Oud-hoofdcommissaris Eric Nordholt
over de ziekte van Nederland
ZATERDAG
10 JULI
2004
oren van de IRT-enquêtecommissie Archieffoto: ANP
/k hoor dat de nieuwe Amsterdamse
hoofdcommissaris, Bernard Weiten, in
Haarlem wil gaan wonen.
„Dat heb ik ook gehoord. Cohen vindt het
kennelijk geen probleem. Hij zei: 'Kuiper
woont in Alkmaar en dat gaat prima'. Na
tuurlijk gaat dat prima, maar een korpschef
hoort in Amsterdam. Anders kan de burge
meester net zo goed in Urk gaan wonen. Een
hoofdcommissaris moet binding hebben
met zijn korps en met de mensen in de stad.
Die binding krijg je niet als er niet woont;
dan mis je de essentie."
Als Cohen bereid is Weiten zo fors te betalen,
venvacht hij waarschijnlijk iemand binnen
te halen die niet snel zal zeggen: de burge
meester kletst uitzijn nek. Zwijggeld!
„Dat Weiten zou zijn afgekocht; dat geloof ik
niet. Ik heb hem leren kennen als een eerlij
ke, flinke, moedige jongen. Precies wat we
nodig hebben. Dus dat kan nog interessant
worden. Na de IRT-affaire is onder leiding
van de toenmalige premier Wim Kok en mi
nister Hans Dijkstal geprobeerd de mannen
die toen de toon zetten op politiegebied,
voor eens en voor altijd hun mond te laten
houden. Dat is ze aardig gelukt. Mensen
werden overgeplaatst, weggepromoveerd."
U bent zelf in 1997 opgestapt. Waarom?
„Omdat ik kanker had. Alleen wist ik dat
toen nog niet. Die tumor in mijn nier zat er
al een hele tijd. Ik was kapot. Uitgeput. Als je
voorbestemd bent zo'n ziekte te krijgen, als
dat in je lijf zit... ik had het toch wel gekre
gen, alleen misschien veel later. Ach, je kunt
er weinig aan doen. Ik ben nooit boos ge
weest, heb nooit gedacht: waarom ik? Eerder
andersom: waarom ik niet ook? Maar nu je
het zo vraagt: de IRT-affaire, de pogingen
mij een spreekverbod op te leggen, al dat ve
nijn van de politiek-correcten... de kans dat
dat niet goed voor je lichaam is, zit er wel in,
ja."
„Het zag er aanvankelijk naar uit dat ik nog
maar kort te leven had. Nadat mijn nier was
weggehaald, werd ik naar huis gestuurd om
aan te sterken. Daarna zouden de uitzaaiin
gen bestreden worden met zware medicatie.
Er gebeurde iets ongelooflijks. Na het verwij
deren van de aangetaste nier verdwenen
binnen een jaar de uitzaaiingen. Zoiets ge
beurt in 0,8 procent van de gevallen, dus dat
mag je rustig een wonderbaarlijke wending
noemen."
„Ik heb nu wel een betere balans gekregen.
Daarom is een interview eigenlijk niet goed.
Ik ga toch weer vechten. En ik wil dan toch
weer duidelijk maken dat het de politiek is
geweest die het op het gebied van de veilig
heid collectief heeft laten afweten."
„Nee. Omdat het nog steeds uitzichüoos is.
Niemand heeft een samenhangend beeld
van hoe het verder zou moeten. De politiek
loopt achter waanideeën aan. Iedereen heeft
het over de politie, behalve de politie zelf.
Het lijkt wel of ze wachten totdat een ander
een visie voor ze bedenkt. Inmiddels is het
apparaat dolgedraaid."
Hoe los je dat op?
„Door als korpschef tegen de politiek te zeg
gen: jullie laten het eerst aanrotten, laten die
gedoogcultuur ontstaan, maken er een ben
de van met al je besluiten of door juist niet
in te grijpen en dan moet het opeens anders
en dan moet de politie dat opknappen. Dat
hoort een korpschef te zeggen, in iets nettere
hpwnnrHinppn
Nordholt ontvangt een delegatie van de Kamerfractie van de PvdA: Aad Kosto, Wim Kok en
Piet Stoffelen. Archieffoto: ANP
„Nu moet de PvdA ineens zo nodig de LPF
voorbij. Ze zijn gek, doorgeschoten. Nie
mand die zegt: kijk eens wat feitelijk in de
grote steden gebeurt en wat daar echt nodig
is. Wat dacht je van de illegaliteit? Destijds
zei ik dat er tienduizend illegale Ghanezen in
de Bijlmer waren. Anderen hadden het over
zesduizend. Grote verontwaardiging. Niet
over het toch nog zeer hoge aantal illegalen,
nee, over een eventuele telfout."
„Je kunt hier gewoon binnenkomen, dat la
ten wij toe. Er ontstaat pas een politiek pro
bleem als je iets kunt meten. Illegaliteit kun
je niet meten. Dus doen ze net alsof het er
niet is en tellen ze alleen het afgenomen
aantal asielzoekers, en dat is dan hun suc
cesnummer."
„Ik heb in 1992 gewaarschuwd voor de pro
blematiek van de criminele Antilliaanse jon
geren. Ik kreeg iedereen over me heen: ik
stigmatiseerde. In wat voor wereld leven wij?
Je geeft een probleem aan, dat probleem
wordt alleen maar groter en groter, we zijn
nu twaalf jaar verder en er is helemaal niets
gebeurd."
Eigen schuld. U stemde toch PvdA?
„In 2000 ben ik officieel uit de partij gestapt.
Uit woede. Het is nog steeds hopeloos met
de mensen die daar de lijn aangeven. Ze
spraken over een wereld die in mijn ogen
helemaal niet bestond en in Amsterdam is
dat alleen maar erger geworden. Als ik
raadsleden confronteerde met de proble
men, zeiden ze: 'Eric, je hebt gelijk, maar wij
kunnen dat niet zeggen'. Dan denk ik: waar
zijn jullie dan voor? Wat is dit voor stad waar
dingen verborgen moeten blijven?"
Uw kompaan Ed van Thijn was toch het
ergst van allemaal? Die snikte van ontroering
als het over multiculti ging.
Als ik er over terugdenk, zijn dat dingen
waar ik.met F.ri nooit over gpnra.it heh. Ik
had het gevoel dat hij daarin onbenaderbaar
was, dus liet ik het maar zo. Ik stelde destijds
het vraagstuk aan de orde van illegale Ma
rokkanen die hier kwamen roven. Die zijn
nu ingehaald door criminele Bulgaren en
Roemenen, alleen mag je dat nu hardop zeg
gen. We hebben dat onderwerp misschien
wel gemeden. Toen ik wegging, zei hij: 'De
politie is hier de pionier van de sociale inte
gratie'. Daar ben ik trots op. Wij hebben echt
contact gezocht met mensen in de allochto
ne gemeenschap."
Maar als ik contact zoek met de politie om
dat mijn inboedel gestolen is, krijg ik op bij-
na-blaftoon te horen dat dat geen prioriteit
is.
„Ik kan niet oordelen over dingen die ik niet
meemaak, maar als mensen met kritiek kwa
men, heb ik dat nooit ontkend. Het is na
tuurlijk beschamend dat je de burgers moet
meedelen dat de aangifte die ze komen doen
alleen nuttig is voor de statistiek. Daar wor
den wij op aangekeken, maar het komt voor
al doordat justitie geen capaciteit heeft. On
ze grondhouding hoort dienstbaar te zijn, en
tegelijkertijd niet hard, maar wel streng.
Hard verwijst naar kilheid, bij strengheid is
warmte mogelijk."
Een beetje correct, netjes, is toch wel genoeg?
„Nee. dat is een vorm. Ik heb dienders mee
gemaakt, heel correct en netjes, en intussen
staan ze ontzettend te zuigen. Weiten heeft
gezegd: 'Dat de politie je beste vriend is,
moeten wij nou maar eens vergeten'. Ben ik
het volstrekt mee oneens. We moeten op
passen voor een politie die zich in organisa
tie en in houding verwijdert van zijn eigen
burgers. Dan krijgen we de problemen weer
terug die we vroeger hadden. Als het over vi
sie gaat, is dat voor de grote steden een van
de belangrijkste dingen."
AVeen^vam^roege^ebeurde^genteii
moesten punten halen op straat. Als ze veel
verbaliseerden, werden ze geprezen en gin
gen ze naar de recherche of de motordienst.
De mannen die weinig schreven, bleven op
straat surveilleren. De vraag of het hielp, en
waartoe het diende, werd niet gesteld. Dat
hoefde ook niet, want het was veilig ondanks
de politie."
Als je dan de boel verandert, en je geeft
mensen eigen verantwoordelijkheden, dan
maak je een geweldige energie los in een
korps. Het geeft natuurlijk enige wanorde,
maar ook enorme creativiteit. Mensen die
weer trots worden op hun werk. En iemand
die trots is op zijn organisatie kan niet cor
rupt zijn, dat verdraagt zich niet met elkaar."
Ik hoorde de korpschef van Lelystad zeggen
hoe mooi het prestatiecontract is.
„Het is toch tragisch datje ingehuurd wordt
om te roepen: wat doet u het goed minister!
Wat geweldig dat ik u mag dienen! Onder
tussen gaat het weer om de aloude strijd om
de macht over de politie, tussen Binnen
landse Zaken en Justitie."
Waarom mag het niet Binnenlandse Zaken
worden?
„Essentiële kwesties zijn niet geregeld, bij
voorbeeld computersystemen die nog steeds
niet op elkaar aangesloten zijn. Dat is toch
rampzalig? Daar had de minister van bin
nenlandse zaken allang orde op zaken moe
ten stellen. Maar waar bemoeit hij zich mee?
Prestatiecontracten, bonnen schrijven. En al
die burgemeesters tekenen die contracten
ook nog. Ze willen de eigen bevolking doen
geloven dat het daarmee veiliger wordt. Ab
solute lulkoek!"
„Is het bij Justitie in goede handen? Jaren
hebben we geknokt voor meer cellen en toen
die er waren, werden ze weer gesloten. Als je
voldoende cellen hebt en je kunt mensen via
het snelrecht opsluiten, dan helpt dat. Maar
er worden weer spookzittingen gehouden,
waarbij van de tien verdachten één jongen
verschijnt ën de andere negen alweer aan
het jatten zijn. De bajes zit vol met die bolle
tjes poepende mannen, die hebben de hele
zaak verstopt, daar kan geen straatrover
meer bij. Ik heb veel respect voor de dien
ders, die elke dag toch maar weer naar hun
werk gaan."
„Ook zoiets: als je iemand op straat pakt met
twee kilo cocaïne, dan gaat-ie voor vier, vijf
jaar de bak in. Pak je 'm op Schiphol, dan
laat je 'm gaan en zet je 'm gezellig op het
eerste vliegtuig terug. Je moest eens weten
wat er bij justitie aan processen-verbaal de
versnipperaar in gaat. Laatst weer, enorme
aantallen dronken rijders, allemaal wegge-
flikkerd, want geen capaciteit. Dit is een ont
regeld land."
„Weet je wat de ziekte van Nederland is? De
proef. We doen overal proeven mee, want
dat is interessant voor de politiek. Je laat
voor de bühne zien dat je wat doet. Maar als
we eenmaal besloten hebben echt iets te
doen, is het probleem al zo groot geworden
dat we het niet meer kunnen beheersen. Het
verslaafdenprobleem is misschien niet op te
lossen, maar er is wel meer te doen dan nu.
Moet je kijken wat voor wrakken er rondlo
pen. We laten ze wegrotten op straat."
..Ik ben ervan overtuigd dat ik destijds din
gen in gang heb gezet - de aanpak van het
cellentekort, gedwongen verpleging van ver
slaafden - omdat ik het er publiekelijk over
had. Zodat mensen gingen zeggen: ver
domd, die ouwe heeft gelijk. Maar dat mag
niet. Toch?"
'Politiek verkwanselt politie'
Ed van Thijn haalde hem in 1987 uit
Groningen om in Amsterdam het
ilitiekorps te leiden. Hij zou zich tien
jaar nadrukkelijk laten gelden, met
sproken opvattingen over criminele
Antilliaanse jongeren en het
alenvraagstuk. In 1997 stapte hij op
t hij uitgeput was. Hij weet het aan
erk, het bleek nierkanker. Eigenlijk,
ft Eric Nordholt (65), moet hij rustig
oekijken, maar dat kan hij niet. 'De
e wordt vermalen door de politiek!'
door Pauline Sinnema
Na een ernstige ziekte is de oud-korpschef van Amsterdam Eric Nordholt weer hersteld. Foto: GPD/Mark Kohn
lijn haalde Nordholt vanuit Groningen naar Amsterdam.
hieffoto: ANP
pi onderscheidde zich ruim tien jaar met uitgesproken op-
p. Archieffoto: ANP
