werk.
Dat de duur van intellectuele
eigendomsrechten beperkt is, is
niet meer dan billijk. Er is geen
enkele reden om geruime tijd
na de dood van een kunstenaar
en waarschijnlijk zelfs van zijn
directe erven nog steeds beper
kingen te stellen aan het ge
bruik van zijn werk. Vanaf een
bepaald moment moet elk werk
dat van blijvend belang is ook
letterlijk tot de algemene cul
tuur behoren. Zeker in de hui
dige informatiemaatschappij.
Of je een artiest al tijdens zijn
leven elke controle over zijn ei
gen werk mag ontnemen is
echter twijfelachtig. Er is dan
ook veel voor te zeggen de Eu
ropese wetgeving op dit punt
aan te passen en diverse belan
genorganisaties zijn aan ook al
enige tijd bezig dat voor elkaar
te krijgen.
Voorlopig kunnen we ons ech
ter opmaken voor een onver
mijdelijke serie Elvis-remixen in
de Top 40. Wellicht dat Elvis
zich zal omdraaien in zijn graf,
maar hij heeft het ten minste
niet hoeven meemaken.
Erwin Angad-Gaur
Erwin Angad-Gaur is secretaris van de
muzikantenvakbond Ntb, Kunst en
Cultuurwetenschapper en zanger,
componist/tekstschrijver van de band
Radjinder.
