KUNST CULTUUR
Urban culture ook in Leiden popular
Gergiev leidt huiveringwekkei
protest tegen opheffing RSC:
Voorhouts Kamerkoor zingt op vleugel
ft
Niet zo griezelen
bij Quintus
Oerol-festival aan
zijden draadje
D66 in de bres
voor dance
Paul McCartney
'Back in the USSR'
Van Doeselaar grijpt
wellustig in de toetsen
Phil Collins neemt afscheid van Nederlandse fans
Tief hemels, maar alleen met trompet
Foto: Henk Bouwman
leiden - De Algemene Leidse
Studenten vereniging Quintus
vierde zaterdag haar vijfde lus
trum met uitvoering van de
rockmusical 'the Rocky Horror
show' in de Leidse Schouw
burg. De musical, geschreven
door Richard O'Brien is een bi
zarre persiflage op de horror,
science fiction en B-films van
de jaren '50 en '60. Hoewel de
dresscode voor het publiek
luidde: 'Rocky Horror Stijl', vie
len de uitdossingen nogal te
gen. Ze waren eerder vreemd
dan griezelig.
Terschelling - De 24e editie van
het culturele festival Oerol op
Terschelling hangt aan een zij
den draadje. Volgens festivaldi
recteur Joop Mulder is de rijks
subsidie van 180.000 euro voor
Oerol te laag. „Wij willen mini
maal 400.000 euro, anders gaat
het volgend jaar niet door", zei
Mulder gisteren op de slotdag
van de 23e Oerol-editie. Oerol
trok dit jaar ruim 55.000 bezoe
kers. Dat is 5000 meer dan vorig
jaar.
Amsterdam - D66 springt in de
bres voor de dance-industrie.
Het beeld van dancefeesten is
veel te negatief en de overheid
neemt de dancewereld onvol
doende serieus, menen Twee
de-Kamerlid B. van der Ham en
S. Bruines, fractievoorzitter van
D66 in Amsterdam. Vrijdag pre
senteerden zij samen met de
Belangenvereniging Dance een
manifest om de dancefeesten
voortaan als een volwassen be
drijfstak te behandelen. Dui
zenden feesten worden profes
sioneel georganiseerd en de
Nederlandse dance-industrie is
goed voor een jaarlijkse omzet
van 500 miljoen euro en 11.000
arbeidsplaatsen.
st. petersburg - Paul McCart
ney heeft gisteren voor 50.000
mensen opgetreden in Sint Pe
tersburg. Het concert, op het
Paleisplein bij de Hermitage,
was zijn tweede in Rusland,
waar Beatlefans jarenlang in
het geheim hebben moeten
luisteren naar hun favoriete
popgroep. De tijden zijn veran
derd, want president Poetin
zou minstens een deel van het
concert bijwonen. Vorig jaar gaf
McCartney zijn eerste Russi
sche optreden in Moskou, waar
hij zijn toehoorders verblijdde
met een wervelende uitvoering
van 'Back in the USSR'.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert Leo van Doeselaar - Van
Hagerbeer-orgel. Gehoord: 20/6,
Pieterskerk, Leiden.
De nieuw vergulde kast van het
Hagerbeer-orgel pronkt en
praalt in de late middagzon. De
staalblauwe met goud versierde
luiken staan uitnodigend open
als Leo van Doeselaar 'zijn'
kroonjuweel bestijgt. Hij is im
mers titulair-organist van de
Pieterskerk en in deze kwaliteit
opent Van Doeselaar dan ook
de orgelserie 'In oude Luister'.
Er is in deze serie één constante
opgenomen en dat is Dietrich
Buxtehude. Alle organisten, na
Van Doeselaar nog acht, zullen
één of meer werken van deze
componist ten gehore brengen.
Waarom dat zo bijzonder is?
Deze compomist ontwikkelt
zich reeds richting Barok waar
bij de Hagerbeer zich nu een
maal niet lekker voelt. De mees
te van zijn werken schrijft Bux
tehude al voor het gelijkzwe-
vende orgel, dat hij hoogst
waarschijnlijk zelf al in bezit
had. Maar de drie stukken die
Van Doeselaar speelt zijn nog
keurig in d (klein) geschreven
en moduleren niet naar andere
toonsoorten, die op de midden
toonstemming van dit orgel
gruwelijk zouden klinken.
Maar voordat het zover is,
speelt Leo Van Doeselaar 'ge
woon' de bijna een eeuw oude
re Jan Pietersz. Sweelinck en
buitenlandse tijdgenoten.
Sweelincks 'Erbarme dich
mein' (psalm 51) zingt plechtig
als cantus firmus in de rechter
hand waaronder of boven nu
eens geen echo's klinken, maar
een eigenzinnig wervelende
tweede stem. In een van de zes
Variaties hoor je die vaste zang
in een penetrante middenstem
die stapsgewijs, zonder 'tussen-
'nootjes door Van Doeselaar ge
nomen wordt, omspeeld door
twee vrolijke, steeds vrijere me
lodielijnen.
In de Spaanse Ricercare 'de
medio registro' geschreven
voor het Spaanse orgel dat
slechts één klavier bezat, ont
staat in warme gedekte harmo
nieën een wollige ondergrond
waaruit een knalhelder geregi
streerde melodie zich ontwik
kelt, opgeleukt met kleine pitti
ge versierinkjes. We blijven in
17e eeuws Spanje met José Ji-
ménez, van wie Van Doeselaar
een 'Batalla' speelt, een specta
culaire uitbeelding van een
veldslag.
Het registergeschuif is niet van
de lucht in de geweldige Tocca
ta in d van Buxtehude, waar
Leo Van Doeselaar met een ple
num aan klank en kleur bijna
wellustig in de toetsen grijpt.
Toccare betekent ook letterlijk
'aanraken'. Vlammende korte
frasen, breed uitgemeten en dik
onderstreept, vloeien over in
een vriendelijk kabbelend mid
dendeel dat tot slot weer in alle
hevigheid, in magistrale, soms
schurende meerstemmigheid
toehapt. Van Doeselaar opent
met macht!
Phil Collins: laatste tour, niet de laatste show. Foto: ANP/Rick Nedersigt
amsterdam/anp - De Britse popster Phil Collins
heeft zaterdagavond tijdens een concert afscheid
genomen van zijn Nederlandse fans. In een uit
verkochte Amsterdam ArenA, waar volgens de
organisatie 37.000 mensen bijeen waren, blikte
de 53-jarige zanger, drummer en componist met
oude en recentere hits terug op zijn muziekcar-
rière.
De vroegere voorman van de symfonische rock
groep Genesis bedankte het Nederlandse publiek
voor alle steun door de jaren heen. Tijdens zijn
optreden zong Collins diverse hits die hij als so
loartiest scoorde, zoals You Can't Hurry Love,
Sussudio, Easy Lover, Two Hearts en Can't Stop
Loving You. Collins was jarenlang drummer bij
Genesis en later ook zanger. In 1996 verliet hij de
band na ruim twintig jaar definitief.
Het eenmalige optreden van Collins in het Am
sterdamse stadion maakte volgens organisator
Mojo Concerts deel uit van zijn afscheidstoumee
door Europa en de Verenigde Staten. Maar ge
zien de naam daarvan - First Final Farewell Tour
- is het nog de vraag hoe definitief het huidige af
scheid is. Collins zei aan het einde van het con
cert dat dit zijn laatste tour is. „Maar niet de laat
ste show", voegde hij daaraan toe.
Het was om even koud van te worden. Vaak heb
ben protestacties een grotesk trekje. Er wordt
theatraal een vuist gebald, er wordt iets ludieks
ondernomen en daarna gaat iedereen weer naar
huis, terwijl degenen die de dodelijke beslissing
moeten nemen niet zelden slechts via via van de
actie kennis nemen.
Toch was dat zaterdag net even anders. Niet dat
de politici die woensdag in de Tweede Kamer de
batteren over het voorbestaan van het Radio
Symfonie Orkest in de zaal zaten. Maar de actie
waarmee zaterdag in het Amsterdamse Concert
gebouw de Zaterdagmatinee werd ingeluid, raak
te wel degelijk het hart. Op het podium zaten de
collega's van het Radio Filharmonisch Orkest,
het Groot Omroepkoor en het Koor van het Mari-
inski Theater uit Petersburg.
Er werd namens het RFO een verklaring voorge
lezen, waarin werd uitgelegd wat het per hoofd
van de bevolking oplevert als het RSO woensdag
wordt opgeheven. En wat de samenleving er be
ter van wordt als de bezuinigingen op de andere
niet-omroeporkesten doorgaan, zoals de Raad
voor Cultuur voorstelt.
De schok was groot. Op basis van cijfers van
ruim anderhalf jaar geleden kosten de Neder
landse orkesten per jaar 4,68 euro. Na de bezui
nigingen wordt dat 4,28 euro. Het verschil is dus
een geringer bedrag dan menigeen dagelijks aan
sms'jes besteedt. En eigenlijk kunnen de orkes
ten voor een paar sms'jes meer nog veel beter
functioneren.
Wat dat zou inhouden werd niet gezegd, maar
laat zich makkelijk raden. Want niet alleen de ge
middelde concertbezoeker wordt daar beter van.
Voor de enorme wereld van de amateur-musici
hebben de orkesten een niet te onderschatten in
spirerende voorbeeldfunctie. En wat te denken
van scholing en muzikale missie. Want het grote
publiek houdt van deze muziek, alleen veel men
sen weten dat zelf nog niet. Dat blijkt altijd weer
als het spontaan met een dergelijk orkest wordt
geconfronteerd.
En dan zijn er nog al die orkestleden die naast
hun gewone werk een grote rol spelen bij de
amateurs. Hun ervaring nemen ze mee ali .1
hun regio in gaan om les te geven aan mu
scholen of gewoon thuis. En er zijn er ook J
wat die hun ervaring meebrengen als ze ii m
pen en steden een fanfare of harmonie dii al
En menig musicus begeleidt jonge mense
graag in een amateur-orkest spelen. Zond j
ervaring zou bij voorbeeld een Noordholl
Jeugdorkest niet kunnen spelen. al
Datzelfde geldt ook voor rol van de militai
kesten die op de nominatie staan om doo 4
fensie te worden afgeschoten. En dan is 0
het onderzoek dat leert dat de klassieke n
de grootste groeipotentie heeft van alle p<
kunsten. Een conclusie die beslist wordt c
bouwd als de regeringsnota verschijnt ovt m
stimulerende rol van de kunst in de Nede 3]
economie. JJ
Vandaar dat voor het concert van die mid
gangpaden van de Grote Zaal volstroomdi i(
leden van Holland Symfonia, Het NederlaK
Philharmonisch Orkest, het Metropole Or
het Radio Symfonie Orkest, het Gelders 0
het Koninklijk Concertgebouworkest, ind
concertmeester Alexander Kerr.
En tussen al die musici verrees op het pot
Valery Gergiev, de dirigent die de afgelopf
het Mariinski Theater in Petersburg zijn ii n'
tionale aanzien teruggaf. Hij hief zijn befl n
de handen en de zaal vulde zich tot in alle 1
ken met diep bezielde muziek uit honden j
len en instrumenten die het beroemde lie 0I
de Wolgaslepers van Alexander Glazouno*
klinken. N
Het lied van de mannen die gekromd hun
slijten, uitzichtloos sleurend aan de schep
langs de al even eindeloze Wolga. Een hui
wekkende ervaring, een niet te evenaren c jj
niet in eurocenten te vertalen. Dat is klass
muziek, volksmuziek. Dat volkvertegenwo^
gers zich dat woensdag realiseren. Dat da s,
een politieke aanslag wordt gepland, is 00 n
koud van de worden. Maar dat liever niet.
door Hans Visser
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Floraconcert met Juliane Tlef
(gitaar), Frederieke Harmsen (sopraan)
en Johann Plietzsch (trompet). Gehoord:
20/6, Oranjerie van de Hortus Botanicus,
Leiden.
Sopraan, gitaar, trompet, die
onalledaagse combinatie
schept veiwachtingen.Maar die
worden niet echt ingelost bij dit
Floraconcert, waarin uiteinde
lijk heel gewoon het lied cen
traal staat. Burckhardt Söll
noemt zijn 'Beethovens Neffe -
So kocht man in Wien' welis
waar een 'muzikale actie voor
zang en gitaar', maar meer dan
een uitgesponnen lied waarbij
een teveel aan enscenering de
muziek doodslaat, is het niet.
Sopraan Frederieke Harmsen
en gitariste Juliane Tief kiezen
vóór de pauze voor een tamelijk
conventioneel programma met
Engelse liederen van John
Dowland en Spaanse liederen
van Federico Garcia Lorca. Best
aardig, maar Harmsen is geen
liedzangeres. Ze zingt in wezen
instrumentaal, zonder veel ex
pressie en meestal onverstaan
baar, en dan gaat het allemaal
zoveel op elkaar lijken. Tief
houdt haar gitaar strak en klein,
heeft besloten niet op de voor
grond te treden, maar puur te
begeleiden, en daar wordt het
ook al niet spannender van. Al
leen in de voorspelletjes hoor je
soms een glimp van wat ze ei
genlijk kan, zoals in het Lorca-
lied 'Sevillanas', dat, als enige,
door haar spel smoel krijgt. In
de liederen van Burckhardt Söll
die daar tussen gepast zijn (op
teksten van Shakespeare en
Hölderlin), zijn de rollen tussen
zangeres en gitariste wat gelijk
waardiger verdeeld. Söll ver
wijst naar de Engelse renaissan
cemuziek, maar geeft de gitaar
ook een eigenstandige rol,
waardoor het perspectief wis
selt. De zangstem kan zich niet
eenvoudigweg op de begelei
ding laten voortdragen, loopt
dan de kans weggespeeld te
worden - en dat gebeurt dan
ook een beetje. Want ook hier
komt Harmsen niet tot uitdie
pen of benadrukken. Ze laat de
muziek gebeuren, en Tief is te
vriendelijk om haar tot de orde
te roepen.
Een veel aardiger duo vormen
gitariste Juliane Tief en trom
pettist Johann Plietzsch. 'Han-
de und Füsse, oder die kleine
Jakobsleiter', door Söll op hun
verzoek geschreven, laat een
onverstoorbaar en vastberaden
naar boven klimmende Tief ho
ren, die daarbij niet noemens
waardig afgeleid of overstemd
wordt door de becommentari
ërende liedjes van Plietzsch.
Met verschillende dempers
kleurt hij zijn trompetklank,
martiaal, ouderwets jazzy, of
ironisch pesterig, maar uitein
delijk blijft hij in de diepte ach
ter, de naar hemelse sferen ver
trokken gitariste nog een paar
verre echo's nablazend.
Ni
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Voorhouts Kamerkoor o.l.v.
Michelle Mallinger, m.m.v. Alexandra
d'Espinoza (mezzo), Hugo Peixoto de
Oliveira (bariton) en Kees van Dijk
(orgel). Gehoord: 18/6, St Agathakerk,
Lisse.
Direct, bij de opening van
Maurice Duruflé's 'Ubi Caritas
et Amor' word je getroffen
door het verfijnde, licht ver
sluierde coloriet van het Voor
houts Kamerkoor. Michelle
Mallinger, pas in februari van
dit jaar aangetreden als diri
gent van dit koor, heeft ken
nelijk veel aandacht geschon
ken aan stemvorming en
koorklank. Wat wil je ook, als
je zelf een professionele so
praan bent; de laatste tijd als
solist regelmatig in deze regio
optreedt. Ubi Caritas, een
Beurtzang bij de voetwassing
van Jezus op Witte Donderdag
bezingt de eenvoud van de
liefde, door het koor sereen en
evenwichtig weergegeven. Alle
vier motetten van dit opus 10
op Gregoriaanse thema's zijn
transparante miniaturen. 'Tu
es Petrus' (Gij zijt Petrus en op
deze rots zal ik mijn kerk bou
wen) krijgt daarbij een gewel
dige kracht toegemeten met
een meer aardse hechtere
koorklank.
Van het Requiem van Duruflé,
in 1947 gecomponeerd en
daarna nog twee keer bewerkt,
zingt het Voorhouts Kamer
koor de derde versie uit 1961,
waarin het orkest vervangen is
door een complexe orgelpar
tij, en de cello soleert in het
'Pie Jesu' die jammer genoeg
achterwege blijft.
Het koor stelt zich nu op ach
ter de balustrade bij het orgel,
wat voor intensief samenspel
voordeel oplevert, maar voor
verstaanbaarheid en luisterge
not nadeel. De 'hooggeplaats
te' zang bereikt zo meer het
hoofd maar minder het hart.
Niettemin zingt Voorhout op
vleugels. De flexibele ritmen
van de Gregoriaanse recitatie
ven zweven door de kerkruim
te.
Het thema door de vier koor-
stemmen in het Kyrië keert
verbreed terug in het orgel,
fraai en helder articulerend
gespeeld door Kees van Dijk.
In dynamische bogen slinge
ren de stemmen zich omhoog
naar een evocatief fortissimo,
dat donzig als sneeuw weer
naar de aarde terugkeert. Het
'Domine Jesu Christe', niet zo
luguber als het 'Dies lila' (dat
Duruflé dan ook weggelaten
heeft), kent momenten van
helse akkoorden aangescherpt
Eii
door het orgel, die je we'"^
bedwelmen. Indrukwel
In het 'Paradisum' woi
koorklank weer ingetogen
delicaat en kan de luiste
zich in de Eeuwige rust we u,
vinden.
De bariton van Hugo Pei .e
de Oliveira, die zijn mui»,
studie eigenlijk al als zes
knaapje begon bij het Gre yfl
aans Instituut van LissaU,
past zich wonderwel ar
deze vredelievende dodei f
Veel minder is dat het gev,
de mezzo Alexandra d'Esp w
za in het Pie Jesu. Van 1
stem blijft in het lage reg
ongeveer niets meer over, g,
wijl in de hoogste regie
volume, dramatiek en vib: w,
veel te dol worden opgeld w:
Wellicht had Mallinger (q(
partij beter zelf op zich 1R.
nen nemen, waarmee ing
prachtige uitvoering nog b
in evenwicht was geweest q(
NI
N<
Tientallen sakteboarders uit de Leidse vertonen hun kunsten op de miniramp.
Naar hartelust spuiten op een blauwe wand en veel bewonderende blikken krijgen. Foto's: Mark Lamers
door Joris Rietbroek
leiden - Graffitiartiesten, skaters,
breakdancers en rappers maakten gis
teren de Leidse Beestenmarkt onveilig.
Voor de eerste keer hield het collectief
Club Populair, bekend van hiphopfees
ten in het LVC, een eigen evenement in
Leiden, de Zomerjam.
De Beestenmarkt was de hele dag het
Mekka voor liefhebbers van graffiti
kunst, skateboarding, breakdance en
muziekstijlen als dancehall en hip
hop. Een moddervet feest kortom,
volgens de organisatie een Jam ge
vuld met hele stukken aardbei, die
bovendien goed werd bezocht.
De live-optredens van hiphopacts als
The Last Crewsaders en Double
Deuce scoorden goed bij het ge
mengde publiek op de Beestenmarkt.
Vooral de Crewsaders gaven een ge
varieerde show weg, met knappe
staaltjes human beatbox en tumtab-
lism, het muziek maken met als enige
instrumenten een aantal draaitafels.
De breakdance-battles op het podi
um kregen de meeste handen op el
kaar. Bij zo'n 'battle' dagen twee dan
sers elkaar om de beurt uit steeds in
gewikkelder capriolen uit te halen op
old school hip hop. Het publiek be
paalt de winnaar van het duel. Intus
sen vertoonden tientallen skateboar
ders uit de Leidse regio hun stunts op
een miniramp, vlak naast het podi
um.
De aanwezige graffitikunstenaars
konden hun hart ophalen en hun
werk de hele dag vrij uitvoeren op
speciaal opgestelde, lichtblauwe
wanden. In Leiden is graffitispuiten
waar dan ook namelijk verboden „Dit
is voor de kunstenaars hier een leuke
kans om een keer legaal te spuiten en
hun werk aan het publiek te laten
zien", zegt kunstenaar Joost, die zijn
achternaam liever niet in de krant
heeft. Hij werkt aan een soort giganti
sche handtekening: het getrainde oog
ontcijfert de naam Serchie. „In Am
sterdam, Den Haag en zelfs Katwijk
zijn er zogenaamde gedoogplekken
waar je vrij aan de slag kunt", vertelt
hij. „Er zijn in Leiden genoeg talent
volle graffitispuiters, maar de ge
meente durft het toch niet aan om
hier een gedoogplek te beginnen.
Graffiti wordt blijkbaar nog niet ge
zien als volwaardige kunst." De
meeste bezoekers lijken hier anders
over te denken: de kersverse muurte
keningen oogsten veel bewonderen
de blikken.
Ook Stephan Stipdonk, een van de
initiatiefnemers van Club Populair,
betreurt het dat graffiti bij het Leidse
gemeentebestuur nog in het verdom
hoekje zit. Hij schildert het logo van
Club Populair, een pandabeer met
duivelshoomtjes, dit keer met een
jonge vrouw op zijn rug.
Een middag legaal spuiten bevalt
hem wel. „Het is wel erg ontspannen
werken zo, maar het zou natuurlijk
veel vaker moeten kunnen", vindt hij.
„Er zijn viaducten en bedrijventerrei
nen zat in en om Leiden.f
De drukte op de Zomeijam j
voor Stipdonk wel dat de urh. 0
tuur met al haar facetten popi
is dan ooit, ook in Leiden.|q
terwijl wij ruim twee jaar geled 1
Club Populair zijn begonnen, ki
weg omdat er onvoldoend? 3®
feesten naar onze smaak ware 5
telt Stipdonk. |e
„Maar het blijft een hobby, 0
geen grote, commerciële fees jj;
ganiseren. Al kost dit ons voiL|
en geld, Club Populair blijft v ge
een platform om onze creati
uiten." j !j
I
