REGIO
'God staat aan de zijkant, Hij grijpt niet ii
'Je zet 'm in z'n twee en dan gewoon hard gassen met het venl
Willem Endstra stond
gewoon op een lijstje
Grietje en Margreet
MAANDAG 24 MEI 2OO4
NAVRAAG
Vorige week zondag had hij de omstreden vastgoedmagnaat Willem
Endstra in zijn programma en een dag later werd die in Amsterdam
geliquideerd. Zater-
dag werd hij in het
populaire tv-pro-
gramma Kopspijkers
gepersifleerd en
neergezet als iemand met volop contacten in de onderwereld. De
hoogste tijd voor navraag bij Lissenaar, makelaar en presentator van
hettv-programma Business Class HARRY MENS.
Los van het bizarre vervolg, hoe was het om iemand als Willem
Endstra in uw programma Business Class te hebben tenvijl de
complete vaderlandse pers achter hem aanzat
„Dat was wel leuk, ja. John van den Heuvel van De Telegraaf hoor
de een dag voor de opname dat Endstra naar mijn programma zou
komen en heeft hemel en aarde bewogen om hem van gedachten
te laten veranderen. Dat Endstra toch voor mij koos in plaats van
De Telegraaf was mooi. Dat Business Class 's avonds alle journaals
haalde, daar had ik ook niks op tegen. Natuurlijk kwam na de uit
zending de kritiek los: ik had dieper op de zaak moeten ingaan.
Maar je moet niet vergeten: ik heb in zo'n programma tien minu
ten. Een schrijvend journalist kan anderhalf uur gaan zitten bo
men en daar vervolgens de krenten uitvissen."
Kopspijkers gezien, zaterdag?
„Nee. Mijn dochter wel en zij vond het belachelijk. Ze zag er de
humor niet van in. Maar vrouwen zijn nu eenmaal gevoeliger. Ik
hoor van veel mensen om me heen dat het een eer is als je in Kop
spijkers wordt nagedaan. Laat ik het daar dan maar op houden.
Publicitair gezien doe ik het de laatste tijd lang niet slecht."
Maar u werd wel neergezet als iemand met op z'n minst goede
contacten in de onderwereld
„Gelul. Gewoon gelul. Of ik er iets tegen ga doen? Welnee, ze gaan
hun gang maar. Het is een satirisch programma, toch? Ik heb wel
begrepen dat de imitatie niet echt goed was. Zo zie je maar, ook bij
Kopspijkers zijn het net mensen."
tekst: Paul de Vlieger
foto: GPD/Cees Zom
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1954, Maandag 24 Mei
WASSENAAR - Het aloude Noordwijk, vele jaren lang een geduchte
tegenstander in de derde klasse van het Zaterdagmiddagvoetbal, is,
doordat zij Zaterdagmiddag op het Blauw-Zwart-terrein in Wassenaar
de beslissingswedstrijd tegen Excelsior M. met 2-1 verloor, gedegra
deerd naar de vierde klasse! De zege van de ploeg uit Maassluis was
zeer bescheiden, maar in elk geval ruim verdiend, daarover bestond bij
vriend en tegenstander volkomen eenstemmigheid. Zoals bijna altijd
in dergelijke wedstrijden, stond het peil van het spel op een laag pitje,
maar het voetbal dat Noordwijk den volke vertoonde, was dermate
slecht, dat een eerste klasser uit de afdeling er zich voor zou generen.
ANNO 1979, woensdag 23 mei
RUNSBURG - Gistermiddag ging de eerste paal voor de gloednieuwe
bloemenveiling in Rijnsburg de grond in. Eind 1980 moet de veiling
in gebruik genomen worden. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damlate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO <Ld.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg
E-mail: directiehdcuz@hdc.nl
Hoofdredacteur: Jan Geert Majoor
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten fax 023-515° 567
ADVERTENTIEVERKOOP
Advertenties m.b.t.:
Auto's: 072-6813661
Onroerend goed: 023-5150 543
Personeel: 075-6813677
Overige detailhandel: 071-5 356 300
Reclamebureaus kunnen contact opnemen
met: 075-6813636
LEZERSSERVICE
0800 -1711 (gratis)
Mobiel: 072 - 5196800
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20,20 (alleen aut. ine.)
p/kw €56,70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr. 07.30-17.00 uur; za: 08.00-13.00 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar.
tt
IER
boven
Wat stelt geloof nog voor
in de nieuwe eeuw? Voor
de een is religie de lei
draad in het leven, voor
een ander volstaat een ge
loof aan 'iets'. In 'Hierbo
ven' acht vragen aan een
hedendaagse gelovige. De
ze week aan Gerrit Sleeu-
wenhoek (43), docent
godsdienst aan het Chris
telijk Lyceum Visser 't
Hooft in Leiden. Op zon
dagochtenden is hij te vin
den in de Hooglandse
Kerk; Studentenecclesia.
door Marieke de Kok
Heeft u het geloof van huis uit mee
gekregen?
„Ik ben hervormd opgevoed en ging
elke zondag met mijn ouders naar
de kerk. In de jaren zestig zelfs twee
keer. De kerkgang was niet verplicht,
maar mijn ouders vonden het niet
leuk als ik niet ging. Een zekere druk
was er wel. Toen ik 18 jaar was, heb
ik heel bewust belijdenis gedaan in
Raalten. Die predikant heeft veel in
vloed op me gehad. Ik vond zijn ca
techisatie leuk, we hadden een leuke
groep en gingen regelmatig een
weekendje weg. Hij heeft me aange
spoord om theologie te gaan stude
ren. Ik wilde eigenlijk wat anders,
maar heb op het laatste moment
toch gekozen voor theologie in Lei
den. Daarmee heb ik mijn omge
ving, maar ook mezelf, erg mee ver
rast."
Bidt u voor het eten?
„Ik wil stilstaan bij het feit dat niet
alle dingen vanzelfsprekend zijn. Je
moet dankbaar zijn met wat je krijgt.
Dat hoeft niet per se voor het eten.
Ook de ochtendopening op school is
Gerrit Sleeuwenhoek: Je moet dankbaar zijn met watje krijgt. Dat hoeft niet per se voor het eten. Ook de ochtendope
ning op school is zo'n moment." Foto: Hielco Kuipers
zo'n moment. Het ontbijt vind ik te
chaotisch om rustig te bidden, maar
's avonds bid ik heel bewust. Het is
geen riedeltje dat ik opdreun."
Gelooft u in de hemel en de hel?
Sartre zei heel goed: 'de hel, dat
zijn de anderen'. Ik denk dat dit
waar is. De hel is al op aarde. Kijk
maar naar Irak en naar het kwaad en
leed in de Derde Wereld. Ik geloof
wel in een leven na de dood, maar
hoe ik me dat moet voorstellen weet
ik niet. Ik zie niks in een hemel met
engeltjes en ook de metaforen die de
bijbel gebruikt zijn voor mij geen
realiteit. Het is niet zo van belang.
We moeten van het hier en nu een
rechtvaardige samenleving ma
Bent u een evangeliserend ge/01
„Als docent godsdienst heb ik
jongeren onder het gehoor. Ik!
een groter bereik dan een pred
Het is niet mijn bedoeling te ei
liseren in mijn lessen. Wel wil
de leerlingen nadenken over d
reld waarin we leven. En daarl
ook levensbeschouwing en ge
bij. Dat betekent niet dat ze al
meteen veranderen. Een heleb
kinderen geloven niet in God.!
ger kwamen er meer kerkelijke
gen, nu ligt de nadruk op de ei
nele beleving van geloof."
Gelooft u dat de bijbel van k
kaft waar is?
„De bijbel staat vol waarhedec
elke bijbelverhaal zit een bepa
waarheid. Ik denk niet dat je a
letterlijk moet nemen. Het zijo
loofsverhalen. Je moet de teks
anders lezen, zonder westerse
moet de teksten plaatsen in dt
text van de tijd waarin het ver!
zich afspeelt en naar het hiert
vertalen."
Met welke bijbeltekst heeft u dt
te moeite?
„Ik heb moeite met bijbelpass
waarin God gewelddadig is. Di
halen staan vooral in het Oudi
tament. Elisa die voor kale woi
gescholden door een paar jon<
bijvoorbeeld. God stuurt dant
berinnen uit de struiken die di
kinderen verslinden. Ik kan ie
dergelijke tekst niet zo veel. M
leg de tekst niet weg, want ikó
dat het verkeerd is om alles w
niet aanstaat, over te slaan."
Is de kerk wel modern genoeg,
jongeren te blijven trekken?
„De kerken van tegenwoordig
absoluut niet modern genoeg
moeten op zoek naar andere 1
in de dienst. Luisteren naar ei
de overdenking is nuttig, maa
schien meer iets voor oudere:
te weinig interactie voor de jo
ren."
Kunt u het leed in de wereld
ren als er een goede God is?
„De mens heeft keuzevrijheid
doen en laten wat hij wil: goei
slecht. God staat aan de zijkai
grijpt niet in. Als Hij dat wel 2
doen, zouden we als een popj
aan een touwtje zijn. Ik geloo'
een duivel. Dat is slechts eeni
foor voor het kwaad dat in de
zit. De mens is zelf verantwoo
voor de slechte dingen die hij
We mogen die verantwoorde!
niet uitbesteden."
Gelooft u in wonderen?
„De wonderen die in de bijbe
draaien allemaal om geloof ii
vertrouwen op God. Het fysie
een genezing is niet belangrij
zit hem in het geloof. Dat iem
die ongeneeslijk ziek is, weer
kan worden, geloof ik niet. W
kan, kan niet doorbroken woi
Dan kom je, als je niet oppasl
zo'n Jomanda-sfeer."
Ook de ochtendopening op school is Gelooft u in de hemel en de hel? wel m een leven na de dood, maar we moeten van net meren nu een zo n jomanda-steer.
Met bulderend geweld komt de kanariegele ben we een ongeluk, als daar mensen staan." voor twintigduizend euro aan materialen. Ze is de trekker", zegt ze. „Bij mij zit het in d
tank van de oud-ijzerhandelaren uit Katwijk „Je trekt een sleepwagen met ballastbakken. een prachtig beest. Maar spilziek, als een echte nen. Maar die bloedband is niet vanzei
Met bulderend geweld komt de kanariegele
tank van de oud-ijzerhandelaren uit Katwijk
aan Zee in beweging. Een zee van zand sproeit
omhoog. Zwarte rookpluimen trekken over de
dranghekken. De speaker spreekt enthousiast
over 'het gele monster'. Het is zaterdagmiddag
en het is weer zover: trekkertrek in Nieuw-
Vennep. Voor de achtste keer georganiseerd
door het Agrarische Jongeren Kontakt (AJK).
Een paar duizend toeschouwers genieten op
industrieterrein Spoorzicht van tractoren,
vrachtwagens, specials en oldtimers. Het gele
monster trekt en sjort brullend aan een zestien
ton zware bak. „Wil het publiek weggaan op
de kop van de baan?", vraagt de speaker. „De
ze wagens kunnen doorschieten. En dan heb
ben we een ongeluk, als daar mensen staan."
„Je trekt een sleepwagen met ballastbakken.
Het gewicht kan oplopen tot een tonnetje of
achttien." vertelt Ronnie Toonen (30). „Het is
de bedoeling datje het de volle honderd meter
doet. Dan is het een full pull. Maar bij elke
meter die je vordert, gaat het zwaarder. Er zit
ten messen onder de bakken en die vreten
zich zo vast in het zand."
Ronnie staat naast zijn Red Lady. „Er zit ze
ventien maanden bouwtijd in deze special.",
weet de voormalige monteur en autocrosser
uit Brabant. „Natuurlijk hebben we ook wel
eens avonden alleen maar bier gedronken.
Wanneer je zelf niet kunt knutselen is het ech
ter onbetaalbaar. In de Red Lady zit alleen al
voor twintigduizend euro aan materialen. Ze is
een prachtig beest. Maar spilziek, als een echte
vrouw. Op honderd meter verbruikt ze veer
tien liter benzine."
De Chaotic Express uit Texel heeft er geen zin
in vandaag. De reusachtige special vergeet te
brullen en blijft slechts pruttelend in het zand
steken. Vol leedvermaak slaan de toeschou
wers een plastic bekertje bier achterover. Het
lawaai en spektakel trekt vooral vaders met zo
nen. Hein van Elderen wint de zwaarste klasse.
Elf ton weet hij steeds weer over de kleigrond
te slepen.
Leony Tensen (28) rijdt op een John Deere-
tractor. Zij gaat bijna drie ton trekken. „Ik kom
van een boerderij. Op mijn achtste zat ik al op
de trekker", zegt ze. „Bij mij zit het in d
nen. Maar die bloedband is niet vanzei
kend. Mijn zus moet er weer niks van vi
Op het veld gaan de voorwielen van eer
tor hoog de lucht in. Het publiek joelt.
trekker gaat steigeren, is het einde oefe
weet Leony. „Dit is vooral een feest var
de dorpskern van Nieuw-Vennep. Eenl
ning voor de boerenjeugd in de Haarlei
meer. De nieuwbouwwijken moeten er
lijk nog aan wennen." Ze klimt soepeli
tractor. „Het is bloedsimpel", zegt ze.
hem in de tweede versnelling en dan gi
hard gassen met het ventje."
Ron Scholte
AANGENAAM
Sommige voornamen
zijn al eeuwenlang onaf
gebroken in gebruik. Dat
geldt natuurlijk in de eer
ste plaats voor die voor
namen die uit het Ger
maans stammen, de taal
waaruit onder andere het
Nederlands is ontstaan.
Vaak voorkomende Ger
maanse jongensnamen
zijn bijvoorbeeld Gerard
en Wouter, terwijl Adel-
heid (Alida) en Machteld
Mathildebekende Ger
maanse meisjesnamen
zijn. Naast deze Ger
maanse namen hebben
we sinds de Middeleeu
wen ook voornamen die
niet uit het Germaans,
maar uit andere talen af
komstig zijn.
Veel van deze niet-Ger-
maanse namen zijn po
pulair geworden via de
bijbel. Deze namen ko
men oorspronkelijk
meestal uit het He
breeuws, zoals Elisabeth
en Johannes, maar door
dat de bijbel bij ons in de
Middeleeuwen via het
Latijn en het Grieks be
kend werd, hebben veel
van deze Hebreeuwse
namen een Latijnse of
Griekse vorm gekregen.
Dat geldt bijvoorbeeld
voor de naam Maria. In
de Griekse bijbelvertaling
werd de Hebreeuwse
naam Mirjam opgeschre
ven als Mariam, waarna
men er in het Latijn ver
volgens Maria van maak
te.
Behalve namen uit de
bijbel werden ook de na
men van heiligen popu
lair. Vaak waren dat
mensen die zich tot het
christendom bekeerd
hadden en om die reden
werden vervolgd en
(dood)gemarteld. De be
schrijvingen van de le
vens van heiligen, die in
de middeleeuwen graag
gelezen en beluisterd
werden, stonden vol met
de gruwelijke martelin
gen die de betreffende
heiligen moesten onder
gaan.
Namen van bekende
martelaren waren bij
voorbeeld Dionysius van
Parijs, Katarina van
Alexandrië en Margareta
van Antiochië. Deze laat
ste stierf omstreeks 307
na Christus de martel
dood, wat in de late Mid
deleeuwen in West-Euro
pa min of meer een ga
rantie voor naamspopu-
lariteit was. De naam
Margareta komt waar
schijnlijk uit Babylonisch
mar galliti 'dochter van
de zee', wat een bena
ming voor de parel is. In
het Grieks is cüt woord
overgenomen als marga-
rites en daarna in het La
tijn terechtgekomen als
margarita.
De eerste vrouw met de
naam Margareta vinden
we in Holland aan het
eind van de twaalfde
eeuw. Het is een dochter
van de Hollandse graaf
Florens III en zijn vrouw
Ada. In de loop van de
tijd groeide Margareta
ook in Holland uit tot
een van de meer popu
laire vrouwennamen en
doordat de meeste men
sen braaf hun dochters
naar oma of tante ver
noemden, bleef het een
populaire naam tot in de
twintigste eeuw. Men
denkt overigens dat Mar
gareta ook zo'n populaire
naam kon worden, door
dat hij leek op de be
staande Germaanse
naam Mergarde en dus
een vertrouwde klank
had voor de mensen.
Bij de naam Margareta
ontstonden allerlei vari
anten en afleidingen. Al
uit de Middeleeuwen
stammen vormen als
Margrete, Margriete, Gre
ta en Griete. Een aanwij
zing voor de populariteit
van de naam is dat het
woord griet bij ons al
vanaf de zeventiende
eeuw een algemene be
naming is voor een meis
je. Het is ook geen toeval
dat de kinderen die zich
tegoed deden aan het
pannenkoekenhuisje
Hans en Grietje heetten,
de in die tijd meest voor
komende jongens- en
meisjesnaam.
Andere Nederlandse af
leidingen zijn onder an
dere Margje en Marrigje,
Gré, Marga en Margreet.
Ook Rita kan hierbij ho
ren, via de Italiaanse
vorm Margarita. Uit
Scandinavië overgewaai
de varianten zijn Margit,
Marit, Merete en Mette.
Marjorie, Meg en Peggy
zijn Engelse vormen, ter
wijl Margo en Marguerite
uit Frankrijk afkomstig
zijn. Er zijn bij Margareta
ook wel jongensnamen
gemaakt, bijvoorbeeld
Margaretus, Marginus,
Margrietus, Grietinus en
Grietus, maar die komen
echt maar heel weinig
voor.
Er zijn inmiddels trou
wens ook niet zo veel
meisjes meer die Marga
reta heten of een daarvan
afgeleide naam hebben.
Van de ongeveer 2900
kinderen die in 2002 in
Leiden werden aangege
ven, had er maar eentje
als eerste voomai
garetha. Als tweei
derde voornaam i
Margaretha tweei
voor, net als Mar]
werden Margreet
grethe, MargaretI
griet en Margueri
eenmaal gegeven
Ook in 2004 zijn 1
ke namen tot nu
zeldzaam. Als eei
voornaam kome:
Margot en Marri\
en als tweede, de
zelfs vierde voon
vinden we Margi
Margaritha en M
te. De rol van Ma
van Antiochië in
naamgeving is in
duidelijk een stu'
dan vroeger.
Reacties en tips v
rubriek naar 'Aai
naam', Postbus5
AB Leiden. E-ma
de auteur kan oc
schoonheim@inl
Tanneke Schoonl
Dat moet een bizarre week voor u zijn geweest?
„Valt wel mee, hoor. Natuurlijk schrik je en ben je even vijf minu
ten flink van slag als je hoort dat zo'n Endstra is neergeschoten.
Maar ik denk niet dat het optre
den in mijn programma iets met
deze liquidatie te maken heeft.
Of misschien heeft het hooguit
als een soort katalysator gewerkt.
Volgens mij was het toch wel ge
beurd. Endstra stond gewoon op
een lijstje. Trouwens, alles wijst
erop dat hij door huurmoorde
naars is gedood en die mobili
seer je niet in twaalf uur, heb ik
me laten vertellen."
Nog last van déjh vu-gevoelens
gehad? Pim Fortuyn was im
mers ook vaak in uw program
ma te gast.
„Onwillekeurig denk je er wel
even aan terug. Maar dat was
van een heel andere dimensie.
Dit doet me veel minder. Ik heb er niet wakker van gelegen. Als je
de stukken leest van de mensen die veel beter in deze materie zit
ten, wordt toch wel duidelijk dat die Endstra midden in een wes
pennest zat."
