Tienduizend thrillers gerubriceerd
flIHRA
Correspondent tussen de struisvogels
Veel nieuw werk bij Stripdagen
Alle verzen van een
vergeten dichtersvorst
ZATERDAG
5 JUNI
2004
ER
BIJ
CO
Niet geheel toevallig is eind mei de
'Moordgids' verschenen: aan het begin
van de Maand van het Spannende
Boek. Het is een meer dan uitgebreid
overzicht van alle Nederlandstalige
thrillers en vertaalde misdaadromans
van de afgelopen halve eeuw. Een
kloeke encyclopedie voor wie een thril
ler meer dan een spannend boek
vindt.
thriller recensie
Peter Kuijt
'Moordgids' door Jos van Cann. Uitgeverij
Signature. Prijs: €19,95.
Auteur Jos van Cann (1954), verslag
gever van De Limburger en toege
wijd penningmeester van het Ge
nootschap van Nederlandstalige
bekend van de Rechter Ooka-serie,
geeft Thomas Rosenboom ook een
plekje met Vriend van verdienste en
eindigt met de Zweedse schrijfster
Helena von Zweigberk die twee jaar
geleden Wat God niet zag schreef.
Bij veel auteurs in de gids geeft Van
Cann een nadere toelichting, veelal
in de vorm van een interview. Wij
lezen nog eens hoe Peter de Zwaan
zijn gram haalt door in een thriller
een literaire jury om zeep te helpen;
het jaar daarvoor was hij - ten on
rechte - niet genomineerd voor de
Gouden Strop met zijn beste boek
Een keel van glas. Rinus Ferdinan-
dusse laat zijn licht schijnen over
het verschil tussen de Nederlandse
en de Vlaamse misdaadroman en
Nicci (Gerrard en Sean) French ver
tellen waarom het detail zo belang
rijk is. Over sterauteur John Gris
ham, die overigens bij hetzelfde uit
gevershuis verschijnt als zijn
Moordgids, is Van Cann tamelijk cy
nisch. De computer in huize Gris
ham bevat volgens de auteur een
programma waarmee bijna automa
tisch thrillers worden geschreven
met 'hoofdpersoon' en 'schokeffec
ten' als vaste ingrediënten. De uitge
ver mag dan jubelen dat met de
Moordgids 'het meest complete na
slagwerk' is verschenen, hier en
daar vallen toch enkele onvolko
menheden op. In het stukje over
aartsvader Ferdinandusse meldt hij
een verkeerd aantal inzendingen
voor de Gouden Strop van 'dit jaar'.
En waarom wordt René Appels ge
nomineerde Misbruik wordt gestraft
niet genoemd, terwijl Tomas Ross'
wel vermelde nieuwste 'De verlos
ser' nog niet eens is verschenen?
Van Cann vraagt - ietwat gedateerd -
Nicci French naar de plannen voor
2002 en bij De claim van John Gris
ham plaatst hij een ster als zijnde
een goed boek, terwijl de roman vol
gens hem barst van 'bordkartonnen
en eendimensionale personages'.
Het zijn zo maar wat kanttekenin
gen bij een overigens uitermate in
formatief lexicon. Voor wie weet
welk een stortvloed aan thrillers uit
gevers jaarlijks laten neerdalen over
recensenten als Jos van Cann zijn
dit spijkers op laag water.
Misdaadauteurs, verzamelt sinds
jaar en dag alles over spannende
boeken.
Twaalf jaar geleden bracht hij in ei
gen beheer een thrillergids uit, die
in feite niet meer was dan een op
somming van alle in Vrij Nederlands
roemruchte detectivebijlage ge
noemde misdaadromans, zo erkent
hij ook zelf in het voorwoord. Het
nu verschenen lexicon bevat veel
méér, naast de circa tienduizend ti
telvermeldingen en tweeduizend
namen van auteurs.
Van Cann begint met Bertus Aafjes,
Thomas Rosenboom, John Grisham en Tomas Ross (v.l.n.r.) zijn allemaal opgenomen in de Moordgids.
Foto's: ANP, Particulier, Roeland Fossen
poezie recensie
Hans Gulpen
'Gedichten 1911-1976' door Roland Holst.
Uitgeverij Meulenhoff/Manteau.
Prijs: €59,90.
Ooit, een halve eeuw geleden, gold
Adriaan Roland Holst (1888-1976)
als de 'Prins der Dichters'. Zijn ver
zen werden alom gelezen en bewon
derd. Bundels als Voorbij de wegen
(1920), De wilde kim (1925) en Een
winter aan zee (1937) behoorden tot
de canon van de vaderlandse lette
ren. Nu, 28 jaar na zijn dood, is hij
zo goed als vergeten. Vrijwel nie
mand leest meer zijn poëzie. Dat
kon trouwens ook moeilijk. De ver
zamelde gedichten, begin jaren
tachtig door Van Oorschot in twee
banden uitgegeven, waren alleen
nog antiquarisch te krijgen.
Maar nu is er dan Gedichten 1911-
1976, een nieuwe editie van het ver
zamelde dichtwerk van de vergeten
prins, samengesteld en bezorgd
door Jan van der Vegt. Dezelfde die
een jaar of drie geleden ook een mo-
ïezoekers bekijken een beeld van Roland Holst ge-
jtdoor Charlotte van Pallandt.
ffoto: Hans van Weel
TOP-10
1. (1) Karin Fossum,
Kijk niet achterom
Anthos, 3,95
2; (10) Saskia Noort,
De eetdub
Anthos, 18,95
3. (4) Geert Mak,
In Europa
Atlas, 39,90
4. (5) Pieter Winsemius,
Je gaat het pas zien als je het doorhebt
Balans, 14,95
5. (-) Henning Mankell,
De blinde muur
De Geus, 24,90
6. (3) Dan Brown,
De Da Vinci code
Luitingh-Sijthoff, 18,95
7. (6) Isabel Allende,
Het woud van de pygmeeën
Wereldbibliotheek, 17,90
8. (7) Baantjer,
De Cock en de gebrandmerkte doden
Fontein, 9,95
9. (2) Anriie M.G. Schmidt en
Fiep Westendorp,
Pluk redt de dieren
Querido, 12,50
10. (8) Arthur Japin,
Een schitterend gebrek
Arbeiderspers, 17,95
Bron: CPNB/De Bestseller 60
Henning Mankell schreef behalve het geschenk
boekje ter ere van de Maand van het Spannende
Boek ook een echte Wallander. De blinde muur is
zeshonderd bladzijden dik en, als we de recensen
ten moeten geloven, zijn de laatste tweehonderd
weer nagelbijtend spannend. Ook opvallend: het
succes van de Nederlandse thrillerschrijver Saskia
Noort. Het komt zelden of nooit voor dat een
thriller van eigen bodem het zo goed doet.
numentale biografie van de Bergen
se dichter deed verschijnen. Van der
Vegt legt een zekere verbetenheid
aan de dag in zijn pogingen om de
oude dichtersvorst te rehabiliteren.
Want zo geliefd als Roland Holst in
de vooroorlogse jaren was, zo ver
guisd werd hij nadien. Dat had zeker
te maken met de 'nieuwe tijd', met
opkomst van de Vijftigers die een
andere, minder retorische en verhe
ven, vormvrijere poëzie bezigden.
Opeens heetten Holst verzen, onder
verwijzing naar de uitgestorven
loopvogel, 'dodo-poëzie' (Kees Fens)
en werd zijn oeuvre betiteld als
'even wereldvreemd als onleesbaar'
(Tom Anbeek).
Het heeft vooral te maken met Ro
lands Hoists reputatie als dichter
van het 'Elysium'Dat is een door de
dichter gedroomde eilandengroep
aan gene zijde van de zee, waar eeu
wig jeugdigen in volmaakt geluk toe
ven. Holst was niet vies van hoog
dravende symboliek en zweverig
heid. Kennelijk werden die ooit als
ware dichtkunst geapprecieerd,
maar de oren van de hedendaagse
lezer horen alleen nog maar gegalm:
'Eeuwig eiland - o, der zaligen do
mein,/ waarheen onder zeilen hun
ner laatste dromen/ slechts de ster
vende vervoerden overkomen -
/waar de mensen eenzamer en
schoner zijn.' (Uit: Voorbij de wegen)
Toch wist de dichter in zijn vrijgezel-
lenhuisje met strokap aan de Nesdijk
in Bergen aan Zee ook poëzie te
schrijven, over liefde en verlangen,
passie en begeerte, het Hollandse
kustlandschap, water, wind en licht,
die nog steeds gelezen kunnen wor
den. In heldere, ritmische taal. Zoals
in 'Zwerversliefde': 'Wij zijn
maar als blaren in den wind/ ritse
lend langs de zoom van oude wou
den,/ en alles is onzeker, en hoe
zouden/ wij weten wat alleen de
wind weet, kind -//En laten wij om
dat we eenzaam zijnnu onze hoof
den bij elkander neigen,/ en wijl wij
same' in 't oude waaien zwijgen/
binnen een laatste droom gemeen
zaam zijn.' (Uit: Voorbij de wegen)
De cultuurpessimist Roland Holst
voelde zich niet zomaar dichter. Hij
was een dichter met opdracht. En
die luidde: profetisch toornen tegen
de moderne wereld, tegen rationalis
me, technologie en massacultuur.
Daartegenover wilde hij de stem van
het onbedorven leven laten horen.
Hij wilde een dichter zijn als Shake
speare of Milton. Dat waren in zijn
ogen grote figuren die het beeld van
hun tijd wisten te beïnvloeden.
Zover heeft Roland Holst het niet ge
schopt. Hij bleef een dichter van af
zonderlijke gedichten, sommige ge
slaagd, de meeste snel door de tijd
ingehaald. Het grote dichtwerk dat
een vaste plaats in onze cultuur had
moeten krijgen, kwam niet tot stand.
essays recensie
Wim Vogel
'Zonder liefde valt best te leven' door Anil
Ramdas. Uitgeverij De Bezige Bij. Prijs: €19,90.
Het heeft iets provocerends. Drie
jaar woonde en werkte Anil Ramdas
als correspondent van NRC Han
delsblad in India, maar zijn verza
melde brieven uit dat land van zijn
voorvaderen komen toch vooral over
als één grote lofzang op het Westen,
op de ratio en op de verworvenhe
den van de Verlichting.
Hij beschrijft en analyseert de Indi
aanse samenleving in Zonder liefde
valt best te leven als een eeuwenou
de en zelfgenoegzame cultuur die
ondanks de ideeën van Mahatma
Gandhi nog steeds het verderfelijke
kastensysteem kent. Een samenle
ving waarin het hebben van onder
dak, van voedsel, van scholing en
medicijnen niet vanzelfsprekend is.
Waarin vrouwen en kinderen rechte
loos zijn, moslims hun eigen wetge
ving hebben en waarin kritische ge
luiden nauwelijks worden gehoord
omdat Indiërs meesters zijn in het
ontkennen van, in het niet willen
zien van die werkelijkheid. Als een
goed journalist ziet Ramdas die nu
juist wèl. Het beste is hij op dreef als
hij net even naast die werkelijkheid
durft te kijken en ons de bizarre con
sequenties voorschotelt van een sa
menleving die doodsbang is voor in
dividualiteit.
De grootste democratie ter wereld.
Driehonderd talen, een miljard in
woners, na China de snelst groeien
de economie, maar ook een land
waar verreweg de meeste dorpelin
gen nog ergens in de middeleeuwen
leven en waar stedelingen ondanks
alle moderniteiten zich liever laten
onderdrukken door eeuwenoude ze
kerheden dan zichzelf twijfel toe te
staan. Het leven kun je immers toch
niet zelf inrichten: 'Het is al af, nog
voor je geboren bent.'
Dat Ramdas, sinds enige tijd direc
teur van theater De Balie in Amster
dam, zeer gecharmeerd is van het
werk van Naipaul blijkt uit iedere ali
nea. Geboren op Trinidad als zoon
van Indiase ouders, getuigt deze lite
raire gigant in een indrukwekkend
oeuvre van zijn afkeer van wat hij
noemt de meest wrede en geweldda
dige maatschappij ter wereld. In
diërs karakteriseert hij als struisvo
gels, als gestagneerde mensen die
geen boeken nodig hebben omdat of
in de Koran of in veel oudere hin-
doestaanse heilige teksten alles al
geschreven staat.
Natuurlijk is Ramdas gefascineerd
door de Indiase opvattingen over de
liefde, voor een westerling immers
het privé domein bij uitstek. Ooster
lingen vallen elkaar voor het huwe
lijk niet lastig met zoiets westers als
liefde, maar hoe komt het dan dat
ook in India Valentijnsdag een groter
Een Indiase vrouw verkoopt tabakspijpjes. Zeventig procent van de Indiase kankerpatiënten is tabaksgebruiker. Deson
danks neemt de afname van tabak er nog dagelijks toe. Foto: EPA
feest is geworden dan moederdag en
kerst? En vanwaar dan al die hon
derden mierzoete liefdesfilms en
waarom zitten de parken in de ste
den altijd vol met treurige verliefde
jongens en meisjes die weten dat ze
nooit zullen kunnen trouwen omdat
de familie-eer dat verhindert? Ram
das zou daar het liefst als een ratio
nele westerling door heen willen
denderen zoals ook iedere gods
dienst voor hem sinds de Verlichting
achterhaalde kletskoek is.
DE LEESTAFEL
Als gids fungeert Ramdas wat mij
betreft uitstekend. Aan de buiten
kant blijft hij nooit en van mooi
schrijverij, zowel inhoudelijk als sti
listisch, kun je hem niet betichten.
Hij neemt je mee naar Kashmir, dat
verloren paradijs, naar de grensover
gang met Pakistan, de grootste vij
and van India en wandelt in de deel
staat Bihar, één smerige, corrupte
hel, door zijn eigen verleden.
Het doet hem pijn de vooral geeste
lijke luiheid bloot te moeten leggen
van het land waar zijn wortels lig
gen, maar Ramdas houdt niet van
dat voedsel. Het gevolg is wel dat hij
een pijnlijk zuivere analyse geeft van
een van de belangrijkste landen.
Pijnlijk vooral omdat hij na drie ja
ren inziet dat in een land als India
woorden als democratie, liefde, ver
driet, geluk en het onderbewuste iets
anders betekenen dan in het westen.
Heeft hij toch iets van zijn westerse
arrogantie verloren.
Ter gelegenheid yan de Haarlemse
Stripdagen deze week een selectie
van de laatst verschenen albums op
de Leestafel.
door Jan Kuys
Veel uitgevers hebben hun speciale
uitgaven vastgehouden tot de Haar
lemse Stripdagen. Daar presenteren
zij tegelijkertijd én de nieuwste al
bums én hun makers.
Een greep uit de grote oogst van net
verschenen werken. Als eerste is
daar Kick Wilstra in een nieuw jasje.
Uitgeverij Boumaar besloot vorig
jaar de gehele serie van Henk Spren-
ger over de goedlachse voetbalheld
Kick Wilstra in een goedkope vorm
op de markt te brengen. De wonder-
midvoor beleefde al in de jaren vijf
tig en zestig zijn avonturen, in boek
jes die in oblongformaat werden uit
gegeven. Deze verhalen zijn nu we
derom voor een breed publiek voor
handen.
Tekenaar Typex heeft Kick Wilstra
(Oog Blik, 7,95) inmiddels ook
nieuw leven ingeblazen, maar dan
als persiflage. Typex maakt sinds
1983 illustraties en strips voor ver
schillende tijdschriften (Vrij Neder
land, OOR, De Vrije Balloen) en
heeft samengewerkt met onder an
deren Peter Pontiac. In het eerste
deel Die goeie ouwe crisis kr ijgen
we een beeld van de jaren dertig en
de familie van Kick. Typex maakt
een persiflage in de goede zin des
woords: Wilstra wordt nergens melig
en is op sommige momenten zelfs
op te vatten als een eerbetoon aan
de originele boekjes en geestelijk va
der Henk Sprenger.
De Franse striptekenaar Edmond
Baudoin is een volbloed verteller. In
directe zwart-wit tekeningen met
een grote zeggingskracht vertelt hij
alledaagse, puur menselijke verha
len, die vaak uitmonden in bespie
gelingen over het leven. Zojuist zijn
twee nieuwe delen verschenen, in
het najaar volgen nog twee andere.
Jeanne (Oog Blik, Sherpa, 11,50)
is een collage van tekst, schetsen en
stripbeelden, die het verhaal vertelt
van het afbrokkelend geheugen van
zijn moeder. De tijd verstrijkt (Oog
Blik, Sherpa, 9,95) is al een wat
ouder werk van Baudoin over een
jongeman die zichzelf ontmoet als
oudere en terugblikt op zijn leven.
Voor liefhebbers van de cartoons
van Gummbah ligt deel 6, Neksnor
(De Harmonie, 9,50) in de winkel.
Het boek bevat een selectie uit zijn
tekeningen van de afgelopen jaren.
Sterke binnenkomer: 'Welk kutge-
voel zal ik nu weer 's tot uitdrukking
brengen'. Een andere succesuitgave
is Single met ditmaal als titel Factor
Single (De Harmonie, 9,50) van
Hanco Kolk en Peter de Wit. Bekend
uit Algemeen Dagblad en Het Pa
rool. In dit boekje zijn de strips ver
zameld die verschenen tussen 12
mei 2003 en 14 januari 2004.
Ook voor de fans van actie en avon
tuur is er weer veel moois te genie
ten. Opmerkelijke nieuwkomer is De
heilige berg van Swolfs en De Vita in
de serie over James Healer (Lom
bard, 5,25). De mysterieuze detec
tive met zijn bovennatuurlijke gaven
reist naar Las Vegas om een wegge
lopen dochter van een vriend te zoe
ken. In de collectie Getekend stelt
uitgeverij Lombard enkele succesau
teurs voor. Het trio Rodolphe, Le
Tendre en Labiano presenteert hier
in het laatste deel van het spannen
de tweeluik Mister George 6,75).
Het verhaal gaat over de zoektocht
naar de ware identiteit van de raad
selachtige Mister George: de briljan-
Ct\ UTILISED EMIILIE EEULLET»N
De Veldertse Voetbal Vereniging, met staand tweede van links Kick Wilstra.
Tekening uit besproken boek
te privé-adviseur van de president
van de Verenigde Staten of toch niet?
De klare lijn van tekenaar Eric Heu
vel gevoegd bij het intrigerende ver
haal van scenarist Frits Jonker heeft
een mooi eerste album opgeleverd
over 'Het geheim van de tijd' (Uitge
verij M, 6,95). Beide stripmakers
gaan in Het gat in de cirkel aan de
hand van hoofdpersoon Sabina op
zoek naar het fenomeen tijd.
Met medewerking van lacob Moerman.
