KUNST CULTUUR
'Spannender dan de
allerspannendste strip'
Stedelijk Museun
kan aan de slag
Kunsthal wil na«
Sint Petersburg
Noord-Korea haalt werelderfgoedlijst Unesco
auI
'Vanaf het begin was hij een acteur van wereldformaat'
Boheemse
zakken
Beslag op twee
schilderijen
Zwolle krijgt
nieuw museum
Boekenmarkt op
Vuurtorenplein
Avondspektakel voor de bui binnen
Foto: EPA
Duisburg - Niet alleen de beel
dententoonstelling op het
Haagse Lange Voorhout staat in
het teken van Europa en de re
cente uitbreiding met tien lid
staten. In het museum van
Duisburg laten twintig kunste
naars uit Litouwen, Malta, Slo
wakije en de andere nieuwe lid
staten zien waartoe zij in staat
zijn. De Tsjech Ivan Kafka
kwam met een installatie op de
proppen getiteld 'Boheemse
zakken'. De expositie in het
Küppersmühle Museum duurt
tot 5 september.
new york - De Amerikaanse
autoriteiten hebben beslag ge
legd op twee schilderijen van
de Italiaan Andrea Appiani
(1754-1817). De werken zouden
worden geveild in New York,
maar de Italiaanse justitie ont
dekte dat het ging om schilde
rijen die in de jaren negentig
zijn gestolen uit een museum in
San Gregorio de Sassola. Vei
linghuis Christie's heeft de
schilderijen overgedragen aan
de Amerikaanse justitie. De
werken waren ingebracht door
iemand uit Los Angeles. Het is
niet bekendgemaakt of deze
kunstverzamelaar al bezoek
heeft gehad van justitie.
zwolle - Zwolle krijgt in 2005
een nieuw museum voor he
dendaagse en moderne kunst.
In het museum worden delen
van de omvangrijke collectie
van de Hannema-de Stuers
Fundatie (HSF) getoond, die
sinds donderdag onder de
nieuwe naam De Fundatie ver
der gaat. Begonnen is met de
verbouwing van het voormalige
gerechtsgebouw aan de Blij-
markt waarin het museum
wordt gevestigd. In de verzame
ling zitten onder meer werken
van Karei Appel en Piet Mond
riaan.
NOORDwiJK - 'Boeken onder de
vuurtoren' is de naam van de
boekenmarkt die jaarlijks in
Noordwijk wordt gehouden.
Deze keer vindt de markt plaats
op zondag 11 juli, van 10.00 tot
18.00 uur. De aangeboden boe
ken beslaan een breed terrein,
van science-fiction, strips en
sport tot kinderboeken, litera
tuur en plaatjesalbums.
zaterdag 3 juli 2oo4
amsterdam/gpd - De benodig
de sponsorgelden voor de ver
bouwing van het Stedelijk Mu
seum in Amsterdam zijn bin
nen. Voor renovatie en nieuw
bouw heeft de gemeente zo'n
negentig miljoen euro begroot,
22,6 miljoen daarvan komt van
meer dan vijftig particulieren
en bedrijven.
Een commissie onder leiding
van Concertgebouw-directeur
Martijn Sanders adviseerde de
gemeente vorig jaar het Stede
lijk Museum voor tachtig mil
joen euro te verbouwen en uit
te breiden.
Dat was 32 miljoen meer dan
de gemeente had voorzien. Het
overgrote deel moest van parti
culiere geldschieters komen, de
overige tien miljoen van de ge
meente. Alleen met een derge
lijke injectie zou het Stedelijk
terug kunnen keren in de inter
nationale museumtop, stelde
de commissie.
Cultuurwethouder Hannah Bel-
liot (PvdA) wist eerst haar colle
ga-wethouders en later de ge
meenteraad ervan te overtuigen
boven op de 57,6 miljoen euro
nog eens tien miljoen extra uit
te trekken.
De stichting Fondsenwerving
en -beheer uitbreiding en reno
vatie Stedelijk Museum, voor
gezeten door Morris Tabaksblat
(Reed Elsevier) en Cor van Za
delhoff (Zadelhoff Makelaars),
wil nu nog eens vijf miljoen ex
tra ophalen.
Het geld kan gebruikt worden
voor eventuele tegenvallers en
de inrichting van het mu<
Inmiddels is al beduidend}
sponsorgeld toegezegd. L
De stichting heeft geldscW
anonimiteit beloofd. NaaP
verse toeristische bedrijvi
winkeliers hebben veel Vf
gende particulieren geld
neerd.
Theater- en tv-producent}
van den Ende liet al ii
vroeg stadium weten vii
Van den Ende Foundation]
zullen dragen aan de vei}
wing van het museum. Dij
zegging was voor andere!,
stimulans ook over de bij
komen.
De gemeente benoemde,
raad van toezicht die de n
umdirectie bij de uitbreidij
verzelfstandiging moet bijs
Het aantrekken van zak
den als ABN Amro-to
Rijkman Groenink voo
raad en Tabaksblat en Va
delhoff voor het fonds
voor de fondsenwerving
gouden greep.
Op borrels en zakenbijeer
sten in de hoofdstad we
afgelopen maanden flink
byd. Directeur Hans van
van het Stedelijk Museui
in de bereidheid van spo
'een blijk van vertrouwe
zijn museum.
Volgens Van Zadelhoff lij
geheim van de fondsenwi
in hun enthousiasme voi
museum: .Alleen als je e
achter staat, kun je de vo
ten overspringen. Dat is k
lijk goed gelukt."
Russen willen moderne kunst
rotterdam/anp - De Kunsthal
in Rotterdam onderzoekt of hij
een vestiging in Sint Petersburg
kan openen. „Het idee om een
breed publiek in Sint Peters
burg hedendaagse cultuur te
bieden, is concreet, maar een
pand is er nog niet", aldus W.
Pijbes, directeur van de Rotter
damse Kunsthal.
„We zijn benaderd door men
sen die vinden dat er een
schreeuwende behoefte aan he
dendaagse kunst in Sint Peters-
burg is. Er gebeurt daar van al
les op cultureel gebied, maar
het is toch veelal kunst voor on
der de kroonluchter", lichtte
Pijbes het initiatief gisteren toe.
Volgens Pijbes is het niet
vreemd dat de Kunsthal erover
denkt om een vestiging te ope
nen in Sint Petersburg. „Het is
geen zendingswerk. Ook andere
musea hebben filialen over de
hele wereld. Je zorgt zo voor
vaste afnamepunten voor ei
gen, gemakkelijk verplaatsbare
tentoonstellingen op het gebied
van bijvoorbeeld beeldende
kunst, design en fotografie.
Nee, we sturen geen twi
hands kunst. We denken
aan een omgekeerde Hei
ge, waarbij de hedend
kunst die in West-Europa
aanwezig is, daar te zie
zijn."
De Hermitage is het bel
museum in Sint Petersbui
sinds kort een depeni
heeft aan de Amstel in An
dam.
In Sint Petersburg is men
enthousiast over de plai
aldus Pijbes. „Het is een ni
nenstad, maar het reizen
cus met hedendaagse
gaat aan hen voorbij, zoa
ook Azië en Afrika niet b(
Doordat in Europa de gn
wegvallen, komen ook o
vlak nieuwe mogelijkh
Feitelijk zijn we weer bure
historische connectie is
steld."
Het filiaal in Sint Peten
komt naar verluidt vrijwel
in een bestaand pand. „Ni
bouw is nog een brug te
maar dat hoeft ook hele
niet", meent Pijbes.
suzhou/anp - Voor het eerst is een plek
in het internationaal geïsoleerde Noord-
Korea toegevoegd aan de werelderf
goedlijst van de VN-cultuurorganisatie
Unesco.
Het gaat om graven van de zogeheten
Koguryo-dynastie, waarvan ook in Chi
na gevonden restanten de lijst haalden.
Andorra debuteert ook op het overzicht
met de Madriu-Claror-Perafita-vallei,
die bijna 10 procent van het landje uit
maakt.
Een lemen piramide uit 1495 in het Afri
kaanse Mali maakt nu deel uit van het
werelderfgoed. De piramide markeert
het graf van keizer Askia Mohammed
van Songhai. Deze heerser maakte de is
lam tot de religie van zijn West-Afri
kaanse territorium. Op de Unesco-lijst
kwamen ook de lemen torenhuizen (ta-
kienta) van de Batammariba in Koutam-
makou (Togo) en het aangrenzende Be
nin.
Tijdens de vergadering van het erfgoed
comité van de Unesco in het Chinese
Suzhou is ook het Marokkaanse El Jadi-
da tot werelderfgoed bestempeld. De
stad, die in de 16de eeuw door de Portu
gezen als Mazagan was gesticht, is een
vroeg voorbeeld van een Europese ves
ting uit de Renaissance.
Aan de lijst beschermede natuurmonu
menten zijn onder meer toegevoegd het
2,5 miljoen hectare tropisch regenwoud
op Sumatra en een van de snelste glet
sjers ter wereld, de Ilulissat op Groen
land.
Op de lijst van de Unesco staan bekende
'sites' als de piramides van Gizeh (Egyp
te), het paleis en de tuinen van Versailles
(Frankrijk), het tempelcomplex van de
Borubudur (Indonesië) natuurgebieden
als de Grand Canyon (VS) en de koraal
riffen van de Great Barrier Reef (Austra
lië).
In Nederland staan o.a op de lijst: het
voormalige eiland Schokland, de verde
digingslinie De Stelling van Amsterdam,
het molencomplex van Kinderdijk, het
Ir.D.F. Woudagemaal, de droogmakerij
De Beemster en het Rietveld Schröder-
huis.
leiden - Omdat hij de bui al voelde hangen hakte Aad
van der Luit de knoop 's middags vast door. De organisa
tor van de Lakenfeesten dirigeerde het Avondspelrfakel
van buiten naar binnen - in casu van de Aalmarkt naar
het stadhuis. Het risico om het jaarlijkse concert op het
podium voor V D te laten plaatsvinden was in verband
met de slechte weersvoorspellingen te groot. Ooit eerder
sloegen muzikanten en publiek op de vlucht voor de
I N MEMORIAM
toorn van de weergoden. Het droge concert in het stad
huis was opnieuw een samenspel tussen het Eurokoor -
onder leiding van Peter Kavelaar - en de Hans Dubbelaar
Bigband. Foto: Mark Lamers
los angeles/gpd/reuters - Mar
lon Brando, een van de meest
invloedrijke acteurs van zijn ge
neratie, is in de nacht van don
derdag op vrijdag op 80-jarige
leeftijd in een ziekenhuis in Los
Angeles overleden. De doods
oorzaak is nog onbekend.
Brando, met zijn gebroken neus
en rebelse natuur, had een na
tuurlijke acteerstijl en was de
personificatie van de Ameri
kaanse macho voor een genera
tie van grote filmacteurs in
klassiekers als A Streetcar Na
med Desire (1951), The Wild
One (1953), On the Waterfront
(1954), The Godfather en Last
Tango in Paris (beide uitgeko
men in 1972) en Apocalypse
Now (1979).
Brando werd op 3 april 1924 in
Omaha, Nebraska geboren. Hij
was de zoon van een vertegen
woordiger in zandkalksteen en
een actrice die een plaatselijke
toneelgroep leidde. Hij ging
naar de militaire academie van
Minnesota, waar hij al gauw
weer vanaf werd gestuurd. Hij
vertrok naar New York, waar
zijn twee zusters aan de toneel
school studeerden. Hij nam ook
acteerlessen bij de bekende
dramadocent Stella Adler en de
Actor's Studio.
„Marlon heeft nooit echt het
acteervak geleerd. Hij wist ge
woon hoe het moest," zei Adler
eens. „Meteen vanaf het begin
was hij een acteur van wereld
formaat. Niets menselijks was
Marlon Brando
1924-2004
hem vreemd."
Brando won een Oscar voor
zijn rol in On the Waterfront en
nog eentje voor zijn vertolking
van het tobberige en soms bin
nensmonds mompelende
hoofd van een maffiafamilie in
The Godfather (1972).
De laatste jaren werd Brando's
briljante carrière als acteur
vooral overschaduwd door zijn
zonderlinge kluizenaarsbe
staan, de schandalen in zijn fa
milie en financiële problemen.
Christian Brando, de zoon die
geboren werd uit de relatie met
zijn eerste vrouw, de Welshe
actrice Anna Kashfi, kreeg een
gevangenisstraf opgelegd van
tien jaar voor de moord op de
vriend van zijn halfzuster Chey
enne. Later in 1995 pleegde
Cheyenne, toen 25 jaar oud,
zelfmoord.
Brando, die voor die tijd een
duizelingwekkend bedrag van
14 miljoen dollar ontving voor
zijn rol in Superman in 1978,
bleef tot zijn dood verwikkeld
in rechtszaken over geld.
Hij heeft miljoenen gestoken in
Tetiaroa, een atol in de Stille
Zuidzee dat hij in 1966 kocht en
waar hij in de jaren tachtig vrij
wel permanent woonde en zijn
jongensdroom over Tahiti tot
leven bracht gedurende de op
namen van Mutiny on the
Bounty. „Films maak ik alleen
maar voor het geld," zei hij.
Acteren is een leeg en vooral
zinloos bestaan."
Toch was Brando een grote
bron van inspiratie voor de ge
neraties beatniks en rebelse ac
teurs zoals James Dean. „Er
hing spanning in de lucht, hij
had iets 'gevaarlijks' over zich,
maar zijn aantrekkingskracht
zat hem vooral in zijn verwaan
de houding, de houding van
'wie doel me wat?"', aldus film
criticus Pauline Kael van The
New Yorker. „Brando stond
model voor de moderne versie
van de onafhankelijke Ameri
kaan."
Belinda van Bladeren
DE ZEVENDE
HEMEL
Welke film zou iedereen
gezien moeten hebben?
Wat is het mooiste boek
ooit geschreven? Welke
muziek weet telkens
weer te ontroeren? Wat
is het mooiste kunstwerk
aller tijden? Kortom:
waarmee is Willem van
den Broek, directeur van
creativiteitscentrum
Parkexpressie in Alphen
aan den Rijn, in de zeven
de hemel?
Beste film?
„Per jaar zie ik zo'n dertig films
in het Parkfilmhuis, maar 'La
Meglio Gioventu' van Marco
Tullio Giordana heeft een on
uitwisbare indruk achtergela
ten. Het is een zes uur durend
epos over twee broers en daar
mee wordt een beeld geschetst
van het Italië van de afgelopen
veertig jaar. De film gaat verder
waar 'Novecento' ophoudt.
Oorspronkelijk is de film ge
maakt als tv-serie. Vandaar die
lengte. Wij hebben hem hier in
het filmhuis in twee etappes
vertoond met een maaltijd tus
sendoor. Ik vind het al een
prestatie op zich als een film
zes uur weet te boeien. 'La Me
glio Gioventü' vertelt een heel
goed verhaal, vertolkt door
prachtige acteurs. Bovendien
ben ik gek op Italië."
Beste boek?
„De moeilijkste vraag. Ik heb
gisteravond voor mijn boeken
kast gestaan en daar staat zo
veel moois in. Ik heb even ge
twijfeld over 'Otje' van Annie
M.G. Schmidt, want daar lees
ik elke avond mijn zoon Syd
ney uit voor. Uiteindelijk heb
ik toch weer voor Italië geko
zen: 'De slinger van Foucault'
van Umberto Eco. Ik heb al
zijn boeken gelezen, maar vind
dit veruit het mooiste. Hij ont
vouwt daarin allerlei theorieën
en complotten op zo'n prach
tige manier dat je er bijna in
zou gaan geloven. Het is heer
lijk om een goed literair boek
te lezen en ondertussen ook
een beetje geschiedenis mee te
pikken."
Beste cd?
„De laatste tijd draai ik 'Cha-
rango' van Morcheeba heel
veel. Dat schijfje is afgelopen
week mijn cd-speler niet uit
geweest. Ik heb die cd gekre
gen van iemand die helemaal
in de muziek zit en ik had geen
idee wie Morcheeba was. Nog
steeds niet eigenlijk. Ik weet al
leen dat het heerlijke muziek is
met een beetje jazzy inslag.
Deels instrumentaal en deels
vocaal met zowel mannen- als
vrouwenstemmen. Het zit heel
goed in elkaar. De meeste cd's
vervelen me snel, maar deze
niet. Ik draai 'm bij het eten,
maar ik kan er ook op dan
sen."
Beste kunstwerk?
„Zes jaar geleden zag ik in het
Museum of Modern Art (Mo-
'Teken mijn verhaal' voor gehandicapten
een mooi overzicht van hoe
groot aantal bekende tekeij
(Peter Pontiac, Jean-Marc
Tol, Typex, Gerrie Honl
Gerrit de Jager, Maaike Ha
Roel Smit en anderen) on
met zo'n moeilijk ondei
als de wensdroom van eei
handicapt kind. Maar boi
illustreert het de emoties vi
jonge scenaristen, die vii
strip even uit het keurslijf
hun handicap kunnen stap
Het is een goed idee van d
menstellers om achterin d
varingen van de makers ii
kort weer te geven. Da
blijkt vooral hoe belangrij
wisselwerking tussen teke
en verteller is. Kinderen zij
met de verhalen, die een n
plaats krijgen bij de kin<
thuis. Sommige auteurs
mogelijk nog blijer. Nog
maal Jean-Marc van Tol:
hebt het gevoel dat je éch
belangrijks aan het doen
wanneer je een strip n
voor die kinderen. Je vo<
even 'mens'. Het is goed 0
beseffen dat stripmakers
maar mensen zijn!"
Een kanttekening nog.
boek is uitsluitend via de s
ting (Iepenlaan 45, 206
Bloemendaal) verkrijgbaar,
brengt wel de opbrengst 1
stichting, maar betekent
dat de verspreiding beperktfe
h
MA) in New York een schilderij
van Robert Motherwell. Hij is
als kunstenaar niet zo bekend
in Europa. Ik werd aangetrok
ken door het grote formaat en
de prachtige kleuren. Het was
een abstract landschap in
groen en oranje. Ik heb er een
hele tijd voor staan genieten.
Het gaf me een soort vlinders
in de buik. Er is nu in Berlijn
een tentoonstelling van wer
ken uit het MoMA. Eind augus
tus organiseer ik een excursie
daar heen. Ik hoop dat schilde
rij van Motherwell daar weer
aan te treffen."
door Jan Kuys
haarlem - Berbie Vergers is ge
handicapt. Veel dingen zijn
voor hem onbereikbaar. Wan
neer striptekenaar Jean-Marc
van Tol, een van de bedenkers
van de soms bikkelharde Fokke
en Sukke-cartoons, Berbies
wensdroom omwerkt tot een
stripverhaal, constateert hij aan
het eind dat de jongen wel heel
gewone dingen opnoemt.
Strandwandeling, boodschap
pen doen, hockeyen. „Voor jou
misschien", zegt Berbie, „maar
mij lijkt dat spannender dan de
allerspannendste strip."
Het is de ontroerende samen
vatting van waar het in het pro
ject 'Teken mijn verhaal' alle
maal om te doen is. Eind 2000
besloot de Haarlemse stripteke
naar Gerrie Hondius zich te
gaan inzetten voor gehandicap
te kinderen. Als striptekenaar,
zo redeneerde zij, ben je in
staat om op papier de grootste
wensen van de kinderen te ver
wezenlijken.
De eerste reacties waren bui
tengewoon positief. Kinderen
kregen de hoofdrol in door
henzelf gemaakte verhalen,
striptekenaars vonden een heel
directe manier om gehandicap
ten blij te maken. In een hoog
tempo meldden scholen en te
kenaars zich aan. De nieuwe
Foto: CPD
coördinator Dithmarine van
Rongen had er een dagtaak aan
om het project en de nieuw op
gerichte stichting in goede ba
nen te leiden.
Inmiddels is een aantal bijdra
gen gebundeld in het eerste
boek van 'Teken mijn verhaal'.
Op zich is dat een merkwaardi
ge zaak. Elk verhaal is immers
bestemd voor de jonge beden
ker ervan en niet voor een groot
lezerspubliek. Toch is de eerste
uitgave van de stichting de
moeite waard. Het album geeft
Tekst: Theo de With
Foto: Henk Bouwman
