EK 2004 Het gezicht van Portugal log voor detail in een Portugese chaos Zelfkritiek wint het in Italië van woede over uitschakeling EK ook een feest voor daklozen Scandinaviërs willen niets van bedrog weten In de ban van Cristiano Ronaldo door Mark Caldenhoven porto - Portugal opent van avond het bal der kwartfinales. Het gastland is al dagen in rep en roer voor het treffen met Engeland. In de jacht op kaart jes lagen fans dagenlang in een slaapzak op straat. Maar hoe vergaat het de echte daklozen? Een verhaal uit de onderkant van de Portugese maatschap pij. Rua Duque de Loulé ontwaakt met een plensbui. Het enige opvanghuis voor daklozen en zwervers in Porto, het Casa da Rua, gaat schuil achter een strak regengordijn. Een smet op de feeststemming is de naargeestige omgeving niet. De viering van Sao Joao, het religieuze feest van lohannes de Doper, later deze dag werpt zijn schaduw vooruit. In de keuken staan dozen met 'Boroa' klaar, het speciale brood dat in combinatie met sardientjes, tomaten, paprika en meloen tot de traditie van Sao Joao behoort. Luis Pinheiro verheugt zich op de 'avondmaaltijd'. „We krij gen er namelijk een héél klein glaasje wijn bij. En alcohol is hier eigenlijk verboden." Hij is al negen jaar dakloos. Hij raak te het huis kwijt nadat zijn moeder in 1995 overleed. Plots stond hij op straat. In Casa da Rua eet hij. Dagelijks. Voor 75 eurocent krijgt hij een coupon die goed is voor een uitgeba lanceerde maaltijd. Als hij 's middags vis eet, staat 's avonds vlees op het menu. „Zo gaat het elke dag. Maar ik heb het nog redelijk goed. Ik slaap in pensions." Sandra Arouca vertaalt in het kort zijn levensverhaal. Ze is de enige maatschappelijk werkster van Santa Casa da Misericórdia do Porto, in de volksmond Casa da Rua. De onafhankelijke organisatie, de Portugese tegenhanger van het Leger des Heils, werd in 1499 in Lissabon opgericht als een liefdadigheidsinstelling voor gevangenen. Het Casa da Rua in Porto heeft 's nachts twintig bedden be schikbaar en dagelijks voor zestig daklozen te eten. Arou ca: „Tijdens Euro 2004 hebben we nog geen dag een volledige bezetting gehad. De voetbal fans zijn kennelijk goed voor ze." Luis Pinheiro roemt de goed hartigheid van Zweden, Italia nen en Denen. „Maar Neder landers zijn het beste. Daar krijg ik tenminste een biertje van. Veel beter dan Duitsers. Die schoppen naar je." Arou ca: „Ook voor daklozen en zwervers is Euro 2004 een feest. Gelukkig." In het land dat voor de uitbrei ding van de Europese Unie op 1 mei het armste was van alle lidstaten, vormen daklozen en zwervers een kwetsbare soci aal-maatschappelijke laag. In het door voetbalsupporters ge kleurde straatbeeld is de ar moede confronterend. Schoenpoetsers, straatmuzi kanten en bedelaars staan of zitten op vele straathoeken. De nog enigszins bemiddelde Por tugees, die het vanwege de mi serabele economische om standigheden moet doen met ongeveer 450 euro per maand, geeft hem de gelezen (sport-) krant. Portugal telt ongeveer 5000 daklozen, van wie 700 in Porto en 1500 in Lissabon. De aan tallen zijn ruwe schattingen, zegt Arouca. „We hebben wel het idee dat de aantallen niet stijgen. Vermoedelijk heeft de invoering van de euro de dak lozen geen windeieren gelegd. Gaven toeristen doorgaans tussen de 50 en 100 escudo, nu is dat gemiddeld een euro. Te ruggerekend betekent dat on geveer toch 200 escudo." Slechts daklozen of zwervers die bij de Portugese overheid de bereidheid tonen te sollici teren, die geen bewezen psy chologische stoornis hebben en die zich verre houden van drank of drugs krijgen een maandelijkse bijdrage van 150 euro. De zogenaamde 'Rendimento Inserca Social' komt bovenop andere mogelijke inkomsten. Zo wordt de daklozenkrant Cais, die in Lissabon wordt vervaardigd, tegen elk aanne melijk bod verkocht. Pinheiro: „Maar ze wegen niet op tegen giften tijdens dit voetbaltoer nooi. We zullen echt moeten wennen als het toerqpoi straks weer voorbij is." In het in 1999 geopende Casa da Rua, letterlijk 'het straat huis', werken vijftien mensen, onder wie maatschappelijk werkster Sandra Arouca, een psycholoog, twee koks en vijf bewakers. Het pand heeft de uitstraling van een sjiek heren huis, inclusief fraaie afwerking en een keuken die in een bo vengemiddeld restaurant niet zou mistaan. Het doel van de instelling, zegt Sandra Arouca, is vooral de preventie. „Wij zien het niet als onze taak zwaar verslaafde daklozen te begeleiden. We concentreren ons op mensen van wie we het idee hebben dat ze weer aan het werk kun nen komen. Daar steken we onze energie in." donderdag 24 juni 2004 liegoeroe Martijn Lindenberg is bezig aan laatste grote klus Hark Caldenhoven - Als 'gastregisseur' is i t n Lindenberg bij Euro lezig aan zijn laatste grote "Maar op zijn afscheids- ie hoeft de 59-jarige regie- e in Portugal niet te reke- q (flexibiliteit, lleeft afgeleerd nukkig te naar als Martijn Linden- wil kan hij het bij Euro ,ot omaar weer worden. Het aan flexibiliteit, het eer- te van de Portugezen en de f/elslag; ze kunnen hem ge- n worden. t n s hier soms een enorme tit, zegt Lindenberg. „Ik rfji riet waarom ze niet naar t bi isteren. In 2000 hebben rii gen en wij het uitstekend ter Niet om een veer in flri:°nt te stoppen, maar ze ito n in Portugal gewoon die fc,ise moeten gebruiken. ar impel: pak het draaiboek g0i en, scheur de slechte pa- dei eruit, jas er een nietje ?bn ten en je bent klaar." ipel als Martijn Linden- ar|et schetst, is het niet ge- ■aa\ )e regieroute die de NOS lenwerking met het En- ne\ ITV bewandelt, ligt be- uee net keien en stenen. De Itel n die de huiskamers van jdi lieuw-Zeeland of Canada (dringen kunnen zoveel hH weet Lindenberg. „Door 1 gii nse invloeden is het las ter s op orde te krijgen. Van cjii iteit hebben ze hier nog ep> [ehoord. Alles duurt maar ist irt maar. En waar draait inl|Q? Eergevoel. De Portu- te trots om onze kennis uiken." de noemer van de Euro asting Services (EBU) zijn de NOS en ITV de enige buitenlandse tv-zenders die bij Euro 2004 actief zijn. De Portu gese staatstelevisie RTP leidt de operatie. Frankrijk-Kroatië was gisteravond alweer de vijfde EK-wedstrijd die Lindenberg met een equipe van 34 Neder landers regisseerde. Na Neder land-Letland, gisteravond, zit de klus erop. Na ups en vooral downs. De voorbeelden van onbegrip zijn legio, zegt Lindenberg, die bij elk duel beelden van 21 ca meraposities coördineert. „De cameraman die de hoofdcame ra bestuurt, heeft gereedschap nodig. Ongeveer negentig pro cent van wat wordt uitgezon den, komt van zijn plek. Maar wat doen de Portugezen: ze zet ten gewoon een Idein camera- tje neer. Als je dat dan aankaart, halen ze hun schouders op. Maar er ontstaat wel wrevel uit. Dus hebben we die camera er zelf maar neergezet. Ze wilden ook een mobiele camera achter de doelen op een paar honderd meter van het stadion laten be dienen. Op afstand, achter een beeldschermpje in een regiewa gen van 38 graden zonder air co... Een cameraman heeft op het veld toch veel meer over zicht." „In Portugal hebben ze te wei nig ervaring met soortgelijke evenementen. Het gaat alle maal ook niet fout, het kan al leen veel beter. Als je Zweden- Italië neemt... Ik zag 'slomo's' van koppen en benen. Maar waar was de bal? In een slow motion hoort gewoon een bal te zitten. En spelhervattingen moetje altijd laten zien." Een hardnekkig probleem voor Lindenberg en zijn crew is de Regisseur Martijn Lindenberg zou bijna weer nukkig worden van de Portugese manier van werken. Foto: Hans van Weel zon. Niet de warmte, wel het licht. De lichte en donkere baan op het veld zorgen voor hoofd brekens. „Je moet hard werken om een gemiddelde lichtheid te bewerkstelligen. Maar een echt antwoord hebben we niet. Heel lastig. Maar ik mag, op een blunder bij Frankrijk-Engeland na, niet klagen." Bij de wissel tussen Pires en Wiltord kwam een verkeerde titelkaart op het scherm. „In de consternatie die volgde, was ook de cameraman het spoor bijster en was een verkeerd 'shot' te zien." Lindenberg wil een voetbal wedstrijd het liefst zo sober mogelijk in beeld brengen. „Ui teraard laat ik slowmotions zien van interessante spelmomen ten, maar niet te veel. Ik wil zo veel mogelijk het actuele spel met de camera blijven volgen. Ook de coaches laat ik niet te vaak zien." „In Nederland voeren we niet op een schreeuwerige manier regie. Hier soms wel. Met een journalistieke neus en met oog voor detail zorgen we dat een wedstrijd smakelijk wordt op gediend. Als je de essentiële momenten maar niet vergeet", zegt de regisseur. Lindenberg, die van 1987 tot en met 2002 de leiding voerde over Studio Sport, is na ruim 25 jaar topevenementen bezig aan zijn laatste grote evenement. „Je moet nooit blijven zitten om het blijven zitten en nooit het gevoel krijgen dat je over de 'hill' bent. Bovendien huldig ik het standpunt dat als ik blijf zit ten een jonger iemand geen kans krijgt zich te ontplooien. Ik ga dus plaats maken." door Hans Geleijnse rome - Niet een lawine van beschuldigingen richting een Scandinavische 'combine', maar zelfkritiek overheerst in de Italiaanse media na de uitschakeling van het nationale elftal. Het Romeinse dagblad II Messagero zette vanmorgen met deze kop de toon: „Het te leurstellende avontuur is afgelopen. De mil jardairs gaan naar huis." Natuurlijk, ladingen ironie over het precieze 2-2-gelijkspel dat Denemarken en Zweden in de voorlaatste minuut van de officiële speel tijd bereikten. Die uitslag betekende de uit schakeling van Italië, dat in blessuretijd met 2-1 van Bulgarije won. „Een voorzien gelijk spel", schrijft de Gazzetta dello Sport en in al le andere kranten en in de tv-commentaren klinkt die echo door. Spelers als Buffon en Matterazzi zijn ervan overtuigd dat de Scandinaviërs handjeklap hebben gespeeld. Voorzitter Galliani van de Lega Calcio vindt het schandalig dat de Uefa toestond dat de Scandinavische wedstrijd la ter dan de Italiaanse begon, zodat er 'correc tiemogelijkheden' bleven. En de legendari sche aanvaller Gigi Riva kreeg voor de tv alle gelegenheid zijn woede te uiten: de Denen en de Zweden hadden er een prachtige film van gemaakt, allemaal theater die vreugde bij de doelpunten. „Ze spreken altijd schande over ons Italianen, maar zij zijn erger." De kwaliteitskrant Corriere della Sera ziet het echter anders. Denemarken-Zweden was een prachtige wedstrijd, met de Denen volop in de aanval. Het zal moeilijk zijn daar iets on reglementairs in te vinden. La Repubblica is het daar mee eens: „De eerste stap naar onze uitschakeling was ons gelijkspel tegen Dene marken. Het is gewoon eigen schuld." De zondebokken zijn vooral coach Trapattoni en voorzitter Carraro. „Met Trapattoni heb ben we in zeven officiële wedstrijden tussen WK en EK alleen de eerste en de laatste ge wonnen", klaagt La Repubblica. Trapattoni krijgt de wind van voren omdat hij falende spelers als Del Piero en Vieri liet staan. Carra ro omdat het organistorisch een zooitje was met ruziënde spelers, geklaag over verkeerde voetbalschoenen en niet te vergeten gebrek aan zelfdiscipline bij vedetten als Totti. De straf is er ook: voorspeld wordt dat Carra ro vrijdag zal aftreden en Trapattoni vandaag nog zal worden vervangen door voormalig Ju- ventus-coach Marcello Lippi. Tutto Sport vindt het 'een terechte straf voor een elftal dat, met uitzondering van de tranen met tui ten huilende Roma-spits Cassano, nooit in zichzelf geloofde, mat speelde en daarom in een positie kwam waarin het afhankelijk werd van anderen. Met de bittere noot dat de Scan dinavische supporters gisteravond op span doeken al voorspelden wat het resultaat van hun wedstrijd zou zijn. „2-2 en de spaghetti- vreters naar huis." door Peter van Duyl Lissabon - In de sportieve droom van voetbalminnend Portugal speelt Cristiano Ronaldo Santos Aveiro steeds vaker de hoofdrol. Van het Portugese antwoord op de Engelse tienerster Wayne Rooney wordt vanavond maar één ding gevraagd: dat hij sa men met zijn ploeggenoten ten koste van Engeland doordringt tot de halve finale van Euro 2004. Meer en meer begint Cristiano Ronaldo zich te ontwikkelen tot het nieuwe gezicht van het Por tugese voetbal. Zoals Wayne Rooney in Engeland definitief is doorgebroken en zich ook bij andere landen frisse gezichten in het voorportaal melden. An tonio Cassano bij Italië, Johann Vonlanthen bij Zwitserland en Arjen Robben bij Oranje. De opmars van Cristiano Ro naldo heeft in Portugal een bij na symbolische betekenis. Sinds het land in 1991 de we reldtitel voor spelers tot twintig jaar won, is het voetbal er in de greep van die generatie spelers. Euro 2004 markeert het einde van een tijdperk. Fernando Couto en Manuel Rui Costa verdwenen na de desastreuze openingswedstrijd tegen Grie kenland naar de bank, alleen Luis Figo - de laatste der Mohi kanen - is nog basisspeler. Nog altijd is Figo de absolute grootheid van het Portugese voetbal, maar met name de jongeren kijken reikhalzend uit naar nieuwe idolen. Verdediger Ricardo Carvalho is razend po pulair en ook Deco krijgt veel aandacht in de Portugese me dia. Maar de man die Portugal momenteel het meest in zijn ban heeft, heet Cristiano Ronal do. Op basis van de gegevens in zijn paspoort is Cristiano Ro naldo negentien jaar. Zijn ge drag en manier van doen sug gereren echter dat het docu ment een paar jaar eerder is af gegeven. Opgegroeid op Madei ra verhuisde de speler al op 12- jarige leeftijd naar Lissabon om daar voor Sporting te spelen. Het is nog maar twee jaar gele den dat hij daar zijn formele debuut in het eerste elftal maakte. Sinds augustus vorig jaar draagt het Portugese talent het shirt van Manchester United. Het verhaal gaat, dat Cristiano Ro naldo tijdens een oefenwed strijd tegen de Engelsen in het nieuwe Estédio Alvalade zoveel indruk maakte, dat de spelers van United er zelf bij hun ma nager Alex Ferguson op aan drongen om Cristiano Ronaldo vast te leggen. In Engeland werd aanvankelijk met de nodige scepsis gekeken naar de onbekende voetballer voor wie Ferguson achttien mil joen euro neertelde, het hoog ste bedrag dat ooit voor een tie ner is betaald. Al in zijn eerste duel overrompelde hij de fans echter met een aantal fabuleuze bewegingen. Basisspeler is Cris tiano Ronaldo in Manchester niet, veel spelen doet hij wel. De Portugees was in mei nog de grote uitblinker in de FA Cup finale tegen Millwall. Cristiano Ronaldo geldt als leergierig en buitengewoon vol wassen voor zijn leeftijd. Hij is bovendien gezegend met een gezond portie vertrouwen in ei gen kunnen. Terwijl de fans in Manchester nog argwanend naar de nieuwe aanwinst ke ken, kreeg de Portugees het shirt met nummer zeven, dat van de vertrokken David Beck ham, toegewezen. „Ik had niet anders verwacht, binnen twee jaar wil ik hier een van de be langrijke spelers zijn", reageer de Cristiano Ronaldo. Ploeggenoot Ruud van Nistel- rooij noemde hem al eens 'uniek voor zijn leeftijd', Deco sprak van 'een ongelooflijk ta lent'. Cristiano Ronaldo is per fect tweebenig ('alleen als ik schrijf zie je dat ik van nature rechts ben') en is daardoor de Cristiano Ronaldo is het supertalent van Portugal. „Hoe meer ballen ik krijg, hoe sterker ik me voel." Foto: Reuters/José Manuel Ribeiro nachtmerrie van elke verdedi ger. Nooit weten ze of hij bui tenom of binnendoor zal gaan. Overigens weet de aanvaller dat zelf ook niet, want hij doet alles puur op gevoel. „Hoe meer bal len ik krijg, hoe sterker ik me voel." Vanavond treedt Portugal in Lissabon aan tegen Engeland voor de eerste kwartfinale van Euro 2004. De Portugezen kij ken met lichte zorg naar de su- pervorm die Wayne Rooney de laatste duels etaleert, maar te gelijkertijd wordt Cristiano Ro naldo gezien als het Portugese antwoord op het Engelse won derkind. „Hij is net zo goed als Rooney", vindt ook verdediger Jorge Andrade. Cristiano Ronaldo begon het EK als bankzitter en het is geen wet van Meden en Perzen dat hij vanavond in het basiselftal staat, al verwacht niemand dat bondscoach Scolari de aanval ler na zijn goede wedstrijd te gen Spanje weer zal passeren. Dan zal hij vooral tegen Gary Neville uitkomen, zijn ploegge noot bij Manchester United. Geheel in lijn met zijn karakter heeft het supertalent er het vol ste vertrouwen in dat Portugal vanavond om tien uur plaatse lijke tijd halve finalist is. „We hebben respect voor Engeland, maar bang zijn we voor nie mand. De mensen hebben het beste van Portugal nog riiet ge zien." ay eier toont geel aan de Itali- se imbrotta. Foto: AP lat >ajk, Meier leiden ui irtfinales le Ion - De UEFA heeft voor ste twee kwartfinales van iropees kampioenschap tser Meier en de Zweed ils arbiters aangewezen. leidt vanavond de con- de tussen gastland Portu- 1 Engeland. Frisk, die eer- ;t duel tussen Nederland litsland floot, staat vrijdag i veld bij Frankrijk - Grie- id. al, iu< !kse regering >ont elftal t - De Gnekse voetballers ,t j kelijk beloond voor het en van de kwartfinales op J iropees kampioenschap n il in Portugal. Gisteren ^ïde Griekse regering mee t elftal van bondscoach ke lehhagel een premie van 1 ;(j( n euro tegemoet kan ,e ,Het voetbalteam heeft al- [jj iken trots gemaakt", mo- kg le de Griekse vice-minis- Sport Giorgos Orfanos geste. af nu lier goal' dn - Vanaf de kwartfina- n(j dt bij het Europees kam- o, ichap voetbal in Portugal j a >eheten 'silver goal'-regel. gei tand na 90 minuten voet- bb gelijk, dan volgt een ver te gvan 15 minuten. Die jei altijd uitgespeeld, ook als jaa of meer doelpunten val- -ivert die eerste verlenging jj-n, rinnaar op, dan volgt een w e verlenging van 15 mi- j d Is de strijd na 120 minu- yJi etbal nog steeds niet be- js an volgt een strafschop- al' fie ri premie Ir Tsjechen Marek Heinz en Milan krijgen geen miljoen euro iderlandse zakenlieden c n ag. Het bericht dat giste- 1?' ird verspreid over een bo- 'UJf ior tegen Duitsland sco- Tsjechen blijkt onwaar. m0 derlandse Kamer van e8 iandel in Praag ontkent et dergelijke plannen te ite hebben. Het faxbe- >p briefpapier van de tt als basis diende voor icht blijkt afkomstig van letrouwbare bron. Geen onderzoek UEFA naar gelijkspel porto/anp - Voetbal kan zó voorspelbaar zijn. Zeg tegen twee Scandinavische voetbal ploegen dat hun duel in 2-2 moet eindigen om de kwartfi nale te bereiken en beide elftal len maken inderdaad twee doelpunten. Maar durf na af loop niet te suggereren dat er afspraken zijn gemaakt. „Nee joh, zo'n scoreverloop kun je niet van tevoren bepalen", sprak dinsdagavond de Zweed se aanvaller Henrik Larsson. „Zelfs Steven Spielberg kan zo'n script niet schrijven." Zowel Zweden als Denemarken wist dat een gelijkspel (met liefst zoveel mogelijk doelpun ten) voor beide landen genoeg was om de volgende ronde te bereiken. Nummer drie in de poule, Italië, was alleen gebaat bij een grote overwinning op het reeds uitgeschakelde Bulga rije. De Squadra Azzurri faalde jammerlijk in de opdracht. Bij rust keek de ploeg van Trapat toni tegen 1-0-achterstand aan. Italië won uiteindelijk, dankzij een doelpunt in blessuretijd, met 2-1. Toen die goal viel, waren Dene marken en Zweden allang zeker van hun zaak. Ze wisten dat hun resultaat (2-2) voldoende was. „Elke voetbalkenner kan zien dat er niets afgesproken was", meende de Zweedse bondscoach Lars Lagerback. „Iedereen die zegt dat we on eerlijk hebben gehandeld, heeft geen enkel verstand van voet bal." Middenvelder Kallström viel zijn trainer bij: „Die Italianen moeten niet klagen over onze wedstrijd. Ze hadden beter al hun eigen duels kunnen win nen. Het is hun probleem." Tot de 88ste minuut leidde De nemarken nog met 2-1. Na een fout van de Deense doelman kon de Zweed Mattias Jonson (die speelt voor FC Brondby uit Denemarken) zijn land op gelij ke hoogte brengen. Zweden in extase, Italië in rouw. Volgens de voorzitter van de Italiaanse voetbalbond Franco Carraro is het niet toevallig dat het duel Denemarken-Zweden in een remise eindigde. „Er is geen twijfel dat die twee teams voor een gelijkspel gingen", foeterde de Italiaan. „Maar na tuurlijk, daar kun je moeilijk bewijs voor vinden." De uitspraken van Carraro zijn extra pikant omdat hij lid is van het uitvoerend bestuur van de UEFA. Daarom haastte de Eu ropese voetbalbond zich met een reactie. „Dit zijn onverant woordelijke uitspraken", rea geerde een geschrokken woord voerder van de UEFA, die bena drukte dat de Europese voet balbond geen onderzoek in stelt. „Waarschijnlijk werden deze uitspraken gedaan toen de emoties hoog waren opgelo pen." Tijdens de persconferentie na het duel Zweden-Denemarken raakten de journalisten niet uit gepraat over de mogelijke deal tussen beide landen. Maar Morten Olsen had snel genoeg van de insinuerende vragen: „Het is belachelijk om over de ze 2-2 te praten. Je hebt twee teams gezien die wilden win nen", sprak de Deense bonds coach. „Over dit onderwerp geen vragen meer." Olsen zei vervolgens te vrezen dat Niclas Jensen de rest van het Europees kampioenschap moet missen. De Deen liep dinsdagavond vlak voor rust een blessure op. De verdediger werd met een gapende wond in de voet naar een ziekenhuis ge bracht. PSV'er Bögelund draaf de op als zijn vervanger. „Het kwam door een lelijke tackle", zei Olsen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2004 | | pagina 9