KUNST CULTUUR
Weinig hoogvliegers op verrassend Pinkpop
Elektra is helder en intiem
Radio Symfonie Orkest Verraden door eigen directie'
'Harry Potter gaat dood in laatste boek'
vensliedfestival
ilf juni in Tilburg
sney verkoopt
ahrenheit 9/11'
ederlandse dj's
tel in buitenland
«lipositie-architect
tor Rijksmuseum
iguzii
srleden
Franz Ferdinand het hoogtepunt van Pinkpop 2004
Voorproefje
'De Gevangene van Azkaban' in première
Schilderijen Catshuis verloren in vuur
Werken van Fernhout en Van Mierevelt 'total loss'
ry Konings.
iliciteitsfoto: GPD
iurg - Op 12 en 13 juni vindt
Tilburg de 12de editie van
Festival van het Levenslied
ats. Ongeveer 35 artiesten,
Ier wie Willeke Alberti, Mari-
ïe Weber, Corry Konings,
mie Tober, De Sjonnies,
e Two Trio en de Deurzak-
l s zullen acte de presence ge-
I. Het optreden van de ko-
g van het levenslied Johnnie
es is de hoofdact.
angeles - De filmbonzen
vey en Bob Weinstein heb-
1 de rechten van 'Fahrenheit
L' van regisseur Michael
ore verworven. De oprich-
van filmstudio Miramax
iben de omstreden docu-
ntaire gekocht van Walt
H ney Co. Disney, dat eigenaar
- Miramax is, had de filmstu-
verboden de documentaire
I ie Amerikaanse markt te
ngen, omdat de inhoud te
i itiek gevoelig zou zijn. De
ers Weinstein zouden de
1 nu op persoonlijke titel
en uitbrengen. In de film
dt president Bush onder
1 er in verband gebracht met
steenrijke familie van terro-
enleider Osama Bin Laden,
nrenheit 9/11' won deze
(and de Gouden Palm op het
^festival van Cannes.
sterdam - Vorig jaar hebben
öerlandse bands, dj's en so-
krtiesten 2115 keer opgetre-
|in het buitenland. Daarvan
Iden er 1587 in Europa
ats en 528 daarbuiten. Dat
pk zaterdag uit een inventa-
tie van het Nationaal Pop
ptuut. Vooral Duitsland, Bel-
jen de Verenigde Staten heb-
teni belangstelling voor Neder-
jise artiesten. Dit weekeinde
jn zestien Nederlandse acts
pet Movement Festival in
jroit, het grootste dancefesti-
pan de Verenigde Staten.
Sterdam - Jean-Michelle
notte uit Parijs is gekozen
ixpositie-architect voor het
ïwe Rijksmuseum in Am-
dam. Wilmotte werd uit ze-
architecten gekozen. Alle
in hadden hun visie gege-
op de inrichting van de ex-
itiezalen van het nieuwe
eum. De Fransman is inter-
onaal bekend door de in-
ting van verschillende zalen
,89et Louvre, van het museum
Islamitische kunst in Qatar
an het museum Hennessy
ognac. Volgens de voorzit-
an de selectiecommissie,
cteur van het Rijksmuseum
e Leeuw, heeft Wilmotte
bijzonder oog voor detail,
lieuwe Rijksmuseum
it medio 2008 de deuren.
- De Italiaanse beeldhou-
:n schilder Luciano Min
is zondag in Milaan op
ige leeftijd overleden. Hij
als een van de grootste
lend kunstenaars van de
dgste eeuw. Hij maakte on-
leer een bronzen deur
de Sint Pieter in Rome
7) en voor de dom van Mi-
(1965). Wereldwijd bevat-
nusea ruim vierhonderd
;en van de kunstenaar.
door Aad van der Ven
Amsterdam - Het Radio Symfo
nie Orkest (RSO) is verraden en
verkwanseld door zijn eigen di
rectie. Die boodschap kreeg het
publiek mee, dat voor de weke
lijkse Zaterdagmatinee naar het
Concertgebouw was gekomen.
Het werd ook over heel Neder
land 'uitgeschreeuwd' dankzij
de directe uitzending van dit
protestconcert via Radio 4.
Het waren Henk Smit en Sebas-
tiaan van Eek, respectievelijk
manager en cellist van het be
dreigde orkest, die in hun toe
spraken niet alleen staatssecre
taris Van der Laan en haar mi
nisterie aanvielen, maar ook
him eigen superieuren. De di
rectie van het Muziekcentrum
van de Omroep (MCO), verant
woordelijk voor vier radio-or
kesten plus het Groot Omroep
koor, heeft al geruime tijd gele
den voorgesteld het RSO op te
heffen. Alleen op deze wijze,
door de andere ensembles bui
ten schot te houden, valt de op
gedrongen bezuiniging te reali
seren zonder verlies aan artis
tieke kwaliteit, menen Ben
Janssen en Jan Zekveld, respec
tievelijk algemeen directeur en
artistiek leider van het MCO.
Ben Janssen is kort geleden op
gestapt. Het was nu Jan Zek
veld, die de kritiek van alle kan
ten over zich heen kreeg tijdens
een protestconcert in het kader
van de Zaterdagmatinee, de se
rie die hij als programmamaker
ten koste van alles overeind en
op het huidige niveau wil hou
den.
De bordjes en vaandels met de
tekst 'Radio Symfonie Orkest
moet blijven' waarmee orkest
musici en sympathisanten za
terdag rondliepen, werden vier
jaar geleden al gebruikt Ook
toen dreigde dit ensemble te
worden geëlimineerd. Nu heb
ben de ambtenaren er meer
werk van gemaakt. Alleen de
Tweede Kamer kan de beslis
sing nog ongedaan maken. In
een poging dat laatste te be
werkstelligen was het concert
door het bedreigde orkest om
gebouwd tot protestmanifesta
tie, gepresenteerd door Ad 's-
Gravesande. Als directeur van
de AVRO is hij voorstander van
een andere optie: de door de
Publieke Omroep voorgestelde
fusie tussen Radio Symfonie
Orkest en Radio Kamerorkest,
waar ook de Raad voor Cultuur
zich achter schaarde.
Het protest werd ondersteund
door een aantal belangeloos
optredende artiesten, musice
rend en sprekend, onder wie de
saxofonist Arno Bomkamp, de
pianist Boris Berezovski, de or
ganist Leo van Doeselaar en de
componist Theo Loevendie.
Van Hans Vonk, de aan een rol
stoel gekluisterde chef-dirigent
van het RSO, werd een verkla
ring voorgelezen: 'Arm land,
dat zijn cultuurschatten voor
een paar zilverlingen verkwan
selt'. Ook Jan Marijnissen (Soci
alistische Partij) en Frans de
Ruiter (Koninklijk Conservatori
um) spraken hun afschuw uit
over de eerste opheffing van
een heel symfonieorkest sinds
de Tweede Wereldoorlog.
alphen aan den rijn - In Alphen werd afgelopen
weekeinde een theatermarkt gehouden waar het
publiek een voorproefje kreeg van wat er het ko
mend seizoen zoal in het Parktheater te zien is.
Aan de Prins Clauskade was een podium gebouwd
op een platbodem, vlakbij het in aanbouw zijnde
nieuwe theater Castellum. Het publiek kon de op
tredens volgen vanaf de Rijnkade en de Alphense
centrumbrug. Op het podium onder meer 'souljazz
with a bluesy touch' van Carmen Gomez Inc. (foto).
Carmen Gomez en haar muzikanten komen vol
gend seizoen voor de derde keer met een nieuw
programma naar Alphen.
Foto: Eric Taal
door Jeroen Geerts en Niels Guns
landgraaf Veel was er te doen
over de programmering voor
aanvang van de 35ste editie van
Pinkpop. Toppers zouden ontbre
ken, het programma was teveel
gericht op top 40-publiek en gi
taarbands zouden een te be
scheiden rol hebben.
Erg lekker dus voor Nu of
Nooit-winnaars 37 Stabwoundz
om met hun metalcore het fes
tival te openen en om meteen
te tekenen voor de zwaarste ge
luiden die op het festival te ho
ren zouden zijn. Op een paar
kleine fronsen met wenkbrau
wen na, valt hun zware kost re
delijk goed in Landgraaf.
De toon is gezet, zou je zeggen.
Financiële tegenslag
voor Pinkpopbaas
De kaartverkoop voor Pink
pop is dit jaar slecht verlo
pen. Op pinkstermaandag,
traditioneel de hoofddag van
het driedaagse festival, zijn
slechts 35.000 van de be
schikbare 50.000 kaarten
over de toonbank gegaan.
„We draaien dit jaar verlies",
aldus Pinkpopbaas Jan
Smeets, „maar hoeveel zeg ik
niet. Dat doet er ook niet toe.
'You win some, you lose some
heb ik altijd al gezegd."
Smeets zoekt de verklaring
voor de mindere verkoop in
het ontbreken van echte
'rampestampers'. Bands als
Linkin' Park en Incubus
staan er niet, en dat is ach
teraf gezien geen goede keus,
analyseert de Pinkpopbaas.
„Verder is het een kapitale
fout geweest om Lenny Kra-
vitz toe te staan dat hij over
een aantal dagen al weer in
de Amsterdam Arena op
treedt Dat heeft ons hier
kaarten gekost"
Ware het niet dat de muziek
van 37 Stabwoundz geenszins
representatief is voor de rest
van de programmering. Dit be
tekent nu ook weer niet dat het
helemaal kommer en kwel is
voor snarenminnend Pinkpop.
De aanstormende band The
Sheer is niet alleen van Neder
landse bodem, maar ook nog
eens een echte opsteker. Het is
dat ze in de donkere 3frn-tent
moeten spelen, anders zouden
de volop aanwezige zonnestra
len op zaterdag een perfecte
context geweest zijn voor de zo
merse popmuziek van dit vier
tal. Zanger Bart van Liemt krijgt
de handen moeiteloos op el
kaar en laat het publiek de aan
stekelijke refreintjes meezin
gen. Geinig is ook de hippe
electro van het Belgische Vive la
Fête. Maar het kunstje van de
kirrende zangeres Els Pynoo is
wel al snel uitgewerkt. Evenals
de impact van haar rokje dat
nog korter is dan de gemiddel
de damesslip.
Zanger Ville Valo wordt hierna
door een horde jonge meiden
aanbeden en lijkt in hun ogen
niks fout te kunnen doen. Ook
de totaal ongeïnspireerde hou
ding lijken de fans gewoon te
slikken. Maar waar de num
mers van Him op cd nog wel
enige bevlogenheid uitstralen,
is de conclusie na deze perfor
mance toch echt dat we hier te
maken hebben met een van de
meest overschatte live-bands
van het moment.
Aan bevlogenheid ontbreekt
het bij het rariteitenkabinet van
Kaizers Orchestra daarentegen
geen moment. Deze Noren ne
men geen genoegen met droge
shirts. Gezweet moet er wor
den. En dus beuken zij middels
hun ratjetoe aan pop, rock, folk,
klezmer en Noorse volksmuziek
letterlijk een paar olievaten aan
gort. De muziek is misschien
niet erg toegankelijk, maar de
genen die ervoor open staan,
Lenny Kravitz staat over een aantal dagen al weer in de Amsterdam Arena. Foto: ANP/Rick Nederstigt
zullen dit optreden geen teleur
stelling vinden.
Toegankelijkheid is bij The Ras
mus echter wel het credo. Weer
een Finse band en weer een
leadzanger (Lauri Ylonen) die
aan jonge fans geen gebrek
heeft. The Rasmus doet in te
genstelling tot Him wel zijn ui
terste best. Referenties met de
muziek van Bon Jovi zijn daar
naast niet inaccuraat. En ook
hun hit 'In the Shadows' vindt
gretig aftrek bij het jonge pu
bliek.
Het volk dat op The Pixies af
komt, is heel wat ouder. Naar
deze reünie van Frank Black en
consorten werd lang uitgeke
ken. Voor de fans van de legen
darische indierock band was
het optreden een feest dankzij
de set van klassiekers. Nieuwe
fans zal de band echter weinig
hebben overgehouden aan de
show. Het viertal staat er droog
jes bij en ook een hysterische
fan die op het podium weet te
geraken, weet maar een zuur
lachje van bassiste Kim Deal op
te wekken.
Dan is het heel wat leuker om
After Forever aan het werk te
zien. De tweede Limburgse
band op het festival is nog
steeds groeiende, maar hun
gothicmetal staat als een huis.
Of, zoals ze het zelf noemen,
hun New Wave of Dutch Heavy
Metal. Het grootste deel van het
publiek blijft tijdens het optre
den van After Forever hangen
bij Tiësto. Maar het deel dat wel
in de tent aanwezig is, wordt
getrakteerd op een strak staaltje
energie.
Op de derde festivaldag krijgen
de meiden van de Sugababes
de kans om de criticasters de
mond te snoeren. Hun muziek
zou volgens de kritiek eerder
thuishoren op de TMF-awards.
Het potentieel om deze stelling
onderuit te halen, heeft het
drietal wel degelijk. Maar het
komt allemaal niet zo goed uit
de verf. Tot een echte festival
topper zoals ze dat in Engeland
wel zijn, hebben de Sugababes
zich hier in ieder geval nog niet
ontpopt.
Franz Ferdinand is dat ondanks
het korte bestaan al wel gelukt.
De hippe, frivole popnummers
van hun titelloze debuut slaan
in als een bom. Niet voor niets
staat dit viertal al wekenlang
aan de top van de Moordlijst,
de albumlijst voor alternatieve
bands. Franz Ferdinand mag
het hoogtepunt van Pinkpop
genoemd worden.
In tegenstelling tot de Suga
babes, bewijst N.E.R.D. wel het
ongelijk van degenen die kritiek
hadden op de line-up. De
grootste massale samenkomst
tot dan toe en wellicht ook de
meest enthousiaste ontvangst
valt de Amerikaanse band ten
deel. Nummers als 'She's sexy'
en 'So real' zorgen ervoor dat
slechts weinig mensen weglo
pen, ondanks de forse wolk
breuk die op dat moment
heerst. Conclusie van Pinkpop
2004? De programmering zelf
was verrassend, maar echte
verrassingen, op N.E.R.D. na,
bleven tijdens het festival uit.
De vraag is hoe Pinkpop er vol
gend jaar uit zal gaan zien.
londen/gpd/ap - Een week na
'Cannes' is Londen voor even
het centrum van de filmwereld.
Enkele honderden journalisten
uit vijf continenten waren er
zondag verzameld om vijf jaar
na het verschijnen van het boek
'De Gevangene van Azkaban'
de première van de gelijknami
ge Harry Potter-film mee te ma
ken.
Het gezicht van de avonturen-
serie uit de magische toverwe
reld benut de gelegenheid om
de geruchten te weerspreken
dat hij genoeg begint te krijgen
van de rol van Harry Potter. De
inmiddels 14-jarige Daniel Rad-
cliffe: „Het zou idioot zijn om
boos te zijn op Harry. Deze rol
heeft mij ongelofelijke moge
lijkheden geboden. Ik ben dol
op acteren. Dat is veel leuker
dan werken."
Radcliffe zei vrijdag op een
persconferentie dat hij het nare
voorgevoel heeft dat Harry in
het laatste boek uit de serie
komt te overlijden. „Wat ik nu
over Harry ga zeggen zal me
niet in dank worden afgeno
men, maar ik heb altijd ver
moed dat hij zal sterven", aldus
Radcliffe. De acteur wees erop
De schrijfster van de Harry Potter-reeks, JK Rowling, met de sterren uit de film: Daniel Radcliffe, Rupert
Grint en Emma Watson (vanaf links) bij de premièrevoorstelling in Londen. Foto: EPA/lan West
dat in ieder nieuw boek meer
verbanden worden onthuld
tussen Potter en zijn aartsvijand
Heer Voldemort. „Harry en Vol-
demort hebben dezelfde kern
in zich, dat gaan we in de vier
de film zien", zei Radcliffe.
„Voldemort gaat alleen dood
als Harry sterft."
Schrijfster J.K. Rowling heeft
ook al verschillende hints gege
ven over het lot van haar gees
teskind. Op de vraag of ze ooit
boeken zou schrijven over de
volwassen Harry antwoordde
ze eens: „Je zult moeten af
wachten of hij überhaupt blijft
leven en volwassen wordt."
1
theater recensie
Dick van Teylingen
r_ rstelling: Elektra van Sofokles door
uctiehuis Rotterdam. Vertaling: Pé
lawinkels. Bewerking, regie en
ngeving: Peter Sonneveld. Gezien:
Rotterdam. Nog te zien: vanavond
in de Leidse Schouwburg.
S
pous is de moderne wereld
Igaan als de man die over
jk van zijn vader met zijn
n der het bed in wil, maar te-
t is dat niet: hij doodde een
en werd de minnaar van
vrouw, maar begreep pas
dat dat zijn ouders waren.
Hvu er een complex van krij-
HElektra daarentegen heeft
■^epe wens om haar moeder
limnestra te doden, omdat
die haar man en Elektra's vader
Agamemnon doodde. Ze deed
dat samen met Aigisthos, die
nu op de troon zit. Je kunt haar
de Hamlet van de klassieke we
reld noemen, maar anders dan
haar Deense lotgenoot twijfelt
ze geen moment.
Sofokles maakte 2500 jaar gele
den zowel Oidipous als Elektra
hoofdpersonen in zijn toneel
werk, dat nog steeds wordt ge
speeld. Bijvoorbeeld in de ver
sie van Peter Sonneveld. Hij be
werkte de tekst van Sofokles
stevig: alle rollen die hij niet no
dig had gooide hij eruit. We
missen daardoor onder meer
het koor en Aighisthos, wat veel
woorden en één slachtoffer
scheelt.
De geschiedenis van de konink
lijke families in het oude Grie
kenland, de bakermat van onze
beschaving, bestaat voor een
belangrijk deel uit moord en
wraak. Elektra is de zoveelste
episode in die carrousel. De
hoofdpersoon blijft rouwen om
haar vermoorde vader. Ze wil
zich wreken en hoopt op de te
rugkeer van haar broer Orestes,
die destijds op het nippertje
aan de dood is ontsnapt. Haar
zus Chrysothemis roept haar op
haar verzet te staken en zich
neer te leggen bij het onvermij
delijke. Orestes komt inderdaad
terug. Hij doet zich voor als
boodschapper en vertelt dat
Orestes na een ongeluk bij het
wagenrennen is overleden. Kli-
taimnestra houdt haar moeder
lijke decorum in stand, maar
reageert tevreden, Elektra ziet al
haar hoop vervliegen. Als ze
blijft treuren, maakt Orestes
zich bekend. Hij vermoordt Kli-
taimnestra.
Sonnevelds bewerking is helder
en intiem; de voorstelling lijkt
eerder op haar plaats in het
LAK dan in de Schouwburg.
Marike van Weelden schittert in
de hoofdrol. Elektra is vanaf het
begin krachtig en gedreven;
haar zus en haar moeder zijn
geen partij voor haar. Klitaim-
nestra (Martine Crefcoeur) is
een valse haai met een smart-
lapperige uitstraling h la de
Zangeres Zonder Naam.
Chrysothemis (Caroline Alme-
kinders) is een opportuniste
zonder morele maatstaven.
Haar dode moeder doet haar
weinig; ze lijkt vooral te over
wegen wat dit nou weer voor
haar toekomst gaat betekenen.
Orestes (Jeroen Spitzenberger)
is een rationele, tactische wre
ker.
Opvallend is de laatste toevoe
ging van de regisseur. Elektra
en Orestes zijn voldaan, So
fokles presenteert ze als recht
vaardige wrekers die het ge
slacht van Atreus eindelijk be
vrijden, maar door het theater
klinkt 'Mijn God, waarom hebt
u mij verlaten?' Over wie en
over welke God gaat dat? Zo
krijgt een heldere voorstelling
nog een verwarrend slot.
den haag/gpd - Bij de brand op
15 mei in het Catshuis zijn twee
waardevolle schilderijen verlo
ren gegaan. Het gaat om een
winterlandschap van de schil
der Edgar Fernhout en een
klein, ovaal portret van Jacob
Cats uit 1634, geschilderd door
Michiel van Mierevelt.
De Fernhout was ongeveer
200.000 euro waard; de Van
Mierevelt was op 25.000 euro
geschat. De schilderijen zijn to
tal loss, bevestigt het Instituut
Collectie Nederland (ICN), dat
ze aan het Catshuis uiüeende.
De doeken, die rijkseigendom
waren, waren niet verzekerd,
net zo min als het Catshuis zelf.
Niet verbrand maar wel zwaar
beschadigd werden schilderijen
van Andreas Schelfhout, Gerrit
Benner en Jan Sluyters. Het
ICN, dat de kunstcollectie van
de Staat der Nederlanden be
heert, laat ze nu restaureren.
De rekening gaat naar het mi
nisterie van Algemene Zaken
dat verantwoordelijk is voor het
Catshuis.
Volgens Evert Rodrigo, hoofd
collecties van het ICN, laat de
schade zich niet alleen in geld
uitdrukken. Ook cultuurhisto
risch is het verlies van de Van
Mierevelt en de Fernhout eeu
wig zonde. Rodrigo: „Die schil
derijen zijn niet voor niets voor
het Catshuis uitgezocht. De
Fernhout was prachtig; een
mooi voorbeeld van zijn latere
lichte, lucide stijl. Ook het por
tret van Cats zal gemist worden.
Rodrigo: „Het is een goed gedo
cumenteerd doek en eigenlijk
veel mooier dan het grote por
tret van Amoldus van Rave-
steyn dat er vroeger hing." Dit
portret is opgeslagen in een van
de depots van de ICN, net als
de schouwen en alle andere
losse interieuronderdelen die
voor de restauratie moesten
wijken.