DENKSPORT
Viktor Kortsjnoj flikt het weer
Hooligan schrijft een damboek
Dierenleven op de Veluwe op twee velletji;
Snijden op de vrouw
soms overbodig
HDC965
ZATERDAG 26 JUNI 2004
BRIDGE
PUZZEL
SCHAKEN
Marijke van der Pas
Met het aas, de heer en de boer in handen
is de vrouw onschadelijk te maken door te
snijden. Die speelwijze heeft maar vijftig
procent kans van slagen. Met ook nog de
tien in handen kan de vrouw naar twee
kanten worden gesneden. Het is dan dub
bel zuur als de vrouw als slag verloren gaat.
Het is dus nuttig om te onderzoeken of het
speelplan beter kan dan het nemen van de
snit. Vaak is het mogelijk te tegenpartij aan
slag te brengen op het moment dat ze de
snit op de vrouw cadeau moeten doen.
In het eerste spel moet de leider zijn beslis
sing zo lang mogelijk uitstellen en goed bij
houden wat de tegenpartij zoal bijspeelt.
Spel 1
U-
H 8 5 3 2
VA6
V B 6
*A54
410 N 4 V B 9 6 4
VB 10 8 5 4 3 t V 9
1075 49-83
V 9 8 Z *10 763
4 A 7
V H V 7 2
A H 4 2
H B 2
Zuid opent de bieding met 2SA. Na 3V
(transfer) van noord en 34 van zuid pro
beert noord het bieden met 4* aan de gang
te houden. Als zuid 4SA biedt, geen fit voor
de kleuren van noord, maakt noord het
bieden af in 6SA. West komt uit met VB.
Zuid neemt de slag met het aas. Hij heeft al
elf topslagen. Hij probeert eerst of de
schoppenkleur 3-3 wil zitten. Hij is van
plan na 4A een schoppen af te geven maar
als west in de tweede schoppenronde een
harten afgooit, is dat een zinloos plan. De
leider legt de heer. Als twaalfde slag kan de
snit op *V lukken.
De leider heeft nog geen haast. Na 4H in
casseert hij eerst vier ruitenslagen. Op de
vierde ruiten verdwijnt bij west een harten
en bij oost een schoppen. Nog steeds kan
de snit op *V wachten. Zuid speelt eerst V
H en W uit. Als oost daarop een schoppen
en een klaveren laat gaan, is de distributie
van oost en west helemaal bekend. West is
begonnen met een zeskaart harten. Hij
heeft drie keer bekend en twee keer een
harten afgegooid. West heeft dus nog één
hoge harten en daarnaast nog drie klave
ren. Oost heeft nog een hoge schoppen en
ook drie klaveren.
De oplossing is inmiddels niet moeilijk
meer. Zuid speelt ook zijn vierde harten uit.
West mag de slag nemen maar moet dan
klaveren naspelen in de vork. Zuid maakt
zijn slemcontract met behulp van een in
gooi. West heeft het spel echter niet goed
verdedigd. Op de vierde ruiten moet west
niet een harten maar een klaveren afgooi
en. In de beslissende fase heeft west dan
nog twee hoge hartens en *V9 over. De lei
der kan zijn contract nog steeds maken
door *A en *H te slaan. Als de leider snijdt
- en dat lijkt het beste plan - is 6SA weer
down. Het wordt west vergeven, die verde
diging is bepaald niet eenvoudig.
Ook op het tweede spel is de snit op *V
niet de allerbeste speelwijze.
Spel 2
Z/Allen
4 A B 8 6 2
V 5 4 3
H 2
H B 6
VVB962 t V A 10 8
B 8 7 4 WT° 4 A V 9 6 3
4 H V 9 5 4
V H 7
10 5
A 7 4 2
Zuid opent de bieding met 14. Noord biedt
met een vijfkaart mee maar ineens 44. West
start met VV. Oost neemt de slag met het
aas en speelt harten door voor de heer van
zuid.
Zuid trekt de troeven en speelt een klave
ren naar de boer. Oost neemt en speelt
weer harten. De leider troeft en test de kla
veren. Helaas valt die kleur niet. Er rest
hem nog één kans: 4A bij west. Als oost de
slag neemt, is de leider down. Met enig
recht van spreken kan de leider klagen over
pech maar hij heeft de beste speelwijze ge
mist.
Na het trekken van de troeven moet zuid in
de dummy eindigen en eerst de laatste har
ten troeven. Het kweken van een dubbelre-
nonce maakt het de tegenspelers altijd las
tig. Die kleur kunnen ze in elk geval niet
meer naspelen. Daarna speelt zuid een
kleine klaveren uit de hand. Als west de vijf
produceert, legt zuid de zeven in de dum
my. Oost mag de slag goedkoop maken
maar de vreugde is van korte duur. Oost zit
ingegooid. Ruiten- en klaverennaspel is in
de vork en harten na in de dubbelrenonce.
In dat laatste geval kan de leider in de ene
hand troeven en in de andere hand een rui
ten lozen.
Ook op dit spel kan west beter verdedigen.
Hij kan de ingooi voorkomen door in de
eerste klaverenslag niet *5 maar *9 bij te
spelen. De leider moet dan wel *B probe
ren. Oost kan nemen met de vrouw en gaat
van slag met *10. De leider laat de slag lo
pen naar de heer. Hij kan zijn contract ma
ken door hiema te snijden op *8. Als de
leider speelt op de klaveren 3-3, omdat 4A
nog goed kan zitten, is hij weer down.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
25
26
27
28
29
30
31
32
33
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
62
63
JP87
Oplossing JFS
nummer 25
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
MARKENTENTER en OPBLAASBOOT
Kruiswoordraadsel
nummer 26
HORIZONTAAL:
1. Land in Azië; 5. weekdier; 10. kaartrui-
tertje; 11. aetatis; 12. sieraad; 14. schaal
van het Laatste Avondmaal; 16. papier
bal; 18. klepper; 20. Frans modehuis; 22.
strafwerktuig; 23. bijbelse naam; 24.
kortstondige regenval; 25. raaskallen; 27.
houtsoort; 29. eveneens; 30. stad in
Japan; 32. speen; 34. elasticiteit; 35. hei-
demeertje; 37. bezemen; 39. vent; 42.
oliestaat; 44. peilen; 46. Europeaan; 48.
insect; 49. jonge hond; 50. dochter van
Cadmus; 51. gast; 53. steekschuim; 55.
heldendicht; 56. deel van de vinger; 58.
korte versregel; 60. huivering; 61. hote
metoot; 62. verzuimen; 63. uit metaal
slaan met een snijdende stempel.
VERTICAAL:
1. Losgeld; 2. Indische dakbedekking; 3.
clown; 4. kelner; 6. Engelse adellijke titel;
7. een en ander; 8. gemeente; 9. bode;
12. dichter; 13. werpkoord; 14. oude
vlaktemaat; 15. netvleugelig insect; 17.
koker; 19. buidel; 21. op leeftijd; 26.
soort schaatsen; 27. boomvrucht; 28.
naast; 29. bedoelen; 31. wig; 33. door; 36.
stemmen; 37. per boot reizen; 38. soort
cactus; 39. militair hoofddeksel; 40. lang-
lauftraject; 41. hardrijden; 43. nachtvlin
der; 45. ergo; 47. windrichting; 52. raad
eens; 53. gekheid; 54. hoon; 55. lusthof;
57. zwarte delfstof; 59. familielid.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de vakjes 29-4-48-47-
18-22-6-46-38-58-34 en 12-27-52-63-53-
28-55-51-15?
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee cadeaubonnen
van 12,5 euro verloot.
Oplossingen kunt u ook zenden naar ons e-mailadres: <redactie.ld@hdc.nl>
Winnaars
Mw. M. van kampenhout-Bakker, Dijk-
straat 17,
Roelofarendsveen (cryptogram).
C.D.W. van Schaick, Paedtslaan 4,
Oegstgeest (kruiswoord).
Cryptogram nummer 26
HORIZONTAAL:
4. Opmerking van een moordenaar (10); 6. Losjes het
woord voeren? (10); 7. Aansporing om vaart te
maken? (11); 9. Die plant is verkwikkend voor een
maat (8); 10. Populair happig (6); 12. Groeiperiode?
(6); 13. Aanleggen en meenemen (8); 14. Zij weten de
weg in informatieve lectuur (10); 17. Geen opper
vlakkige vaart? (8); 19. Geen aanstootgevend liedje?
(9).
VERTICAAL:
1. Het eeuwige vertrouwen? (10,7); 2. Rek aan het
front? (12); 3. Drank voor gelovigen komt uit de
kraan (12); 5. Is Toon op de hoogte? (9); 7. De rond
weg is ongenuanceerd gereed (6); 8. Gevaarlijk staat
zij bij een rij (7); 11. Vulmateriaal van vreemde aris
tocraten (4); 15. Plotseling tegelijk (6); 16. Hij heeft
een vermoeden (6); 18. Dat onderwijs is een vak
apart (3).
Oplossing
nummer 25
HORIZONTAAL:
5. Witbevroren; 7. demonta
bel; 8. kroeskarper; 11. werk
ster; 13. super; 15. doe- het-
zelfzaak; 16. bergen; 17.
klauw; 18. streekpost; 20.
pianoduo.
VERTICAAL:
1. Wildvreemd; 2. even; 3.
zomaar; 4. medemenselijk
heid; 6. bumperklever; 9. kat
tengespin; 10. graafwesp; 12.
rozenkrans; 14. pizza; 19.
Pool.
juridii nui
Drie Hongaren speelden deze
maand in hun land mee in een
dubbelrondige zeskamp: Fe-
renc Berkes (belofte voor de
toekomst), Peter Acs (erkende
topspeler) en Lajos Portisch
(veteraan). Zij namen het op te
gen de Sloveense ex-Rus
Alexander Beljavski ('Big Al',
superschaker in de jaren tachtig
en nog steeds de nummer 34
van de wereld) en de onbeken
de Roemeen Vladislav Neved-
nichy. En er was nog iemand:
de 73-jarige Viktor Kortsjnoj,
zes jaar ouder dan Portisch, 23
jaar ouder dan Beljavski en 55
jaar ouder dan Berkes. Kortsj
noj schoot als een komeet uit
de startblokken en had na vijf
ronden al vierenhalf punt. Uit
de laatste vijf partijen haalde hij
nog drie punten, waarmee hij
de rest van het veld op grote af
stand hield.
Viktor Kortsjnoj is niet zomaar
een schaker die vrij lang door
gaat en best nog goed speelt.
Nee, Kortsjnoj spot gewoon
met alle wetten van de natuur.
Kortsjnoj staat in oude geschie
denisboekjes, hij kan eigenlijk
niet zelf op de toemooivelden
rondlopen. Kortsjnoj speelde in
1962 al mee in het WK-kandi-
datentoemooi op Curasao. Het
kampioenschap van de Sovjet
unie, dat in die tijd bijna net zo
sterk was bezet als het wereld
kampioenschap, won hij in de
jaren zestig vier keer. Van 1967
tot 1973 won hij de grootste
toernooien van de wereld met
enkele punten voorsprong. Pe
trosjan, Spasski en Fischer wa
ren achtereenvolgens wereld
kampioen, maar Kortsjnoj en
Larsen heersten op de toer-
nooivelden. In 1978 kon Kortsj
noj zijn fabelachtige carrière
Diagram 1:
Stand na 29.Ldl
bekronen in een WK-match op
de Filippijnen tegen Anatoli
Karpov. Na drie maanden scha
ken trok hij de stand gelijk in de
31ste partij, dat waren nog eens
matches. Maar Karpov won de
32ste partij en bleef wereld
kampioen. Kortsjnoj was 47,
Acs en Berkes waren nog niet
geboren. Kortsjnoj ging gewoon
door, uiteraard. Zijn glorietijd
lag achter hem, maar hij bleef
toernooien winnen. Na zijn zes
tigste schreven steeds meer
mensen hem af, maar hij bleef
terugkomen. In 2001 won hij
nog een toptoernooi in Biel.
Daarna ging het een tijd slecht
met de oude reus, maar nu, op
zijn 73ste, laat hij de wereld
weer versteld staan.
Hoe lang nog? Levenslang.
Kortsjnoj kan niets anders. Hij
hoeft niet meer te werken, maar
hij kan ook niet anders leven.
Hij is een nukkige oude man
die niet met mensen kan om
gaan, hij wordt pas aardig als
hij een partij gewonnen heeft.
Als hij een partij verliest,
scheldt hij zijn tegenstander
uit. Als deze man in een bejaar-
Diagram 2:
Stand na 44...Kxf7
denhuis gaat wonen, is het daar
binnen een week oorlog. Alleen
schaken houdt hem in leven.
Laten we zeggen, nog vijftien
jaar. Dan vertelt de journaalle
zer ons op een avond dat tij
dens een schaaktoernooi in een
heel ver land een 88-jarige deel
nemer achter zijn bord zomaar
is overleden. Pas dan is het af
gelopen.
Kortsjnoj-Acs
I.d4 PfB 2.c4 g6 3.g3 Lg7 4.Lg2
0-0 5.Pc3 d6 6.Pf3 Pc6 7.h3 a6
8.Le3 Tb8 9.Tcl Ld7 10.0-0 b5
II.b3 bxc4 12.bxc4 Pa5
Zwart mag tevreden zijn over
de opening, maar Kortsjnoj
heeft geen haast.
13.Pd2 Dc8 14.Kh2 Tb4 15.a3
Tb2 16.Tbl Db8 17.Dcl Tb6
18.Lg5 Da7 19.e3 Txbl
20.Dxbl c5 21.Lxf6 exfB
De versplintering van zijn pion-
nenstellïng is voor zwart niet
echt iets om zich zorgetover te
maken. Voorkomen kon hij het
trouwens niet, want op Lxf6
zou Pd5 zijn gevolgd.
22.d5 f5 23.Dc2 Tb8 24.Lf3 Dc7
25.Le2 h5 26.h4 Dd8 27.Tbl
Txbl 28.Pcxbl De8 29.Ldl
Zie diagram 1.
29...f4
Een prima breekzet. Je zoi
ken dat het zwart is die hi
winst speelt.
30.gxf4 Dd8 31.Pf3 Lf5 32
Lg4 33.Kg3 Lh6 34.Pg5 U
35.Dc3 Lg7 36.Dd3 Dd7 3
Nu zou je Lf6 verwachten,
na Kg2 houdt wit zijn boe
bijelkaar.
37...Pb7 38.Kg2 De7 39.fi
40.fxg6 fxg6 41.De3 Pd8
42.Pdf3 De7 43.Lc2 Pf7 4
Kxf7
Zie diagram 2.
45.e5
Hé, opeens is het wit die
winst speelt en direct met
kracht. Na 45...dxe5 46.Pg
Kg8 47.Lxg6 heeft wit alle
ven in handen.
45...Lxe5 46.Dh6 Lh3+
Gelukkig voor zwart heeft
een tegenactie, want na h
gische 46...Df6 47.Lxg6+!
48.Pg5+ KfB 49.Df8+ word
plompverloren matgezet.
bedoeling van Lh3 is 47.K
Dd7+ 48.Kg2 Dg4+ 49.Kfl
en zwart doet nog volop
47.Kgl Lg7 48.Dxg6+ Kfï
49.115 Lxf5 50.Dxf5+ Df7
51.Dc8+ De8 52.Dxa6
Einde oefening. Vanaf nu
zwart zich geen dameruil
permitteren, maar daar is
aan te ontkomen.
52...Dd7 53.Kfl Ke7 54.P
55.Pe6 Lxh4 56.Da8
Zwart geeft het op. De wil
me is superieur aan de zv
en beheerst het hele bord
na 56...De8 gaat wit toch
woon ruilen om na 57.Dx
Kxe8 58.Pg7+ en Pxh5 eei
voudig gewonnen stelling
te houden.
DAMMEN
Eric van Dusseldorp
Diagram nr. 1
Gestileerde razernij van een
hooligan met een hart van
goud, gebracht op het ritme
van Oasis, The Strokes en Johny
Rotten, die op geniale wijze
speelt met de problemen die de
moderne mens dagelijks moet
zien te overwinnen.
„Gaat dit over een dammer?",
zou men zich vertwijfeld kun
nen afvragen. Een dammer, dat
is toch iemand die zo'n vijf uur
geconcentreerd achter het bord
zit. En al die tijd netjes zijn
mond houdt. Niks hooligan of
Johny Rotten dus.
Maar wat kan een mens zich
vergissen. Het citaat komt uit
het juryrapport van het Culture
Comedy Award 2003 waarin
Lambert-Jan Koops, dammer
en artiest, werd uitgeroepen tot
beste Nederlandse stand-up-
comedian.
De getalenteerde en veelzijdige
Nijmegenaar Koops is dus ook
dammer. Hij speelt al jaren
Diagram nr. 2
voor Maas van 't Hoog in de
ereklasse en is auteur van een
groot aantal dampublicaties,
waaronder het offerboek Ach
terstand en een hele reeks, sa
men met grootmeester Johan
Krajenbrink geschreven, werk
jes voor de jeugd. En passant
was hij in het recente verleden
nog twee jaar hoofdredacteur
van Het Damspel, het officiële
orgaan van de Koninklijke Ne
derlandse Dambond. Leeftijd:
nog maar 28 jaar. We kunnen
van deze jongeman nog het no
dige verwachten!
Inmiddels is er een nieuw dam
boek van Lambert-Jan Koops
verschenen. Het heet 15/36 met
als ondertitel 'een verzameling
combinaties waarin de hoge
randschijf een actieve rol
speelt'. De titel zegt genoeg.
Het is bekend dat op (of met)
een 'hoge' zwarte randschijf op
36 (of een witte op 15) uitste
kend kan worden gecombi-
Diagram nr. 3
neerd. De auteur heeft hiervan
een fraaie verzameling combi
naties en partijcomposities sa
mengebracht in een 256 pagi
na's dik boekwerk met liefst 744
standen.
Een bloemlezing.
Diagram l.Uit een partij B. van
Straten - L. Smit. Wit won door
een mooie, kleine combinatie
met een keuzeslag. 1.17-12,
7x18; 2. 27-22,28x17*; 3. 35-30,
36x27; 4.30-24,19x30; 5. 25x32
en wint.
Diagram 2. Uit een partij W.
Sjapow - J. Sjipow. Veld 4 lijkt
goed afgedekt, maar is het niet.
Wit won door 1. 24-19,13x24; 2.
37-31, 26x28; 3. 33x13, 9x18; 4.
39-33, 21x32; 5. 34-29, 23x34; 6.
40x9, 4x13; 7. 15x4.
Diagram 3. Een partij-achtig
probleem van P. Kuijper (maar
wel een waarin wit een schijf
minder heeft!). Wit wint door 1.
37-31, 26x48; 2. 47-41, 48x45; 3.
44-39, 36x47; 4. 39-34, 45x29; 5.
Diagram nr. 4
33x22, 47x24; 6. 28x10, 17
25x3, 5x14; 8.3x6 en dit n
men dan een damnaturel
Diagram 4. Een composil
wijlen Max Douwes, een
blemist die zich normalit
veel woestere vraagstukk
zighield! Wit wint door 1.
23x32; 2. 38x27, 22x42; 3.
42x31; 4.36x27, 21x32; 5.
18x38; 6.39-33,38x29; 7.
25x45; 8.21-17,11x22; 9.
45x34; 10. 43-39, 34x43; 1
49x9, 4x13; 12.15x4 en ni
scherp uit na 16-21; 13.4
11; 14. 16x7,2x11; 15. 26-
Bestellen kan door een n
te sturen naar info@lamb
jan.nl of door 20,25 euro
verzendkosten) over te n
op Rabobankrekening
31.29.49.502 t.n.v. L.JA 1
te Nijmegen o.v.v. het adi
waar het naar toe moet. 1
theaterburo is het boek n
verkrijgbaar!
FILATELIE
Hero Wit
Waddenemissie, twee velletjes met elk de tien landen ontbrak op het appèl.
ar 7Cflolc (A v QQ rent on A v rpntl Hi<» CrrdQ IfWRITI 7plfQ nm Hp PPn<;pP7inHh
De Waddenemissie, twee velletjes met elk
vier zegels (4 x 39 cent en 4 x 59 cent), die
vorig jaar 6 mei uitkwam, is enige tijd gele
den uitgeroepen tot de mooiste van 2003.
Opnieuw staat een mooie en vergelijkbare
uitgifte op punt van verschijnen. Voor 6 juli
worden twee velletjes met in elk vier ver
schillende zegels uitgegeven die De Veluwe
als onderwerp hebben en waarop in het
bijzonder de dierenwereld centraal staat.
Het ene velletje is voor binnenlands ge
bruik en telt vier zegels van 39 cent, het an
dere is voor het verzenden van prioritypost
binnen Europa en daarin zitten vier zegels
van 61 eurocent. Van het velletje met de
39 c-zegels is de oplage 980.000 stuks, van
het andere 620.000. Deze oplagen zijn in
vergelijking met voorgaande emissies flink
hoger, maar dat zal wel komen omdat het
bijna drie maanden duurt voordat weer
echte bijzondere zegels worden gepresen
teerd en wel Carel Fabritius op 24 septem
ber.
De Veluwe is net als het Waddengebied een
bijzonder natuurgebied dat een grote varië
teit aan diersoorten herbergt. Een aantal
van deze dieren is afgebeeld op de velletjes
waarbij gebruik is gemaakt van illustraties
uit de boekenreeks Brehms Tierleben, die
dateert uit het begin van de vorige eeuw; de
tijd dat de Veluwe ook haar vorm kreeg.
De dieren worden puiperpaars afgebeeld
tegen zandgele-grijze-groene bomen en
struiken. Op het velletje met de 39c-zegels
een eekhoorn, een Vlaamse gaai, een ree en
een wild zwijn; op het velletje met de zegels
van 61 cent een vos, een specht, een edel
hert met een jong en een moeflon.
De desinteresse in de tien nieuwe lidstaten
van de Europese Unie voor de verkiezingen
voor een nieuw Europees Parlement heeft
niet aan de posterijen van die landen gele
gen. Ze hebben alle ruim aandacht ge
schonken aan de EU, in het bijzonder aan
de toetreding tot de EU op 1 mei. Geen van
de tien landen ontbrak op het appèl,
gros kwam zelfs, om de eensgezindh
tonen, met een gemeenschappelijke
te: gouden sterren, de kaart van Euro
de vlag van het desbetreffende land.
Hoe hebben de diverse landen a and;
besteed aan de toetreding en wat hel
ze verder aan bijzondere uitgiften op
markt gebracht: Cyprus, 11 maart, 1(
FIFA (0,30 en 50 jaar UEFA (0,50 i
mei, toetreding EU, gemeenschappe
uitgifte (0,30), 1 mei, Euopazegel, toi
(20 en 30c); Estland, 22 april, 6,00 kr.
maatschap van de NAVO (embleem)
mei, 6,50 kr., gem. uitgifte; Hongarijf
eerder vier zegels Op weg naar de El
daarop wijzers die een tijd aangeven
even voor twaalf op 1 mei, 120 ft en
gem. uitgifte; Letland, 1 mei, toetred
2 x 30s, gem. uitgifte; Litouwen, 2 x 1
1 mei, toetreding EU, 2 x 1,70 lt, waa
één gem. uitgifte; Malta, 12 maart, b
bussen (1,16, 22, 37 en 76c), 26 maa
zen (3,27,28, 50 en 60c), 1 mei, toet
EU, gem. uitgifte; Polen, 1 mei, 2,10
van de tien landen, kaart van Europ;
de nieuwe landen in lichtblauw; Sloi
april, lidmaatschap NAVO, embleen
mei, toetreding EU, 95, gem. uitgifte
wakije, 1 mei, 18 sk, gem. uitgifte; Ts
14 april, WK-ijshockey, 12 kc, 1 mei,
ding EU, 9 kr., gem. uitgifte en 9 kr.,
en gouden sterren.
