ECONOMIE
Schultz geeft
NS nog tot
2008 respijt
Spoorwegvervoerder Railion schrapt 90 banen
m
Prestatieloon wordt snel
gemeengoed in Nederland
Kinderen moeten leren geld de baas te blijven
Zekerheid in dollars
En de robot, hij ploegt voort
Profvoetballer
zaterdag ig juni 2004
jde vijfde keer benoemd Rijk krijgt meer greep op spoor
hoi !reenspan. Foto: AP
enspan (78)
eljer baas 'Fed'
ndel
(de vijfde keer benoemd
ituursvoorzitter van het
p Ivan centrale banken in
renigde Staten. De 78-jari-
p inspan maakt sinds 1987
nst uit bij de 'Fed'. Vol-
waarnemers wilde Bush
ft onzekerheid door een
3.46 lïFed-topman in de aan-
jaar de verkiezingen in
30 lber'
iklacht tegen
rgiereus Enron
- ngeles - De voormalige
I [kaanse energiegigant En-
ordt vervolgd in verband
lestroomcrisis die de staat
mië vier jaar geleden trof.
zich! Ipenbaar Ministerie ver-
ihet bedrijf ervan de ener-
id Li ijzen door fraude te heb-
fold; pgedreven. Het schadebe-
rg.nl (an volgens de officier van
ie oplopen tot honderden
,q's men dollars. Enron zelf
iind 2001 failliet.
[Sou - Het Russische olie-
IKm Yukos moet van de
I^Krde fiscus omgerekend
,||0Z( reer 3 miljard euro aan
rstallige belasting over het
DOO betalen. Yukos stelt
claim van de fiscus het
jfte gronde zal richten. De
ol aandeelhouder van Yukos,
ahail Chodorkovski, staat
[wegens fraude en belas-
otduiking.
nul
»s moet fiscus
irden betalen
EU fusie
ooije in - De EU-commissaris
concurrentiebeleid Mario
ES M ikeurt de plannen van So-
Bertelsmann om hun
/laai ikdivisies samen te voe-
J4( oed. Hij kon niet vol-
!ta! le bewijs vinden dat de
schadelijk is voor de con-
L2IC at. De afgelopen twee da-
ierden er achter gesloten
in hoorzittingen gehouden
zaak. Sony en Bertels-
"1 stellen dat de fusie niet
JZI& Men tot hogere prijzen en
Ier diversiteit in het aan-
in Ls
;93,{
kijk
isument geeft
nder geld uit
>-545
en BMG
den haag/utrecht/anp - De Ne
derlandse Spoorwegen en spoor-
beheerder ProRail krijgen tot
2008 de tijd om hun organisatie
op orde te krijgen en hun sa
menwerking te verbeteren.
Staatssecretaris Schultz van Hae-
gen van Verkeer zal beide onder
nemingen tot die tijd wel met
argusogen blijven volgen.
Schultz wil dat in 2008 de trei
nen op tijd rijden, voldoende
zitplaatsen hebben en veilig en
schoon zijn. Is dat niet het ge
val, dan kan de regering ingrij
pen. Dat blijkt uit de zoge
noemde vervoerconcessie, het
contract dat de NS tot 2015 het
alleenrecht geeft om te rijden
op het kernspoornet. Het kabi
net boog zich gisteren Over de
voorstellen van de WD-be-
windsvrouw. Die liet in maart
nog weten dat zij het spoorbe
drijf wel in detail kwaliteitseisen
zou stellen in de concessie.
De samenwerking tussen Pro-
Rail en de NS verloopt nu nog
niet vlekkeloos, waardoor er
bijvoorbeeld veel onduidelijk
heid is over wie er verantwoor
delijk is voor vertragingen. Pas
als de twee bedrijven daar wel
duidelijkheid over kunnen ge
ven, kan de NS worden afgere
kend op keiharde kwaliteitsei
sen, stelt Schultz. Dat moet op
uiterlijk 1 januari 2008 het geval
zijn. Tot die tijd is er sprake van
een 'ingroeifase'. De twee
spoorbedrijven moeten jaarlijks
aangeven welke maatregelen ze
nemen om hun organisatie en
de samenwerking te verbeteren.
De staatssecretaris kan op
grond van de concessie wel in
vloed uitoefenen op deze plan
nen. Als ze niet bevallen, moe
ten NS of ProRail ze verbeteren.
in Pf surg - Huishoudens heb-
urgvi d april minder uitgegeven
oeding en aan kleding,
0 ;nen of auto's. Vergeleken
.aste Jezelfde maand een jaar
er daalden de aankopen
il.nl Geen half procent. Dat blijkt
n.2- steren gepubliceerde cij-
igenl ran het Centraal Bureau
.450; de Statistiek (CBS). Er
Ibijna 2 procent minder
t h t ioeding- en genotsmidde-
camp angeschaft. Voor duurza-
5 ïoderen was een daling te
van 3,5 procent. Er werd
weer meer betaald aan
d|J.!en, vooral in de zorg. Dat
yy nmede door enkele be-
9 ijke wijzigingen in de Zie-
1 mdswet en de AWBZ, die
3 n' koorde consument duurder
manilla - Een geldwisselaar doet goede zaken in Manilla. Filipijnen
wenden zich en masse naar de dollar, nu de Filipijnse peso weer ver
der in waarde gekelderd is. Het vertouwen in de nationale munt is
naar een dieptepunt gezakt, vooral door de politieke instabiliteit in
het land. Foto: AP
utrecht/gpd - Spoorwegvervoerder Rai
lion gaat vanaf oktober dit jaar arbeids
plaatsen schrappen om het rendement
van de organisatie te versterken. Direc
teur Carel Robbeson heeft de vakbon
den gistermiddag laten weten dat hij in
anderhalf tot twee jaar in totaal 90 van
de huidige 1300 banen wil laten verdwij
nen. „We hebben daar een heel goed so
ciaal plan bij, inclusief een mobiliteits
centrum. We willen er alles aan doen
om deze mensen zo snel en zo goed mo
gelijk bij andere bedrijven geplaatst te
krijgen," zei Robbeson na het gesprek
met de bonden in een toelichting.
Hij noemt de plannen - die nog moeten
worden uitgewerkt - 'pijnlijk maar
noodzakelijk'.
Het gaat volgens hem op zich goed met
de sector railvervoer in het algemeen en
zijn bedrijf (het vroegere NS Cargo) in
het bijzonder.
„We boeken stijging in omzet (geld) en
volume (hoeveelheid vervoerde goede
ren). Maar de krapte op het spoorweg
net en steeds meer beperkingen over rij
den in spits, milieu- en veiligheidsmaat
regelen zetten de opbrengst onder
druk," aldus de directeur.
Railion is onderdeel van de Duitse ver
voersorganisatie Stinnes, een dochter
van Deutsche Bahn.
- mm
i
De ondernemingen moeten
verder de staatssecretaris regel
matig informeren over uitvoe
ring van de plannen. In het ui
terste geval kan ze onder drei
ging van een dwangsom NS of
ProRail verplichten binnen een
vaste termijn afspraken na te
komen. Uiteindelijk kan ze de
NS zelfs de concessie (geheel of
gedeeltelijk) afnemen. De kans
dat dit ooit gebeurt, lijkt klein.
„Dit is een zwaar instrument
dat niet kan worden ingezet bij
de eerste de beste overtreding."
De NS zegt op dit moment al
goed met ProRail samen te wer
ken. Wel wil het bedrijf „abso
luut werken aan betere en meer
zakelijke afspraken". Verder
stelt de vervoerder dat de con
cessie recht doet aan de punten
die de reiziger het belangrijkst
vindt, zoals punctualiteit en so
ciale veiligheid. Het Landelijk
Overleg Consumentenbelangen
Openbaar Vervoer (Locov) wil
dat er wel harde eisen in de
concessie komen. Locov-lid
ANWB vindt de prestaties die
het Rijk van de NS verlangt on
der de maat. Het ministerie
neemt te weinig verantwoorde
lijkheid voor de kwaliteit van
het spoorvervoer. „Zo mag de
NS zelf de normen invullen
voor de punctualiteit, de kans
op een zitplaats en de rein
heid", aldus de ANWB.
De concessiewet heeft alleen
betrekking op het hoofdrailnet
en regelt niet de exploitatie van
de minder frequent gebruikte
lijnen, die de NS dreigt op te
heffen. Behalve afspraken over
het hoofdrailnet is ook een ak
koord gesloten waarin staat wat
de taak van de overheid is bij
het beheer van de sporen, wis
sels en bovenleidingen.
wageningen - Niet de boer tussen de mais, maar de robot. Precisielandbouw noemen
de deskundigen dat. De universiteit van Wageningen stuurde gisteren twintig robots
van Europese en Amerikaanse universiteiten een maïsveld in. Elk plantje krijgt per
soonlijke aandacht, 24 uur per etmaal, en al die zorg moet natuurlijk de opbrengst ver
hogen. Ook dringen de robots het gebruik van bestrijdingsmiddelen terug. Tijdens de
proef moesten de robots zelfstandig hun weg in het maïsveld vinden. De organisatie
van het Field Robot Event, de leerstoelgroep Agrarische Bedrijfstechnologie van Wage
ningen Universiteit, heeft obstakels in het parkoers opgenomen om de inventiviteit
van de robots te testen. Zo zijn hier en daar ook aardappelplanten in het maïsveld ge
zet om de robots te verrassen. Deelnemers aan de race hebben de robot zelf ontwor
pen en gebouwd. Er waren teams van professionals en van studenten uit Nederland,
Duitsland, België, Polen, Hongarije, leriand en de Verenigde Staten. Foto: ANP
BELASTING BELICHT
ardencorruptie
26 w
;uve
Indonesië
ifftCorruptie heeft de In-
ildhs sische staat tussen januari
en april 2004 2,3 miljard
staö (gekost. Dat heeft de krant
5-4ft Jakarta Post vrijdag vrijdag
cusi ld op gezag van het Indo-
jche Openbaar Ministerie
3-4>"Een woordvoerder het
idetë zei dat justitie in 2002 434
'tiegevallen heeft onder-
vorig jaar 584 en dit jaar
15712 pril 180. Hij zei dat bij de
ptiezaken regeringsfunc-
rissen, zakenlieden en be-
292? rders op tal van niveaus
^trokken. Die hebben zich
meer schuldig gemaakt
omkoping en verduistering
overheidsgeld.
M icht bestuur
door Sylvia Marmelstein
utrecht - Prestatieloon wordt
snel gemeengoed in Nederland.
In bijna de helft van alle CAO's
die FNV Bondgenoten dit jaar
heeft afgesloten staan afspra
ken over prestatieloon. Vorig
jaar was dat nog maar in 30
procent. Dat blijkt uit een on
derzoek van FNV Bondgenoten
waarin het arbeidsvoorwaar
denbeleid van 2004 wordt ge-
evalueerd. Ook blijkt dat in
geen enkele CAO een loonsver
hoging is gegeven voor 2004.
Volgens de vakbond nemen
vooral de zogenoemde 'collec
tieve resultaatafhankelijke belo
ningen' toe. Daarbij wordt bij
voorbeeld afgesproken dat alle
werknemers een eenmalige uit
kering krijgen als de omzet in
2004 stijgt. Ook worden bonus
sen geboden als de ziektekosten
laag uitvallen of machines beter
bemand zijn. Het onderzoek
heeft betrekking op 55 reeds af
gesloten CAO's, een zesde deel
van het totaal aantal dat de vak-
OPINIE
bond dit jaar afsluit.
De toename van resultaatbelo
ningen komt vooral door de af
spraken die het kabinet met de
vakcentrales heeft gemaakt in
het Najaarsakkoord. Daarin
werd het vakbonden verboden
in 2004 structurele looneisen te
stellen. Sommige vormen van
resultaatbeloning werden wel
toegestaan.
Woordvoerster Anja Jongbloed
van FNV Bondgenoten gaat er
van uit dat de resultaatbeloning
het volgende seizoen weer te
rugloopt. „Wij gaan dan weer
structurele looneisen stellen.
Ook blijkt dat werkgevers deze
vorm van belonen omslachtig
en lastig vinden."
Opvallend is dat in veel CAO' s
afspraken zijn gemaakt over het
goedkoper maken van de vak
bondscontributie. In een op de
drie CAO's (voor 51.000 werk
nemers) is geregeld dat het lid
maatschapsgeld voortaan
wordt betaald uit het bruto
loon. Voor werknemers levert
dat een forse besparing op. Dit
past bij het streven van de bond
het lidmaatschap aantrekkelij
ker te maken.
De belofte om de gestegen ziek
tekosten te compenseren is niet
nagekomen. Op bijna geen en
kele plek zijn daarover afspra
ken gemaakt. Ook is het 'onvol
doende' gelukt, vindt de bond,
om werknemers die in onregel
matige diensten werken meer
zeggenschap te geven over hun
werktijden.
In tweederde deel van de CAO's
hebben vakbonden en werkge
vers afspraken gemaakt over
pensioen, prepensioen en VUT.
Het betreft vooral verklaringen
om studies te doen naar de ge
volgen van het kabinetsbeleid.
Jongbloed: „Omdat we nog niet
weten wat het kabinet wil kun
nen we weinig concreets rege
len." De meeste collectieve ar
beidsovereenkomsten hebben
daarom ook een looptijd van
minder dan een jaar. Als over
eenkomsten in strijd zijn met
het kabinetsbeleid worden ze
opengebroken.
til kleiner
Ei haag - Koninklijke
Shell gaat aandeelhouders
Ujj 'macht geven. De priori-
landelen worden afge-
Z6IÏ Wet deze aandelen heb-
foectie en commissarissen
maximale greep gehad op
«noemen van topmana-
e hu binnen Shell. Die macht
artv< [straks meer bij de gewone
e.cC telhouder te liggen. Ook
'eegt Shell de opdeling
concern in twee zelf-
üge delen op te heffen.
door Carien Karsten en Gerard Smit
Een op de vijf kinderen van tien tot
twaalf jaar leent geld bij vader, moeder,
opa of oma. Van de achttienjarigen heeft
de helft schulden bij familie, zo blijkt uit
onderzoek van het Nibud. Het geld gaat
op aan mobieltjes, spelcomputers, kle
ding, uitgaan, snacks en cosmetica. On
dertussen doen jongeren vaker een be
roep op de schuldhulpverlening en ge
ven scholen les in omgaan met geld.
Is dit een ontwikkeling om je zorgen
over te maken? Of gaat het om tiener
problemen die passen bij onze tijd en
komt het wel weer goed met ze als ze
zelfverantwoordelijkheid krijgen voor
kinderen en een huishouden? De jonge
ren zelf lijken niet onder deze ontwikke
ling te lijden: uit recent onderzoek blijkt
dat de Nederlandse schooljeugd de ge
lukkigste is van de wereld. Ze hebben
een eigen kamer en wejnig problemen
met hun ouders.
Maar blijven ze ook gelukkig? Dat is de
vraag. Op dit moment slikken 600.000
volwassenen in Nederland medicijnen
tegen depressie, blijkt uit onderzoek van
de Stichting Farmaceutische Kengetal
len (SFK). Het gaat om een hoeveelheid
van 5,1 miljoen pillen per jaar, een uit
gavenpost van 166 miljoen euro. Hol
lend van het ene pleziertje naar het an
dere raken deze volwassenen gevloerd
door de hedonistische tredmolen van
werken, geld uitgeven en schulden ma
ken voor genoegens die steeds vluchti
ger zijn. Deze volwassenen zijn nog op
gegroeid met het idee dat je niet meer
geld uitgeeft dan je hebt. Maar wat komt
er van iemand terecht die als kind al
rood mag staan?
Zoals iedere cultuur bevorderlijk is voor
een bepaald persoonlijkheidstype, zo
lijkt onze cultuur een steeds rijkere voe
dingsbodem te bieden voor de psycho
paat. Psychopaten hebben niet geleerd
hun impulsen te beheersen, reageren op
alles wat zich van buiten aandient en ra
ken steeds verder verwijderd van hun
innerlijk kompas. Ze ontwikkelen een
groot gevoel voor schaamte, omdat ze
zichzelf alleen nog maar kunnen beoor
delen door de ogen van anderen, maar
zijn gespeend van elk schuldgevoel. Ze
kennen een kille, berekenende rationali
teit in combinatie met een ijzingwek
kend onvermogen om anderen te be
handelen als denkende, voelende, men
selijke wezens. Ze vertonen een roekelo
ze onverschilligheid voor de veiligheid
van zichzelf en anderen, en vertonen
constant onverantwoordelijk gedrag zo
als onder andere blijkt uit het niet nako
men van financiële verplichtingen.
Natuurlijk gaat het te ver om kinderen
met schulden op een lijn te stellen met
psychopaten. Maar het staat buiten kijf
dat ongebreidelde bestedingsdrift psy
chopathische trekken versterkt. Ook lijkt
het onverstandig als ouders financieel
bijspringen als hun kinderen in geld
nood zitten om ze de schaamte te be
sparen niet met de anderen mee te kun
nen doen. Ongewild hollen ze zo de ei
gen identiteit van hun kind uit.
Zoals alle ouders aan den lijve ondervin
den is het ondoenlijk om regels te stel
len aan je kinderen over mobiel bellen,
computergebruik, en uitgaan die haaks
staan op de regels die andere ouders
stellen. Daarom wordt er ook vaak een
beroep op scholen gedaan om kinderen
goed met geld om te leren gaan. Menige
school pakt dat ook voortvarend aan. Er
worden groepsgesprekken gehouden
over zakgeld, spelletjes gespeeld waarbij
kinderen leren budgetteren en er zijn re
gels over wat wel en niet mee mag in het
lunchpakket om elkaar niet de ogen uit
te steken met dure sportdrankjes.
Maar er is meer nodig. Het mooiste is als
kinderen gewoon met plezier kunnen
spelen zonder dat daar dure spullen
voor nodig zijn. Maar om ze vanachter
de mobiel, de computer en andere heb
bedingen weg te halen, is het nodig dat
ouders van elkaar weten welke regels ze
stellen en meer op een lijn komen. Dat
kan bijvoorbeeld via ouderavonden op
school gebeuren. Ook lijkt het raadzaam
kinderen te confronteren met de gevol
gen van koopverslaving. Net zoals scho
len af en toe ex drugs- of alcoholver
slaafden laten komen om met de kinde
ren te praten over de gevolgen van hun
verslaving, zou dat ook met koopver-
slaafden kunnen.
Het is vooral belangrijk kinderen het
verband duidelijk te maken tussen geld
uitgeven en hun persoonlijkheid en hen
weerbaarder te maken tegen groeps
druk. Je kunt wel leren budgetteren,
maar als je denkt niet mee te tellen als je
niet aan de nieuwste trend meedoet,
dan verdampen alle verstandige opvat
tingen al snel, en doe je alles om er maar
bij te horen. Kindéren moeten leren dat
hun eigen gevoelens ertoe doen, dat hun
eigen dromen belangrijk zijn, en leren
frustraties te verdragen om die dromen
te realiseren. Dat helpt hen ook zich in
anderen te verplaatsen en hun gevoe
lens en dromen te respecteren.
Mr. dr. Carien Karsten is jurist en psy
chotherapeut. Ze is lector Arbeid Ge
zondheid aan de Hogeschool Rotterdam
en auteur van het boek je geld de Baas.
De weg naar financiële vrijheid
Gerard Smit is docent filosofie aan de
School voor Journalistiek
Voor werknemers die uit het
buitenland hier naar toe zijn
gehaald in verband met hun
specifieke deskundigheid, kent
Nederland een buitengewoon
gunstige fiscale regeling.
De regeling staat bekend als de
30%-regeling. Deze werkne
mers kunnen - onder bepaalde
voorwaarden - maximaal 10
jaar lang een belastingvrije kos
tenvergoeding krijgen tot 30%
van hun salaris, vermeerderd
met het bedrag van de vergoe
ding. Gelet op de Nederlandse
belastingtarieven kan dit een
aanzienlijk financieel voordeel
opleveren. Ongeveer 32.000
personen maken gebruik van
de regeling.
Om voor de regeling in aan
merking te komen moet ie
mand een specifieke deskun
digheid bezitten, die op de Ne
derlandse arbeidsmarkt niet of
schaars aanwezig is. Veel top
managers van internationale
concerns, wetenschappers met
specifieke ken
nis of specia
listen op een
bepaald ter
rein profiteren
van de rege
ling. De belas
tingdienst
Limburg/kan
toor Buiten
land - geves
tigd in Heerlen
- beslist op
verzoeken om
toepassing van
de regeling. De
inspecteur bé-
oordeelt dit
aan de hand
van criteria zo
als het opleidingsniveau, de re
levante werkervaring en het be
loningsniveau.
Het doel van de regeling is Ne
derland aantrekkelijk te houden
als werkland. Door de fiscale fa
ciliteit kan know-how uit het
buitenland worden aangetrok
ken met als direct gevolg het
versterken van de binnenlandse
economie. Dat de regeling de
Nederlandse staat geld kost is
duidelijk. De politiek heeft zich
hierover dan ook nog niet zo
lang geleden gebogen in ver
band met de benoeming vari de
heer Moberg als nieuwe baas
van Ahold, die kennelijk ge
bruik wilde maken van de 30%-
regeling. In het licht van alle
commotie rond de beloningen
van topbestuurders in Neder
land kon een reactie van de po
litiek eigenlijk niet uitblijven.
Het huidige kabinet heeft be
sloten om de 30-% regeling ge
woon voort te zetten. Discussie
over de vraag of er wel sprake is
van schaarste en specifieke des-
Mr Peter Constandse
Belastingadviseur
in Bussum
kundigheid zal dus voorlopig
wel blijven.
Zo heeft de belastingkamer van
het Gerechtshof in Amsterdam
onlangs een beslissing moeten
nemen over de toepassing van
de regeling voor een profvoet
baller met een buitenlandse na
tionaliteit. Hij was aangetrok
ken door een club uit de eredi
visie, die aansluiting zocht bij
de top en een centrale midden
velder nodig had. De speler had
in zijn eigen land een goede
pers en ook al de nodige inter
landwedstrijden achter zijn
naam staan. De club en de spe
ler verzochten om toepassing
van de regeling. De inspecteur
weigerde, omdat de speler vol
gens hem niet over een speci
fieke deskundigheid beschikte
die in Nederland schaars was.
Er waren volgens de inspecteur
ook genoeg goede voetballers
op de Nederlandse velden te
vinden. Bovendien voldeed de
speler niet aan de door de be
lastingdienst
gehanteerde in-
komenstoets.
Deze houdt in
dat een uit het
buitenland ge
haalde speler
alleen voor de
regeling in aan
merking kan
komen als hij
meer verdient
dan 150% van
de verdiensten
van een gemid
delde eredivi
siespeler. Maar
de rechter was
het niet met de
inspecteur
eens. Hij vond dat de voetballer
wel aan de voorwaarden vol
deed toen hij in dienst werd ge
nomen. Hij was immers een ta
lentvolle speler, die m zijn ge
boorteland geregelcfxieel had
genomen aan de competitie,
welke zeker niet onder deed
voor de Nederlandse competi
tie. Bovendien werd hij ook
door andere clubs begeerd en
hij had de nodige interland
wedstrijden op zijn naam staan.
Van belang was bovendien dat
hij direct voor het eerste elftal
was uitgekomen. Deze prof
voetballer krijgt dus gedurende
vele jaren een douceurtje van
de fiscus. Laten wij eens uit
gaan van een jaarsalaris van
350.000. Op grond van de 30%-
regeling kan de club de speler
daarnaast een belastingvrije
vergoeding geven van 150.000
per jaar. Dat betekent een jaar
lijks belastingvoordeel van zo'n
slordige 78.000. Kom daar
eens om als gewone werkne
mer!
