Jonge docent haakt af
REGIO
Een Leidse stoffeerder in het nauw
GERECHT
0t open vizier' kenen- 'Ze moeten niet bii
Slecht personeelsbeleid en verkeerd beeld van onderwijs oorzaak van grote uitstroom
NAVRAAG
Directie: B.M. Essenberg
■mail: directie.hdcuz@hdc.nl
iet
11
:a,
.aai
en
niet
E 1
hl™
I oo
OiB rfdfedactie: Jan Geert Majoor,
Adriaan Brandenburg
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
Leidsch Dagblad
nnt
mi
K
I NTOOR
Iraat 82, Lelden, tel. 071-5 356 356
1Postbus 54,2300 AB Leiden
S1Q1 1*071-5356415
[1 V Ie fax 071-5 356 325
val khten fax 023-5 '5° 567
>Og< iïlEVERKOOP
ling es m.b.t-
sub >-6813661
un(lgoed: 023-5150 543
j 075-681 3677
tallhandel: 071-5 356 300
eeI ifeaus kunnen contact opnemen
0\' 81 3636
'aa «CE
iee' 1 (gratis)
hee i - 5196800
fNTEN
1 s' betaling (acceptgiro)
(alleen aut. Inc.)
p/J €216,90
die ons een machtiging verstrekken
omatlsch afschrijven v
1 m ntsgeld ontvangen €0,50 korting
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorglng: 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr: 07.30-17.00 uur; za: 08.00-13.00 uur
(als op zaterdag voor 12.00 uur wordt gebeld,
wordt de krant dezelfde dag nabezorgd. Wie
tussen i2.oo en 13.00 uur belt, ontvangt de
krant op maandag.)
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de Inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte Informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar.
testacties tierden deze week welig in de regio. Met als opval-
e dwarsliggers de verfbommengooiers in Leiderdorp en Voor-
irbln en de slopers van een vakantiehuisje bij de Wijde Aa. Allebei
i ctriirl/=m dltiirl de acties konden op weinig
J itlllJCICTll cllllJCl bijval van omwonenden re-
Jco ons zÜn' en 'ze weten niet
Hel aanrichten' waren veelgehoorde klachten. Maar bij Milieude-
iel weten ze dat wél, zegt directeur VERA DALM. Aan anonieme
^iljterij doen zij dan ook niet: „Wij strijden met open vizier."
tlis
Ier dinsdag nogal wat kwaad bloed bij de bewoners van het
ié tiepark.
aft weet dat het voor de mensen daar persoonlijk heel verve-
inlMaar het zijn nu eenmaal illegaal gebouwde woningen,
lui e bewoners van het vakantiepark precies zijn voorgelicht,
et niet, maar je bent een beetje
1 blind als je denkt dat zoiets
iloopt. Onze acties zijn ook
legen personen gericht. We
n een minister bijvoorbeeld
izijn functie, maar we zullen
lij hem persoonlijk op bezoek
n neemt u withete omstan-
jor lief?
ijn nergens uit op ruzie. We
ons punt duidelijk maken en
1SC1 en we met open vizier. We
meteen bekend wie we zijn,
doen en hoe lang het duurt,
yen ook meteen onze naam.
men verantwoordelijkheid
nze acties."
0 bent ook bereid voor de scha
fte draaien?
j die verantwoordelijkheid
e a ook dat de gevolgen van onze acties voor onze rekening zijn.
iele schade dus ook. Maar dan moet wel door de rechter
;!je steld worden welke schade ook echt door ons toedoen is
"0( zaakt. We hebben immers de vrijheid om onze mening te
1 01 In Nederland bepaalt de rechter dat en daar houden wij ons
[lijk aan."
j hi
e" iider Uit den Boogaard van Alkemade noemde uw actie
df Iterst flauwe, goedkope manier om je frustratie af te reage-
onze frustratie hebben we nog niet afgereageerd, hoor.
1 iet is gewoon één van de manieren waarop wij duidelijk
ln8' n laten zien dat daar illegale bouwwerken staan. De projec-
v aar zei overigens tegen ons: 'Ik ben illegaal, maar jullie zijn
de ik illegaal', waarmee hij impliciet aangaf dat hij ook illegaal
^iras. Maar onze acties zijn altijd netjes, goed voorbereid en
11111 (richt op escalatie. We gaan altijd in gesprek met de mensen,
en ize boos zijn."
1. Ii
ieri Eric de Jager foto: Mark Lamers
th
UIT DE ARCHIEVEN
1979, maandag 25 juni
1 - Sinds de Brandewijnsgracht, in de afbraakbuurt tussen Lan-
r|j ht en Oude Singel, twee jaar geleden honderd jaar bestond,
de bewoners er met hun vrienden een jaarlijks feestje. Die
ip, lit jaar in het teken van rock-and-roll.
vchief Leidsch Dagblad
In deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
kU gg 2,50 (afdruk van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer
[jjjo ln.v. HDC Media b.v., Postbus 2,1800 AA Alkmaar, onder vermelding van
Dagblad, ANNO d.d.(datum van plaatsing) of door contante betaling aan
lie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Lelden. U krijgt de foto
binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
DONDERDAG 24 JUNI 2OO4
1954, Donderdag 24 Juni
N - Na de erepromoties in de Pieterskerk werden de honderden
mers aan het internationale PEN-congres, waaronder de drie
octoren, benevens vele vertegenwoordigers van de Universitaire
nschap ontvangen op het gemeentehuis, waar burgemeester
ischot zijn gasten toesprak. Daarbij merkte de burgemeester op,
;te[ lit het oogpunt van geestelijke instelling een sterke verwant-
lestaat tussen de stad Leiden, de Leidse Universiteit en het
7 Ingres. De plicht immers van de PEN-clubleden is het bestrij-
jte 1 iedere vorm van onderdrukking van de vrijheid van het woord.
3 'herinnerde aan de spreuken Haec Libertatis Ergo en Praesidi-
ertatis, waaruit de strijd voor de geestelijke vrijheid van Leiden
Iniversiteit zo duidelijk spreekt. De thans verleende eredoctora-
dus wel zeer op hun plaats, want naast een grote verdienste als
in de beperkte zin des woords hebben deze eredoctoren zich
breder beroepsterrein in de zin van de strijd om de geestelijke
'bijzondere verdiensten verworven.
In het onderwijsje pensioen halen, is er voor veel jonge docenten niet meer bij. Het personeelsbeleid is op veel scholen slecht ontwikkeld.
De Leidse stoffeerder be
schouwt zichzelf als een eer
lijke man. Toch is hij nerveus
in de rechtszaal. Het feit dat
er twee hennepplantages in
zijn bedrijfsruimte en garage
boxen zijn aangetroffen, kan
hij onmogelijk wegwuiven. En
hoe legt een mens nu de
noodzaak voor twee wietkwe-
kerijen (met in totaal ruim
7500 plantjes) uit?
De man doet zijn best de ge
beurtenissen onder woorden
te brengen maar slaagt daar
slechts ten dele in. Zinnen
maakt hij niet af, klanken blij
ven steken in zijn keel. Het
verhaal komt er uiteindelijk
met horten en stoten uit.
Zijn eigen vloerbedekkingsbe-
drijf ging in september 2003
failliet. Hij huurde vervolgens
nieuwe opslagruimte in Al
phen voor een mogelijke
doorstart, maar toen dat mis
lukte bleef hij achter met
enorme schulden en twee le
ge panden. Een rotsituatie,
geeft hij aan, waarin hij ook
zo snel geen uitweg meer zag.
Totdat een kennis ineens op
dook en aanbood de ruimte
en twee garageboxen te zullen
gaan gebruiken. Voor illegale
wietkweek, welteverstaan. In
ruil daarvoor zou hij een deel
van de winst van de hennep
kwekerij kunnen opstrijken.
Het klonk allemaal te mooi
om waar te zijn, realiseert de
Leidenaar zich op de zitting.
„Maar het zou een goede ma
nier zijn om van mijn schul
den af te komen." De rechter
fronst de wenkbrauwen:
„Geld van de wietplantage is
zwart geld. Daarmee kunt u
moeilijk naar de bank stappen
om uw leningen mee af te be-
in haar stem.
Hoe dan ook acht jp hem
schuldig aan medeplichtig
heid bij het houden van twee
wietplantages en de daar bij
behorende illegale stroomaf-
tap. Omdat de financiële situ
atie van de Leidse stoffeerder
sinds het oprollen van de
plantages er alleen maar
slechter op is geworden, vindt
ze een flinke stok achter de
deur absoluut noodzakelijk.
De man krijgt daarom drie
maanden voorwaardelijke ge
vangenisstraf opgelegd. Daar
naast moet hij 120 uur gaan
werken.
„Daar kan ik mee leven", laat
de Leidenaar na afloop weten.
Met een gebogen hoofd ver
laat hij de zaal.
Floor Ligtvoet
door Wilfred Simons
Driekwart van de 'jonge docenten'
houdt het niet vol in het basis- en
voortgezet onderwijs. Veel afgestu
deerde docenten komen nooit voor de
klas, andere houden het niet langer
dan anderhalfjaar vol. De oorzaak is
duister, maar Leidse deskundigen wil
len er wel over speculeren. „We zijn
zo druk bezig geweest met het weg
werken van het lerarentekort dat we
te weinig naar motivatie hebben ge
keken."
De recessie heeft het lerarentekort
op de Nederlandse scholen tijdelijk
verminderd! Er zijn 'zij-instromers'
gekomen en docenten die in de ja
ren '90 naar het bedrijfsleven waren
overgestapt, keren terug naar hun
oude beroep. Vanaf 2007 verwacht
het onderwijs echter toch weer een
.groot docententekort, als opnieuw
een oudere generatie docenten met
pensioen gaat.
De tekorten doen vreemd aan omdat
elk jaar voldoende gediplomeerde
docenten de lerarenopleidingen ver
laten. Vooral de pabo's doen het
goed, weet directeur Dominique
Hoozemans van de gefuseerde pa
bo's van de Hogeschool Leiden en
Thomas Moore in Rotterdam. Afge
lopen studiejaar ontvingen beide
scholen samen 1600 eerstejaars. Dat
is een verdubbeling ten opzichte van
1996 en de groei zit er nog volop in.
Daar zit het probleem dus niet. Het
blijkt vooral moeilijk te zijn om de
beginnende docenten vast te hou
den. Het landelijke Researchcen
trum voor Onderwijs en Arbeids
markt (ROA) berekende in juni
dit jaar dat driekwart van de ge
diplomeerde docenten nooit
voor de klas komt te staan of het
na anderhalf jaar voor gezien
houdt. Bij de pabo's is het
probleem relatief het
kleinst. Daar gaat het om de helft
van de afgestudeerden. Bij de twee
degraads lerarenopleidingen kiest al
een ruime meerderheid voor een ad
ministratief, verzorgend of maat
schappelijk beroep. Het ernstigst is
het probleem bij docenten die ge
schiedenis, aardrijkskunde, maat
schappijleer of economie geven: ne
gentig procent van hen haakt af.
Zowel Hoozemans als Ietje Veld
man, hoofd van de lerarenopleiding
van het ICLON, de eerstegraads lera
renopleiding van de Universiteit Lei
den, zoeken naar woorden om de
trend te verklaren. Onafhankelijk
van elkaar noemen zij allebei dezelf
de twee elementen. Studenten we
ten niet wat zij van de beroepsprak
tijk mogen verwachten en kiezen
nogal eens vanuit een verkeerde mo
tivatie voor het vak. Niet alle scholen
begeleiden jonge docenten voldoen
de. Personeelsbeleid is op veel scho
len weinig ontwikkeld en krijgt on
voldoende prioriteit.
Hoozemans zet vraagtekens bij de
hoge uitval die het ROA meldt. „Re
gionaal zijn die cijfers veel gunstiger.
Ik zie twintig procent uitval bij gedi
plomeerde docenten. De helft daar
van kan ik verklaren, de andere helft
niet." Veldman herkent bij het IC
LON de trend die het ROA signaleert
'een beetje'. „Het speelt bij ons ook,
zij het veel minder dan bij de twee
degraadsopleidingen.
De meeste cursisten van het ICLON
hebben al een baan als docent en
beginnen pas daarna met de oplei
ding. Zij voelen zich vaak hulpeloos
en overgeleverd aan de leerlingen.
„De vraag: 'hoe houd ik
ze in de bank?'
houdt ze meer
bezig dan 'leer
processen en
-strategieën
van kinderen',
waarin ze zich
op onze oplei
ding óók moe
ten bekwa
De Pabo's schrijven elk jaar veel nieuwe studenten in. Maar het kost heel veel
moeite om ze voor het onderwijs te behouden. Foto's: Ton Kastermans
men", zegt Veldman.
Jonge docenten in het basisonder
wijs hebben dat gevoel van hulpe
loosheid niet, meent Hoozemans.
„Eerstejaars staan al na zes weken
voor de klas als 'beginnend teamlid'.
Ze weten dus vanaf het eerste begin
wat het onderwijs in de praktijk in
houdt. Dat betekent wel dat twintig
vijfentwintig procent van de eer
stejaars niet in het tweede jaar te
rechtkomt. Die studenten realiseren
zich dat zij verkeerde verwachtingen
hadden over het onderwijs. De uitval
is inderdaad fors, maar stel eens dat
die studenten dat pas in het derde,
vierde jaar of in de beroepspraktijk
ontdekken? Dan zijn de gevolgen
veel groter."
Ook Veldman merkt vaak dat
studenten niet goed weten wat
het onderwijs inhoudt. „Als
ik zij-instromers
vraag of zij wel een beeld hebben
van het onderwijs van nu, krijg ik
soms antwoorden als: 'het werk lijkt
me wel leuk', 'ik heb zelf kinderen'
of 'ik zat vroeger op een leuke
school'." Veldman vindt dat studen
ten beter moeten nadenken over de
vraag wat hun motivatie is. Scholen
moeten jonge docenten daar in het
sollicitatiegesprek naar vragen. „Het
lerarentekort was de laatste jaren zó
erg, dat scholen dolblij waren als
ze iemand hadden. Naar moti
vatie werd niet gekeken. Dat
wreekt zich nu."
De omstandig
heden op de
scholen zijn vaak ook verre van opti
maal om docenten vast te houden.
Jonge docenten worden niet altijd zo
goed opgevangen en begeleid als
zou moeten. „Mentoren zijn vaak al
overbelast", weet Veldman. „Zij
kunnen soms onvoldoende voor een
jongere collega doen. Beginnende
docenten voelen zich daardoor een
zaam, ze hebben het gevoel dat ze er
alleen voorstaan. Jonge docenten
hebben het toch al zwaar. Ze draaien
veel uren. Ze moeten lessen voorbe
reiden, eigen lesmateriaal ontwikke
len, proefwerken corrigeren, team
vergaderingen bijwonen. Er is de
spanning van het lesgeven zelf. Dan
is er ook nog eens de toegenomen
administratie. Veel scholen hebben
kwaliteitszorgsystemen gekregen.
Dat is op zichzelf goed, maar het
brengt veel overhead met zich mee.
Als collega's weinig steun geven, kan
er een moment komen waarop een
docent denkt: 'hoe graag wil ik dit ei
genlijk'?"
Ook Hoozemans vermoedt dat,
'scherp gesteld', de solidariteit van
de oudere staf met de nieuwelingen
soms te wensen overlaat. „Ze zien
jonge, frisse docenten die wat willen.
Dat biedt ze de gelegenheid om het
zelf iets kalmer aan te doen. School
directeuren vragen docenten wel
wat zij naar de school komen bren
gen, maar nooit: 'wat kom je bij ons
halen?' Nog altijd leeft de mentali
teit: 'Jij mag blij zijn dat je die baan
hebt'. Het gaat in feite
om goed perso
neelsbeleid,
dat is nog
lang niet op
alle scho
len goed
ontwik
keld."
Wilfred
Simons
talen?"
De man
zwiigt. Zover
haa hij het
allemaal nog
niet eens
doorge
dacht. Dat
was ook niet
nodig want
het geld wat
hij zou ver
dienen, bleef
uit. Binnen
drie maan
den had de
politie na
een anonie
me tip de
eerste plan
tage al opge
rold.
„Over de
tweede plantage in de garage
box zweeg u op dat moment",
constateert
de rechter.
„Dat neem
ik u wel
kwalijk." De
man knikt
en kijkt ui
terst onge
makkelijk.
„Waarom
biechtte u
toen niet ge
lijk alles op?
wil de
rechter we
ten. De man
maakt een
grimas. „Tja,
dat soort lui
zetten je
uh..., nou ja,
uh..." „On
der druk?",
vult dë rechter aan.
Bij de man neemt de span-
ning en stress ineens zicht
baar toe. Nerveus probeert hij
over de verdere vragen van de
rechter heen te babbelen. Dat
hij wordt gechanteerd, is wel
duidelijk. Maar hoe dat is ge
beurd, daarover zwijgt hij als
het graf. De man is bang.
Doodsbang zelfs voor zijn
vroegere kennis.Als je met
die lui in zee gaat, dan heb je
gewoon een probleem", vat
hij samen. En met die beperk
te informatie moet de rechter
het vandaag doen.
De rechter is er niet helemaal
gerust op dat de man sterk ge
noeg is om in de toekomst
verleidingen te weerstaan.
Een kat in het nauw maakt
immers rare sprongen. „Ik
kan niet peilen wat voor in
vloed die mensen vandaag
nog op u uitoefenen", ver
klaart ze met een lichte twijfel
