'Goede hoop over
plannen Oostvliet'
Noodzaak bedrijventerrein langs A44 onvoldoende aangetoond
Hartebrugkerk broeinest van samenzwering?
'Legatum Stolpianum' was Nobelprijs van achttiende eeuw
Goedemorgen
Wat een krant.
REGIO
Wetenschappelijke prijs wordt na 250 jaar nog steeds toegekend
Leidse kwesties
Spontane donatie blijkt boete
Gemeente Leiden ziet uitspraak als overwinning
Lees nu Leidsch Dagblad
in de ochtend en ontvang
de eerste 2 weken gratis!
LEIDEN
door Robbert Minkhorst
leiden - Een bedrijventerrein past niet in de
Oostvlietpolder. Dat is het voorlopige oordeel
van de Raad van State. Het hoogste rechtscol
lege van het land komt in een volgende pro
cedure nog terug op het industriepark.
De Raad van State heeft maandag dat deel
van het streekplan van de provincie Zuid-
Holland dat over de Oostvlietpolder gaat, ver
nietigd. De rode (bebouwings) contour die om
de polder was getrokken komt daardoor te
vervallen. Die contour maakte de aanleg van
het bedrijventerrein van veertig hectare pla
nologisch mogelijk.
Directe gevolgen heeft de uitspraak van giste
ren niet. De gemeente kan sowieso pas tot
aanleg van industriepark Oostvliet overgaan
als de Raad van State het bestemmingsplan
van de gemeente heeft goedgekeurd. Een zit
tingsdatum daarvoor is nog niet vastgesteld.
Wel werpt het oordeel zijn schaduw vooruit.
De indirecte gevolgen kunnen heel groot zijn.
De uitspraak is een indicatie voor hoe het
rechtscollege oordeelt over dat bestemmings
plan. Het vorige plan van de gemeente ver
nietigde de Raad van State in 2001 - mede
omdat het in strijd is met rijksbeleid en de ge
volgen voor plant en dier niet waren onder
zocht. Beide argumenten komen nu weer
naar voren. Zou het bestemmingsplan een
tweede keer stranden, dan wordt de aanleg
van Oostvliet opnieuw voor jaren uitgesteld.
Verschillende studies hebben geconcludeerd
dat het tekort aan bedrijfsterreinen in de re
gio groot is, en volgens de Kamer van Koop
handel is dat tekort zelfs 'funest'.
De Raad van State oordeelt dat onvoldoende
wordt gemotiveerd waarom in de polder
langs de A4 een bedrijventerrein moet ko
men. Net als in eerdere uitspraken over het
gebied grijpt het rechtscollege terug naar (te
genstrijdig) rijksbeleid. In het deel van het
streekplan van de provincie Zuid-Holland dat
is vernietigd, wordt weliswaar verwezen naar
verschillende interpretaties van het rijk zelf
over de bebouwing van de polder, maar gaat
de provincie er vervolgens volledig aan voor
bij - en ten onrechte, aldus het rechtscollege.
Uitleg mist de instelling ook bij het besluit
om de complete polder binnen de rode con
tour te plaatsen. Voor het bedrijventerrein is
maar 40 hectare nodig, terwijl in het streek
plan 166 hectare binnen die bebouwings -
grens valt. De provincie heeft zich verdedigd
door te zeggen dat niet precies bekend is
waar in het gebied het bedrijventerrein komt.
Dat verweer is niet consistent, zegt de Raad
van State. Want op andere plekken in de pro
vincie waar ook nog niet duidelijk is waar
precies wat komt, zijn contouren juist heel
strak getrokken.
Door het onderzoek naar de natuurwaarden -
en de gevolgen daarvan als er industrie zich
vestigt - over te laten aan de gemeente, is de
provincie ook in de fout gegaan. Juist omdat
Zuid-Holland een veel groter gebied bestemt
voor bedrijven, had wél een afweging moeten
worden gemaakt, valt uit de uitspraak af te
leiden.
Wp. Foto: Collectie UB
door Wilfred Simons
leiden - Hij woonde aan de
Groenhazengracht en leidde
vermoedelijk een rustig en ver
standig leven. Leidenaar Jan
Stolp (1671-1753) was een eeu
wige student en hij kon het zich
veroorloven - hij was rijk. Hij
kwam als jonge man uit Graft in
Noord-Holland en schreef zich
twee keer, in 1694 en 1727, in
als rechtenstudent. Stolp zou
vergeten zijn als hij niet per tes
tament 11.000 gulden legateer
de aan de universiteit, voor de
instelling van wat nu de oudste
nog bestaande wetenschappe
lijke prijs in Europa is.
Het 'Legatum Stolpianum' be
staat anno 2004 nog altijd. Een
zogeheten 'curatorium' van
Leidse hoogleraren heeft het
250 jaar lang netjes beheerd, zij
het dat er in de loop der jaren
wel is ingeteerd om het prijzen-
bedrag op peil te houden. Vol
gens de Leidse hoogleraar theo
logie Willem Drees, die sinds
kort secretaris is van het cura
torium, staat er nog 13.000 euro
op de rekening. „Daar ben ik
wel van geschrokken", zegt hij.
„In het najaar willen we toch
een beetje aan fondsenwerving
gaan doen. Als we het kapitaal
verdubbelen, zouden we in
staat zijn om toekomstige win-
naars 2500 euro te geven." De
prijs van dit jaar, die naar de
Utrechtse theoloog Jos Kole
gaat, is betaald door de Rad
boud Stichting en het Nicolette
Bruining Fonds. „Dat geeft het
legaat een beetje lucht", aldus
Drees.
Conservator André Bouwman
van de Leidse Universiteitsbi
bliotheek heeft samen de Cana
dese onderzoeker James Fehr
publiceren op 16 september
een geschiedenis van het Lega
tum Stolpianum. Zij hebben
ook het archief geïnventari
seerd. Bouwman blijft verrast
door de verstandige manier
waarop Stolp zijn testament in
elkaar stak. „Hij heeft een com
plete blauwdruk gemaakt van
wat hij wilde." Zo had hij, uit
voorzorg, het bedrag al 1743 in
een gesloten envelop gedepo
neerd bij de secretaris van de
Leidse universiteit.
Het was in de achttiende eeuw
gebruikelijk om prijsvragen uit
te schrijven. Ook de Leidse
hoogleraren deden dat elke
twee jaar. De ene keer ging de
vraag over 'natuurlijke theolo
gie' (een methode om op ver
standelijke wijze het bestaan
van God af te leiden), de andere
keer over een ethische kwestie.
In wetenschappelijke tijdschrif
ten moesten advertenties voor
1n kwesties die als een eeu-
aagteken boven de stad
2 n. Is de Leidse bevolking
-o dom? Wie kiest de lied-
li het carillon uit? Wie is
tste man van Leiden? De
ns* Leidse Kwesties biedt
is Btwoord op vragen die el-
udldenaar zich wel eens stelt
elip: of minder voor de hand
Aflevering 4: Betekent
iend oog' op de Harte-
fcrk dat er een geheimzin-
fckte in de kerk huist?
^.kiend oog kijkt al een
'hit over de Haarlemmer-
Het is aangebracht op
'nton van de Hartebrug-
"ïn oog in een piramide,
lers van de X-files, lezers
:ken als de Da Vinei Co
de en onderzoekers van samen
zweringstheorieën, gaan on
middellijk alle alarmbellen rin
kelen als ze ergens een oog in
een piramide bespeuren. Ze
kennen dat symbool maar al te
goed. Het is een insigne dat
wordt geassocieerd met de Illu-
minati van Bavaria, een ge
heim genootschap dat met on
heilspellende legenden is om
geven. Ook de Vrijmetselarij -
eveneens een mannenbroeder
schap met een zekere geheim
houdingsplicht - is niet onbe
kend met het alziende oog. De
priemende blik uit de piramide
prijkt zelfs op het Amerikaanse
dollarbiljet. Voer voor complot
theorieën, natuurlijk. De Illumi-
nati zouden zich in stilte in
spannen voor de wereldheer
schappij en de vernietiging van
de Rooms-Katholieke Kerk. De
vrijmetselaren zouden op hun
beurt samenzweren om een ei
gen 'Nieuwe Wereldorde' op
aarde te stichten. Allemaal on
verkwikkelijke zaken, kortom. Is
de Leidse Hartebrugkerk een
radertje in deze onzichtbare
machinaties?
Pater Ton Peters weet van geen
samenzwering; óf hij weet het
knap te verbergen. „Je ziet het
symbool vaak in katholieke ker
ken", zegt hij. Volgens Peters
verwijst het symbool naar het
alziend oog van God en Zijn al
wetendheid, zoals omschreven
in de psalmen: de Here heeft in
de hemel Zijn troon; Zijn ogen
slaan gade, zijn blikken door
vorsen de mensenkinderen. „De
drie zijden van de driehoek
staan voor de drie-eenheid. Het
betekent dat 'God ziet u'. Een
complot? Nee hoor, nee, nee."
Zelf een kwestie indienen? Mail naar re-
dactie.ld@hdc.nl onder vermelding van
Leidse kwestie' of bel naar de redactie:
071-5356401.
Het alziend oog op het fronton van de Hartebrugkerk. Foto: Hielco Kuipers
Va
e naschoolse
^"8
ireker
der kleed
N - Een 29-jarige inbreker
rave is door de politie
lagavond onder een tapijt
aan getrokken. Getuigen
len gezien dat de man via
egenpijp een woning aan
nj jlmolengracht was bin-
eklommen. Toen de politie
ju ewuste huis binnenging,
leerde de man zich tever-
n schuil te houden onder
ijiapijt-
issentrekkers
Agehouden
leiden - Even dachten medewerkers van de Pieterskerk in Leiden dat
het om een spontane donatie ging. In een plotselinge opwelling had
een voorbijganger wellicht een machtigingsformulier voor een finan
ciële bijdrage voor de restauratie van de kerk achtergelaten, waarbij
het merkteken van het busje als brievenbus was gebruikt. Misschien
wel aangespoord door het mooie werk dat de leidekkers, van wie het
busje is, al hadden verzet. Dat bleek bij een nadere inspectie echter
niet het geval. Want het betreft hier een prent, gisterochtend uitge
deeld door immer waakzame parkeerwachters. En aangezien de rui
tenwissers zich buiten het bereik van de arm van de wet bevonden,
is er naar een creatievere oplossing gezocht om de boete achter te
laten. 'Een beetje zuur* voor de leidekkers, vindt Sietske Pennings
van de Pieterskerk 'die zulk mooi werk hebben geleverd'. Maar dat
busje staat toch echt fout geparkeerd, laat een voorlichtster van
Stadstoezicht weten. „Achter het hekwerk mag alleen stilgestaan
worden voor het laden en lossen. Blijkbaar hebben de parkeerwach
ters daar niemand aangetroffen. En tja, dan moet er een boete uitge
deeld worden. Zo werken wij nu eenmaal." Foto: Jaap van Rijn
de prijsvraag verschijnen. Arti
kelen moesten binnen ander
half jaar binnen zijn en dat van
de winnaar moest worden ge
publiceerd. Alle inzendingen
bleven geanonimiseerd in het
archief van het Legatum Stol
pianum en daar zijn ze nog al
tijd. „Het is heel goed mogelijk
dat daar artikelen van beroem
de theologen en filosofen onder
zijn", zegt Drees. „Wij weten
dat mensen als Kant en Hegel
tenminste hebben overwogen
om een artikel in te zenden."
Tot ongeveer 1850 had de prijs
van het Legatum Stolpianum
een status als die van de Nobel
prijs nu.
In 1960 besloot het curatorium
over te stappen op het op het
systeem van 'Oscarnominaties',
zoals Bouwman dat noemt.
Sindsdien geeft zij prijzen voor
reeds geschreven onderzoek,
meestal proefschriften. Boven
dien werd de frequentie ver
laagd van eens in de twee, naar
eens in de vijf jaar om met het
toch geslonken kapitaal toch
een aardige prijs te kunnen uit
reiken. Gebleven is de nadruk
op godsdienstige, wijsgerige en
ethische kwesties. Prestigieus is
de prijs nog altijd, zegt Drees.
„Alle prijswinnaars sinds 1960
zijn hoogleraar geworden. Dat
zegt toch wel iets."
Geboortedatum
e-mailadres:
Bank-/giro rekeningnummer*
Handtekening:
Uitsluitend bij Automatische incasso BVP«
Stuur deze bon op in een onge frank eerde envelop, naar Leidsch Dagblad.
Ta v Afdeling lezersservice. Antwoordnummer 127, 1800 VB Alkmaar
Bellen kan ook 0800-1711 (gratis) of surf naar www leldschdagblad.nl
(Deze aanbieding is geldig tot 31 december 2004)
Leidsch Dagblad gaat zorgvuldig om met persoongegevens In het colofon van
de krant treft u nadere lnformatio aan
Mijn wereld, mijn krant.
Leidsch Dagblad
m - De politie heeft dins-
üddag een man (38) en
w rouw (41) uit Leiden aan-
o- uden wegens betrokken-
bij twee steekpartijen eer
ie dag. Een 34-jarige man
itwijk die op bezoek was
woning aan het Jac Ur-
itsoen werd met een
les in zijn arm gestoken,
•jarige Leidenaar is in
aan de Conradstraat in
•narm gestoken. Alle
i zijn bekenden van
Volgens de politie zijn
steekpartijen het gevolg
:n ruzie over verdovende
ld, mijn krant. I
|Leidsch Of Dagblad
tZja, ik neem een vut kwartaalabonnement en
2 weken gratie! Bovendien spaar ik els vaste abonnee arifekkelljk (en
snel) voor superkorting op een origineel Johnson Bros. ontbijtservies!
Ik betaal: automatisch 56,20) per acceptgiro 56.70)
Adres:
door Robbert Minkhorst
leiden - Leiden rekent erop dat
de plannen voor de Oostvlietpol
der overeind blijven. Wethouder
Ron Hillebrand vat de uitspraak
van de Raad van State op als een
overwinning. De Vereniging
Vrienden Oostvlietpolder doet
dat echter ook. „Ons vertrouwen
in de goede afloop is gesterkt",
reageert voorzitter Fons Over-
dijk.
Wethouder Hillebrand (PvdA-
ruimtelijke ordening) put
hoop uit de beweegredenen
van de Raad van State. Bij de
vorige nederlaag die het rechts
college de gemeente toebracht,
werd vastgesteld dat wat de ge
meente wil, in strijd is met be
leid van het rijk. Nu is het oor
deel minder hard. „Ik had veel
liever gehad dat het nu alle
maal in orde was. Toch werpt
deze uitspraak zijn schaduw
vooruit. Er is meer duidelijk
heid dan de vorige keer. Ik zeg
het even in mijn woorden: het
afwijken van rijksbeleid kan,
zegt de Raad van State, mits dat
maar voldoende gemotiveerd
is." De vorige keer bepaalden
de juristen dat afwijken niet
kan. En met de motivatie van
de gemeente is het dik in orde,
zegt Hillebrand. Zo betoogt Lei
den straks dat het rijk een ver
gissing heeft gemaakt, de mi
nister meerdere keren heeft
toegezegd dat in de Oostvliet
polder een bedrijvenpark mag
komen, de Tweede Kamer een
motie heeft aangenomen die
dat mogelijk maakt en dat de
nieuwe Nota Ruimte van het
rijk de polder zelfs expliciet
aanwijst als een bedrijventer
rein. Ook al is die nota (nog)
niet van kracht, hieruit blijkt
dat alles er op is gericht om in
dustrie in de polder mogelijk te
maken.
De andere redenenen die de
Raad van State aanvoert om de
contour om de Oostvlietpolder
te schrappen, zijn op de ge
meente niet van toepassing,
geeft Hillebrand aan. Leiden
deed wel onderzoek naar de
natuurwaarden in de polder, en
biedt ook de verplichte com
pensatie voor het verstoren van
het leefgebied van beschermde
broedvogels. Verder meet het
industriepark in het bestem
mingsplan maar maximaal
veertig hectare, in plaats van de
voor de Raad van State verba
zingwekkende 166 hectare.
„De procedure is voer voor ju
risten", zegt Hillebrand. „Het is
echt een onmogelijke knoop.
Onze analyse is dat deze uit
spraak een stap in de goede
richting is. De kans dat het be
stemmingsplan dit keer onge
schonden de eindstreep haalt,
is veel groter."
De provincie laat weten dat in
ieder geval het streekplan zo
snel mogelijk in orde wordt ge
maakt. „Wat wij zien, is dat het
uitsluitend om een gebrek aan
motivering gaat", zegt woord
voerder Ruud Koerts. „Bij de
omvang van de contour, de na
tuur en het rijksbeleid. De Raad
van State heeft niet bepaald dat
het gebied niet mag verstedelij
ken." Zuid-Holland zal daarom
het streekplan aanpassen, zegt
Koerts. Provinciale Staten stel
len de wijzigingen naar ver
wachting in het najaar vast.
„We wülen duidelijkheid ge
ven", verklaart Koerts.
Overdijk van de Vereniging
Vrienden Oostvlietpolder er
kent dat de Raad van State niet
langer stelt dat verstedelijking
verboden is. „Dat is jammer.
Nu is het zwakker." Volgens
hem is het alleen niet zo dat de
provincie en de gemeente er
met een deugdelijke motivering
al zijn. Overdijk stelt dat het
rechtscollege niets heeft ge
toetst omdat er geen argumen
ten zijn gegeven. Zodra die wel
op tafel liggen, dan, zegt Over
dijk: „concludeert de Raad van
State dat het bedrijventerrein in
strijd is met rijksbeleid. Dat zei
ze in 2001 ook en de situatie is
niet veranderd."
Een besluit van de Tweede Ka
mer over de Nota Ruimte is
evenmin van belang, zegt Over
dijk. Wat geldt, is het rijksbeleid
op het moment dat de gemeen
teraad het bestemmingsplan
vaststelde en dat gebeurde op
20 januari. Toen was er nog
geen Nota Ruimte.