REGIO
Maar zien wat er in de koelkast ligt
'Ik wijk wel uit naar waar je wel goed kunt parkeren'
'Leiden heeft voor mij alles om een leuke winkelstad te zijn'
if
Opgroeien in een arm gezin is realiteit voor 372.000 kinderen onder de 18 jaar
C,
J NAVRAAG
^^Bntal Nederlandse vrouwen dat naar België gaat om zich daar
en bevruchten met donorsperma neemt de laatste tijd flink toe.
In eigen land zijn
Jieuwe zaaddonorwet onvoldoende do-
1 i i j noren. Velen zijn
met Zijn doel voorbij afgehaakt omdat
dat vanaf i juni van dit
st% spermadonor niet langer anoniem is. De wachttijd in Neder-
zelfs hier en daar opgelopen tot twee jaar. Met donorzaad
ianlkte kinderen kunnen sinds gisteren de identiteit van hun ver-
ïoier achterhalen. Aan drs. KEES DE BRUYN, hoofd van de KID-kli-
:r- lan het LUMC de vraag hoe de situatie in Leiden is. Heeft ook
(lonorenbestand te lijden onder de nieuwe wetgeving?
aantal zaaddonoren bij jullie ook teruggelopen?
ontwikkeling is al begin jaren negentig ingezet, toen bekend
dat deze wet er
.at te komen. Des-
Kas de daling dra-
ch. De laatste ja-
er nog nauwelijks
e van een daling
het donorenbe-
vrij constant."
eel bedraagt de
ttijd in Leiden?
JMjaar. Bij andere
anken varieert dat
ier1en halfjaar tot
|ujaar. Wij zitten er
^es tussenin dus."
ng
*sjteren jullie om
ave zaaddonoren
'n [ven?
,°J daar doen we
_atian. Donoren mel-
!t Sch aan bij de website: www.spermabank.nl en dat functio-
injprinm."
jullie patiënten die zijn uitgeweken naar België of zich
•n tot het zogenoemde 'zwart-zaadcircuit'?
weet dat het voorkomt. Maar de meeste vrouwen die naar
gaan of zich in het 'zwarte' circuit begeven, die zien wij na-
at ik nooit in onze kliniek."
ïstr
vindt u van de nieuwe wet?
tasisgedachte achter de wet, daar kan ik me wel in vinden. De
Xl- Irking van het bekendmaken van de identiteit van de donor
et 'echter een ongelukkige maatschappelijke tendens ten gevolg.
iarfaren al vrij ver in het contact leggen tussen patiënten en do-
Had ons nog x jaar gegeven en we hadden het aantal dono-
rs at zijn identiteit beslist geheim wil houden tot bijna nul gere-
prd. Nu, door deze wet, worden mensen noodgedwongen in
Nelgische, Deense of illegale circuit gemanoeuvreerd. Hadden
°*Den Haag nu maar wat beter willen luisteren naar het advies
ou\ze praktijk, dan waren ze zichzelf misschien niet voorbijge
zien. Een gemiste kans dus."
tte: Aart van der Kuijl foto: CPD/Paul Janssen
ms
UIT DE ARCHIEVEN
WOENSDAG 2 JUNI 2004
Het aantal kinderen dat opgroeit in
een gezin dat de eindjes amper aan
elkaar kan knopen, groeit weer. Dat
dit grote gevolgen kan hebben voor
deze kinderen als ze volwassen zijn,
blijkt uit een rapport van 'De Arme
Kant van Zuid-Holland'. „Het was
kerst, wij waren uiteten met opa en
oma en mijn moeder zat alleen thuis
zonder eten."
De meubels waren stuk, de vitrages
kapot, de tuin was niet onderhou
den, het schilderwerk achterstallig.
„We waren de familie Flodder van
de buurt", zegt een nu 37 jaar oude
man. „Er waren mensen die niet wil
den dat wij met hun kinderen speel
den of dat die kinderen bij ons
thuiskwamen."
Opgroeien in een gezin waar zelden
genoeg te eten is, waar kleding altijd
tweedehands wordt gekocht en waar
de schaamte vanwege het geldge
brek vaak groot is: voor 372.000 kin
deren onder de achttien jaar is dat
vandaag de dag de dagelijkse reali
teit.
Veertien van hen, inmiddels volwas
sen, werden ondervraagd in het vori
ge week gepresenteerde onderzoek,
uitgevoerd in opdracht van 'De Ar
me Kant van Zuid-Holland', een
provinciaal vrijwilligersnetwerk van
regionale organisaties die zich inzet
ten voor armoedebestrijding.
Volgens De Arme Kant van Zuid-
Holland stijgt het aantal kinderen
dat onder bijstandsniveau opgroeit.
In 2001 waren het er nog 354.000.
Concreet houdt dit in dat een gezin -
meestal met één ouder - moet rond
komen van een bijstandsuitkering
van 993 euro per maand, plus kin
derbijslag van ongeveer 85 euro per
kind.
Volgens onderzoekster Ria van Ni
stelrooij is die stijging te wijten aan
de groei van het aantal éénouderge
zinnen. Het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS) komt later dit jaar
met actuele cijfers.
Opgroeien in armoede betekent niet
alleen tweedehands kleding, weinig
uitstapjes en geen cadeautjes, maar
houdt ook in dat kinderen minder
deelnemen aan culturele activitei
ten. Uit eerder onderzoek blijkt ook
dat deze kinderen vaker psychische
problemen hebben. Er zijn grote
verschillen in de wijze waarop zowel
ouders als kinderen financiële pro
blemen ervaren en ermee omgaan.
Bij sommige gezinnen is alleen spra
ke van een financieel probleem,
maar bij anderen is financiële ar
moede onderdeel van complexere
problemen, zoals psychische span
ningen.
De verhalen uit het rapport bevesti
gen voor een deel het bestaande
beeld; kinderen die wel op een
sportclub zitten, maar oude schoe
nen en kleren dragen. Een vrouw,
nu: „Je merkt dat je vriendjes dat
zien. Je wordt er onzeker van." Of
een ander: „Het was kerst, wij waren
uiteten met opa en oma en mijn
moeder zat alleen thuis zonder
eten."
Maar lang niet altijd heeft een jeugd
in een gezin met nauwelijks geld
zo'n negatieve uitwerking. Beslis
send is volgens Van Nistelrooij de
houding van de moeder - op twee
na groeiden alle geïnterviewden op
in een éénoudergezin. Een van de
geïnterviewden, enig kind: „Cadeau
tjes zijn heel duur, maar mijn moe
der maakte er altijd iets heel bijzon
ders omheen. Een puzzeltocht bij
voorbeeld."
Van Nistelrooij:Als de moeder met
strakke hand de regie in het gezin
houdt, ook over de inkopen, en het
verder gezellig weet te maken, hoe
ven de kinderen relatief weinig last
te hebben van het geldgebrek. Deze
moeders leven zuinig, zorgen voor
extra inkomsten, zetten geld opzij en
verzinnen creatieve oplossingen
voor het geldgebrek." Andersom
geldt ook.Als in een gezin de
schaamte overheerst, heeft dat dui
delijk invloed op latere leeftijd. Dan
wordt de armoede thuis een aantas
ting van je identiteit."
Bij twee van de geïnterviewde kinde
ren was er sprake van verwaarlozing.
Him moeder dronk. „Mijn moeder
was er niet vaak en als je thuiskwam,
zorgde je zelf voor je eten. Ik maakte
geen maaltijden, er was ook weinig
in huis. Bij thuiskomst uit school
moest ik maar zien of er wat in de
koelkast lag wat ik die avond kon
eten. Vaak bakte ik een ei en dan
ging ik weer met vrienden naar het
park."
Van Nistelrooij benadrukt dat de
psychische klachten als gevolg van
opgroeien in armoede vooral bij pu
bers niet onderschat moeten wor
den. Geïnterviewden spreken van
meer stress in hun jeugd, die ze tot
op de dag van vandaag met zich
meedragen.
„Je mist zoveel leuke kansen, je trekt
het op een gegeven moment niet
meer", zegt een vrouw. „Ik ben ma
terieel niets tekort gekomen, maar
emotioneel wel", zegt een ander.
„Mijn moeder was een lange tijd de
pressief. „Voor mijn kinderen wil ik
een zo normaal mogelijk leven", zegt
een 37-jarige man. „Ik waak ervoor
om rood te staan. Ik doe er alles aan
om niet in armoede terecht te ko
men. Ik wil naar voren, ik wil in die
ene generatie uit de armoede."
Door het geldgebrek verlagen kinde
ren soms hun ambities, zegt Van Ni
stelrooij. „Ze spelen, zogezegd, 'op
safe'. Niet die felbegeerde opleiding
aan de Kunstacademie, maar een
'veilige' heao-richting. De kinderen
kiezen later niet voor een dure stu
die, maar nemen wel al op jonge
leeftijd een bijbaan. Hierdoor zijn ze
niet meer afhankelijk van hun moe
der en kunnen ze bijvoorbeeld zelf
kleding kopen."
Door de slechte economische om
standigheden en de gedaalde koop
kracht zullen steeds meer kinderen
in armoede opgroeien, is de ver
wachting, ook van het CBS. Van Ni
stelrooij vindt dat gemeenten in elk
geval meer moeten bijspringen bij
gezinnen in nood.
Saïda Erahoutan en
Els Brenninkmeijer
KLANKBORD
Dennis Salman (31) uit Noordwijk,
medewerker Noordwijkse woning
stichting: „Als ik ga 'stadten' ga ik
eigenlijk nooit naar Leiden. Aller
eerst omdat ik het parkeren, zeker
op koopavond en zaterdagmiddag,
een groot drama vind. Maar ook het
winkelaanbod vind ik zeer eenzijdig.
Voor wat betreft kleding bijvoor
beeld vind ik dat er heel veel aanbod
is in het lage en middeldure seg
ment, terwijl er nauwelijks aanbod is
in het dure segment. Ik ga dan ook
eerder winkelen in Amsterdam of
Den Haag dan in Leiden. Daarbij
komt ook nog dat ik in Leiden op de
één of andere manier
t altijd heel erg op mijn
hoede ben voor zak-
kenrollers en zo. Dat
.-J heb ik in andere ste-
den in veel mindere
M - i4 mate. Nee, Leiden is
^£9|^^^^mijn winkelstad
zeker
;omt ook nog
11
Louk Rademaker (17) uit Leiden,
student wis- en sterrenkunde,
voorzitter jongerenafdeling SP Lei
den: „Is Leiden een leuke winkel
stad? Nou ja, iets als het Waterloo-
plein in Amsterdam mis ik wel in
Leiden. En kleren kopen doe ik ook
vaker in Den Haag. Het is allemaal
een beetje minimaal hier. Dus ik zou
Leiden eigenlijk niet eens een win
kelstad durven noemen. Wie gaat er
nou speciaal naar Leiden om daar
wat te kopen?"
Reinier Verbeek (38) uit Leiden, ar
chitect: „Helemaal mee eens. Ik kan
er alles vinden wat ik zoek. Fantasti
sche brillen bij Look-optiek in de
Breestraat, zwerfsportspullen, veel
soorten herenkleding, onderbroeken
voor de kinderen bij de Zeeman en
mijn vriendin kan ook alles in Lei
den vinden, van Hema tot haute
couture bij Dries van Noten in de
Haarlemmerstraat. Het kan nog leu
ker natuurlijk, in het hogere segment
met meer kijk-winkels, waar ik toch
bijna niks koop. Maar als het LD
schrijft dat je naar Den Haag moet
voor Gant-shirts zit de
krant er naast: zezijn
andere te
koop bij Schriers en
Via Mio."
Is Leiden nou wel of niet
een leuke winkelstad?
Niet, concludeerde on
langs een onderzoeksbu
reau. De stad verliest
klandizie aan Alphen en -
in mindere mate - Lisse
omdat grote trekkers en
voldoende parkeerruimte
ontbreken. Het onder
zoeksbureau krijgt ook
van de Leidsch Dagblad
lezers gelijk. De stelling
'Leiden is wél een leuke
winkelstad' wordt door
slechts 39 procent onder
schreven. Een greep uit de
reacties.
Leiden is wél een leuke
winkelstad.
Berend Stolk (49) uit Leiderdorp,
intensivist actief WD'en „Zonder
twijfel kun je leuk shoppen in het
centrum en daarna zijn er fijne ter
rassen en plezierige eet- en drinkge-
legenheden. Dus Leiden heeft alles
om een leuke winkelstad te zijn. De
markt op zaterdag in de zon, stin
kend naar vis en rauwe uien is trou
wens een absoluut hoogtepunt. Die
leuke winkels raken een beetje ver
drongen door de fast-foodtentjes en
door kledingzaken van zeer dubieus
allooi. Maar niet getreurd, er valt
nog steeds veel moois te genieten;
een beetje namaakan-
tiek hier, een stripwin
keltje daar en zelfs een
muziekwinkel met ou
de hits. Ik hoop ook
dat men het draaiorgel
in ere zal houden.
Voor een leuke
winkelstad is
een vleugje
nostalgie on
misbaar."
Nancy van der Loo (36) uit Noord-
wijk, magazijnmedewerkster: „He
lemaal mee eens. Maar wat maakt
een stad tot een leuke vÉhkelstad?
Allereerst natuurlijk de variatie aan
winkels, de locatie van de winkels en
de bereikbaarheid. Dat laatste maakt
het moeilijk voor Leiden. Als je echt
naar het centrum wilt, wordt het de
fiets of lopen. Ik winkel niet vaak
meer in Leiden, omdat de grotere
winkelcentra in de buurt (Leid-
schendam, Rijswijk, Hoofddorp)
voor het gemak een streepje voor
hebben. Maar als winkelstad doet
Leiden het niet verkeerd.
Dus Leiden is inder
daad wel leuk als
winkelgebied, het is
gewoon iets beperk
ter als je de stad ver
gelijkt met Den Haag
of Amsterdam. Maar
verder geen klachten
hoor."
A. van Leeuwen, Oegst-
geest: „Leiden is een leu
ke winkelstad, maar mag
wel een paar megastores
toevoegen, zoals bijvoor
beeld een mediamarkt.
Verder mag er wel iets
gebeuren met het sta
tionsgebied. Het is een
kale bedoening. Verder
moet het openbaar ver
voer gratis."
J. Kraakman, Capelle
aan den IJssel: „De ge
volgen van jarenlang
links (PvdA-)beleid zijn:
toenemende onbereik
baarheid, verschraald
winkel-, cultuur- en ho-
reca-aanbod. Groeiende,
vooral door import, toe
genomen onveiligheid.
Dit komt niet meer
goed."
L. Janssen, Sassenheim:
„Leiden blijft leuk om te
winkelen. Zoek het niet
in de bekendste straat
van Leiden, maar juist in
de kleinere steegjes. Dat
is altijd leuk."
Jan Wansink, Roelof-
arendsveen: „Leiden is
een waardeloze stad.
Parkeren is onmogelijk.
Ik ben blij er weg te zijn.
Het blijft een provincie
stadje waar dorpspolitiek
wordt bedreven."
Annie Ravensbergen,
Leiden: „Wij wonen zelf
in het centrum. Het is er
heel gezellig met de win
kels."
W. Smit, Leiden: „Leiden
een leuke stad? De Haar-
Winkelen in de Haarlemmerstraat in Leiden. Archieffoto: Hielco Kuipers
lemmerstraat kent geen
gezelligheid, geen leuke
terrassen. Dat komt on
der andere door de blin-
denstrook die een meter
van de gevels ligt in
plaats van in het midden.
Steeds meer winkels trek
ken weg. Met wat meer
terrassen zou het weer
gezelliger worden. En
dan het stationsplein, dat
is nog ongezelliger. Maar
ook daar kun je met wat
kleine terrasjes het weer
gezellig maken. Zolang
deze ambtenaren en dit
bestuur blijven, zal het
nooit veranderen. Die lui
praten liever dan dat ze
van Leiden een gezellige
en leuke stad maken.
Dus gemeentebestuur,
kijk eens om je heen bij
andere gemeentes. Bij
voorbeeld in Zoetermeer.
Den Haag, Leidschen-
dam, Alphen, enzovoort.
Of hebben jullie alle tijd
nodig om de plaatselijke
lasten te verhogen of an
dere kleine zaken - ille
gale beeldjes, illegale er
kers, floppende bussyste
men - te regelen? Ga nu
eens écht wat doen. Dan
wordt Leiden weer een
leuke, aantrekkelijke
stad."
John van Markwijk,
De nieuwe stelling gaat
over het Europees kampi
oenschap voetbal in Por
tugal dat zaterdag 12 juni
begint. Hoe zit het met de
kansen van Oranje? Zijn
onze volgevreten vedet
ten kansloos, zoals veel
zogenaamde kenners den
ken? Of gaat ons sterren
ensemble hoge ogen
gooien, zoals nog meer
zogenaamde kenners den
ken? De stelling luidt:
Oranje haalt de finale
op het EK in Portugal
Reageren? www.leidsch-
dagblad.nl, of postbus 54,
2300 AB Leiden. De reac
tie moet-uiterlijk maan
dagavond binnen zijn.
Leidschendam: „Leiden
is één van de weinige ste
den in Nederland die nog
niet wordt gedomineerd
door alleen ketens als C
&A, Blokker enzovoort.
Leiden heeft nog veel
zelfstandige winkels, spe
ciaalzaken, en winkels
die tweedehands, antiek
en curiosa verkopen. Aan
de Aalmarkt mogen twee
trekkers komen, Vendex
moet van V&D een Bijen
korf maken en in de Aal-
marktschool mag een Za-
ra komen. Verder hou
den zo!"
J. Korbee, Noordwijlc
„Leiden is onbereikbaar
voor de automobilist.
Daarom wijk ik uit naar
waar wel goed en ruim
geparkeerd kan worden."
Leidsch Dagblad
Directie: B M. Essenberg
E-mail: diredie.hdcuz@hdc.nl
[Hoofdredactie: Jan Geert Majoor,
Adriaan Brandenburg
E-mail: redadie ld@hdc.nl
t) KANTOOR
Of eltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
,lres.
j|V
aieb
Ires. Postbus 54,2300 AB Leiden
lie fax 071-5 356 415
rntie fax 071-5 356 325
iberlchten fax 023-5 '5° 567
jt^TENTIEVERKOOP
twenties m.b.t.:
IJ: 072-681 3661
rirend goed: 023-5150 543
Afeel: 075-6813677
mp detailhandel: 071-5 356 300
Aebureaus kunnen contad opnemen
j#75-68I 3636
5SERVICE
-«f T" (gratis)
072 - 5196800
•NTEN
Siitbetaling (acceptgiro)
10,20 (alleen aut. ine)
£56,70 p/j €216,90
—*ees die ons een machtiging verstrekken
Pautomatisch afschrijven van het
bementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gratis)
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr: 07.30-1700 uur; za; 08.00-13.00 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV. Afdeling
Lezersservice, postbus 2.1800 AA Alkmaar
1 D 1954, Woensdag 2 Juni
rse
^HhOUT - Gisteravond was dan het grootse moment aangebroken,
e klok, welke 11 jaren lang niet van de Ned. Herv. Kerktoren had
rk'd, weer zijn lieflijke klanken zou laten horen. Van dit tijdstip was
lende kennis gegeven en velen waren dan ook aanwezig voor deze
Itigheid. De toren van het pittoreske en zeer oude kerkje was ver-
^met de Nederlandse driekleur en er was een nieuw klokketouw in
ebouw aangebracht. Het dochtertje van ds Kalkman, dat deze dag
liaar werd, was de eerste die een ruk aan het touw mocht geven,
pk is door de Duitse bezetting in 1943 weggehaald. Kerkvoogd
Knoppert was ter plaatse toen dit gebeurde en gelukkigerwijs
jdeze, waar de klok heen zou gaan. Deze zou in het Raadhuis te
Mn-Niekerk in Noord-Brabant opgehangen worden. Inderdaad
Ude klok daar geluid. Toen de oorlog ten einde was werd direct
iet opgenomen met het Brabants dorpje en tot verheugenis van
was de klok nog aanwezig. Na een weinig moeite was de klok
in Voorhout en werd in het baarhuisje geplaatst, want na de ver
ging was de toren in geen conditie meer de klok te herbergen,
was men van mening, dat de klok gescheurd was.
en
nt
lie
COLOFON
ck) 1979, zaterdag 2 juni
:N - Drie kolossale populieren gingen gisteren tegen de grond
k-flaats te maken voor de nieuwbouw van de Leidse universiteit
e|
.rifle Witte Singel. Het nieuwe universiteitscomplex moet in 1983
vel zijn. F
1. Foto: archief Leidsch Dagblad
lo's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien daf
Uising 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te ma
^ajonummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
pjflaarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van
Tilaatsing) of door contante betaling aan debalie van het Leidsch Dagblad,
Ufoseveltstraat 82 te Lelden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
op
