Laat je niet beetnemen door een teek
w
Aan de balie zijn ze de bu-
rlijker dan in de folder
K
Wandelaars in bos en duin doen er verstandig aan niet al te bloot rond te
lopen. Een tekenbeet heb je zo te pakken. Op zich niet zo erg, maar je loopt
de kans om besmet te worden met de borreliabacterie. En die bacterie ver
oorzaakt de ziekte van Lyme. De aandacht voor deze, nog vrij 'nieuwe',
ziekte neemt toe. In zeven jaartijd is het aantal huisartsenconsulten voor
tekenbeten verdubbeld, van 30.000 naar ongeveer 61.000. De GGD Zuid-
Holland Noord houdt een voorlichtingscampagne in bibliotheken.
Lyme is de naam van een
bosrijk plaatsje in de
Noord-Amerikaanse
staat Connecticut. In
1975 brak daar een
epidemie uit van ge
wrichtsaandoenin
gen. Dat was het be
gin van intensief on
derzoek, waaruit
bleek dat het om
ziekte ging die
werd veroorzaakt
door een bacterie.
Ook werd be
kend dat de bac
terie door teken
werd overgedra
gen. Sindsdien
spreken artsen over de 'ziekte van
Lyme'.
Recreanten moeten opletten, stelt de
GGD Zuid-Holland Noord, die deze
zomer een preventiecampagne
houdt. In veel bibliotheken hangen
deze maanden grote posters met
waarschuwingen en tips: 'Laatje
niet beetnemen,
van een tekenbeet
wordt je ziek'. „Als
je gaat wandelen
in de vrije natuur
moet je je lede
maten zo veel
mogelijk bedek
ken", raadt
GGD-arts
Corien Swaan
aan. Wie
over smalle
paadjes
loopt, tus
sen veel
struikgewas,
moet dus geen korte broek en een T-
shirt aantrekken. „Of je smeert je in
met Deet." Teken - speldenknop
kleine, spinachtige insecten - zitten
vooral in bomen en struiken. Als een
mens of dier passeert, laat de teek
zich vallen en probeert zich vast te
bijten in de huid van het slachtoffer.
Daar zuigt hij zich vol met bloed.
Hoewel de GGD pleit voor voorzich-
r (het voorkomen van) te-
Enkele
Enkele belangrijke wetenswaardigheden 0
kenbeten en de ziekte van Lyme;
Vermijd contact met struikgewas en hoog gras; Draag bij tochten door de
natuur lange mouwen, een latige broek en dichte schoenen. Smeer lede
maten eventueel in met Deet (30 tot 50 procent; jonge kinderen maximaal
20 procent)
Na een tekenbeet bestaat er een kleine kans op de ziekte van Lyme. Die
kans is te verkleinen door een teek binnen 24 uur te verwijderen.
Verwijder een teek met een epileer- of tekenpmeet (verkrijgbaar bij dro
gist of apotheek), met een licht draaiende beweging Ontsmet het wondje
met alcohol of jodium. Noteer de datum van de beet.
Ga naar de huisarts bij klachten na een tekenbeet, zoals een rode ring op
de huid (erythema migrans) die groter wordt, of koorts.
•De ziekte van Lyme kent drie stadia en kan in de meeste gevallen goed be
handeld worden met antibiotica. In het eerste stadium zie je een rode kring
ro ndom de tekenbeet, die enkeie maanden zichtbaar is. In het tweede sta
dium kunnen aandoeningen van het zenuwstelsel, de gewrichten en/of het
hart ontstaan. Als de verschijnselen van het tweede stadium verergeren en
chronisch worden, spreekt men van het derde stadium
Buiten Nederland kunnen teken ook andere ziekten overbrengen. In de
Baltische Staten en Rusland komt Früh Sommer Meningo Encephalitis (FS-
ME, ofwel hersenvliesontsteking) voor. In de landen rond de Middellandse
Zee verspreidt de teek fièvre boutonneuse.
Voor meer informatie over de ziekte van Lyme kunt u onder meer terecht
op de volgende websites: www.ggdzhn.nl en www.saag.nl
tigheid is de kans om ziek te worden
van een teekbeet vrij klein. Een min
derheid van alle teken in Nederland
is besmet met de borreliabacterie.
En zelfs bij een beet door een be-
Wle over smalle paadjes loopt, tussen veel struikgewas moet geen korte broek of T-shirt dragen. Foto: Frans Roomer
smette teek is de kans op ziekte vrij
klein. „Maar omdat je zelf proble
men kunt voorkomen, vinden wij
aandacht voor preventie wel belang
rijk", zegt Swaan.
Deskundigen gaan er voor komende
maanden vanuit dat zo'n 1,2 tot 1,5
miljoen mensen door een teek wor
den gebeten. Bij ongeveer 15.000
personen zal dit uiteindelijk leiden
tot de ziekte van Lyme.
Omdat de ziekte van Lyme vrij
'nieuw' is, zijn er nog weinig
gegevens bekend over de
mate waarin de ziekte zich
verspreidt en of uitbreidt.
„We weten dat het aantal
Nederlanders dat zich na
een tekenbeet bij de huis
arts heeft gemeld, in zeven
jaar tijd is verdubbeld: in
1995 gingen 30.000 mensen
naar de huisarts en in 2001 was
toegenomen tot ongeveer 61.000."
Wellicht speelt bij die toename ook
een rol dat er de laatste jaren veel in
formatie wordt verspreid over de ri
sico's van een tekenbeet.Aan de
andere kant zie je ook dat Nederlan
ders meer risicogedrag vertonen. Ze
recreëren meer in bosrijke gebieden
en duinen. Daardoor neemt de kans
op een tekenbeet toe."
Of het aantal besmette teken de af
gelopen jaren is toegenomen, weet
de GGD niet. Swaan: „Dat durf ik
niet te zeggen." Wel is het zo dat het
risico op besmetting is in sommige
gebieden groter is dan in andere.
Dat hangt onder meer samen met de
hoeveelheid reeën en kleine knaag
dieren in natuurgebieden: ook zij
zijn dragers van de borrelia-bacterie.
„Met name op zandgronden loop je
het meeste risico: in Drenthe, op de
Veluwe, de Achterhoek en de Kem
pen."
Ook de Zuid-Hollandse duinen vor
men een risicogebied. Swaan: „We
zitten in Leiden op een gemiddelde
van 40 tot 75 ziektegevallen per
100.000 inwoners. Dat is op of iets
onder het landelijk gemiddelde, dat
ligt op 75 ziektegevallen per 100.000
inwoners." Onder 'ziektegevallen'
verstaat Swaan patiënten bij wie een
'erythema migrans' is gesignaleerd.
Dit is het eerste stadium van de ziek
te van Lyme, die zich kenmerkt door
een rode, ringvormige plek rondom
de tekenbeet. Na deze diagnose
schrijft een huisarts een antibioti-
cumkuur voor.
Maarten Laming, boswachter bij het
Zuid-Hollands Landschap, is de af
gelopen twintig jaar drie keer door
een teek gebeten. „Ik heb de indruk
dat sommige mensen meer aanleg
hebben voor een beet dan anderen.
Bij mij lopen best wel eens teken
over m'n arm, maar over het alge
meen bijten ze me niet." Hij heeft
niet het idee dat het aantal teken in
de duinen de afgelopen jaren is toe
genomen. „Wel is het zo dat er meer
teken zijn als het mooi weer is,
vooral in het voor- en na
jaar. Als het lekker weer is
en niet al te droog hou
den ze zich graag op in
vochtig gras.
Lange broeken en
hemdsmouwen draagt
Laming standaard, niet
direct uit preventie,
maar omdat hij dat net
ter vindt. „Het is natuur
lijk niet zo dat een boswachter in
korte broek tijdens zijn werk net zo
veel gevaar loopt als iemand die met
een motorzaag werkt. De kans dat je
iets oploopt door een tekenbeet is
relatief klein."
Erna Straatsma
reKen zijn
V(
NAVRAAG
jaar is nog maar de helft van de reisbureau's open. Vooral de
ien via internet snoepen klanten af van de kantoortjes in de
jtraat. Volgens verwachting overleven alleen de beste reisbu-
j a 77 7 reau's en
i> cialiseren
t irbeeld huwelijks- of gezondheidsreizen. Navraag bij het echt-
lN DIJK uit Leiden, dat dinsdagmiddag verlekkerd naar de aan-
in de etalage van een reisbureau op het Leidse Vijf Meiplein
e-plannen?
illen toch maar weg. Vorig jaar hebben we het mooie
:r gemist, dus we zouden eigenlijk in Nederland blijven.
Is je, zoals de afgelopen week, steeds heen en weer moet
(tussen het strand en je auto, is er ook niet veel aan. We wil-
ntie."
omer
bboeken bij een reisbureau is
mini uit, hoor
igEO? Wij vinden het wel mak-
Joewel je zo'n last minute of
ewicket eigenlijk net zo goed
net kan boeken. Maar als je
n in de regen loopt met je
te happen, ziet zo'n reisbureau
ers en aanbiedingen er wel
:n kelijk uit. Je bent toch in de
1mming. Ik kijk in de stad
jjd even in de etalage naar
dijreisjes."
10
ai met is minder aantrekke
rs
r het zijn misschien wel de-
kateizen. Maar hier kun je nog
n it vragen. Soms weten die
wat meer van een hotel of
tats dan in de folder staat.
'eihet altijd mooi, maar aan de
11 n ze vaak eerlijker. Op inter-
je alleen de folder te zien.
ai ien kun je hier pinnen. Op
e t kun je alleen met een cre-
di betalen."
naar binnen om te boeken dan maar?
buden wel willen. Maar we gaan eerst maar eens thuis over-
Misschien dat we de bestemming op internet uitzoeken en
dan bij het reisbureau kiezen, tijdens het boodschappen
iedereen gelukkig."
ui ric de Jager archieffoto: Reuters
Pi
UIT DE ARCHIEVEN
Helen van Goozen (23), schaatster uit Hoogmade:
„Ik heb eigenlijk niet zo veel tijd voor vakantie. Het schaatssei
zoen duurt vrij lang en daarna moet je al snel weer beginnen
aan de voorbereiding van het volgende. Meestal kunnen we
rond april even weg, soms proberen we tussendoor een paar
daagjes ergens heen te gaan.
Vroeger ging ik altijd graag naar Zuid-Limburg. Daar kun je
mooi fietsen en ik had er ads kind het gevoel dat het heel ver
weg was. Een ander landschap, mensen spreken er bijna een
andere taal, lekker op een terras een punt vlaai eten, dat vond
ik hartstikke leuk. Toen ging ik natuurlijk nog met mijn ouders
mee op vakantie.
Nu ga ik met mijn vriend, Mark Tuitert. En we gaan iets verder
weg, naar Italië. Dat is denk ik mijn favoriete vakantieland ge
worden. Het weer is mooi, de sfeer is goed, je kunt er lekker
eten. Ik ben een paar keer met een meisje dat bevriend is met
een ploeggenoot van Mark de mannen achterna gegaan. Dat
was naar Cecina, een kustplaatsje in Toscane. Daar kun je echt
heerlijik vertoeven.
Als we in april op vakantie gaan, dan gaan we meestal skiën.
Voor de uitstapjes tussendoor zoeken we toch een plek op waar
we kunnen fietsen of trainen, je moet als sporter in beweging
blijven. Een strandvakantie overkomt me niet vaak, ik zoek het
meestal toch wel in het actieve."
tekst: Anton Diedrich
archieffoto: Mark Lamers
De Zuid-Hollandse duinen vormen een risicogebied voor het oplopen van de ziekte van Lyme. Foto: Hielco Kuipers
DE FAVORIETE VAKANTIESTEK VAN:
,954, Woensdag 21 Juli
^[PLASSEN - De Friezen hebben in de tweede race van de Hol-
>0,esland Regenbogen-wedstrijd hun slag geslagen. Zij wonnen
itrijd met 20 tegen 16.1 punt en namen daarmee de leiding in
sement. Toch verlieten zij nog niet helemaal gerust de plassen,
protest van de Hagenaar Hans v. d. Velde, tegen de Fries De
lest toen nog behandeld worden en zou in de uitslag nog veran-
r (unnen brengen. De Jong had Van der Velde gehinderd, toen
Ljn lijzijde wilde passeren, door afvallen.
Velde voerde lange tijd het veld aan, maar maakte vlak voor de
fin totaal verkeerde manoeuvre, waardoor hij niet alleen Johnny
1 uit de Koers drukte, maar tevens de Friezen De Jong en Alber-
■*pchone kans bood op een Noordelijke zege. Voor Hofland weer
was, had zijn voornaamste concurrent voor de hoofdprijs,
IWit, zijn Annemarie als derde al over de finish gebracht, zodat
de Rotterdammer, die de protestvlag in het want had, niet
erg gelukkige dag is geweest. Deze vierde en voorlaatste dag
(aagweek is overigens prachtig geslaagd, want niet alleen was
de zon de gehele dag present en bolde een kloeke wind de
taar er werd in alle klassen ook felle strijd geleverd.
-Met het inschenken van een kop koffie heeft WV-Leiden
Ld Dekker gistermiddag het terrasje op het Stadhuisplein in
end. Op het terras, dat overigens de weinig ludieke
j »U:.centrumterras' heeft meegekregen, worden geen alcohol
n de dranken geschonken.
U chief Leidsch Dagblad
deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
2,50 (afdruk van 13 bij 18 In zwart wit) over te maken op gironummer
rd|n.v. HDC Media b.v., Postbus 2,1800 AA Alkmaar, onder vermelding van
agblad, ANNO <L<L(datum van plaatsing) of door contante betaling aan
van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto
binnen drie weken thuisgestuurd.
979, zaterdag 21 juli
n?
riti
Directie: B.M. Essenberg
oef"»": directie.hdcuz@hdc.nl
d rfdredactie: Jan Geert Majoor,
Adriaan Brandenburg
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
ed
g<*TOOR
jjjtraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postbus 54,2300 AB Leiden
*071-5356415
5 fax 071-5 356 325
!l Ichten fax 023-5 '5° 567
IIEVERKOOP
-1" Sm.b.t:
e z-6813661
7_ 01 goed: 023-5150 543
aa °75-68i 3677
h, tallhandel: 071-5 356 300
reaus kunnen contact opnemen
Leidsch Dagblad
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr: 07.30-17.00 uur; za: 08.00-13.00 uur
(als op zaterdag voor 12.00 uur wordt gebeld,
wordt de krant dezelfde dag nabezorgd. Wie
tussen 12.00 en 13.00 uur belt, ontvangt de
krant op maandag.)
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar.
(VICE
(gratis)
-5196800
fc-jENTEN
TPetaling (acceptgiro)
0 (alleen aut. ine)
0 p/j €216,90
ons een machtiging verstrekken
"1 omatlsch afschrijven van het
ntsgeld ontvangen €0,50 korting
11 a ig,
hf
COLOFON
