CIA-baas stapt op
BUITENLAND
D-Day en Irak, de onmogelijke parallel
Balkenende vindt Verhofstadt
een uitstekende kandidaat
AzG schort werk
in Afghanistan op
Advocaten Nihoul willen vrijspraak
Dutroux
Tenet 'om persoonlijke redenen weg'
ffe farin tegen
1 nohuwelijk
Regering Irak
is marionet
Amerikanen
Bush ontmoet
scherpe criticus
Noord en Zuid
Jaar cel
ir pedofiel
hau - Een 64-jarige Ne
bder is gisteren in Polen
b jaar cel veroordeeld we-
;eks met minderjarigen.
zocht bij een jeugdclub
|t Zuid-Poolse Jedrzejov
lachtoffers Uitzocht.
pdgewaande
brdische leeft
- Ze gold jarenlang als
;t journaliste wereldwijd
gevangenschap ver-
n. Volgens activisten stierf
lerdische vrouw in Turkije
5 foltering. Maar de 33-jari-
sel Malkac blijkt al jaren in
land te wonen. De Duitse
me dienst zou haar he
md hebben.
o
let
ind
ndelsverbod
or verlengen'
iolier klaagt
oolbestuur aan
nceles - Een schooldistrict
Amerikaanse staat Califor-
i aangeklaagd omdat het
cholier schorste die een T-
droeg met de tekst 'Homo-
;r s ïaliteit is beschamend',
;ns de advocaat van de 16-
scholier Tyler Chase Har-
J11 litte zijn cliënt door het
lsel en van het T-shirt zijn reli-
'^1 e mening en heeft het
oldistrict met zijn schor-
lijn recht op vrije me-
iuiting geschonden.
nieuw lijk in
issels kanaal
sel - De politie heeft voor
1 reede keer een lijk gevon-
n het kanaal Brussel-Char-
in België. Dit keer gaat het
naii en Belg die sinds 1998
v0° vermist. Hij zat in een Re-
ïen 15, die werd opgedregd.
aat ;e week vond de politie al
vermiste persoon.
1bndsten zijn toeval, want
dregt het kanaal op
naar een andere vermiste
)on, een tandarts.
=111
a ut
Het
ade
derschepping
ing raketten
vrijdag 4 JUNI 2004
jBi - Wie in Groot-Brittan-
ïlrn ivoor wil komen, hoeft
nauwelijks moeite voor te
Dat stelt het Internatio-
;onds voor Dierenwelzijn.
jganisatie pleit voor ver-
Iv ïg van het wereldwijde
pd op de handel in ivoor.
>1 Britse antiekwinkels
en nieuwe ivoren beeldjes
>p aangeboden die speci-
bewerkt om ze er 'oud'
mi :n uitzien.
i - Premier Raffarin van
in( rijk heeft zich hoogstper-
re ijk in de strijd geworpen
w j voorkomen dat komende
J0( dag in de Zuid-Franse
fw s Bègles twee mannen met
r in het huwelijk treden. In
w semblee verklaarde hij gis-
r dat tegen de burgemees-
e dit eerste Franse homo-
k ilijk gaat sluiten, strafver-
ïg zal worden ingesteld.
:d'
el<orea verbiedt
ilbiele telefoons
lijk Noord-Korea gaat het
uiijtiik van mobiele telefoons
da landen leggen. Mobiele te-
jaa ns werden anderhalf jaar
- 5 en in het stalinistische
d-Korea geïntroduceerd.
Amerikaanse Motorola en
inse Nokia leverden de
ellen. Het Noord-Koreaan-
jme zou de communicatie
1 vergemakkelijken, maar
jkertijd de verspreiding
nformatie controleren.
washington/anp - De directeur
van de Amerikaanse inlichtin
gendienst CIA, George Tenet,
heeft zijn ontslag ingediend. Dat
maakte president Bush gisteren
bekend. Het Witte Huis zegt niet
om het aftreden van Tenet te
hebben gevraagd.
De mededeling over het vertrek
van Tenet kwam volgens Ame
rikaanse media onverwacht,
hoewel er al langer werd gespe
culeerd dat de 51-jarige af
scheid ging nemen. Tenet er
kende eerder dit jaar dat zijn
dienst fouten had gemaakt
voorafgaande aan de aanslagen
van 11 september 2001. Verder
verzekerde de CIA-baas in 2002
dat de Iraakse leider Saddam
Hussein over massavernieti
gingswapens beschikte. Ruim
een jaar na de Amerikaanse in
vasie in Irak zijn daarvoor nog
geen bewijzen gevonden.
Volgens president Bush trad
Tenet om persoonlijke redenen
af. Hij verklaarde dat hij het
ontslag had aanvaard. De presi
dent zei de scheidende CIA-di-
recteur te zullen missen.
Voormalig CIA-directeur Stan-
field Turner uitte voor de Ame
rikaanse nieuwszender CNN
meteen zijn twijfels over het
door Bush aangevoerde motief.
Volgens hem zocht Bush een
zondebok voor misstanden bij
de inlichtingendienst. Daarover
verschijnt op korte termijn een
zeer waarschijnlijk uiterst kri
tisch rapport van een onafhan
kelijke commissie die onder
zoek doet naar de aanslagen
van 11 september.
De afgelopen maanden stond
Tenet onder zware druk. De
CIA zou niet goed zijn omge
gaan met inlichtingen over
massavernietigingswapens in
Irak in de aanloop naar de oor
log. De CIA verschafte allerlei
gegevens over het vermeende
wapenarsenaal van Irak, die
achteraf onjuist of onvolledig
bleken.
Tenet bekleedde de post zeven
jaar. Hij was de enige hoogge
plaatste persoon in het team
voor nationale veiligheid van de
regering-Clinton die in 2001
aanbleef toen president Bush
aantrad. Waarnemers ver
wachtten dat Tenet uiteindelijk
na de presidentsverkiezingen in
november zijn biezen zou pak
ken. Tenets huidige plaatsver
vanger John McLaughlin is
voorlopig aangewezen als zijn
opvolger.
Een emotionele Tenet zelf
George Tenet. Foto: Reuters
sprak gisteren zijn medewer
kers toe in het CIA-hoofdkan-
toor. „Het was een moeilijk be
sluit, maar in mijn hart weet ik
dat de tijd is gekomen voor een
nieuwe fase in mijn leven." Hij
benadrukte dat er maar één re
den is voor zijn afscheid: „Het
welzijn van mijn geweldige fa
milie".
den haag/anp - Premier Balkenende vindt zijn
Belgische collega Guy Verhofstadt een zeer goede
kandidaat voor het voorzitterschap van de Euro
pese Commissie, het dagelijks bestuur van de
Europese Unie. Dat zei Balkenende gisteren in
Den Haag na afloop van een gesprek met de Ierse
premier Ahem, die tot eind juni nog voorzitter is
van de EU. Balkenende wilde niet speculeren
over de opvolging van de huidige commissie
voorzitter Romano Prodi. De EU-landen zijn op
zoek naar een nieuwe voorzitter nu de huidige
commissie haar termijn van vijf jaar er bijna op
heeft zitten. Verhofstadt, die nog niet officieel
kandidaat is, zou al de steun hebben van de
Duitse bondskanselier Schroder.
Ook de Franse president Chirac noemde Verhof
stadt eerder een 'zeer goede nieuwe voorzitter'.
Engelse kranten schrijven dat ook de Britse pre
mier Blair zijn twijfels over de pro-Europese Ver
hofstadt zou hebben laten varen. De Europese
regeringsleiders beslissen op een top in Brussel
(17 en 18 juni) over de volgende president van de
commissie.
Balkenende toonde zich optimistisch over de on
derhandelingen over de Europese grondwet, ook
al is er „nog veel werk te doen". Ahem, die het
voorzitterschap van de EU op 1 juli overdraagt
aan Balkenende, schatte de kansen op succes in
op 50 procent.
Balkenende en Ahem spraken over de Neder
landse wensen voor de grondwet, onder meer
over een verbetering van de Nederlandse financi
ële positie binnen de EU. Nederland is een van
de landen die veel meer betalen aan de EU dan
dat ze terug krijgen.
Ook spraken de twee over de joods-christelijke
tradities, die een aantal landen opgenomen wil
len zien in de grondwet. Balkenende wil dit, on
danks dat de Tweede Kamer er bij herhaling op
aan heeft gedrongen het punt te laten vallen in
de onderhandelingen.
„We moeten recht doen aan de Europese ge
schiedenis en dan is het de vraag of je je kunt be
perken tot een vermelding van alleen de huma
nistische tradities", aldus Balkenende. Hij streeft
naar meer evenwicht en daarmee naar een ver
wijzing naar de joods-christelijke tradities in Eu
ropa. Als dat niet lukt, dan moet er slechts in al
gemene termen verwezen worden naar de nor
men en waarden van Europa, aldus de premier.
Washington kan niet om zijn oude bondgenoten heen
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parijs - Formeel wordt komend
weekeind op de Normandische
stranden D-Day herdacht, maar
in feite houdt een select groepje
wereldleiders zijn zoveelste top
conferentie over de turbulente
wereld van vandaag. De Ameri
kaanse president Bush laat zijn
Democratische rivaal bij de pre
sidentsverkiezingen, Kerry, zien
dat hij beslist nog met de 'Euro
pese bondgenoten' door één
deur kan en dat hij zich niet, zo
als Kerry beweert, van hen heeft
vervreemd.
De Franse president Chirac
toont, eveneens voor de televi
siecamera's, zijn eigen thuis
front dat hij zich op gelijk ni
veau bevindt met Bush. En de
Duitse kanselier Schroder heeft
op voorhand laten weten dat
zijn aanwezigheid - het is de
eerste keer dat een Duitse rege
ringsleider voor de herdenking
in Normandië is uitgenodigd -
het definitieve einde betekent
van de Tweede Wereldoorlog.
De oud-strijders, waar het toch
allemaal om zou moeten gaan,
vormen het nostalgisch decor
voor de eigentijdse activiteiten
van de heren politici.
Winston Churchill zou er het
zijne van denken: „Een politi
cus denkt aan de volgende ver
kiezing, een staatsman aan de
toekomst", luidde zijn reactie,
toen hij vond dat hij zich te
veel met pietluttigheden moest
bezighouden. De Britse pre
mier en de Amerikaanse presi
dent Roosevelt waren bezig
met de herindeling van de na
oorlogse wereld en namen daar
ruim de tijd voor.
D-Day zelf was een grote gok.
Zelfs opperbevelhebber Eisen
hower was niet geheel zeker
van zijn zaak. Zijn assistent
Harry Butcher trof in het over
hemd van zijn baas een ver
kreukeld briefje aan. Het was
een verklaring aan de pers die
moest worden voorgelezen als
de invasie zou zijn mislukt.
Een oude Shermantank van het Amerikaanse leger 'houdt de wacht'
vanwege de komst van tal van regeringsleiders, onder wie president
op Utah-beach aan de Normandische kust. De herdenking van D-Day heeft Normandië in een fort veranderd
Bush. Foto: EPA
Als de operatie was mislukt
zouden de geallieerden niet
eerder dan in het voorjaar van
1945 een soortgelijke operatie
hebben kunnen uitvoeren. Dan
zouden ofwel de Russen tot
westelijk van de Rijn zijn door
gedrongen. Er stond die 6e juni
dus veel op het spel.
Churchill besefte als een van de
eersten dat de Britse rol op het
wereldtoneel na de oorlog zou
zijn uitgespeeld. Roosevelt op
zijn beurt, was zich van het be
gin af aan bewust van Ameri
ca's naoorlogse leiderschap.
Niet Churchill, zoals Stalin
dacht, maar Roosevelt vertraag
de D-Day. De Amerikaanse
president wilde ten koste van
alles tijd winnen. Zijn strategie
was een blijvende en legitieme
overwinning te boeken tegen
een zo laag mogelijke prijs. En
een overwinning betekende
voor de Amerikaanse president:
de vernietiging van nazi-Duits-
land. De bevrijding van Frank
rijk was daarbij niet meer dan
een etappe op weg naar Berlijn.
Roosevelt wilde korte metten
maken met het Vïchy-regime.
Aan die slungelige generaal die
zich had uitgeroepen tot leider
van de Vrije Franse Republiek,
had hij helemaal geen behoef
te. Maar Churchill, die De
Gaulle's bloed ook kon drin
ken, was wèl voorstander van
het inschakelen van de gene
raal. Hij voorzag dat de Ameri
kanen na de oorlog zouden te
rugvallen in hun traditionele
isolationisme. Churchill vrees
de dat Europa aan zijn lot zou
worden overgelaten en bepleit-
te in Washington een Franse
deelname aan de geallieerde
bezettingsmacht in Duitsland.
De Koude Oorlog hielp Chur
chill daarbij. StaÜn dreigde
Turkije en Iran en in Grieken
land brak een burgeroorlog uit.
Truman, die Roosevelt begin
'45 was opgevolgd, vroeg en
kreeg van de Amerikaanse Se
naat extra middelen om een
Amerikaans verblijf in Europa
voor langere tijd te garanderen.
En Frankrijk, dat op grote
schaal had gecollaboreerd,
werd van de ene dag op de an
dere toegelaten tot de selecte
groep van de anti-Hitlercoali-
tie.
Tientallen jaren heeft de Koude
Oorlog de bondgenoten van
toen bijeengehouden. Altijd
waren er wel grotere en kleine
re tegenstellingen, maar het
waren 'creatieve problemen'.
Tegenwoordig zijn ze structu
reel van aard. Europa is na het
einde van de Koude Oorlog niet
langer van groot strategisch be
lang voor de Verenigde Staten.
En de eenheid van het bondge
nootschap is dat evenmin. De
VS hanteren tegenwoordig de
cafetaria-methode. Voor elk
probleem worden bijpassende
bondgenoten gezocht, zoals in
Afghanistan en Irak duidelijk
werd.
Maar de ontwikkelingen in Irak
hebben ook duidelijk gemaakt
dat die strategie zijn beperkin
gen heeft. Washington kan om
verder gezichtsverlies te voor
komen in feite niet om zijn 'ou
de' bondgenoten heen. En dat
wil Chirac Bush graag onder
vier ogen vertellen. Hij heeft
voor zaterdagavond een privé-
diner in het Elysée georgani
seerd voor het echtpaar Bush,
om alle problemen door te pra
ten. De dag erop in Arroman-
ches, bij de officiële D-Day her
denking, mag Bush van Chirac
best de show stelen, mits hij
zich niet als de eerste de beste
verkiezingspoliticus gedraagt
die D-Day rechtstreeks koppelt
aan Irak.
teheran/ap - De democratise
ring van Irak is mislukt en Was
hington heeft met de installatie
van een interim-regering een
marionettenbewind naar voren
geschoven dat niet zal slagen in
het verenigen van het Iraakse
volk Dat heeft de hoogste
Iraanse leider, ayatollah Ali
Khamenei, gezegd.
„De Amerikanen vernederen
het Iraakse volk, martelen
Iraakse mannen, verkrachten
hun vrouwen en oefenen een
regime van terreur uit", stelde
Khamenei bij de herdenking
van de dood van ayatollah Ru-
hollah Khomeini, gisteren vijf
tien jaar geleden. Het falen van
de Amerikaanse missie in Irak
is volgens hem een direct ge
volg van de 'goddeloosheid van
de Amerikaanse politiek'.
vaticjlanstad/anp - De Ameri
kaanse president Bush heeft
vandaag in Rome een kort on
derhoud met zijn scherpste cri
ticus op wereldniveau, paus Jo
hannes Paulus II. De paus heeft
zich in felle bewoordingen te
gen de eerste en de tweede
Golfoorlog gekeerd.
Met het oog op de Amerikaanse
presidentsverkiezingen in no
vember is Bush er veel aan ge
legen dat zijn ontmoeting met
de paus positief voor hem uit
pakt. Een kwart van de Ameri
kaanse kiezers is rooms-katho-
liek. In belangrijke staten als
Wisconsin, Michigan en Penn
sylvania kan de stem van de ka
tholieken de doorslag geven.
Het onderhoud vindt plaats op
verzoek van Bush. Hij vertrekt
een dag eerder naar Rome, om
dat de paus zaterdag een kort
bezoek aan Zwitserland brengt.
Bush is dit weekeinde in Italië
voor de 60e herdenking van de
bevrijding van Rome door de
geallieerden. „Ik zal de paus
vertellen dat ik zijn standpunt
respecteer", zei Bush voor zijn
vertrek. De paus geldt als het
symbool van het verzet tegen
de Amerikaanse inval in Irak.
Hamza niet
borgtocht vrij
en - De Britse radicale
imgeestelijke Abu Hamza
asri, voor wie de Verenigde
m een uitleveringsverzoek
ten ingediend, komt niet
erji orgtocht vrij. Volgens zijn
icaat is de kans klein dat
:liënt het land uit vlucht.
b uiterlijk - hij heeft een gla-
d^bog en twee haken in plaats
landen - zou hem meteen
da iden.
celij
Tbi kenhuis houdt
;tr »y's vast
- In de Zimbabwaanse
dstad Harare houdt een
litre ;nhuis 28 pasgeboren ba-
en hun moeders vast. Zij
en pas weg, als zij de reke-
hebben voldaan. De maat-
is genomen omdat het
voorkomt dat patiënten
iteri rekening niet betalen.
Dutroux woensdag zelf aan het woord
*bul - Turkije heeft in een
in bij Istanbul een grote
geelheid raketten, raketwer-
en andere wapens op een
ïateionderschept. Volgens het
De
door onze verslaggeefster
Pascale Thewissen
aarlen - De advocaten van de
Brusselse oplichter Michel Ni
houl willen dat hun cliënt
wordt vrijgesproken van be
trokkenheid bij de zaak-
Dutroux. „Nihoul heeft nooit
kinderen ontvoerd. Zijn jongste
vriendin is 31", zei raadsman
Frédéric Clement de Cléty gis
teren tegen de jury die -als alles
volgens planning verloopt -
over anderhalve week uitspraak
doet in het proces tegen Mare
Dutroux en consorten.
De rol van de 63-jarige Nihoul
zorgt al acht jaar voor contro
verse. België is tot op het bot
verdeeld over de vraag of
Dutroux in zijn eentje handelde
of deel uitmaakte van een net
werk, met Nihoul als grote man
achter de schermen. Ook het
openbaar ministerie lijkt niet
zeker over de rol van Nihoul,
die enkel terecht staat voor de
ontvoering van Laetitia Delhez,
die na zes dagen levend uit de
kinderkooi van Dutroux werd
gered.
De Cléty haalde fel uit naar
openbaar aanklager Michel
Bourlet. Die sprak in 1996 in
volle Dutroux-gekte de beroem
de woorden 'Si on me laisse fai-
Proces^^
re', als men mij m'n gang laat
gaan. Bourlet insinueerde dat
het onderzoek naar de ontvoe
ring van zes, en moord op vier
meisjes van hogerhand werd te
genwerkt. „Met die uitspraak
heeft hij de deur wagenwijd
opengezet voor wilde specula
ties over kinderporno-netwer
ken en de betrokkenheid van
hooggeplaatsten." Ik zie hem
nog rijden in zijn geblindeerde
Mercedes. En wat blijft er na
acht jaar over van het netwerk:
vier mensen. De rest is niet
eens doorverwezen naar de
rechtbank", sneerde De Cléty.
De Cléty hamerde ook op de in
zijn ogen bizarre gang van za
ken op het proces. Nihoul moet
bewijzen dat hij niets met de
zaak te maken heeft, terwijl de
bewijslast normaal gezien bij
het openbaar ministerie ligt.
„Michel Nihoul moet bewijzen
dat hij nooit in Bertrix was, dat
hij nooit in een gestolen auto
heeft gereden, dat hij nooit met
een vervalste creditcard heeft
betaald. Als dat de Belgische
rechtspraak is, pleit ik nog lie
ver in Noord-Korea."
Eerder op de dag had advocaat
Olivier Slusny het woord ge
voerd namens Michel Lelievre,
het drugsverslaafde hulpje van
Dutroux. Volgens hem was de
rol van Lelievre beperkt. Hij
hielp bij de ontvoeringen van
de Hasseltse tieners An en Eef-
je, de ontvoering van Sabine
Dardenne (destijds 12) en Lae
titia. Meer niet. „Was hij lid van
een misdadigersbende? Mis
schien. Handelde hij in drugs?
Ja. Was hij betrokken bij de ont
voeringen? Ja. Is hij schuldig
aan opsluiting, marteling en
moord? Nee", vatte Slusny sa
men.
Met het betogen van de advo
caten van Lelievre en Nihoul
kwam een einde aan de plei
dooien in het proces Dutroux,
dat al drie maanden duurt.
Maandag beginnen de replie
ken. Woensdag krijgen de ver
dachten het laatste woord.
Dutroux heeft al laten weten
dat hij daar zeker gebruik van
wil maken.
seoul - De Noord-Koreaanse delegatieleider generaal An lk-san in
zijn auto op weg naar een nieuwe ronde gesprekken met zijn Zuid-
Koreaanse collega's. De gesprekken gaan over militaire en economi
sche samenwerking. De gezichtsuitdrukking van de generaal belooft
niet veel goeds voor verdere toenadering tus*
e toenadering tussen de beide Korea's.
den hjlag/gpd - Artsen zonder
Grenzen (AzG) heeft alle werk
zaamheden in Afghanistan
voorlopig gestaakt. Alle tachtig
internationale medewerkers
van de hulporganisatie zijn
naar de hoofdstad Kaboel te
ruggeroepen. De lokale helpers
zijn elders op een veilige plek
ondergebracht. Artsen zonder
Grenzen beraadt zich de ko
mende tijd op de situatie in Af
ghanistan.
Woensdag werden bij een aan
slag, die is opgeëist door de
fundamentalistische Taliban,
vijf medewerkers van AzG ge
dood. Één van de slachtoffers is
de 39-jarige Pim Kwint uit
Hoorn, die voor de tweede keer
als logistiek medewerker was
uitgezonden naar Afghanistan.
Hij was daar aan de slag gegaan
om zijn leven meer zin te ge
ven. Kwint stopte met zijn ei
gen ICT-bedrijf om voor AzG te
kunnen werken. Hij zou over
twee weken terugkeren naar
Nederland.
In de wagen zaten verder de
Belgische projectcoördinator
Hélène de Beir (29), de Noorse
arts Egil Tynaes (62) en de Af-
ghanen Fasil Ahmad (tolk) en
Besmillah (chauffeur). Hun
lanr'yruiser werd doorzeefd
door kogels teruggevonden op
de weg van Khairkhana en
Qala-I-Naw in de provincie
Badghis. Ook zijn bij de auto
granaatscherven gevonden.
Minister Bot vindt het belang
rijk dat de daders snel worden
opgespoord. Bot toonde zich
gisteren 'geschokt' door de aan
slag in het noordwesten van het
land. Het was voor het eerst
sinds de val van«de Taliban in
2001 dat zoveel hulpwerkers bij
één aanval werden gedood. Het
gebied waar Artsen zonder
Grenzen actief was, gold lange
tijd als relatief rustig, ai meldde
Kwint reeds in januari in zijn
dagboek op internet dat er
sprake was van 'strubbelingen'.
.Momenteel begint het weer
wat onrustig te worden. Door
het toenemende aantal overval
len op auto's kunnen we niet
meer over de weg naar Herat.
Gelukkig is de veiligheid in de
provincie nog wel acceptabel,"
zo noteerde Kwint begin dit
jaar. Zijn termijn zat er in april
al op, maar vanwege een tekort
aan personeel tekende hij voor
korte tijd bij zo liet een woord
voerder van AzG gisteren we
ten. „Hij leek zijn roeping te
hebben gevonden aldus een
mededeling van de organisatie.
