Sander van Gelder steekt nog eens 500 miljoen in zijn Vale do Lobo
HOC 235
Koning van de Algarve
ZATERDj
10 JULI
2004
De meest spectaculaire hole op de golfbaan van Vale do Lobo. Langs de oceaan, over een 180 meter brede ravijn heen.
Voor we aanschuiven op de veranda van La
Place, het beste van de tien restaurants in het
park, doet Sander van Gelder (66) nog een
rondje oceanfront met zijn gasten. Elke avond
het bruisende trefpunt van een internationale
toeristengemeenschap. De zon is net weg. Op
het centrale pleintje speelt een orkestje
beschaafde popmuziek, werken kunstenaars
aan een glazen afscheidingswand die het
Guiness Book of Records moet halen en
vermaakt de jeugd zich in een enorm rond
zwembad dat zal worden getransformeerd tot
een eigentijds healthcentre. Sander van Gelder
is nog lang niet klaar met Vale do Lobo.
door Léon Klein Schiphorst
Zijn luxueuze vakantieoord afficheert
zich als Europe's Best Golf Beach
Resort, maar goed is niet goed ge
noeg. Wie niet met zijn tijd meegaat, kan ge
makkelijk een toppositie verspelen. Dus in
vesteert de energieke Amsterdammer hier in
het diepe zuiden van de Algarve van Portu
gal nog maar eens een slordige 500 miljoen
euro in de uitbreiding van dit aardse para
dijs. Op een leeftijd dat de doorsnee werkne
mer van zijn pensioen gaat genieten, doet
deze Nederlandse ondernemer er nog een
schepje bovenop. Omdat hij het niet kan la
ten. Een beter argument is niet voorhanden.
Een dikke 25 jaar geleden was hij eigenlijk al
gestopt met werken. Na de verkoop van zijn
juweliersketen Schaap, Citroen Van Gelder
is Portugal de eindbestemming voor de ver
zorgde oude dag. Huisje aan het strand. Het
niks doen duurt veertien dagen. Bij toeval
komt hij in Vale de Lobo terecht. De Anjerre
volutie is net achter de rug en geen buiten
lander investeert in de nieuwe socialistisch
georiënteerde democratie. Sander van Gel
der gelooft in de potentie van het gebied en
heeft vertrouwen in de samenwerking met
de lokale bevolking. Vriendelijke mensen,
die vooral weer aan het werk willen. Hij ook.
Het pensioen wordt nog even opgeschort.
Als Sander van Gelder het resort overneemt,
is het in vrijwillige liquidatie. Rond een
schitterende golfbaan staan tussen de pijn
bomen en palmen villa's van voornamelijk
rijke Engelsen. Plus een hotel en enkele hon
derden zomerverblijven. Met uitzicht op de
oceaan en veel privacy. Er komt een tweede
18 holes golfbaan en het aantal huizen wordt
uitgebreid. Voor zonzoekers en beleggers.
Het resort telt inmiddels 1200 woningen.
Drie keer Monaco, zegt San van Gelder met
gevoel voor understatement. De verwijzing
naar het vorstendom is zo gek nog niet. Als
een staatshoofd wandelt hij door het uit
gaanscentrum. Ondanks de warmte strak in
het pak. Jasje aan, stropdas om. Er wordt ge
groet, gezwaaid en hier en daar een hand ge
schud. Iedereen kent hem. Hij is in de van
oorsprong arme regio op afstand de grootste
werkgever. Architecten en schoonmakers.
Koks en wegenbouwers. Er is veel te doen.
Van de regering ontving hij recent een hoge
onderscheiding. Een Nederlandse medewer
ker noemt hem De Ongekroonde Koning
van de Algarve. Een eretitel.
Peetvader
Vale do Lobo is een wereld op zich. Met een
eigen busdienst, bewakers, schooltje, tand
arts, kapsalon, dokter en uiteraard een bank
filiaal. Sander van Gelder is in zijn eentje be
gonnen, maar laat zich nu omringen door
een managementteam van veertien direc
teuren. Elke stafmedewerker heeft zijn eigen
specialiteit en Sander van Gelder heeft over
al een beetje verstand van. Dat maakt het zo
leuk, zegt hij met pretoogjes. Als
'chairman of the board' zet hij de grote lij
nen uit. Bedenkt hij de concepten. Creatief
zijn en vooruit kunnen denken, noemt San-
der van Gelder zelf als zijn sterkste eigen
schappen. „En de goeie mensen om je
heen." Personeel wordt geselecteerd op ka
rakter en ambities. Ze moeten ergens voor
staan. Neemt een talentvolle medewerker
ontslag, dan krijgt die niet de kans het park
te verlaten voordat Sander van Gelder per
soonlijk een indringend gesprek met de be
trokkene heeft gevoerd. Van hoog tot laag.
De Peetvader laat zijn kinderen niet zomaar
vertrekken.
Terwijl veel investeerders door de economi
sche recessie een pas op de plaats maken,
schroeft Sander van Gelder de activiteiten
op. De nieuwe plannen voorzien in de bouw
van zevenhonderd nieuwe villa's. Ontwor
pen met een collectief vooraanstaande ar
chitecten. Op geld wordt niet gekeken. Wie
wil, krijgt hier zijn droomhuis. Klaar voor ge
bruik. Ontwerp, binnenhuisarchitectuur en
interieurinrichting. Alles kan. Ook de
schoonmaker of butler zijn uit voorraad le
verbaar. Voor de een is het een tweede huis,
de ander koopt er een serie optrekjes en be
schouwt de investering als een lucratief ver
huurbare belegging. Voor Sander van Gelder
gaat het om de ontwikkeling van het gebied.
Bouwen is de 'core business'. Maar wel zo
dat iedereen er wil komen wonen. Al is het
maar voor een weekje per jaar.
Gelouterde topsporters, internationaal ver
maarde artiesten, captains of industrie, le
den van koningshuizen en andere wereld
burgers die frequent in de glamourbladen fi
gureren, vieren hier hun vakanties. Foto's in
'the Hall of Fame' en in het eigen tijdschrift
'Image Magazine' getuigen daarvan. Van de
Nederlanders noemen we John de Mol, Ro
nald Koeman en prinses Margriet. Wie wil
daar niet een beetje bijhoren?
De twee supergolfbanen bezorgen het resort
een extra dimensie. Dankzij een eigen bere-
geningsinstallatie, die dagelijks twee miljoen
liter water uit diepe bronnen in de bergen
oppompt, liggen de holes er onwaarschijn
lijk uitbundig bij. Tropisch gestoffeerd met
prachtige palmen en een grote verscheiden
heid aan bloeiende flora. Hoogteverschillen,
waterpartijen en het uitzicht op de oceaan
maken een rondje golf hier tot een onverge
telijke ervaring. De derde nog aan te leggen
baan moet de eerste twee in schoonheid en
speelplezier overtreffen.
Comfort
Over de nieuwe uitbreiding is lang gepraat
en nagedacht. Portugal maakt deel uit van
de Europese Gemeenschap en ziet strikt toe
op de naleving van internationale regels en
voorschriften. In het bijzonder waar het gaat
zich vooral in op herverkiezing. Het alge
meen belang vereist een praktische benade
ring, geen politieke. Het burgemeesterschap
is een vak. Dat vereist een resultaat gerichte
instelling. Een doener, een zakenman."
Een soort Sander van Gelder opperen wij
brutaal. Hij kan er wel om lachen. De onge
kroonde koning van de Algarve. „Ik ben niet
gekozen, maar werk wel democratisch. Geef
ruimte aan creatieve denkprocessen. Hou
mensen aan het werk. Geef kunstenaars de
ruimte. Sta open voor de relatie tussen ratio
en emotie. Dat doe je op gevoel. Daarin volg
je je intuïtie. Daarom maken we hier van die
mooie dingen. Geld verdienen? Ik ben al
meer dan 25 jaar vermogend. Kan doen en la
ten wat ik wil. Dit vind ik mooi. Waar die
drive vandaan komt? Ik weet het echt niet,
het gebeurt. Het overkomt je."
De zon is allang weg. In het middernachtelij
ke maanlicht is er nog tijd voor wat filosofi
sche bespiegelingen. „Ik voel me socialist in
de ware zin van het woord", laat Sander van
Gelder zich ontvallen. „Elkaar helpen. Bereid
zijn anderen kansen te geven. Het geven en
nemen behoort tot de eerste vormen van goe
de omgangsvormen. Van beschaving. Ik heb
een hekel aan mensen die alleen maar ne
men. Dat zie je op alle niveaus. Ik stop veel
energie in mijn personeel, daar verwacht ik
ook iets voor terug. De beloning komt later. Je
moet niet alles op een presenteerblaadje aan
bieden. Als ik zie dat het jonge mensen wat
kan schelen waarmee ze bezig zijn, dan ben
ik tevreden. Dat geeft voldoening". Een neu
trale vraag over zijn eigen jeugd roept nog
een heftige reactie op. „Ja hoor, ik dacht al
waar blijft ie. Ik ben van Joodse afkomst. Mijn
moeder me heeft tijdens de oorlog aan een
pleeggezin in Brabant afgestaan. Mijn familie
is gedeporteerd. Alleen zij overleefde het con
centratiekamp. Ik wilde niets meer met haar
te maken hebben. Professor Bastiaanse heeft
me van dat trauma afgeholpen. Ik keerde me
van haar af, omdat ik me in de steek gelaten
voelde. Of daar mijn niet aflatende energie
vandaan komt om zo hard te blijven werken?
Dat presteren? Met mensen bezig zijn?"San-
der van Gelder herhaalt de vraag, neemt een
slok bier en kijkt zwijgend de nacht in.
Villa's als strooigoed temidden van een uitbundige natuur. Foto's: Léon Klein Schiphorst
om milieu en natuur. „Het is geen gemakke
lijk land", weet Sander van Gelder. „Het gaat
wel eens wat te ver, maar daardoor wordt de
boel hier niet volgestouwd. Blijft alles in har
monie. Als ondernemer hikje daar wel eens
tegenaan, maar het garandeert ook een ze
kere kwaliteit. Ik heb een hekel aan lelijke
dingen. Je geduld wordt wel eens op de
proef gesteld, maar ik kan er goed mee le
ven. Dus neem ik de tijd. Als ik zie waar al
dat overleg toe leidt, voel ik me een happy
mens. Denk ik niet aan stoppen."
Bang voor de gevolgen van een economische
recessie is Sander van Gelder niet. De be
langstelling voor zijn onroerend goed blijft
onverminderd groot. De generatie senioren
van de babyboom is nog onderweg. Die heb
ben genoeg te besteden, zijn fit en koesteren
veel wensen voor een actieve oude dag. De
liberalisering van de luchtvaart en eenwor
ding van Europa werken in zijn voordeel.
Het wordt steeds gemakkelijker om in het
buitenland te gaan wonen of er een vakan
tiehuisje bij te nemen. Thuis in het vader
land voelt een groeiend aantal ouderen zich
niet langer veilig en hier onder geestverwan
ten is het comfortabel verblijven. Lekker
weer, geen criminaliteit en alle comfort bin
nen handbereik. Sander van Gelder weet ook
wel dat wonen in zijn resort niet voor ieder
een is weggelegd. Maar de markt is nog lang
niet verzadigd en zolang mensen mooie hui
zen willen kopen, zal hij ze blijven bouwen.
Terug naar Nederland? Waarom zou hij. Via
de satelliet kijkt hij wel elke avond naar de
Hollandse tv. In de kranten leest hij over de
verstedelijking en het dichtslibben van de
randstad. „Onbegrijpelijk in zo'n efficiënt
georganiseerd land. Die mobiliteit is een
drama. Dat ze daar niet op tijd een oplossing
voor hebben gezocht. Ik heb wel een advies:
verdubbel alle snelwegen, hef tol voor het
bovendek. Niet te moeilijk over doen, ge
woon snel uitvoeren. Nu staat het elke dag
overal vast. Een drama, wat dat niet kost."
Ongevraagd komt er nog een advies. „Dat
plan voor die gekozen burgemeester! Niet
doen. Ben ik 100 procent tegen. Hebben ze
ook in Portugal, dus ik spreek uit ervaring.
Allemaal vriendjespolitiek. Politici stellen
