Hoe herken je een matbeeld? Barnsteentoernooi groot succes Persoonlijke zegels gaan vervelen Jansma geeft les in openhouden - ft ft ft q 5 q q a d d HI! III! 'til q s d d d ZATERDAG 29 MEI 2004 BRIDGE PUZZEL Marijke van der Pas Het bieden van goede spelers is vaak pure abracadabra. Ze hebben heel veel afspraken die voor leken maar nauwelijks zijn te volgen. In de Oranje Klaveren, het systeem dat wordt ontwikkeld voor onze semi-professionele kernploeg, is het nieuwste snufje om harten te bieden met een schoppenkleur en schop pen met een hartenkleur. Het houdt niet op bij afspraken alleen. Met achttien punten in handen passen toppers en met vrijwel niets in handen bieden ze er lustig op los. Bieden wordt steeds meer een kunst van luisteren. In een oefeninterland tegen Polen komen twee spellen voor waarin Jan Jansma de show steelt met een ogenschijnlijk gewaagd bod. Beide keren levert zijn bieden flink wat pun ten op voor Nederland. Spel 1 0/- A 8 2 TH 9843 H 8 543 4B 10 5 TA2 B 1092 A V B 8 N V<-J-> 0 Z ♦HV9743 *6 765 H 10 2 6 VB 10 7 5 AV43 976 Oost, de Pool Kowalski, opent het bieden met 24, Multi: een zwakke twee in harten of schoppen, of een sterke hand. Direct bieden over een mogelijk preëmptieve opening be looft minstens een opening. Jansma heeft de zuidhand en moet volgens deze regel passen. West geeft met 2T aan dat hij tegenover een zwakke twee in harten het liefst gewoon 2T speelt. Ook Verhees, noord, kan met de beste wil van de wereld geen bod vinden en past. Oost corrigeert naar 24. Nog steeds heeft Jansma geen bod: hij past. West weet nu dat NZ een prachtige hartenfit moeten hebben en bovendien een punt of twintig. Hij pro beert de tegenpartij uit de bieding te drukken door 34 te bieden. Dat bod is preëmptief: oost wordt niet geacht verdere actie te onder nemen. Na passen van noord en oost is Jansma weer aan de beurt. Hij heeft goed naar het bieden geluisterd. Kennelijk heeft west een schop- penfït en weinig in harten. Bovendien ziet west geen manche voor OW. Noord moet dus wat punten en bovendien lengte in harten hebben. Met een singleton in de vijandelijke kleur trekt Jansma de stoute schoenen aan en biedt als OW uitgeraasd zijn doodleuk 4T. Een fors doublet van west, Tuszynski, bezorgt Jansma nog wel even rode oortjes. Met open kaarten is te zien dat OW drie kla verenslagen en TA kunnen maken. West start echter met 4B. Jansma neemt met het aas en moet kiezen of hij het contract voor één down neemt of dat hij probeert zijn contract te maken met een klein risico om meer down te gaan. Hij bedenkt dat hij niet voor niets zo moedig geboden heeft. Na 4A incasseert Jansma 4H. Hij steekt over naar 4A en gooit op 4V een klaveren af. Als iedereen bekent, is de Maldenaar binnen. Hij geeft alleen TA en twee klaverenslagen af voor +590. Aan de andere tafel opent ook Bauke Muller met 24, Multi. De Wijs, west, pakt de zaken iets tactischer aan dan Tuszynski. Hij biedt, ondanks het feit dat hij slechts een doubleton harten heeft, direct 3T. Als Muller corrigeert naar 34 past iedereen daarop. Voor NZ is het nu veel lastiger om nog in 4T te komen om dat niemand weet hoeveel hartens west heeft. Hij suggereert met zijn 3T-bod min stens een driekaart en dan kan een uit de lucht gegrepen 4T-bod wel eens heel duur zijn. Als Muller zijn 34-contract precies maakt, scoort Nederland nog eens 140 pun ten en dat is samen goed voor 12 IMP. Een paar spellen later slaat Jansma opnieuw toe. Spel 2 O/OW 4 A 4 TH 7 B 7 4 3 2 A V B 9 4HB7 N 4 V 5 4 2 T A 9 8 4 3 T TVB 106 52 98 w<i*° 4- 10 84 z H 7 2 4 10986 T- AH V 10 65 653 Oost begint ook dit spel met 24, Multi. De Polen vinden het kennelijk geen punt dat er een vierkaart schoppen bij de zeskaart harten zit. Jansma, zuid, heeft weer niet voldoende voor en directe actie en past. Nu biedt Tus zynski wel 3T, hij heeft voor beide hoge kleu ren een fit. Hoewel Kowalski niet geacht wordt actie te ondernemen, is het feit dat zijn partner ook iets in schoppen heeft, misschien een aanlei ding nog 4T te bieden. Kowalski past echter en dan is Jansma weer aan de beurt. Omdat OW geen interesse in de manche tonen, kan hij concluderen dat zijn partner wat punten moet hebben. Met een renonce in de vijan delijke kleur vindt hij dat een bod gerecht vaardigd is. Jansma biedt 44 en partner Ver hees zet hem vervolgens in 54. Dat is een prachtig contract. Omdat ♦H verkeerd zit wordt het precies gemaakt: 600 voor Neder land. Aan de andere tafel past Muller met de oost hand. Hij hoort wel zijn partner volgen met 1T over de 14-opening van zuid. Muller is niet stil te krijgen en biedt over 64 van NZ zelfs nog 6T. De Wijs gaat gedoubleerd drie down maar dat levert nog 3 IMP op voor Ne derland. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 25 26 27 28 29 30 31 32 33 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 co in 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 JP87 SCHAKEN Johan Hut Oplossing nummer 21 De twee gevraagde woorden van de puz zel van vorige week waren: GASDETECTOR en OORTELEFOON Kruiswoordraadsel nummer 22 HORIZONTAAL: 1. Voorvertoning: 5. Nederlandse provincie; 10. onderricht: 11. een beetje: 12. tafelfles; 14. fortuin; 16. verpakkingsmiddel; 18. ooievaar; 20. reukstof uit viooltjes; 22. ampère; 23. plezier; 24. Duits voegvoord: 25. wrede heerser; 27. enigszins geel; 29. Frans modehuis; 30. afzonderlijk; 32. dagteke ning; 34. verheugd; 35. vogelziekte; 37. grote sigaret met hasj; 39. strijkinstru ment; 42. vlek; 44. plaaggeest; 46. zwaardwalvis; 48. kaart ruitertje; 49. afgunst; 50. een en ander; 51. grootmoe der; 53. gemalin van Iason; 55. Oudiers alfabet; 56. reusachtige figuur; 58. werp- koord; 60. belang; 61. gestold vleesnat; 62. hertachtig dier; 63. wilddief. VERTICAAL: 1. Oorhanger; 2. gewas; 3. Europeaan; 4. bijbelse naam; 6. bloei; 7. opstootje; 8. foedraal; 9. mossteppe; 12. gedroogd vruchtvlees van de kokosnoot; 13. dunne reep vlees of vis; 14. aaneen gesloten rij soldaten; 15. het zachte bin nenste van brood; 17. familielid; 19. gevuld; 21. windrichting; 26. het opbie den; 27. grimas; 28. uithangteken van een drogist; 29. tweevoud; 31. sprookjes figuur; 33. duivenhok; 36. maand; 37. plooisel; 38. afnemen; 39. bewijsstuk; 40. wilde marjolein; 41. raamscherm; 43. doek; 45. duur; 47. soort papegaai; 52. slot; 53. Zuid-Amerikaanse volksdrank; 54. gier; 55. hoofdstad in Europa; 57. scheepstouw; 59. Engelse titel. Welke twee woorden worden gevormd door de letters uit de vakjes 10-54-22-28- 2-61-3-52-14-50-7 en 13-62-11-57-4-63- 12-41-30-31-53 Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart, dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee cadeaubon nen van 12,5 euro verloot. Oplossingen kunt u ook zenden naar ons e-mailadres: <redactie.ld@hdc.nl> Winnaars De winnaars van een cadeaubon zijn: M. de Vries, Victoriberg 137, Noordwijkerhout (cryptogram). B.J. Hoogenboom, Binnenweg 6, Rijpwetering (kruiswoord). Cryptogram nummer 22 HORIZONTAAL: 2. Krijgt men het zuur van deze inval? (9); 6. Indrukwekkend voorstel (9); 7. Dikke poëziebundels erdoor jagen (10); 10. Verder is het korter (5); 11. Achternaam? (8); 13. Lay-outman die zich schminkt? (15); 15. Houterig afgaan (5); 16. Verwant aan een stuurstang (8); 18. Openluchtkerk? (14); 20. De ont wikkeling van een dame? (9). VERTICAAL: 1. Overduidelijk niet meer aan het woord (12); 3. Lopende werkzaamheden? (8,6); 4. Ver tegenwoordigers in schertsartikelen? (16); 5. Benard als een plant (7); 8. Het hoofd van een kapper? (10); 9. Afwijzing van een muzikale stoot (6); 12. Vernielen met een hamer (10); 14. Diefachtige klanten (8); 17. Breien is geen eenvoudig klusje!! (4); 19. Tijd waarin de maat terugkomt (3). Oplossing nummer 21 Horizontaal: 4. Koelruimte; 6. kernachtig; 7. dressing; 10. een kop als vuur; 12. keep; 13. draaitol; 16. dwarsdal; 17. akant; 18. toonkunstenaars; 19. haperen. Verticaal: 1. Slingerpad; 2. lichtinstallatie; 3. string; 5. over de kop gaan; 8. werreld- bol; 9. krultabak; 11. uitgaan der; 14. redenaar; 15. lotus. Een grootmeester die niet over ziet dat hij in vier zetten mat kan geven en een teamgenoot (een sterke meester) die de mo gelijkheid vanuit zijn ooghoe ken wel ziet. Dat deed zich vori ge week voor bij de wedstrijd ZZICT-HSG, in de play-offs van de KNSB-competitie. Het kan natuurlijk allerlei oorzaken hebben gehad. De Leidse groot meester John van der Wiel, die de opgelegde kans liet liggen, kan moe zijn geweest of (zo zal straks duidelijk worden) te veel gefocust op zijn plan om eeu wig schaak te geven. Misschien zag hij het gewoon niet omdat de matvoering niet echt uit lo gische zetten bestond. En juist dan is het interessant om te be denken waarom zijn teambuur man Jan Werle het wel direct zag. Want dat zou wel eens kunnen komen omdat de jonge generatie veel handiger is in het herkennen van tactische moge lijkheden. De generatie van John van der Wiel (geboren in 1959) is opge groeid met het boek Jeugd- schaak van Berry Withuis. In dat boek lag de nadruk op din gen die iedere schaker moet weten, zoals hoe je mat moet zetten met loper en paard of hoe je moet winnen met een dame tegen een pion op de ze vende rij. Als je de basisvaardig heden kende, kon je achtereen volgens het pionnen-, toren- en koningsdiploma halen. De ge neratie van Jan Werle (geboren in 1984) is opgegroeid met de Stappenmethode van Cor van Wijgerden en Rob Brunia. Ba sisvaardigheden zullen de jeugdspelers wel leren, maar aan de hand van talloze opga ven wordt hun tevens iets on grijpbaars als 'handigheid' bij gebracht. Cruciaal bij die me thode is het herkennen van stellingskenmerken. Staat er bijvoorbeeld een stuk van de te genstander ongedekt, dan ga je automatisch op zoek naar een combinatie op basis van een dubbele aanval. Door heel veel te oefenen leren de jonge scha kers ook spelenderwijs mat- beelden te herkennen. In de partij tussen Dennis de Vreugt (HSG, Hilversum) en John van der Wiel (ZZICT, Bre da) ontstond na de 37ste zet van wit de diagramstelling. Voor enigszins geoefende scha kers springt direct een mat beeld in het oog: de kruisende diagonalen na 37...Dc5+ 38.Kdl Lg4+ 39.Kei Dgl mat. Wit be derft dat feest echter met 39.Te2. Als zwart dan de kwali teit wint, staat wit nog steeds drie kolossale pionnen voor. Van der Wiel koos daarom voor eeuwig schaak (remise), maar naast hem zag Jan Werle (die tegen Rudy Douven zat te spe len) vanuit zijn ooghoeken nog een tweede matbeeld: als de to ren op dl zou staan, zou Dc2 mat zijn. Als je serieus aandacht schenla aan dat matbeeld, kom je vanzelf op 37...Dgl+ 38.Tdl Dc5+ 39.Kd2. Uit een steek proef onder een willekeurig groepje schakers blijkt dat ie dereen nu naar 39...Dc2+ kijkt, waarna de witte koning naar el loopt. Maar als je het genoem de matbeeld als uitgangspunt hebt, weet je dat de koning naar cl terug moet en is de oplos sing 39...Df2+ 40.Kcl Dc2 (mat) niet moeilijk meer. Het is een omgekeerde gedachtegang. Je kijkt niet of logische zetvolgor- den tot mat kunnen leiden, maar je bedenkt een ideale matpositie en kijkt dan of er zetvolgorden zijn die daartoe kunnen leiden. Overigens was de hele partij een boeiend spektakel. De Vreugt-Van der Wiel l.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lg5 e6 7.Dd2 a6 8.0-0-0 Ld7 9.f3 Le7 10.h4 h6 ll.Le3 h5 12.Le2 Tc8 13.Pxc6 Lxc6 14.Ld4 b5 15.a3 Dc7 16.De3 Pd7 17.Lxg7 Lijkt een gezonde pion, want na 17...Tg8 18.Dh6 is de zwarte compensatie ver te zoeken. 17...Th7 18.Lh6 a5 19.Ld3 b4 20.axb4 axb4 21.Pd5 Logisch, de toren op h7 komt te hangen. 21...exd5 22.exd5 La4 Een tegenvaller voor wit. Na 23.Lxh7? Lxc2 slaat zwart op de volgende zet op h7 en heeft koningsaanval zonder matei aalachterstand. 23.Td2 Txh6 Het computerprogramma F dat nogal materialistisch is gesteld, zou de toren gewoo weer op h8 zetten. Van der) rekent er echter op dat de wi koningsstelling moeilijk te v dedigen is. 24.Dxh6 Pe5 25.DH8+ Lf8 25...Kd7 26.Lf5 mat zou een rupt einde van de partij zijn weest. 26.Tel De7 27.Te4 f5 28.Dx Kd8 29.Dxf5 Lh6 30.f4 De enige manier om Td2 te den. Wat niet iedereen direc zal zien is echter, dat Te4 hii door ongedekt komt te staai 30...Ld7 31.Dh5 Pxd3+ 32.1 Dxe4 33.Dxh6 Wit lijkt de schade beperkt houden. Een eindspel, zoals ontstaat na 33...Dxd3? 34.Df Kc7 35.Dxc8+ Lxc8 36.cxd3 hij graag spelen. Van der Wi besluit af te wikkelen naar ei wig schaak. 33...Del+ 34.Tdl Txc2+! 35.Kxc2 Lf5+ 36.Kcl De3+ 37.Td2 Zie diagram. Dit is de positii waar het allemaal om draait Voor de duidelijkheid nogm de winstweg: 37...Dgl+ 38/~ Dc5+ 39.Kd2 Df2+ 40.Kcl D mat. Maar zoals gezegd was Van der Wiel bezig af te wik] len naar eeuwig schaak. 37...Dc5+??38.Kdl Lg4+ 39.Te2 Dd4+ 40.Kel Dgl+ 41.Kd2 Dd4+ 42.Kel Dgl+ 43.Kd2 Dd4+ Remise. DAMMEN Eric van Dusseldorp llllll a a a a a 9 o a m a D H Kil a .O 0 a a a a a q H a 111 a 9 a 9 9 9 m 9 O n n q a a a n H ill a a a a a a a a q a a a q a O q a a a a d a Diagram nr. 1 Het Barnsteentoernooi, georga niseerd door Damvereniging Univé Bunschoten, beleefde dit jaar met een recordaantal van 74 deelnemers alweer zijn vijfde editie. Het is een van de popu lairste damevenementen in ons land dat mede door een goede mond-op-mondreclame ieder jaar meer dammers trekt. De organisatie stelde het maximaal aantal deelnemers op 70 en het leek erop dat enkele geïnteres seerden moesten worden te leurgesteld. Maar met enig pas sen en meten in de speelzaal kon het laatst aangemelde kwartet er toch nog wel bij. Het blijft opmerkelijk dat dit soort toernooien in een stijgen de belangstelling staan (ook het Amsterdamse Paastoernooi barstte qua deelnemersaantal bijna uit zijn voegen), terwijl het doordeweekse clubbezoek in verreweg de meeste vereni gingen langzaam tanende is. Overdag dammen, en dan bij Diagram nr. 2 voorkeur in de vakantieperio des, lijkt populairder te worden dan het spelen op een avond, na een dag op het werk of op school. Uit het sterk bezette toernooi, gewonnen door de Senegalese topspeler Macodou N'Diaye vóór de Nederlandse troeven Kees Thijssen en Ron Heus- dens, een paar leuke fragmen ten. Zwart: B. de Harder - Wit: W. Bremmer Zie diagram 1. Gespeeld was (12-17) en wit vervolgde nu met 1.39-33. Het geplande 1.31-26 faalde im mers vanwege een mooie com binatie met twee varianten: 1. 19-24; 2. 30x19 (2. 28x19, 14x23; 3. 30x28, 18-23; 4. 28x19, 13x24; 5. 34x23, 15-20; 6. 25x14, 10x28; 7. 32x23,21x45)2... 13x24; 3. 28x30, 9-13; 4. 34x12, 13-18; 5.12x23, 14-20; 6. 25x14, 10x28; 7.32x23, 21x45 met winst voor zwart. Diagram nr. 3 Zwart: H. Kleinrensink - Wit: G. Kwakemaat Zie diagram 2. Na 1.21-26? volgde een bij zonder grappige combinatie. 2. 28-23!, 19x37; 3. 30x19, 14x23; (Na 13x24 volgt direct de com binatie 38-32 etc.) 4. 25-20, 15x24; 5. 33-29, 24x33; 6.39x19, 13x24; 7. 38-32, 37x28; 8. 47-41, 26x37; 9. 41x1. Na damafname komt wit een schijf voor. Zwart: T. Offinga - Wit: R. de Haan Zie diagram 3. Na 1.14-20? volgde een ver rassende slagzet naar 5.2.29- 23, 18x29; 3. 33x24, 22x35; 4. 31x22, 17x28; 5. 37-31,19x30; 6. 38-33, 28x39; 7. 43x5,en wit won. Zwart: M. van Dijk - Wit: G. Boom Cijferstand: zwart: 2,3,4, 6, 8, 9, 11, 12, 13,16,17, 18, 22,23, 27, 28, 35 /wit: 15, 20, 26,31,33, 34, 36, 37, 38, 39, 41, 43, 44, 46, 47, 48, 49 Diagram nr. 4 Na 12-7? volgde een ni< te lastige damcombinatie oj bezet veld: 2. 37-32, 2§x37; 3. 41x21, 16i 4. 15-10, 4x24; 5. 34-29, 23* 6. 39x19, 13x24; 7. 33-28, 22 8.31x4 en wit won. De oplossing van de opgave van vorige week (auteur: Lef de Rooij: zwart: 1, 7, 10,17,1 21, 25, 27, 29 wit: 16, 23. 21 32, 34, 36, 38, 40, 41). Wit wi door 16-11! (17x6 want op 7: volgt 41-37 en 28-22) 36-31 (27x47) 40-35 (47x17) 32-28 (17x30) 35x4 (29x18) 4x2 en lievelingsslot van deze prob: d mist, het Guerramotief, ge noemd naar de 17e-eeuwse Spaanse ontdekker ervan, is weer op het bord verschenei De nieuwe opgave is er een P. Kuijper, secretaris van de Kring voor Damproblematk Zie diagram 4. Wit begint en wint. I FILATELIE Opnieuw geeft TPG Post (1 juni) een velle tje uit met zogenoemde persoonlijke ze gels. Het velletje, dat woensdag in Noord- wijk werd gepresenteerd staat in het teken van het Europees kampioenschap voetbal dat over twee weken in Portugal begint. Om daar extra de aandacht op te vestigen, is voor het beeld op het aanhangsel voor de Ajax-voetballer en Oranjespeler Rafael van der Vaart gekozen. Een logische keuze, zegt TPG Post, want de 21-jarige Van der Vaart is één van de grootste Nederlandse voet baltalenten van de laatste jaren en één van de beloften voor het EK. Hij debuteerde op 17-jarige leeftijd in het eerste van Ajax; in 2002 won hij de Johan Cruijff Schaal, hij speelde al zestien interlands en maakte voor Oranje drie doelpunten. Nieuw bij deze uitgifte is de mogelijkheid (maar deze optie is echter alleen beschik baar bij bestellingen via internet) om op het aanhangsel samen met Van der Vaart te worden afgebeeld. Er kan namelijk een ei gen pasfoto naast de Ajax-speler worden gemonteerd, zodat het lijkt alsof u samen met hem op de foto staat. Het velletje, waarvan er 300.000 stuks van I de persen zijn gekomen, telt ook nu tien zegels van 39 eurocent, en derhalve ook tien aanhangsels. Niet alleen de aanhang sels refereren aan sport, maar ook de ze gels. Zo is het getal 39 afgeleid van een rug nummer van bij voorbeeld een basketbal- shirt, terwijl eurocent staat geschreven in de vorm van een handtekening, een verwij zing naar het signeren van iets door sport lui. Het Nederlandse karakter is nadrukke lijk zichtbaar door de opvallende oranje kleur in de zegels. De velletjes met de door TPG Post ingevul de persoonlijke zegels (dat dus een oplage heeft van 300.000) zijn, zoals gebruikelij tegen de prijs van 3,90 per stuk verkrij baar bij Collect Club in Groningen en bi bekende verkooppunten. Zegels en aanhangsels met een eigen ge zen afbeelding kunnen worden besteld wwnv.tpgpost.nl of met behulp van een stelformulier dat op het postkantoor vei krijgbaar is; prijs van het eerste velletje i 12,95, elk volgend velletje met dezelfde beelding 5,95. Als u met de afgebeelde Van der Vaart op het aanhangsel wilt ku u, zoals gezegd, alleen terecht via www.l post.nl. TPG Post komt dus 1 juni opnieuw met emissie persoonlijke zegels. Dat wordt c al de vierde in twee jaar tijd, de derde bi nen één jaar. Dit soort emissies begint n echter langzamerhand wel een beetje ve velend te worden. Voor TPG Post is het i tuurlijk kassa, een puur commerciële aa gelegenheid, maar voor de filatelie zijn ze uitgiften nauwelijks, of beter gezegd lemaal niet interessant. Personen die tot dusver op de aanhangsels werden afge beeld (niet op de zegels dus) zijn nu mis schien nog bij een deel van de bevolking bekend, maar over tien jaar zijn ze totaa de vergetelheid weggezonken. Maar age tegen deze uitgiftepolitiek door de filate zowel door de verzamelaars als door de handel heeft tot nu toe niets uitgehaald. TPG Post heeft eurotekens in de ogen ei gaat ijzerenheinig door.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2004 | | pagina 6