ohan Cruijff en de
Imagische driehoek
Vie wordt de bondscoach?
SPORT
ZATERDAG lO JULI 2004
SI
ir Henri van der Steen
Ian Cruijff zou het moeten worden, maar hij
ordt het niet, naar moet worden gevreesd. Nooit
il het Nederlands elftal geleid worden door de
tste voetballer én een van de beste en leukste
liners die Nederland ooit had. Tenzij...
dingen goed begrijpen, zouden Joop den Uyl
|johan Cruijff zelf hebben gezegd: het kan niet
het mag niet. Cruijff heeft altijd volgehouden
hij indertijd (WK 1994) wel bondscoach had
len worden, maar dat hij geen overeenstem-
ig bereikte met de KNVB. Wie de geschiedenis
it, weet dat het iets anders ligt: Cruijff wekte
irk de indruk dat hij niet wilde, door zijn eisen
ids weer op te schroeven en de communicatie
te verzieken,
lens het EK van 2004 vertelde hij voor de NOS-
iera's nog eens dat er in elk geval één harde eis
i/is, als hij bondscoach wordt: hij wil dan alles
ir het zeggen hebben. Cruijff bepaalt dan wie er
het team komen, het begeleidingsteam wel te
I rstaan. Dat is een lastige eis voor de KNVB, die
mers allerhande mensen in vaste dienst heeft.
Jlsiotherapeuten, materiaalmannen, koks, scouts,
teammanager, de afdeling public relations:
uijff bepaalt wie er mee gaan naar het toernooi,
hikte Jos Staatsen indertijd hevig tegenaan,
ichien dat Jordi Cruijff de hele kwestie van een
ird heeft voorzien, toen hij - op een mo
lt dat Cruijff weer eens werd genoemd om te-
te keren als trainer bij Barcelona - zei: „Als pa
gaat trainen, kijken we hem nooit meer aan."
li bedoelde te zeggen dat zijn vader zijn ge-
ndheid nooit meer in gevaar mag brengen door
^er te gaan coachen. Cruijff is niet voor niets ge-
ereerd aan het hart - een kwaal waar zijn vader
Jln overleed. Cruijff zelf is altijd bang geweest ook
%g te sterven.
kend is ook, dat Cruijff zelf - in het voetbal een
E" orme autoriteit en een zeer dominante persoon-
Dkheid - thuis niks te vertellen heeft. Danny heeft
broek aan, zogezegd, zij was het ook die af
ro rong dat Cruijff als speler afzegde voor het WK
-n 1978; Danny Cruijff wilde het niet.
V ;ezien van particuliere en de gezondheidsrede-
r n, is er nog een interessant detail dat mogelijk
90 eelt bij Cruijff: als hij bondscoach wordt, moet
anje succes hebben. Hij hoeft niet eens wereld-
>d
M
a
Johan Cruijff (57 jaar, geen werk)
bordeel: enorme autoriteit, groot voetbalden-
u er, puur aanvallende visie
rofadeel: geweldig eisenpakket, mag niet/kan
5' iet vanwege thuis en gezondheid
Co Adrïaanse (56 jaar, coach AZ)
oordeel: geweldige coach, zeer aanvallende
oetbalvisie, grote persoonlijkheid, ervaren
ladeel: kan snel controversieel worden door
lelfbewuste' houding
lai -
Johan Cruijff met Marco van Basten (en
ventueel John van 't Schip)
ir Marco van Basten (39 jaar, coach Ajax2)
oordeel: grote reputatie als speler, geliefd en
Z ooral gerespecteerd bij het volk, aanvaller
ini ladeel: geen ervaring, misschien ook (nog)
een ambitie
O John van 't Schip (40 jaar, coach Ajax 2)
E i 'bordeel: protégé van Cruijff, vriend van Van
Al
kampioen te worden in Duitsland, maar het Ne
derlands elftal moet wel opzien baren en voetbal
laten zien dat verrukt. Hollands voetbal, aanval
lend voetbal, Cruijff-voetbal. Maar een coach is
maar een coach. Een coach heeft veel in de hand,
maar lang niet alles, iedere coach is afhankelijk van
zijn spelers. De afbrandkans is groot, ook voor
Cruijff. Een teleurstellend WK zou de mythe van
Cruijff hevig aantasten.
Cruijff is wel, zonder enige twijfel, de eerste keus
en Henk Kesler zal een dezer dagen ook een af
spraak hebben met hem. Polsen. Als hij zelf geen
bondscoach wil worden of de bond opzadelt met
eisen waaraan niet kan worden voldaan, dan is de
volgende vraag van Kesler: wat kun je en wil je be
tekenen voor het Nederlands elftal, als je het zelf
niet wilt doen? Misschien dat het antwoord is, dat
Cruijff wel als een soort supervisor bij Oranje wil
komen, met één of twee jonge gelijkgestemden als
coach. Van Basten (en Van 't Schip)? Het schijnt
dat Cruijff een dergelijke constructie wel interes
sant vindt.
Koeman en Van Basten
Voetbal International wijdde deze week twee pagi
na's aan een variant: Cruijff moet het gaan doen
met Van Basten en Koeman. De schrijver had al
meteen een koosnaam voor het trio: De Magische
Driehoek. Hij zag één aspect over het hoofd: zou
Koeman zomaar op basis van gelijkwaardigheid
met Van Basten willen werken? Koeman is nu trai
ner-coach van Ajax, Van Basten leert het vak bij het
tweede, dat hij samen met vriend John van 't Schip
runt. Koemans reputatie groeit, hij wordt voor de
toekomst al gezien als een potentieel bondscoach
en zou ook hoog op de lijst hebben gestaan als
kandidaat-bondscoach als hij vrij was geweest. Zou
deze man Oranje willen doen met Van Basten
naast zich en dan ook nog onder supervisie van
Cruijff? Onwaarschijnlijk scenario.
Het voetbal is geen optelsom van kwaliteiten: elf
Cruijffs maken geen elftal, drie grote voetbalper
soonlijkheden maken niet noodzakelijkerwijs de
ideale technische staf.
De kans dat Cruijff bondscoach wordt of supervi
sor, is klein. Dat verplicht Kesler dan om het beste
alternatief te kiezen. Wanneer de discussie-Cruijff
straks is gesloten, kan weer worden bedacht dat
het Nederlands elftal geleid moet worden door een
man die niet alleen vakmanschap en een Holland
se speelstijl meebrengt, maar ook ervaring. Oranje
Basten, Ajacied
Nadeel: weinig ervaring
Ronald Koeman (41 jaar, coach Ajax)
Voordeel: persoonlijkheid, grote ervaring als
speler, inmiddels ervaring als trainer-coach,
tactisch goed
Nadeel: zit vast aan topclub
Foppe de Haan (61 jaar, coach Jong Oranje)
Voordeel: aangename persoonlijkheid, prachti
ge ambassadeur, zeer ervaren, lid Nederlandse
voetbalschool
Nadeel: sluit misschien als karakter niet aan bij
huidige selectie
Martin Jol (48 jaar, assistent-coach Totten-
ham Hotspur)
Voordeel: gerespecteerde coach, oud-intema-
tional, modern denker
Nadeel: onervaren op hoogste niveau
Johan Cruijff staat nog steeds bovenaan elk lijstje met potentiële bondscoaches. De kans dat het er ooit van komt is echter klein. Foto: PR
is dan tegenwoordig wel een project, het is een
groot project, dat alleen kan worden geleid door
een sterke persoonlijkheid met strakke ideeën en
met een heleboel bagage als trainer-coach. Dan
kom je snel uit bij Co Adriaanse, de Coach van het
Jaar. Ook met hem is er geen garantie op een we
reldtitel, maar - net als bij Cruijff - heb je wel vrij
zeker een garantie op spektakel. En als Oranje er
eerder uitvliegt dan de finale of zelfs het WK niet
haalt, dan zal dat gebeuren in schoonheid en met
dramatiek.
Net als Koeman en Gullit en Hiddink en Stevens en
Van Marwijk en Jol en anderen, ligt ook Adriaanse
vast. Dirk Scheringa, de baas van AZ, heeft echter
al laten weten dat hij Adriaanse graag van zijn ver
plichtingen ontslaat, in het landsbelang. Adriaanse
zelf wil natuurlijk graag, al was het maar om zich te
revancheren voor zijn pijnlijke ontslag bij Ajax.
Menigeen zal denken dat Adriaanse juist om die
reden kansloos is in de strijd om de baan van
bondscoach. In de Raad van Toezicht van de
KNVB, die door Kesler zal worden geraadpleegd
voordat hij iemand contracteert, zit immers ook
Michael van Praag, die voorzitter was van Ajax,
toen Adriaanse op straat werd gegooid. Van Praag
zal echter met redenen kunnen uitleggen dat hij
indertijd in naam nog wel voorzitter was, maar dat
Adriaanse is ontslagen door de directie, niet door
hem.
Het ontslag van Adriaanse komt momenteel trou
wens nog weer in een ander licht te staan. Was het
voor hem niet Morten Olsen die onbarmhartig bui
ten werd geschopt bij Ajax? En is het niet dezelfde
Olsen die nu door menigeen geschikt wordt geacht
om het Nederlands elftal te leiden, als eerste bui
tenlander sinds tijden? Kennelijk toch een goeie
trainer...
Rudi Voller
Een flutenquête (op www.wiewordtdenieuwe-
bondscoach.nl) wees deze week uit, dat Van Bas
ten het moet worden. Er was een lijstje samenge
steld met elf namen, onder wie Rudi Voller. En
geen Co Adriaanse! Wie wilde stemmen, mocht het
zo vaak doen als hij/zij wilde...
Nee: eerst Cruijff, dan een tijd niks, dan Adriaanse,
dan weer een tijd niks. Zij zijn veruit de beste op
ties. De mogelijkheid is echter groot dat er geen va
riant met Cruijff kan worden bedacht en dat Adri
aanse te eigenzinnig of te controversieel wordt ge
vonden. Adriaanse hekelde deze week nog de
structuur in Zeist en maakte duidelijk dat de KNVB
een technisch directeur zou moeten hebben die al
le coaches benoemt en de spelcultuur van Neder
land bewaakt. Daarmee schopte hij Henk Kesler
misschien wel tegen de schenen. Als die flauw is,
kan Adriaanse het al meteen schudden. Maar mis
schien is Kesler niet zo flauw en wil hij zelfs mee
denken met Adriaanse, zijn eigen functie herdefi
niëren en een technisch directeur aanstellen.
In het andere geval resteert een lijst met trainers
die over het algemeen vastliggen bij (top) clubs of
van wie je geen idee hebt of ze geschikt zijn voor
die specifieke functie van bondscoach. Martin Jol
is er zo een. Jol moet wel relatief makkelijk bij
Spurs zijn weg te halen. Jol heeft ook een uitge
sproken visie en is een redelijk sterke persoonlijk
heid.
Morten Olsen is een interessante mogelijkheid,
maar Olsen zal liever revanche nemen met Dene
marken voor het onrecht dat hem in Portugal is
aangedaan. De Denen speelden behoorlijk goed,
behoorlijk Nederlands ook, maar hadden de botte
pech in de kwartfinale tegen Tsjechië aan te lopen.
Die wedstrijd ging ruim maar enigszins ongelukkig
verloren.
Foppe de Haan en Danny Blind zijn twee nog di
verse persoonlijkheden die ook worden genoemd
als nieuwe bondscoach, maar dan zijn er al heel
wat kandidaten afgevallen. Foppe de Haan wordt
verweten dat hij zelf niet op niveau heeft gevoet
bald. Het is veel meer de vraag of De Haan als per
soonlijkheid aansluit bij de selectie. Zijn persoon
lijkheid sluit zeker aan bij die van het volk. De
Haan is bovendien een fantastische ambassadeur,
een man met een liefde voor de Nederlandse
speelstijl; zijn vakmanschap is bovendien onom
streden. Interessant alternatief.
Van Hanegem
En dan is daar Willem van Hanegem. Die kan en
zal het niet worden. Van Hanegem kreeg onlangs
als vervanger van Advocaat tijdens een persconfe
rentie de lachers weer moeiteloos op zijn hand,
maar de assistent ging zich ook weer te buiten aan
ongepast gedrag door een buitenlandse journalist
te beledigen. De Nederlandse pers vond het prach
tig-
Van Hanegem kan natuurlijk onmogelijk bonds
coach worden: te weinig kwaliteiten. Hij heeft zich
misschien intussen ook onmogelijk gemaakt bij de
KNVB. Televisiebeelden hebben aangetoond dat
Van Hanegem na de wedstrijd tegen Letland bij het
handjesschudden opzichtig werd overgeslagen
door Bert van Lingen, de andere assistent, tevens
een onvoorwaardelijke vriend van Advocaat. Hoe
kon dat gebeuren? Misschien omdat Van Hanegem
voorafgaande aan die wedstrijd voor de televisieca
mera van de NOS werd geïnterviewd, over de wed
strijd en ook even over de mogelijkheid dat Advo
caat zou opstappen na het EK. Wat zou er dan met
Willem gebeuren? Van Hanegem vertelde dat hij in
zijn eerste contract had staan dat hij solidair zou
zijn met Advocaat. Bij de contractverlenging was
iets anders afgesproken: Willem zou blijven, ook
als Advocaat na het EK besloot te stoppen. Dat is
Advocaat - en dus Van Lingen - natuurlijk ter ore
gekomen en misschien wel in het verkeerde keel
gat geschoten.
Van Hanegem is geen optie als bondscoach. En
wie zou hem als assistent willen hebben?
DE OLYMPISCHE DROOM VAN JEROEN STRAATHOF
m: Jeroen Straathof
ïeftijd: 31 jaar.
blaats: Leiden,
p wielrennen,
ine: vier kilometer ploegachtervol-
p de baan.
loment: op 22 augustus de kwalifica-
Q dag later de eerste ronde en even
's avonds de finale.
s op voorgaande Olympische
u negende op de 1500 meter schaat-
n Lillehammer 1994 en met Jan Mul-
pud op de tandem tijdens de Paralym-
ii Sydney 2000.
e Olympische Spelen altijd een
nvoor je geweest?
bben mij altijd geboeid. Als kleine
ti volgde ik in 1984 de Olympische
ii van Los Angeles. Al die grote sport
smen vond ik onwijs gaaf, toen nog
ieffend dat ik jaren later zelf aan het
nent deel zou nemen. Binnenkort
keen interview met Sport Internatio-
p maandag is de ploegoverdracht. Die
ïrschijnselen geven aan dat het toch
|at bijzonders is. De Zomerspelen
{en iedereen in de wereld aan, maar ze
por mij niet meer of minder dan de
rspelen. Het schaatsen ligt mij ook
jteeds na aan het hart. Ik ga naar Athe-
p een kunstje te doen. Wat ik daarna
i zien en beleven, zie ik wel. Het is
aij in ieder geval de laatste grote wed-
li van dit seizoen. Als ik klaar ben zal ik
ïregeld in het Holland Heineken
Izijn te vinden."
leer wist je dat die droom reëel was?
Ens kwalificatierace op het WK,
iaanden geleden in Melbourne. We
ten bij de eerste acht landen zitten en
tn de snelste tijd genoteerd, terwijl er
naar zes landen aan de start moesten
50 hijnen. We waren aan het uitrijden op
.5 Uerbank toen het gebeurde. Dat was
ooi'. We vlogen elkaar om de hals en
4® high fives' Soms weet je gewoon
n vat je dan doet. Ik word nog herinnerd
bet moment dat ik in 1996 in Hamar de
3( [dtitel op de 1500 meter pakte. „Jeetje,
ep jij te springen op dat middenter-
zeggen mensen nog wel eens. Het
Foto: Hielco Kuipers
Een aantal sporters uit de Leidse regio ziet in Athene een droom in vervulling gaan. Zij mogen
zich tijdens de Olympische Spelen van 13 tot en met 29 augustus meten met de beste atleten. In
een serie voorafgaande aan het grootste sportevenement ter wereld praten de deelnemers
onder meer over hun kansen, de organisatie in Griekenland en het topsportklimaat in
Nederland. Vandaag de eerste aflevering.
geloof dat Athene haalbaar was, ontstond
eerder dit jaar tijdens de wereldbekerwed
strijd in Manchester. We werden derde."
Heerst er een topsportklimaat in Neder
land?
„Ja, al kan het natuurlijk altijd beter. Wiel
rennen is mondiaal een veel grotere sport
dan het schaatsen, maar in die sport is alles
tot in de puntjes geregeld. Ten opzichte
van het wielrennen op de weg is het rijden
op de baan ondergeschoven, maar de spor
ters die in Nederland voor de baan kiezen,
gaan er wel volledig voor. Heb je het over
de manier waarop Nederlanders naar sport
kijken, dan kunnen we nog veel leren van
andere landen. Vaak wordt mij gevraagd of
ik er nog wat naast doe, of willen ze weten
of ik van mijn sport kan leven. Als je zegt
dat je vak sporter is, kijken mensen daar
nog steeds van op. Het wordt niet als een
beroep gezien. In het algemeen is het top
sportklimaat in Nederland goed. Ik krijg
mijn inkomen uit het fonds voor topspor
ters en door NOCNSF is alles goed gere
geld. Wat mij wel opvalt is dat de overheid
gigantisch kort op breedtesport. De politiek
ziet niet in dat het juist heel belangrijk is
voor de gezondheid van de mens."
Is deelnemen belangrijker dan winnen?
„Winnen is belangrijker, maar deelnemen
aan de Spelen is wel heel bijzonder, omdat
je in Athene je land mag vertegenwoordi
gen en je op dat moment beter bent dan de
rest. Uiteindelijk ga ik er heen om te preste
ren. Zo zijn de regels van NOCNSF nu een
maal opgesteld. Er wordt nu eenmaal veel -
kennis, tijd, geld - in de sport gestopt en
dan hebben de investeerders recht op pres
taties. Daarom legt NOCNSF de lat ook zo
hoog. Als je eenmaal gaat, kun je ook goed
voor de dag komen. De sportbonden had
den ook inspraak, dus het is niet zo dat die
regels zomaar uit de lucht komen vallen.
Op het WK zaten we achttienden van een
seconde van het brons, terwijl alle landen
op volle sterkte deelnamen. Dat heeft er
voor gezorgd dat we er in de afgelopen we
ken nog een schepje bovenop hebben ge
daan. Een medaille in Athene zou fantas
tisch zijn, maar voor mijn gevoel ligt dat
nog ver weg."
Heb je al eens aan Peking 2008 gedacht?
„Nee. Ik zie het niet gebeuren, maar na de
Paralympics van Sydney zei ik ook niet dat
Athene in mijn hoofd zat. De beslissing om
door te gaan hangt niet af van prestaties of
leeftijd. Anders is dat als ik een goede
maatschappelijke baan aangeboden krijg.
Zoals het nu gaat, plak ik er zeker nog een
jaartje aan vast."
Wanneer is Athene voor jou geslaagd?
„Met een medaille zou het heel geslaagd
zijn, maar er zijn genoeg landen die het ons
in de strijd om de bronzen plak erg lastig
kunnen maken. Rijden we een dik Neder
lands record en worden we daarmee vijfde
dan denk ik dat we het goed hebben ge
daan."
Verwacht je dat de organisatie op rolletjes
verloopt?
„Ik heb daar het volste vertrouwen in, ook
al zal er op de laatste dag misschien nog
een plafond gewit moeten worden. Waar ik
eerder van schrik was het bericht in de
krant dat er in de buurt van Athene een
bosbrand woedde. Gelukkig was het niet in
de omgeving van het olympisch dorp. Met
de veiligheid tijdens de Spelen hou ik me
niet bezig. Je zal best drie of vier keer wor
den gecontroleerd voordat je het olym
pisch dorp in mag, maar tijdens het WK in
Australië waren de controles ook scherp.
Gaat er familie mee naar Athene?
„Dat is een heel project. Mijn moeder gaat
met vrienden naar Athene. Mijn zus kan
niet omdat ze met Swift in die periode een
toertocht maakt. Mijn vriendin Evelyn en
haar broer en zus komen wel. Zij zit met
het Nederlands basketbalteam midden in
de voorbereiding op de Paralympics, maar
krijgt toch vier dagen vrijaf. Mijn fietsmaat-
je Norbert van Straaten komen ook. Al die
aandacht zorgt niet voor extra druk. Ik heb
het bij het schaatsen al zo vaak meege
maakt dat familie en vrienden mee gin
gen."
Wat neem je mee ter ontspanning?
„Een boek, al weet ik nog niet welk. De lap
top gaat mee, omdat ik nu eenmaal graag
stukjes schrijf."
Ga je nog iemand om een handtekening
vragen?
„Het is onwijs gaaf om met zoveel grote
sporters bij elkaar te zijn. Ik kan nu niet ie
mand verzinnen, maar als ik een handteke
ning wil hebben, dan vraag ik daarom. Ik
ben er niet op uit, maar als de mogelijkheid
zich voordoet om een handtekening te vra
gen. met iemand op de foto te gaan, of kle
ding te ruilen, dan zal ik het zeker niet na
laten."
Peter van der Hulst
