Hoe Nederland van zijn Europese geloof viel
EUROPESE VERKIEZINGEN
Nieuwkomers azen op een zetel in het Europees Parlement
Leechburch Auwers (81) wil naar Brussel
We zijn 'benepen, eenkennig en wantrouwig'
'Naveltruitjes? Spaar eens voor wat fatsoenlijks!"
zaterdag 5 juni 2004
Iip - Niet alleen CDA, PvdA en WD lopen
voor de komende verkiezingen van het
Parlement. Een waaier aan nieuwe partij-
jt op 10 juni een zetel te bemachtigen. Ze
e niches: inwoners van het noorden van het
|ers, dierenliefhebbers. En allemaal hopen
nstens een zetel. Een overzicht.
:h Europa (lijst 8):
ipa dreigt na acceptatie van de nieuwe
grondwet een nachtmerrie-scenario, waar-
stuurd worden volgens een soort van Euro-
val-model. Kleine landjes kunnen elkaar
lev toeschuiven of de grote lidstaten gaan alles
zegt lijsttrekker en ex-diplomaat Sammy
van Serooskerken. „Als Nederland hebben
niets meer te zeggen."
Leefbaar Europa (lijst 9):
Leefbaar Europa heeft verreweg de oudste lijsttrek
ker (81 jaar): de zeer krasse Jan Leechburch Auwers,
'LA' voor vrienden. Zijn beginselpartij staat voor de
onschendbaarheid en beschermwaardigheid van het
menselijk leven. Dus geen abortus. De voormalig
uitgever uit Voorburg wil Europese instellingen dras
tisch zuiniger maken. Het Europees Parlement moet
alleen nog in Brussel vergaderen en niet meer in
Straatsburg. Ook wil hij een speciale vorm van het
Engels tot wereldtaal verheffen.
Partij vh Noorden (lijst 10):
„Europa kan alleen stabiel zijn als het uitgaat van
niet-nationale staten", zegt lijsttrekker en voormalig
FNV-bestuurder Teun-Jan Zanen. „In mijn vroegere
werk heb ik ook al over de grens gekeken. Laat de re
gio's maar de bouwstenen voor Europa zijn. Zo ko
men burgers ook veel dichter bij het bestuur te
staan." Zanen denkt een EP-zetel te kunnen halen
als„noorderlingen ook echt noordelijk stemmen".
De Partij voor het Noorden werft vooral in Friesland,
Groningen en Drenthe.
Nieuw Rechts (lijst 11):
„Wij hebben vijf kernpunten: Nederland geen melk
koe voor Europa, we zijn tegen uitbreiding, tegen te
veel Europese ambtenaren en regeltjes, tegen toetre
ding van Turkije en voor de Nederlandse soevereini
teit. De EU is te ver doorgeslagen", stelt Michiel
Smit, die zich heeft afgesplitst van de 'Fortuyn-partij'
Leefbaar Rotterdam.
Europa Transparant (lijst 12):
Fraudebestrijding is het enige thema voor de nieuwe
partij van 'klokkenluider' Paul van Buitenen, die
door zijn onthullingen in 1999 de toenmalige Euro
pese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU,
ten val wist te brengen. Volgens Van Buitenen is de
strijd tegen misbruik nog lang niet gestreden. Alleen
vanuit het Europees Parlement denkt Van Buitenen
de strijd tegen misbruik, gesjoemel en te riante de-
claratieregels voor europarlementariërs en andere
functionarissen echt te kunnen voeren. Hij rekent op
vier tot vijf zetels.
Partij voor de Dieren (lijst 14):
„Driekwart van de Europese regels gaat over land
bouw en visserij en bijna de helft van de Europese
begroting gaat daarheen. Het gaat in Europa dus
over dieren en de Partij voor de Dieren kan telkens
de vinger op de zere plek leggen", zegt lijsttrekker
Marianne Thieme. Dierenwelzijn is het belangrijkste
thema van haar partij. Bij andere onderwerpen, die
in het officiële partijprogramma twee van de twintig
pagina's krijgen, is volgens Thieme het uitgangs
punt: bescherming van de zwakkeren in de maat
schappij.
Respect.Nu (lijst 15):
„Wij maken ons zorgen over de bedilzucht van Eu
ropa. Regels voor tabak, voor stinkkaasjes. Bij Neder
landers is er steeds meer irritatie over zaken die in
Europa geregeld worden die net zo goed nationaal of
provinciaal vastgesteld kunnen worden", licht lijst
trekker Ton Wurtz toe. Onveiligheid is een ander
kernthema. „Er moet meer respect zijn voor politie,
maar ook voor bijvoorbeeld de scheidsrechter."
Rokers vormen een belangrijke doelgroep van Res-
pectNu. „De rokende consument is de aanscher
ping van de Tabakswet zat. Daarom hebben we een
campagne bij de tabaksspeciaalzaken."
iel 'ESE
Voorburger Jan Leechburch Auwers is lijsttrekker van Leefbaar Europa, dat niets heeft te maken met
Leefbaar Nederland. Foto: GPD/Theo Böhmers
maakt is de onberedeneerde
angst dat grote landen ons
overrulen, dat de Brusselse bu
reaucratie ons het leven zuur
maakt. En politici hebben niet
meer de moed om tegen dit
soort populaire opvattingen in
te gaan."
Wegter ziet het referendum in
Zweden over de Euro als een
teken aan de wand. „Het hele
establishment was vóór de eu
ro. Bijna alle politieke partijen,
de razend populaire politica
Anna Lindt, de werkgeversver
enigingen, alle vakbonden.
Maar toch bedankte zestig pro
cent van de bevolking ervoor.
De Zweedse huisvrouwen
dachten: 'Jullie kunnen me nog
méér vertellen, ik hoef die euro
niet'. Het zegt toch wel iets
over de enorme kloof tussen de
bevolking en de politieke elite
als het over Europa gaat."
Wegter, Bletz en Bertens zeg
gen het alle drie met spijt in de
stem: de euro had het kroonju
weel van de Europese samen
werking moeten zijn. De
grondleggers Kohl, Mitterrand
en ook Kok dachten dat Euro
pese burgers met een tastbaar
stukje Europa in hun porte
monnee ook warmere gevoe
lens voor Brussel zouden gaan
koesteren. Maar dat pakte in
elk geval voor Nederland an
ders uit. Bertens:Als ik op de
Vrijthof zeg: de euro is goed
voor u, hij beschermt ons te
gen valutaspeculaties, lachen
de mensen me uit!". Bletz:
„Europa heeft niet de prijs van
het bier verhoogd, dat hebben
de horeca-ondernemers ge
daan. Niet Brussel had daar
een stokje voor moeten steken,
maar de Nederlandse overheid.
En wie krijgt de schuld? De eu
ro!" Wegter: „De euro heeft
onbetwist grote economische
voordelen. Maar de burger ziet
de munt vooral als instrument
om de prijzen te verhogen."
Dit 'euro-zwartepieten' heeft
veel te maken met de manier
waarop in Europa besluiten tot
stand komen: ver van huis, on
doorzichtig, de democratische
verantwoording laat te wensen
over en het Nederlandse parle
ment trekt vaak te laat aan de
bel. Het zijn Nederlandse pre
miers en Nederlandse minis
ters die tijdens Europese raden
en toppen groen licht geven
voor soms vergaande beslissin
gen, zoals de liberalisering van
de energiemarkt, of de uitbrei
ding met tien nieuwe lidstaten
ineens. Maar pas als het jaren
later écht zo ver is, komt in Ne
derland het debat op gang.
Wegter: „Burgers voelen zich
dan toch overvallen. Bertens
zegt het nog iets minder diplo
matiek: „Mensen hebben het
gevoel gekregen dat ze stiekem
zijn besodemieterd. Dat ze met
de verkeerde vrouw zijn ge
trouwd."
'01 hburch Auwers is met 8i jaar
waarschijnlijk de oudste lijsttrek-
in Nederland. En misschien ook
Europa en zelfs de hele democra-
)c^ereld. Op io juni, tijdens de Euro-
anffkiezingen, stelt hij zich verkies-
tigtor Leefbaar Europa.
35°
irg/gpd - „Moet je kijken", wijst
chburch Auwers verontwaardigd
krantenberichtje waar hij met
i kruisje naast heeft gezet. „Uit
[nö oek blijkt dat de samenleving
'9 loedert, staat hier. Dat denken
en maar, omdat we meer norm-
^ebben dan vroeger. Belachelijk
0%t artikeltje staat met blauwe
ne 'je reinste onzin' geschreven.
Q uitroepteken. Als de nieuwbak-
orburgse lijsttrekker érgens tegen
is het de verloedering. „Laatst
rJ°p straat een meisje lopen met
een truitje dat nauwelijks tot de navel
reikte. Hier heb je een cent, zei ik. Dan
kun je sparen voor iets fatsoenlijks. En
dan klagen wij over hoofddoekjes.
Jan Leechbturch Auwers moest 81 wor
den voor hij eindelijk gehoor vond voor
zijn ideeën. Maar hij gaat dan wel gelijk
op voor de Europese verkiezingen én
maakt kans op een vermelding in het
Guinness Book of Records.
Na een actieve loopbaan in de uitgeve
rijwereld en vijfjaar in de Tweede Ka
mer gezeten te hebben met een eigen
partij, de RKPN (Rooms-Katholieke Par
tij Nederland, 1972-1977), werd de
Voorburger gevraagd als lijsttrekker
voor Leefbaar Europa, een nieuwe par
tij, die niets te maken heeft met Leef
baar Nederland.
„Zeer waarschijnlijk ben ik de oudste
lijsttrekker ooit in Nederland. En waar
schijnlijk ook in Europa en misschien
zelfs binnen de hele democratische we
reld. Het Guinness Book of Records
controleert of mijn leeftijd inderdaad
een record is binnen Nederland. Hope
lijk komt de uitslag vóór de verkiezingen
op 10 juni. Dat zou een mooie publici
teitsstunt zijn.
De 81-jarige koketteert graag met zijn
leeftijd. En met zijn zelfbedachte ter
men. Zoals POCODEN, een afkorting
voor 'politiek correct denken', een be
grip dat zijn hart sneller doet bonzen,
want het is zijn grootste vijand. En 'LA
Engels', wat staat voor 'language for all
the world Engels', een nieuwe variatie
op het Engels dat over de hele wereld de
tweede taal moet worden - 'want Ameri
kanen krijg je toch nooit aan het Brits-
Engels' - en dat stiekem ook verwijst
naar zijn eigen naam, Leechburch Au
wers. „Maar daar kom ik later wel mee.
Eerst moet ik het er doorheen krijgen.
Leechburch Auwers' kracht is naar eigen
zeggen zijn vermogen om altijd met al
ternatieven te komen. „Iedereen roept
dat het fileprobleem opgelost moet wor
den, maar ze komen niet met een alter
natief voor de auto. Ik wel. Iedereen
moet verkeersbelasting betalen. Van de
opbrengst kun je het openbaar vervoer
gratis maken. Dan laten mensen het wel
uit hun hoofd de auto te pakken. Weg
fileprobleem. Maar maakt hij zich daar
mee niet impopulair bij de verstokte
automobilist? „Integendeel", denkt de
lijsttrekker. „Alle zeven miljoen auto
mobilisten in Nederland heb ik op mijn
hand. Niemand wil in de file staan. Als
alleen maai' de helft daarvan op mij
stemt, heb ik toch al zo'n vier, vijf ze
tels.
Het belangrijkste punt op het partijpro
gramma van Leefbaar Europa is de af
schaffing van abortus en euthanasie.
„'Baas in eigen buik', zeggen ze dan. Al
lemaal politiek correct denken. Een'on-
geboren kind heeft net zoveel recht te
blijven leven als wij. Het staat zelfs in
onze wet: Juist door deze ideeën wordt
Leechburch Auwers verweten conserva
tief te zijn. „Maar Leefbaar Europa is
conservatief noch progressief. Wij zijn
de meest menselijke partij in Europa.
RINGEN
's
het allemaal van
raf zien gebeuren,
ssen Straatsburg,
i woonplaats
De vergaderzaal van het Europees Parlement in Straatsburg. Eens per maand verhuist het hele Europese circus van Brussel naar Straatsburg, waar het parlement stemt over de besluiten. Foto: EPA
d loopt niet warm voor
flet de zuinige leuze
best belangrijk' hoopt
terie van buitenlandse
l 'n io juni nog iets meer
:hamele dertig procent
P' tembus te krijgen. Maar
ds woelen de twijfels
igenoegen: heeft 'Brus-
e veel macht? Zijn Euro-
itariërs geen laaienlich-
een aartsvader van zijn
*\L
1 il Koopman
parlementariër Jan
}ertens kan het zich
1 herinneren. Hoe hij in
de supermarktkassa
en ch hoorde sissen:
vullers!". En dat was,
i goed begrip, nog vóór
gejtuyn. Na diens aanval
5! stablishment, met in-
lz an de Brusselse elite, is
een maar erger op ge-
meent hij. „Je ziet dat
c nergens in Europa zo
in Nederland: die be-
enkennige en wantrou-
iding. Natuurlijk is er
i mee om kritisch te kij-
het declaratiegedrag
Maar
5 Godbetert bijna ner-
Iers meer over. Dat is
tu!"
„was, hoe Europa zich
ei*kunnen vervreemden
_4( Jederlandse burger. Of
erd: hoe de Nederland-
gQgr zó van zijn Europese
on vallen. Den Uyl, Van
ibers, Kok lieten zich er
nlandse reizen graag
itaan dat ons land tot
lleggers van de EU-be-
Jen Haag stond met vijf
'b^idstaten aan de wieg, zo
ibtelijke speechschrij-
ac%it moe te herhalen. Het
40 rstelde een zekere ou-
en het geloof dat de
iu opgroeien tot iets
45jEuropa mag inmiddels
eb< iten tellen, wij waren er
mooi als eerste bij!
6 die blijdschap is een
I27^uw later weinig meer te
en. „Europa, best be-
''ddt de leuze die het
van buitenlandse za-
e EU-verkiezingen
en het Nederlandse
heeft ge-
irg enthousiast
et: zelfs diepvrie-
in de polder met
en liefde aange-
Maastricht, zag hij het klimaat
in Nederland zienderogen ver
killen. Hij gromt: „Best belang
rijk, hoe halen ze het in hun
hóófd! Het geeft de lauwheid in
dit land goed weer als het over
Europa gaat. Zelfs mijn eigen
partij, D66, laat het liggen. Zou
je denken dat de drie bewinds
lieden en zes kamerleden zich
bemoeien met de campagne?
Amper! Bij de andere partijen is
er helemaal niemand die uit de
sokken komt. De Tweede Ka
mer doet of wat in het Europar
lement gebeurt surrogaat is.
Daar erger ik mij wild aan!"
Nederland is van zijn Europees
geloof gevallen stelt Nico Weger
eveneens vast. Hij is van dezelf
de generatie als Bertens, en
volgt het Europese project in
verschillende functies al zo'n
dertig jaar. Zo was hij werk
zaam op de kabinetten van de
Eurocommissarissen Andries-
sen en Van den Broek, nu is hij
Nico Wegter, vertegenwoordiger
Haag. Foto: GPD/Frank Jansen
vertegenwoordiger van de Eu
ropese Commissie in Den
Haag. Met verbazing zag hij toe
hoe Nederland op 1 mei bijna
terloops kennis nam van de
van de Europese Commissie in Den
toetreding van tien nieuwe lid
staten tot de Europese Unie.
Wegter: „Het veroorzaakte geen
enkele rimpeling! 's Avonds was
er een door de EU gesubsidi
eerde tv-uitzending en dat was
dan dat. Maar hoeveel mensen
hebben daarnaar gekeken? Ter
wijl er toch een eind is gemaakt
aan vijftig jaar deling en ver
scheurdheid."
Wegter hoeft niet lang te zoe
ken naar verklaringen voor die
lethargie. Mannen als hijzelf
werden nog gedreven door het
vurige verlangen Europa te ver
lossen van bloedige veldtoch
ten. Maar de na-oorlogse gene
ratie ziet de EU amper meer als
een verzekeringspolis tegen
oorlog en instabiliteit, ver
moedt hij. „In de jaren vijftig
was dat de grote drijvende
kracht: het geloof dat Europa
vrede zou brengen. De euforie
daarover werd niet getemperd
omdat onze nationale belangen
toevallig precies samenvielen
met de Europese samenwer
king. Maar die boodschap slaat
niet meer aan. De Nederlandse
regering heeft het tegenwoordig
vooral over bedreigingen als
Europa aan de orde is: de Polen
die komen, de afdrachten aan
Brussel, dat soort zaken."
Ook de Europese Beweging Ne
derland, een vereniging van on
geveer 2.000 Europa-enthousi
astelingen, is zich ernstig aan
het hoofd gaan krabben, gecon
fronteerd met het drastisch ge
wijzigd politiek discours in Ne
derland. Niet alleen de SP,
maar ook WD en LPF zijn een
steeds eurosceptischer koers
gaan varen, stelt de EBN be
droefd vast. Hoofdbestuurslid
Frans Bletz, voormalig direc
teur van de Wetenschappelijke
Raad voor het Regeringsbeleid,
ging op zoek naar een verkla
ring. In een nog niet gepubli
ceerd discussiestuk dat hij met
twee collega-bestuursleden
schreef, is te lezen: „Europa is
niet langer een volmaakte uto
pie, maar een onvolmaakte rea
liteit." De burgers, aldus het
stuk, zijn Europa gaan be
schouwen als een vreemde
mogendheid. En kwalijker: na
tionale politici doen of zij er
weinig mee te maken hebben.
„Zij hebben de neiging zich te
distantiëren van besluiten
waarvan zij zelf zowel de dra
gers als de uitvoerders zijn."
Bletz maakt zich zorgen: „Uit
onderzoeken blijkt dat een
meerderheid van de Neder
landse bevolking nog steeds
een positieve grondhouding
aanneemt, al daalt het percen
tage wel. Maar ik wil me niet
rijk rekenen. Vóór de door
braak van Fortuyn kwam uit
onderzoeken van het Sociaal
Cultureel Planbureau jaar na
jaar hetzelfde beeld naar voren
als het ging om de Nederland
se overheid. Tevredenheid al
om! En we weten allemaal wat
voor eruptie van ongenoegen
we daarna gezien hebben. Wat
Fortuyn vooral heeft losge-
