KUNST CULTUUR
The Sweet kan nog wel even mee
Fiddle race: wedloop voor vioolbouwers
Bij Wispelwey wordt Sjostakovitsj een fuifnummer
R5
'Amsterdam
slaat door in
bezuinigen'
dinsdag 13 juli 2004
to: EPA
brandot
Finland
roNUNNA Het jaarlijkse
erafestival in het Finse Sa-
jnlinna kent een traditie die
juggaat tot het jaar 1912. Het
jddeleeuwse kasteel Olavin-
fungeert daarbij als pas
decor voor bijvoorbeeld
roering van dit jaar - Puc-
1'sTurandot. De Amerikaan -
ipraan Cynthia Makris ver-
daarin de hoofdrol. Het
nival duurt nog tot en met 7
gustus.
leter Brattinga
rerleden
jtwijk - Grafisch ontwerper
fter Brattinga is afgelopen
iek op 73-jarige leeftijd in zijn
jonplaats Kootwijk. Als ont-
Irper verwierf hij bekendheid
;t zijn ontwerpen voor ten-
Instellingen in museum Kröl-
JMüller en met affiches, cata-
Lj en boeken. Ook ontwierp
[diverse postzegels voor de
T. Hij vervulde tal van fiinc-
kin organisaties van grafi-
■e ontwerpers. Verder orga-
T leerde hij bedrijfstentoonstel-
gVen voor Steendrukkerij De
Co in zijn geboorte-
Hilvereum.
/kranen
iDen Bosch
|i bosch - Tien bouwkranen
;ersen tijdens het Theater-
Boulevard het stads-
«Jvan Den Bosch. Van 6 tot
115 augustus staan er
]n zeventig verschillende
aucties op het programma
let gebied van theater, dans,
Idende kunst, en nieuwe
Jüa. Enkele voorbeelden: de
Irstelling Braakland naar het
Ik Disgrace van J.M. Coetzee;
■muzikaal huldeblijk aan
js Claus, een saxofonist en
Icomponist; jazz en wereld-
pek van onder anderen Lei-
bar Michiel Borstlap, Ra
ra Valle en Izaline Callister.
na Boogie
{het GEM
ihaag De laagstgelegen
Ivan GEM, het museum
actuele kunst in Den
komt ervoor blank te
maar dan krijgt die zaal
iwel een geheel eigen kleur
klank. Het idee is van instal-
ïkunstenaar Zeger Reyers.
i der liet hij ruimtes begroei-
met schimmels of padde-
den. De titel Agua Boogie
l| zijn laatste, natte, installatie
rijst naar de Victory Boogie
ogie in het aanpalende Ge-
eiyemuseum. De installatie
izien van 28 augustus tot en
17 november.
amsterdam/gpd - Het is in En
geland al een traditie, maar in
Nederland nog iets heel
nieuws: de Fiddle Race, ofwel
een wedstrijd vioolbouwen. Het
idee wordt hier geïntroduceerd
door Chaim Achttienribbe en
Bas Maas, die dit fenomeen
leerden kennen tijdens hun
studie aan de Newark School of
Violin Making. En zodoende
wordt van 27 tot en met 29 au
gustus de eerste Amsterdamse
Fiddle Race gehouden.
Beiden hebben sinds kort een
atelier in Amsterdam waar ze
violen bouwen en repareren.
Leuk beroep, maar,Er
mocht in Nederland wel eens
wat meer gebeuren rond het vi
oolbouwen", zegt Chaim Acht
tienribbe. „In Engeland hadden
we zo'n wedstrijd in de dagen
voor kerst aan de Newark
School of Violin Making. In
vierentwintig uur werd daar
door een paar teams een viool
gebouwd. Het ging daarbij niet
om welk team het eerste klaar
was, maar om welke vioolbou
wers het instrument met de
mooiste klank maakten."
En zo gaan ze straks ook in Am
sterdam aan de slag. Er zijn ge
noeg aanmeldingen uit binnen-
en buitenland voor het vormen
van vier teams van vier viool
bouwers. De samenstelling van
de teams wordt door loting be
paald. Die gaan verdeeld over
drie dagen aan de slag. Want 's
nachts wordt er gerust. Dat al
les duidt op een revolutionair
snelle manier van bouwen. Ter
wijl een viool toch geldt als een
instrument dat alleen dankzij
veel liefde en aandacht tot iets
bijzonders kan uitgroeien.
Maar dat blijkt volgens Acht
tienribbe wel mee te vallen.
„Ook in fabrieken wordt snel
gebouwd en toch produceren
die behoorlijke violen. Het bij
zondere, het eigen karakter, van
een viool zit vaak in het lakwerk
en dat is een kwestie van de
persoonlijkheid van de bouwer.
Maar dat lakken, daar komen
we in de race niet aan toe. Dat
zou echt veel te lang duren. De
violen die door de jury aan het
slot van de wedstrijd worden
beoordeeld zijn dus nog 'wit'."
De wedstrijd is uiteraard te vol
gen voor het publiek. In de
werkplaats van Achttienribbe
en Maas aan de Govert Flinck-
straat is drie dagen van tien tot
zeven te zien hoe de teams te
werk gaan. Instrumenten die de
diverse bouwers al eerder zelf
hebben gemaakt worden daar
geëxposeerd. Op zondagavond,
na de wedstrijd, worden de vio
len bespeeld tijdens een con
cert. „Dat gebeurt in De Bad-
cuyp, een concertzaaltje in de
Eerste Sweelinckstraat. De vio
len die echt goed zijn worden
daarna beschikbaar gesteld aan
het Nationaal Instrumenten
Fonds. De ervaring leert dat
zo'n race goede violen ople
vert."
door Han Neijenhuis
bathmen - De sfeer backstage
bij de Bekefeesten in manege 't
Ruiterkamp in Bathmen is op de
ze classic roek-avond ietwat ge
spannen. The Sweet speelt voor
Uriah Heep en laatstgenoemde
hardrockers hebben hun verster
kers al op het podium staan en
tevens een groot Uriah Heep-lo
go opgehangen. De glamrockers
van The Sweet moeten het doen
met minder ruimte en een geïm
proviseerde geluidstest. Het lijkt
zodoende alsof de band voorpro
gramma is. Dat zint gitarist Andy
Scott allerminst.
„Ik speel al meer dan dertig
jaar, maar zo heb ik het zelden
meegemaakt", moppert hij te
gen z'n tourmanager. Deze kan
bitter weinig meer aan de situa
tie veranderen en probeert de
gitarist ervan te overtuigen dat
het allemaal wel losloopt. „Suc
ces met je interview", probeert
hij vervolgens de verslaggever
een hart onder de riem te ste
ken. Want ook daar lijkt Scott
ineens niet al te veel trek meer
in te hebben.
Eenmaal plaatsgenomen in de
kleedkamer ontdooit de gitarist
echter langzaam maar zeker.
Jazeker, de 55-jarige Scott heeft
nog steeds lol in het spelen, dat
is ook de enige reden dat hij dat
na al die jaren nog doet. Daar
kunnen akkefietjes als die van
vanavond niets aan veranderen.
En ook het feit dat Scott nog het
enige originele bandlid is van
de roemruchte glamrockband
uit de jaren zeventig, doet daar
niets aan af. Tegenwoordig be
staat The Sweet naast Andy
Scott uit Steve Grant
(gitaar/keyboards), Bruce Bis-
land (drums) en nieuwkomer
Tony O'Hara (zang/bas).
Scott: „Deze Sweet-bezetting is
alweer twaalf jaar bij elkaar, dus
we zijn aardig aan elkaar ge
wend. Alleen Tony is er sinds
vorig jaar bij. Ik heb z'n voor
ganger Jeff Brown helaas moe
ten ontslaan. Jammer, maar Jeff
was de laatste tijd niet meer zo
gemotiveerd, merkte ik. En ik
wil alleen werken met mensen
die zich voor honderd procent
inzetten. We willen vooruit."
Dat laatste is opmerkelijk voor
een band die zich toch vooral
in het Golden Oldies-circuit be
geeft en van wie de oude fans
toch vooral de krakers als
'Block Buster', 'Ballroom Blitz'
en 'Fox on the Run' willen ho
ren. Van dat laatste is Andy
Scott zich terdege bewust.
„Natuurlijk komen de mensen
vooral voor die nummers. Geen
probleem, we spelen ze graag.
Maar dat betekent niet dat we
niet meer creatief bezig willen
zijn. Een paar jaar geleden heb
ben we het album 'Sweetlife'
uitgebracht, met enkel nieuwe
stuïdcen. En Steve en ik zijn nu
weer druk aan het schrijven aan
nieuw materiaal. Ik denk dat we
volgend jaar weer gaan opne
men. Voorlopig zitten Steve en
ik in de studio met Suzi Quatro
om met haar nieuwe nummers
op te nemen."
Scott kijkt vooral met tevreden
heid terug op The Sweet en de
enorme, wereldwijde successen
die de band in de jaren zeventig
scoorde. In Europa stond de
Britse band in ieder land aan de
top, maar ook in Amerika
scoorde The Sweet enkele dikke
hits en werd er regelmatig ge
toerd. Het prille begin van de
band, met bubblegum-hits als
'Funny Funny' en 'Co-Co'
wordt door Scott echter als een
soort valse start beschouwd.
Vanaf kraker 'Block Buster' be
gon het echte werk en deed de
tevens overmatige make-up z'n
intrede.
„Dat begon als grap, maar is
langzaam z'n eigen leven gaan
leiden en een tijdlang deel van
ons image geweest", zegt Scott,
die het meest trots is op het feit
dat The Sweet later ook met
zelfgeschreven stukken als 'Fox
on the Run' en Scott's 'Love is
like Oxygen' internationale hits
scoorde en enkele uitstekende
hardrockalbums maakte. De
make-up werd toen afgezwo
ren.
„In het begin werden we nooit
helemaal serieus genomen als
band. Daar zal die make-up ook
aan bijgedragen hebben. Maar
uiteindelijk hebben we met die
laatste hits en vooral met onze
albums bewezen dat we ge
woon een goede rockband zijn.
The Sweet bestond uit vier
unieke muzikanten en persoon
lijkheden."
Met twee van die muzikanten,
zanger Brian Connolly en
drummer Mick Tucker, heeft
Andy Scott in de loop der tijd
veel te stellen gehad. Connolly
werd in 1979 door Scott, Tucker
en bassist Steve Priest uit de
band gezet wegens overmatig
drankgebruik. Met Mick Tucker
gebeurde zo'n tien jaar later
exact hetzelfde, kort nadat hij
en Scott met een drietal andere
muzikanten The Sweet nieuw
leven in hadden geblazen. In
middels zijn Connolly en Tuc
ker beide overleden, respectie
velijk aan een hartkwaal en leu
kemie. De relatie tussen de vier
originele bandleden was de
laatste jaren wel weer goed.
Scott: „We zijn begonnen als
vrienden, we hebben samen
veel meegemaakt en gelukkig
hadden Steve Priest en ik met
zowel Brian als Mick weer goed
contact de laatste jaren. Hun
dood heeft veel indruk op óns
gemaakt. We hebben twee goe
de vrienden verloren."
Oud-bassist Priest woont al
heel lang in Los Angeles. Scott
spreekt hem nog regelmatig.
Ook zijn er wel eens plannen
geweest om weer samen te
gaan spelen. „Maar dat is in
praktische zin erg lastig", aldus
de gitarist.
En dus doet Andy Scott het te
genwoordig met drie andere
bandleden. Qua bezetting heeft
de huidige Sweet dus niet zo
gek veel meer met de band van
weleer te maken. Muzikaal zet
het viertal echter nog steeds
een puike hardrockshow neer,
zo blijkt in Bathmen. Opvallend
is dat de band geen greatest
hits-show speelt. Uiteraard ko
men eerdergenoemde hits
voorbij, maar The Sweet speelt
ook een aantal onbekendere al
bum-stukken als 'Set me free'
en 'Cockroach' en het pakken
de 'Everything' van het recente
'Sweetlife'. Maar vooral de oude
krakers hebben de tand des
tijds beslist doorstaan. Wat dat
betreft kan The Sweet nog wel
Het fonds speelt een grote rol in
de Nederlandse muziek. Menig
groot talent dat zelf geen goed
instrument kan betalen, heeft
er een van die organisatie te
leen.
Het fonds manifesteert zich op
22 augustus tijdens het Grach
tenfestival in gebouw Felix Me-
ritis. Daniel Rowland, ooit re
gelmatig te gast tijdens Holland
Music Sessions, bespeelt dan
om twaalf uur zeven verschil
lende violen. In elk geval één
van die instrumenten wordt
aangekocht door het Nationaal
Instrumenten Fonds. Het pu
bliek in de zaal heeft een stem
in het kapittel.
Amsterdam - Amsterdam is
doorgeslagen in zijn bezuini
gingsdrift. Dat vindt Charlotte
Riem Vis, cultuurwoordvoerder
van de PvdA in de gemeente
raad. Zij wil de vorig jaar afge
sproken korting van 4,4 miljoen
euro op het kunstbudget met
bijna de helft terugbrengen.
„Beter ten halve gekeerd, dan
ten hele gedwaald", zegt Riem
Vis, die vorig jaar zelf instemde
met de bezuinigingen. Recente
berekeningen leren dat de Am
sterdamse cultuur de komende
jaren hard wordt getroffen. Niet
alleen de gemeente, ook het rijk
voert kortingen door, die voor
een groot deel de hoofdstad
treffen. Bij elkaar gaat het om
zeventien miljoen euro per jaar.
Riem Vis: „Er ontstaat onher
stelbare schade aan de sector,
die tot gevolg zal hebben dat
Amsterdam jaarlijks zestig mil
joen euro misloopt. Een gezon
de economie is gebaat bij een
goed cultureel klimaat."
Het raadslid wil ook een plan
presenteren om een door de
Kunstraad voorgestelde korting
van 1,8 miljoen euro op het
Amsterdamse Fonds voor de
Kunst ongedaan te maken. Die
organisatie verdeelt nu namens
de gemeente jaarlijks ongeveer
zeven miljoen euro voor inci
dentele kunstprojecten. Als cul
tuurwethouder Hannah Belliot
(PvdA) afstand doet van haar
'eigen potjes' voor investerin
gen in de kunst, kan dat budget
fors groeien.
Riem Vis: „Belliot heeft geld ge
reserveerd voor projecten als
'diversiteit meer tonen', 'be
houd van erfgoed' en 'verster
king van de internationale posi
tie van Amsterdam'. Allemaal
uitstekende initiatieven. Alleen
moet dat geld niet worden ver
deeld door haar eigen ambte
naren, maar door een auto
noom fonds."
Riem Vis heeft zich de afgelo
pen week geërgerd aan de ma
nier waarop in de politiek ge
sproken wordt over kunst. „Bij
de behandeling in de gemeen
teraad van de Voorjaarsnota
vochten de WD-wethouders
Frits Huffnagel en Mark van der
Horst openlijk om de titel
'grootste cultuurbarbaar van
het stadsbestuur'," zegt Riem
Vis. „Het was gênant. Alsof de
kunst in Amsterdam niets
waard is."
tsting Prijs
ideeld
wijk - Fred Fritschy en Ro-
pOphuis uit Amsterdam
Jben dit jaar de Jeanne Oos-
Éprijs voor figuratieve schil-
6unst gewonnen. Fritschy
pit onderscheiden voor zijn
pellen en Ophuis voor zijn
llverfschilderijen. De prijzen
laan uit 5000 euro, een
|izen plaquette en een ejpo-
in Museum De Wieger in
Ime. De prijsuitreiking is in
Tmber tijdens de opening
de tentoonstelling. Schilde-
en grafica Jeanne Oosting
18-1994) stelde de jaarlijkse
pin 1970 in.
uwfeest
inenhavens
haag - De binnenhavens in
nHaag staan op 30 en 31 juli
iet teken van hun 100-jarig
I taan. In het Laakhavenge-
'meren op vrijdagochtend
I orische bedrijfsvaai tuigen
I en op zaterdag vindt de of-
opening plaats in het ha-
(ebied voor de Cruqiuska-
in de Laakhaven zijn verder
'tweehonderd schepen van
'mine Vloot te zien en er
]en activiteiten als exposi-
en demonstraties plaats.
ndelijke
•I (hievendag
nun - Iedereen kan op be-
n' bij een archief in de buurt
li' e eerste landelijke Archie-
11 '•ag op 30 oktober. Zeventig
ikf "even openen die dag de
en. De Archievendag is de
1 f ^ng van de Week van de
-hiedenis.
Pieter Wispelwey geldt als één van de grote sterren van de serie Zomerconcerten. De cellist sluit ook af.
Foto: GPD
door Hans Visser
Amsterdam - „Dit is een heerlijke dag",
zegt Pieter Wispelwey. Een glimlach van
zelfspot tekent zijn gelaat, als de cellist Lijn
5 door Amsterdam ziet rijden, met daarop
onwaarschijnlijk groot een foto van zichzelf
in actie. Want zo presenteert het Amster
damse Concertgebouw hem als de ultieme
artiest van de Robeco Zomerconcerten.
Ook dit jaar steunt deze populaire zomer-
serie vooral op de combinatie van Neder
lands talent en wereldsterren in voor ieder
een smakelijke muziek. En Wispelwey is
zowel het een als het ander.
Een rijk aanbod met grote Nederlanders als
Charlotte Margiono, Lawrence Renes, Qui-
rine Viersen, Frans Brüggen, Jaap van Zwe
den en Jan Willem de Vriend, naast buiten
landers van het kaliber Vladimir Ash-
kenazy, Pinchas Zuckerman, Magdalena
Kozena, Ivn Fischer, Heinz Holliger en nog
zo veel meer.
Wispelwey zal de zomerserie in het Con
certgebouw op 31 augustus afsluiten. Dan
speelt hij met het Kamerorkest van Basel
onder Paul McCreesh het eerste cellocon
cert van Sjostakovitsj. En ook dat zal geen
muziek zijn waarvan het zomerpubliek
hoeft te schrikken. „Natuurlijk heeft het die
typische Sjostakovitsj-agressie, maar het is
vooral een absoluut 'fuifnummer'."
En daartussen speelt hij alle werken van
Beethoven voor cello en piano en de cel
losuites van Bach. Alles bij elkaar een klein
minifestival dat hij omschrijft als een 'pitti
ge mijlpaal'. Die twee avonden beginnen al
om zes uur, opdat het publiek op tijd naar
huis kan. „Na een dik uur wordt er wat ge
geten en om kwart over acht gaat we weer
verder."
Hoe voelt hij zich na zo'n avond?
„Dat gaat wel, zeker met zo'n buffet tus
sendoor."
Maar de cellosuites van Bach hoeven dan
ook geen probleem meer te zijn. Hij heeft
deze reeksen van geniaal geschreven dan
sen uit de barok al zo'n 100 tot 120 keer ge
speeld, tien tot twintig concerten per jaar.
In het Bach-jaar 2000 zelfs vijftig. Hij deed
dat tot in Australië, Amerika en Korea aan
toe. En vorige week nog op het festival van
Aix- en - Provence.
„In de openlucht. Bij de eerste drie suites
ging dat uitstekend, maar aan de laatste
drie begon ik rond negen uur. Precies de
tijd waarop de zwaluwen daar met een
enorm kabaal de lucht in gaan. Ik heb toen
gevraagd of ik de laatste drie een paar da
gen later opnieuw mocht spelen. Dat was
om elf uur en dat was prachtig.
Zo vaak diezelfde zes suites van Bach, maar
het verveelt hem geen moment. „Want ik
eis van mezelf dat de stilte van het publiek
in de zaal me inspireert. En overal is die
anders, waardoor de muziek ook steeds
weer een andere wending neemt. Pas als
die wisselwerking stopt, gaat mijn carrière
achteruit.
Het verklaart wellicht dat hij de suites deze
zomer graag nog een derde keer op cd zou
zetten en dan ook nog op drie verschillen
de locaties, opdat het verschil hoorbaar
wordt. Toch dateert de tweede opname pas
van 1998, gemaakt in het kerkje van Valkk
oog. „Omdat het daar zo stil was." Maar
buiten loeiden de koeien, floten de vogels
en ronkten de tractoren.
„In Argentinië speelde ik de suites in het
Teatro Colón van Buenos Aires, een zaal
met 3500 stoelen. Ik moest daar een pers
conferentie geven voor een groep zeer ge
distingeerde heren in driedelig - wat zeg ik
- vijfdelig kostuum. Stuk voor stuk stelden
ze hoogst academische vragen. Ik was
stomverbaasd. Tot bleek dat het vijfender
tig jaar geleden was dat daar iemand alle
zes de suites had uitgevoerd. Uiteindelijk
werd ik daar nog artiest van het jaar."
„De zesde suite speelde ik toen op een pic
colocello. Een fel, maar ook breekbaar ge
luid. Er zit in die suite ook een allemande.
Maar Bach heeft die dans zo geschreven
dat het is alsof hij bijna stilstaat, het lijkt
wel een gebed. Sommige noten bleken toen
zo mooi in te zaal te blijven hangen, dat ik
me die nog precies kan herinneren."
Zeker zo boeiend vindt hij de vijf sonates
voor cello en piano van Beethoven, met
daarbij zijn reeksen van variaties op drie
thema's. „Beethoven, de eerste Duitse gi
gant uit de negentiende eeuw. Toen hij de
eerste twee schreef was hij nog niet doof.
Hij was nog jong en zijn muziek bruisend
en optimistisch. Maar ook hoor je jeugdig
liefdesverdriet."
„De derde sonate ontstond toen hij doof
begon te worden. Daar hoor je de omme
keer. Hij klinkt opstandig en zoekt naar an
dere harmonieën. Maar de laatste twee
schreef Beethoven toen hij al dfibf was. Die
muziek is dan heel eigenaardig en grof,
maar ook met een verborgen elegantie. En
dan mooie langzame delen en die fuga uit
de vijfde sonate: zo gruwelijk en feestelijk
tegelijk."
Wispelwey wordt daarin begeleid door De-
jan Lazic. „Een voormalig wonderkind. Op
zijn dertiende maakte hij al een cd, waarop
hij de solo's speelde in het klarinetconcert
van Mozart en in een pianoconcert. Hij zou
toen ook op tournee gaan langs grote inter
nationale zalen, maar toen in Joegoslavië
de oorlog uitbrak ging dat niet door. Hij
dacht ook nog dat hij componist was. Maar
ik heb hem aangeraden zich te concentre
ren op de piano. Het is echt geweldig om
met hem te spelen."
Robeco Zomerconcerten - Amsterdams
Concertgebouw, t/m 31 augustus. Pieter
Wispelwey: Beethoven, 18 augustus; Bach,
22 augustus; Sjostakovitsj, 31 augustus.
Website: www.robecozomerconcerten.nl
en www.concertgebouw.nl
