Vliegangst is te overwinnen
GESPREK VAN DE DAG
Vlieland wil gestrande buitrug liever zelf houden
Britse koningin cent duurder
Ik ben mezelf niet
'Ik voelde de
angst uit me
wegvloeien'
I
DAGELIJKS LEVEN
p
ZöOO..., GeiLe. EtER-.
MENSELIJK
Er moeten Texelaars aan te pas komen om de zeldzame
buitrug van Vlieland, die daar dinsdag aanspoelde en di
rect werd begraven in de duinen, voor het nageslacht te
redden. Aanvankelijk zagen de Vlielanders de bergings-
ploeg van het zeebiologisch centrum Ecomare op Texel
met lede ogen komen. Pikken zij nou onze walvis in? En
onze toeristen dan? Eerst maar eens opgraven, zo hebben
de partijen donderdagmiddag besloten.
Op Vlieland is burgemeester Rob van der Mark nu de gebe
ten hond. Eerst liet hij de bijzondere vondst al na ander
half uur begraven en vervolgens gaf hij mensen van het
buureiland toestemming om het dode dier op te halen.
„Hij heeft de buitrug 's middags al weggeven", constateert
Maarten Nijman van de Vliehors Expres. „Jammer." Nij-
man reed dinsdagmiddag met badgasten over de Vliehors,
toen hij het reusachtige dier in de vloedlijn zag liggen.
„Het is voor het eiland erg belangrijk dat 'ie hier blijft",
zegt de ondernemer. Hij wil het machtige geraamte opzet
ten in informatiecentrum De Noordwester.
Ook andere Vlielanders vinden dat de walvis niet van hun
eiland af mag. Maar kunnen ze de benodigde 30.000 euro
voor de berging betalen? En is De Noordwester groot ge
noeg om het grote skelet te herbergen? Nijman moet de
antwoorden nog even schuldig blijven.
Ecomare vindt dat zij het recht heeft op de buitrug omdat
zij de officiële weg bewandelde en de toestemming voor
het opgraven al binnen heeft. En ook omdat Ecomare, in
tegenstelling tot de musea op het eiland, een ontheffing
van de Natuurbeschermingswet heeft om dit beschermde
dier onder zich te hebben. Wel zou het skelet een periode
op Vlieland tentoongesteld kunnen worden.
„Ons eerste belang is dat de buitrug zo snel mogelijk bo
ven de grond komt", zo dringt bioloog Pierre Bonnet
van Ecomare aan. „Hij begint nu te gisten, dan
krijg je temperaturen van 40 tot 60 graden. Als
je tot na het weekend wacht, heb je er na
genoeg niks meer aan. Het conserve
ren wordt dan aanzienlijk duur
der." Preparateur Chris Walen
denkt zo'n zes uren nodig te
hebben voor het uitbenen
van het kadaver.
Bonnet wijst er nog op dat
het bultrugskelet in Brus- j"
sel, het enige op het Eu
ropese continent, niet
puntgaaf is. De buitrug
gen die vorig jaar op de Ne
derlandse kust aanspoelden,
waren door de verrotting totaal
onbruikbaar geworden. Het naar schatting zeven meter
lange bultrugwijfje was daarentegen nog vrijwel onge
schonden, toen ze op het Noordzeestrand van Vlieland
strandde.
De specialisten van
mare staan dan ook te popelen om
het kadaver op te graven. Er doemen echter onv1
wachte obstakels op. De toegezegde militaire hulp wore
eerst ingetrokken, maar later toch weer toegezegd. En d j
de harde zuidwester is Vliehors ondergelopen.
Jaap Hellinga
Een VRIENDELIJKE HOND in Toronto heeft een BLOEDBAD in de grootste stad
van Canada VOORKOMEN. Een geestelijk gestoorde man wilde met vijf vuurwa
pens en in totaal 6000 kogels dood en verderf zaaien toen een viervoeter door
vriendelijk gedrag hem op andere gedachten bracht. De 43-jarige werkloze Ja
mes Stanson uit de provincie New Brunswick wilde om een nog onduidelijke re
den aan het moorden slaan, aldus de lokale politie. De mensen in zijn geboort-
streek vond hij echter te aardig zodat hij besloot naar Toronto te rijden. Daar trof
hij voorbereidingen in een park toen een vrouw met twee honden passeerde.
Een van de viervoeters benaderde de man en bracht door zijn speelsheid
Stanson op andere gedachten. De man besloot dat de mensen in Toronto ook te
aardig waren om neer te schieten en gaf zichzelf aan.
Een GITAAR van zanger en gitarist ERIC CLAPTON heeft donderdag op een vei
ling in New York 959.500 (ruim 808.000 euro) dollar opgebracht. Daarmee
werd het record dat de verkoop van een andere gitaar van Clapton vijf jaar gele
den vestigde, gebroken. De Fender Stratocaster, die Clapton de troetelnaam
'Blackie' had gegeven, was vijftien jaar lang zijn favoriete gitaar. Het was een
van de 88 gitaren en andere spullen die onder de hamer kwamen. Clapton en
andere musici hadden die voor de veiling gedoneerd om geld in te zamelen voor
een project voor alcohol- en drugsverslaafden in Antigua, in het Caribisch ge
bied. De veiling bij Christie's bracht in totaal bijna 7,5 miljoen dollar op, onge
veer anderhalf keer zo veel als die van 1999. Ook daarvan ging de opbrengst
naar het door Clapton opgezette afkick-project.
Hollywood-sterren hebben don
derdag in Los Angeles opgetre
den tijdens een BENEFIETCON
CERT voor de Democratische
presidentskandidaat JOHN
KERRY. Dat heeft Kerry's ver-
kiezingskas ruim 4 miljoen euro
opgeleverd. Topattractie in de
nieuwe Walt Disney Concert
Hall vormden Barbra Streisand
en Neil Diamond, die voor het
eerst in 24 jaar samen optraden
en hun hit You don't bring me
flowers brachten. De 61-jarige
zangeres en actrice nam in
2000 afscheid van het publiek,
maar heeft sindsdien nog wel
opgetreden voor fondsenwervers
van de Democratische partij.
Ook country-icoon Willy Nelson
was van de partij. In het publiek
zaten acteurs Robert de Niro,
Leonardo DiCaprio en Ben Af
fleck. De kaarten voor het uit
verkochte evenement kostten
250 tot 25.000 dollar. Het libe
rale Hollywood is vanouds een
belangrijke steunpilaar voor De
mocratische kandidaten.
Elke Brit moest vorig jaar ruim een
cent meer neertellen voor de kosten
van het Britse koningshuis. Queen
Elizabeth en haar entourage gaven
vooral meer geld uit aan arbeidscon
tracten die onthullingen door werk
nemers naar de media moeten voor
komen. Uit het jaarlijkse kostenover-
zicht blijkt dat elke Brit in 2003 pre
cies 61 pence (91 cent) bijdroeg. Vol
gens de schatmeester van Bucking
ham Palace kregen de Britten echter
meer koningshuis voor hun geld. In
het afgelopen belastingjaar, dat ein
digde op 31 maart, gaf het huis in to
taal 55 miljoen euro uit. Dat is 1,7
procent meer dan vorig jaar, maar
het rapport wijst erop dat als de in
flatie van afgelopen jaar in aanmer-
Adriaan Roland Holst
De wijsbegeerte verhoudt
zich tot de wijsheid als de
gouddorst tot het goud
king genomen wordt, de uitgaven
feitelijk met een procent zijn afgeno
men.
Ondanks de extra kosten voor de
contracten en een aantal dure reizen
van de koningin naar het buitenland
vond Alan Reid, die de koninklijke
portemonnee beheert, dat het Ko
ninklijk Huis het de laatste jaren fi
nancieel heel netjes houdt. „De afge
lopen paar jaar hebben we aangege
ven dat de jaarlijkse kosten voor het
onderhoud van het staatshoofd per
inwoner van dit land gelijk moet zijn
aan de kosten van een brood", zegt
Reid. „Maar dat brood is inmiddels
oud geworden en de uitgaven per
persoon bedroegen afgelopen jaar 61
pence, oftewel twee grote bekers
melk."
Volgens Reid is het meeste geld op
gegaan aan onderhoudswerkzaam
heden aan de paleizen, licht en water
en telefoonrekeningen. De koninklij
ke reizen kostten afgelopen jaar 4,7
miljoen pond (7 miljoen euro), aan
wijn en andere drank werd 6000
pond (9000 euro) gespendeerd tegen
27.000 pond in 2002. De daling in de
drankrekening komt volgens het rap
port omdat de Britse regering steeds
vaker de drank betaalt als staatshoof
den Groot-Brittannië bezoeken, anp
Jan Kan, hij was lid van de Raad van State, is ei
genlijk nooit zichzelf geweest. In zijn jonge jaren
stond hij bekend als de zoon van minister Kan. De
zelfde die Kaiser Wilhelm in 1917 een verblijfsver
gunning in Nederland verschafte. Eenmaal volwas
sen werd aan Jan gevraagd of hij m issch ien de
broer was van Wim Kan, de beroemde cabaretier.
Dat was hij inderdaad. En op middelbare leeftijd
was hij de vader van Wouter Kan geworden. Wou
ter was een bekend hockey-international. Gisteren
avond voelde ik mij verwant met Jan Kan. In de
Nieuwe Kerk van Breda vond de Merkx-lezing
plaats. Merkx was in de jaren zestig en zeventig een
geliefd burgemeester in die stad. Oud-ministers als
Van Mierlo en Westerterp spraken en ook Rein
Welschen, oud-burgemeester van Eindhoven. Ik
luid me in de rij van genodigden kunnen worstelen
omdat mijn eigen vader, overigens meer dan een
halve eeuw geleden, ook burgemeester in Breda is
geweest. Ik had trouwens nog een geheime agenda
daar in Brabant: ik wilde Hans van Mierlo verlei
den om gast te zijn in een tv-programma dat ik er
gens in september mag presenteren. Reden genoeg
vooreen bezoek aan de Parel van het Zuiden.
Nog was ik de kerk niet binnen of ik werd aange
schoten door een oude heer die bekende „als jong
ambtenaar nog onder uw vader gediend te hebben.
Een voorrecht meneer Prinsen, een voorrecht".
Vriendelijke woorden. Even later kwam de heer
Rutten, regerend burgervader in Breda, naar mij
toe om „de zoon van de grote Claudius Prinsen per
soonlijk welkom te heten". Ook Welschen en Wes
terterp refereerden aan mijn vader. En toen ik even
later aan mevrouw Merkx werd voorgesteld, beken
de zij vlakbij de Claudius Prinsenlaan te wonen,
„een prachtige weg meneer Prinsen, naar uw vader
vernoemd zoals u waarschijnlijk weet". Van Mierlo
(„Uw vader was hier toch burgemeester?"), zegde in
Miljoenen mensen stappen de ko
mende maanden in een vliegtuig
naar en van zonnige bestemmin
gen. Niet zelden met angst in het
hart, want 2,5 miljoen Nederlan
ders hebben last van vliegangst.
Tijdens een speciale cursus leren ze
hun angsten (het zijn er vaak meer)
in de hand te houden.
Hobbelend taxiet de airbus over
de startbaan. „Cabin crew take
your seats", klinkt het vanuit de
cockpit. Het toestel maakt snel
heid, komt los van de grond en
stijgt steil omhoog. Enkele minu
ten later belandt de kist in hevige
turbulentie. Zestien passagiers
zitten op deze virtuele vlucht naar
Madrid gespannen in de riemen.
Een zeventiende nam vlak voor
dat de cabinedeur zou worden ge
sloten, gillend de benen.
De passagiers zitten in een
vluchtsimulator, ze volgen een
therapie tegen vliegangst, georga
niseerd door de Stichting VALK
(Vliegangstbestrijding Leidse Uni
versiteit en KLM). Eerder kregen
ze daar al een therapeutische be
handeling tegen hun angsten en
fobieën. Een bezoek aan Schip
hol, gevolgd door een echte
vlucht met hulpverleners, is de af
sluiting van hun therapie.
De kolossale Boeing 747-400 in
hangar 11 imponeert. KLM-piloot
M. Douma maakt de deelnemers
vertrouwd met de Jumbo. Met de
besturingsvlakken van de vleu
gels, met de enorme motoren en
wielen en met de ruimte onder de
business class, die vol gestouwd
staat met computers. „Dit is het
zenuwcentrum van het vliegtuig",
legt Douma uit.
De deelnemers nemen een kijkje
in de cockpit en in de vrachtruim
te, met daarin de black box met
alle vluchtgegevens en cockpitge-
sprekken. In de krap bemeten
rustruimte van de stewardessen
strekken ze zich uit op de bedden.
Bij sommigen speelt de clau
strofobie weer op. Maar het span
nendste is toch de virtuele vlucht,
die later gevolgd zal worden door
een echte vliegreis. „Ik wil nu
doorzetten", vertelt een deel
neemster. „Over twee weken ga ik
op vakantie - met het vliegtuig."
Die eerste therapeutische vlucht
de pauze zijn medewerking gelukkig toe. En zo
kon ik na afloop tevreden naar huis im nog even
de hand gedrukt te hebben van een dame die ge
roerd meedeelde dat zij in mijn televisieoptreden
veel herkende van mijn vader die immers ook de
gave van het woord had gehad. Een avond
lang was ik daar in Breda veranderd in
Prinsen jr. Een duidelijke promotie, aan
alle lof te horen.
Die nacht logeerde ik in het huis van
mijn Bredase zus. „Ze hebben me de hele
avond aangesproken als de zoon van ons
vader", zei ik. „Vertel mij wat", zei mijn
zuster, „de eerste helft van mijn leven ben
ik de dochter van Claudius geweest en de
tweede helft de zus van Joost".
„Ik ben mezelf niet en al die jaren nooit ge
weest", zongen Acda en De Munnik. Er zijn
mensen voor wie dat letterlijk opgaat.
Een van de onderdelen in de strijd tegen vliegangst is een 'ritje' in de vluchtsimulator. Foto: GPD/Hielco Kuipers
herinnert M. Lodewijk zich nog
als de dag van gisteren, ook al is
het inmiddels acht jaar geleden.
„We gingen naar Stockholm en ik
werd helemaal gek van angst. Als
je af en toe naar beneden keek -
verschrikkelijk." Zijn begeleider,
de psycholoog en piloot Lucas
van Gerwen, fiet Lodewijk in zijn
hand knijpen. „Ik kneep zo hard
ik kon en op dat moment veran
derde mijn leven. Ik voelde de
angst uit m'n lichaam wegvloeien.
Ik keek Van Gerwen aan en dacht:
zo simpel is het toch niet? M'n
angst was voor negentig procent
verdwenen."
Eigenlijk belandde Lodewijk bij
VALK vanwege zijn hoogtevrees.
„Die was zo erg, dat ik op de gale
rij van een flat doodsbang langs
de muur schuifelde. En vliegen
deed ik al helemaal nooit."
„Je durft er met andere mensen
bijna niet over te praten. Maar
zelfs m'n huisarts en fysiothera
peut bleken vliegangst te heb
ben", vertelt P. de Goede. Ze was
zelfs drie jaar lang stewardess „en
al die tijd heb ik met natte handen
gevlogen, met op de achtergrond
steeds die sluimerende angst".
Toch kwam ook zij niet voor haar
vliegangst terecht bij VALK, maar
voor haar angst om op de snelweg
te rijden.Als ik met de auto op
pad moest, dacht ik: als er maar
geen file staat. En als je dan al die
rode achterlichten achter elkaar
zag, sloeg de paniek toe. Vaak
keerde ik al bij de afslag naar de
snelweg meteen weer terug."
Voor J. Blijenberg was claustrofo
bie vier jaar geleden de reden
voor zijn therapie. „Benauwd zijn
in ruimtes met veel mensen, of in
de lift. Eerst brak in de file het
zweet me uit. Dat escaleerde zo,
dat ik daarna elk moment doods
bang was in de auto. Vliegen deed
ik al helemaal nooit. Ik zei altijd:
dat zou ik doen als God me vleu
gels had gegeven. Het is een ver
zameling van angsten, die je lang
zaam opbouwt."
Sinds hun therapie is het leven
van deze deelnemers ingrijpend
veranderd. Lodewijk heeft inmid
dels zo'n zestig vluchten over de
hele wereld gemaakt. In Nepal
maakte hij trektochten op twee
duizend meter hoogte. De Goede
vliegt weer zonder klamme han
den en rijdt zonder problemen
over de claustrofobische Afsluit
dijk. En Blijenberg rijdt weer
Samengestelde fobie 1
H
Mensen die bang zijn om te J
vliegen, blijken vaak meerdei d
angsten te hebben. Vliegangs i
is daarom een samengesteld! r
fobie, ontdekte psycholoog e te
piloot Lucas van Gerwen, die i;
onlangs promoveerde op eff<
tieve therapieën tegen vlieg- 1:
angst. Van Gerwen zelf is din
teur van Stichting VALK (Vlie
angstbestrijding Leidse Univ >j
siteit en KLM).
De promovendus vergeleek
welke behandelmethoden w<
reldwijd tegen vliegangst woi ei
den toegepast en stelde vast ir
welke methode het meeste re 1
sultaat heeft. Een effectieve tl ii
rapie bestaat volgens Van Ge n
wen uit vier behandelelemen r
ten. Meest effectief is het geil n
delijk blootstellen aan vliegei it
eerst in een vluchtsimulator e
uiteindelijk in een echte, beg ai
leide vlucht. Daama volgt tra r
ning in het leren ontspannen t<
met ademhalingsoefeningen r
Vervolgens is informatie ovei e
luchtvaart noodzakelijk en al i
laatste leren controle te krijg!
over irrationele en angst op-
wekkende gedachten.
Uit het onderzoek van Van
wen blijkt ook dat vrouwen a
dere angsten hebben dan mi ei
nen in een vliegtuig. Vrouwe a
zijn vaker bang neer te storte n
en hebben meer last van clai ai
strofobie. Ze zijn ook bang d
zichzelf niet in de hand te ku n
nen houden en het op een gi m
len te zetten. Mannen zijn vo ir
al bang omdat ze geen contrt ai
hebben over het vliegtuig en ie
dat gaat vaak gepaard met 'a
hoogtevrees. i
f
ei
50.000 autokilometers per jaar.
Vleugels brachten hem inmidd
over driekwart van de wereld. g
„Die angsten zijn nooit meer t<
ruggekomen. Het zit hooguit h
diep, in je onderbewustzijn."
Thea van Beek
n
(De naam van mevrouw e,
De Goede is om redenen le
van privacy gefingeerd) !r
ie
ri
De Franse actrice Isabel le Adjani heeft
haar vriend JEAN-MICHEL JARRE de
bons gegeven. Ze besloot de musicus te
verlaten omdat hij was VREEMDGEGAAN.
Adjani (48) en Jarre (55) waren twee jaar
bij elkaar. De actrice vertelde tegen het
blad Paris-Match
dat Jarre haar oor
spronkelijk als de
vrouw van zijn dro
men bestempelde.
Maar ze ontdekte
„onweerlegbaar"
bewijs dat hij haar
met een andere
actrice bedroog.
Jarre zou zijn mis
stap uiteindelijk
hebben toegege
ven. Adjani, de be
kroonde ster van
grote Franse film
als La Reine Mar-
goten Camille
Claudel, wil de
breuk van de rela
tie verwerken door
hard te werken.
Foto: EPA
