Minicursus etiketten lezen
GESPREK VAN DE DAG
Huwelijk Spaanse kroonprins moet aanslagen doen vergetei
Saudische prinses houdt
pleidooi voor islam-traditie
Er valt veel te ontdekken in de brij van voedingswaardes en E-nummers
jjjP—
Zwart zaad
VRIJDAG 21 MEI 2OO4
DAGELIJKS LEVEN
"HOE- is H£T MET Die. PEElfiScUOME, LOVEfL VfiH JE-
2/E- OT- OIB- NOS WEL. ÊENS
MENSELIJK
PSV-voorzitter Harry VAN RAAIJ en zijn vrouw zijn gisteren in Eindhoven in het
ziekenhuis beland na een AUTO-ONGELUK. In de buurt van het Méxima-zie-
kenhuis werd de Mercedes van het echtpaar aangereden door een ander voer
tuig, dat op de verkeerde weghelft was geraakt. Van Raaij en zijn vrouw werden
ter observatie naar het nabij gelegen ziekenhuis gebracht. Vrij snel mochten ze
weer naar huis om van de schrik te bekomen. ,,Het is al met al goed afgelopen",
zei een woordvoerder van PSV. „Alleen mevrouw Van Raaij klaagde over pijn in
haar borst door de klap die ze heeft gemaakt in haar veiligheidsgordel." Bij de
botsing raakten beide auto's total-loss.
De Amerikaanse actrice GEENA DA-
VIS is bevallen van een tweeling.
Haar woordvoerder heeft dat be
kendgemaakt. De twee jongetjes he
ten Kian William en Kaiis Steven en
zijn geboren op 6 mei in een zieken
huis in Los Angeles. Davis (47), be
kend van onder andere Thelma
Louise, had al een dochter van 2
met haar man, de 33-jarige chirurg
Reza Jarrahy. Foto: AP
Utrechter Wilco van Rooijen heeft gisterochtend als TWEEDE NEDERLANDER
zonder zuurstofflessen en via de noordkant de top van de MOUNT EVEREST be
reikt. Zegsman Jos Steehouder maakte bekend dat hij om 04.00 uur Neder
landse tijd op de 8850 meter hoge berg stond. De alpinist werd tijdens de laat
ste loodjes van de beklimming bijgestaan door de sherpa Dawa. De Utrechter
kon onder redelijk gunstige weersomstandigheden de hoogste berg van de we
reld vanaf de moeilijke Tibetaanse kant bedwingen. De omstandigheden waren
net niet goed genoeg om het afdalingsplan van Van Rooijen te laten slagen. De
Utrechter wilde met een parapente, een soort bestuurbare parachute, vanaf de
top een glijvlucht maken naar de uitvalsbasis van de klimmers, het zogenoemde
Advance Base Camp op 6400 meter hoogte. Het slechte weer en slecht zicht
liet de parapente-poging niet toe. Tot nu toe is het nog niemand gelukt zonder
zuurstofflessen de Everest te beklimmen en daar vervolgens vanaf te vliegen.
Een Nepalese sherpa heeft zijn ei
gen record aangescherpt door voor
de veertiende keer de top van
MOUNT EVEREST te bereiken.
Berggids Appa leidde een team
westerse bergbeklimmers en ande
re sherpa's naar de top op 8.850
meter. Appa groeide op aan de voet
van de Everest en begon al op jonge
leeftijd met het dragen van de uit
rusting en de voorraad van de klim
mers. In 1989 bereikte hij samen
met een Nieuw-Zeelands team voor
het eerst de top. Foto: EPA
Vijf Duitsers hebben een RECORD gebroken zonder daar op het oog veel moeite
voor te hoeven doen: ze zaten vijftig uur onafgebroken voor de TELEVISIE. De
vier mannen en een vrouw in Herzogenrath, bij Aken, vonden de recordpoging
echter nog een hele onderneming. Vooral het gebrek aan plaspauzes viel ze
zwaar, lieten ze na afloop weten. Het vijftal, dat het oude record met drie uur
verbeterde, mocht eens in de acht uur naar het toilet. Elk uur mochten ze vijf
minuten de ogen dichtdoen.
De Saudische prinses Jawhara bint
Ibrahim al-Ibrahim, echtgenote
van koning Fahd, moet niets heb
ben van pleidooien om de beper
kingen voor vrouwen in het con-
servatief-islamitische koninkrijk te
versoepelen. Saudische vrouwen
moeten de islamitische tradities
trouw blijven en de „valse" roep
om hervormingen negeren, aldus
de prinses.
De prinses maakte haar opmerkin
gen in een toespraak tot vrouwelij-
Jacques Prévert
Indien het woord zilver en
het zwijgen goud zijn, dan
is de stem van het hart een
veelkleurige diamant
ke afgestudeerden aan de Koning
Abdul Aziz Universiteit in Jeddah.
„De vijanden van de islam en de
wankelmoedige vrouwen die hen
volgen, worden niet moe onze isla
mitische tradities te bestrijden en
moslimvrouwen ertoe aan te zet
ten die normen los te laten met het
argument dat die hun vrijheid be
perken", zei ze.
De prinses haalde uit naar satel
lietzenders die volgens haar „ra
zende campagnes" tegen islamiti
sche vrouwen voeren. Pleidooien
voor hervormingen voeren vrou
wen terug naar veertien eeuwen
geleden, toen de islam er nog niet
was om „de status van de vrouw te
verhogen, haar te eren en haar
deugdzaamheid te beschermen",
aldus de gemalin van koning Fahd.
Vrouwen in Saudi-Arabië zijn vol
ledig afhankelijk van hun echtge
noten of mannelijke familieleden.
Op straat moeten ze zich volledig
bedekken, ze mogen niet autorij
den en niet omgaan met mannen
buiten hun familie.
Het huwelijk tussen de 36-jarige Spaanse
kroonprins Felipe en de journaliste Letizia
Ortiz Rocasolano (31) morgen in Madrid
staat nu al te boek als het huwelijk van de
eeuw. De Spanjaarden snakken naar ro
mantiek en een vreugdevol evenement na
de ellende van de bomaanslagen die op 11
maart aan 192 mensen het leven kostten.
Het jawoord moet de rouw even naar de
achtergrond dringen.
Tegelijkertijd is de herinnering overal aan
wezig. Het huwelijk is het zwaarstbewaakte
Spaanse evenement sinds de vredesconfe
rentie over het Midden-Oosten in 1991. De
Spanjaarden nemen geen enkel risico om
nieuwe terroristische aanslagen te voorko
men. De inzet van meer dan 10.000 agen
ten moet daarvoor garant staan, evenals de
afsluiting van het luchtruim boven Madrid.
In totaal zijn vijftienduizend politiemensen
ingeschakeld. De route waarlangs het paar
naar de Almudena kathedraal rijdt, wordt
hermetisch afgesloten. Anderhalve maand
geleden is de geheime dienst al begonnen
met het screenen van de bewoners en
werknemers van de vijftienduizend huizen
en gebouwen in de binnenste ring langs de
route.
Een Awacs-verkenningsvliegtuig en een es
kadron F-16-straaljagers beveiligen de 1400
leden van koninklijke families, staatshoof
den en regeringsleiders uit de hele wereld.
Voor de bruid en bruidegom is er verder
geen romantische koets, maar een gepant
serde Rolls Royce.
Hoewel de festiviteiten uit respect voor de
slachtoffers van de bomaanslagen minder
uitbundig zijn dan de bedoeling was, be
looft het huwelijk nog altijd een grootse
vertoning te worden. De straten van Ma
drid worden versierd met 1,2 miljoen bloe
men, waarbij met 192 cypresbomen naast
het getroffen Atocha-station opnieuw aan
dacht is voor de slachtoffers. Op de pleinen
van de Spaanse hoofdstad klinkt livemu
ziek.
Centrum van de aandacht is morgen de Al-
mudena-kathedraal, waar de boomlange
kroonprins het burgermeisje tot zijn vrouw
neemt. De relatie tussen het stel was voor
de verloving zorgvuldig geheim gehouden.
In november zagen de Spanjaarden op vrij
dagavond nog nietsvermoedend hoe Leti
zia het journaal op de staatsomroep TVE
presenteerde. De volgende dag was de
journaliste zelf het belangrijkste nieuws, als
verloofde van Felipe en daarmee als aan
staande koningin. Spanje volgde jarenlang
nauwgezet de liefdesperikelen van de enige
zoon van koning Juan Carlos en koningin
Sofia. Zijn langdurige relatie met het Noor
se fotomodel Eva Sannum kon niet op
goedkeuring van katholieke monarchisten
rekenen, zeker niet toen bleek dat de Noor
se ooit in lingerie had geposeerd.
Zodra de relatie met Letizia serieuze vor
men aannam, haastte het Koninklijk Huis
zich om het stel uit de publiciteit en het
kritische oog van de katholieke monarchis
ten te houden. De Spanjaarden hebben Le
tizia in hun hart gesloten en malen er niet
om dat ze al eerder getrouwd is geweest.
Dat eerste huwelijk duurde amper een jaar
en is bovendien alleen voor de burgerlijke
stand gesloten. Daardoor ziet ook de
rooms-katholieke kerk geen beletsel om
Felipe en Letizia in de echt te verbinden.
Het Spaanse hof ziet evenmin problemen
in haar eerdere huwelijk, omdat „dat past
in het moderne Spanje".
Een belangrijk punt in Letizia's voordeel is
haar nationaliteit. Zij wordt, als Felipe zijn
vader Juan Carlos opvolgt, de eerste konin
gin van Spaanse herkomst sinds 1879.
Kroonprins Felipe en zijn aanstaande b
Letizia Ortiz op de bruiloft van de Deei
kroonprins in Kopenhagen. Foto: AP
door Hans van Alebeek
Wie kijkt er nog op een etiket? Voor de houd
baarheidsdatum of de bereidingswijze mis
schien, maar niet om wijzer te worden van
de inhoud en herkomst van pak of blik. Toch
valt er veel te ontdekken in de brij van ingre
diënten, voedingswaardes en E-nummers.
Sinds kort bijvoorbeeld ook of er met de soep
genetisch geknutseld is.
Koopt u een blik tomatensoep waar gene
tisch gemodificeerde maïs in verwerkt is?
Nee, zeggen veel consumenten dan stellig,
want alleen al de term 'genetisch gemodifi
ceerd' zorgt voor een vieze smaak in de
mond. Fabrikanten die in laboratoria met
eten rommelen, daar moet niemand iets
van hebben. Maar toch is de kans groot dat
de consument al heel veel 'Frankenstein-
voedsel' gegeten heeft of in kast heeft
staan.
Milieudefensie en Biologica hebben
woensdag bezorgd gereageerd op het be
sluit van de Europese Commissie om 'gen-
maïs' toe te laten in de Europese super
markten. De organisaties vrezen dat „de
deur wagenwijd opengezet wordt" voor an
der genetisch veranderd voedsel. „Er is nog
te veel onduidelijkheid over de gevaren van
genetisch veranderde gewassen voor de
voeding en voor het gewas", aldus een
woordvoerder van Biologica, het platform
voor biologische landbouw en voeding. Hij
pleit voor meer regelgeving en onderzoek.
De Consumentenbond heeft geen proble
men met het besluit van dé commissie,
maar wil wel dat het voor de consument
duidelijk is via etiketten dat het product ge
netisch is gemanipuleerd. „Wij hebben
steeds gepleit voor goede etikettering op
elk product, waardoor consumenten zelf de
keuze kunnen maken of zij producten wil
len kopen waarin genetisch gemanipuleer
de ingrediënten zijn verwerkt."
Sinds 18 april moet in heel Europa op een
etiket vermeld worden of er genetisch ge
modificeerde producten in verwerkt zijn.
Het gaat dan om grondstoffen waarmee
'geknutseld' is, bijvoorbeeld maïs en soja
(meel) dat in heel veel soepen en sauzen
verwerkt wordt. Het erfelijk materiaal is zo
danig verknipt en veranderd dat de nieuwe
planten bijvoorbeeld minder vaak bespo
ten hoeven te worden of beter bestand zijn
tegen bepaalde rupsen.
Het Voedingscentrum heeft 30.000 infor
matiepakketten klaar liggen voor consu
menten die meer willen weten over gen
technologie. De fabrikanten moeten dus nu
op het etiket verplicht vermelden of er ge
netisch gemodificeerde producten in ver
werkt zijn. Maar consumenten kijken niet
of nauwelijks op etiketten. Terwijl daar
toch heel veel informatie te halen valt, al
dus Schutte. Om al die kleine lettertjes en
cijfertjes te kunnen lezen, zit er daarom
ook een mini-loepje -in de vorm van een
doorzichtig bankpasje- in het infopakket
plus een verklaring van de belangrijkste be
grippen en getallen die er op eep etiket
voorkomen. Alles bij elkaar een verhelde
rende minicursus 'etikette'. Waarbij aange
tekend moet worden dat heel veel fabrikan
ten zich daar van meet af aan niet netjes
aan houden. Eerst mogen de oude voorra
den namelijk opgemaakt worden dus het
kan nog wel een paar maanden duren
voordat op alle etiketten de vereiste infor
matie -al dan niet met loepje- terug te vin
den is.
Voor boeren en fabrikanten zijn de 'super-
soja en -maïs' natuurlijk geweldig. Met
minder kosten en bestrijdingsmiddelen ha
len ze doorgaans een veel hogere op
brengst. De teelt van genetisch gemodifi
ceerde soja en maïs is de afgelopen jaren
dan ook als een raket omhoog geschoten.
Wereldwijd wordt nu al op 60 procent van
de soja-akkers 'knutsel-soja' geteeld. Sa
men 36,6 miljoen hectare. Dat is negen
keer Nederland vol met gentech-soja, waar
"WS&ötn: 74% vortcensvtees, vwtanseftft
sWiWlijnef. rundcrcoiiogeea suite. sloWsc^
«ïterte (E621), nchjurtijk tookorwno.
feoarflig vei, specerijen. conservc-owc-iia C^J
Voedingswaarde per 100 9
«*ralOt0B10
'74OU (180 kcal)
.lig koók&W^^-
tl!
de consument eigenlijk nauwelijks iets van
af weet.
Maar is het veilig? Is het gezond? Op die
twee belangrijke vragen probeert het Voe
dingscentrum in Den Haag antwoord te
geven in de publiekscampagne over geneti
sche modificatie. Een eet- of koopadvies
geeft het centrum echter niet. „Bewust
niet", zegt woordvoerster Patricia Schutte.
„Wij geven de informatie, de pro's en con
tra's van genetisch gemodificeerd voedsel,
en laten de keus aan de consument zelf. Als
die bewust wil eten, zal hij zich wel moeten
informeren."
Schutte benadrukt dat voedsel waar gene
tisch gemodificeerde producten in ver
werkt zijn, in elk geval niet ongezonder is
dan natuurlijk voedsel. Een ander verhaal
i^het effect op het milieu. Greenpeace bij
voorbeeld is mordicus tegen 'knip- en
plakwerk' met planten omdat het gevaar
bestaat dat deze gewassen zich vermengen
met andere, normale planten in de natuur.
Met alle gevaren van dien, aldus de milieu
organisatie.
Greenpeace vindt het ook belachelijk dat
op vlees, eieren, kaas en melk niet hoeft te
staan of er gentechnologie aan te pas is ge
komen. Want kippen, koeien en varkens
eten immers volop genetisch gemanipu
leerd voer zoals maïs. Patricia Schutte
vindt die kritiek onterecht: „Dieren verte
ren deze eiwitten, dus er is niets aan de
hand. Je ziet geen verschil met de normale
bouwstoffen."
Voor meer informatie of het aanvragen van
een infopakket: www.voedingscentrum.nl
of tel. 070 3068 888.
hmnktiKtccn guedebm'm-^1
ragout
Kj+WtUurlljk tijk in «m MMibakji.
IM20nkker op tvonn gitraosierd bread Ctnu'.
Etiketten staan bomvol informatie, alleen wie kijkt er naar? Foto: GPD/Roland de Bruin
Aan allerlei voedingsmiddelen wc
stoffen toegevoegd om ze bijvoorl
mooier te maken of langer houdb
deze hulpstoffen worden uitvoeri
test. Pas als blijkt dat toevoeging i
een product geen aanwijsbaar ge;
heidsrisico oplevert, worden ze tc
Europese Unie toegelaten en krijj
een E-nummer. Waar staan al die
mers nou voor?
Kleurstoffen:
E-nummers: E1Q0-E180
Functie: Mooiere kleur
Toelichting: Worden nu minder
bruikt dan vroeger.
Conserveermiddelen:
E-nummers: E200-E290
Functie: Beter houdbaar
Toelichting: Voorkomt bacteriën,
schimmels en gisten.
Antioxidanten:
E297-E321
Voorkomt ranzig worden van vet
gaat verkleuring tegen.
Soms natuurlijke stoffen als Vitar
Voedingszuren:
E260-E297
Zorgt voor frissere smaak, betere
en soms langere houdbaarheid.
Bijvoorbeeld citroenzuur en -sap
zuur en melkzuur.
Verdikkingsnyddelen:
E400-E485
Maakt product dikker en steviger
Bijvoorbeeld zetmeel als bindmic
voor vocht.
Emulgatoren:
E322-E495
Zorgt voor menging van vet en wi
Bijvoorbeeld als vervanging van
om vet en water te mengen.
Stabilisatoren:
E322-E495
Zorgt dat zwaardere delen niet ni
bodem zakken
Voorkomt bijvoorbeeld dat cacao
chocomel naar de bodem zakt.
Smaakversterkers:
E620-E650
Betere smaak
Benadrukt smaak van bepaalde ii
enten. Bijvoorbeeld Ve Tsin (glut
Zoetstoffen:
E420-E421 en E950-E967
Zoete smaak
Kinderen bereiken snel de veilige
Te veel zoetstof kan bij iedereen i
darm-klachten veroorzaken.
(Bron: Voedingscentrum)
De nieuwe oogst laat op zich wachten. Financieel ver
hongeren, maar dat ben ik inmiddels wel gewend. Ik
zit wel vaker op zwart zaad. En dat zit me niet lekker.
De venijnige afdruk van vorige maand staat nog in
mijn billen gegraveerd. Het gat jeukt nog na in mijn
hand. Als een etterende wond die niet wil dich ten. Het
had niet gehoeven. Maar het probleem zit hem juist in
het feit dat ik het lot in eigen hand heb, want in die
hand zit dat gat. Twee weken te gaan en nog honderd
euro in kas. Een vetpot wel te verstaan. Maar wat doe
ik??????
Ik laat een geraffineerd ingeprogrammeerd gen, dat
bij tijd en wijle en dat is voornamelijk aan het eind
van de maand, mijn bloedbaan infiltreert, genadeloos
toeslaan. Mijn ingebouwde rekenmachine staat on
danks alle goede bedoelingen van mijn inzicht en
mijn geweten, machteloos tegenover zoveel hebberig
geweld. Oké, ze waren het einde en ja, ik was al tijden
op zoek naar dat ene ultieme paar, precies zoals ik het
in mijn hoofd had, precies zoals het bij mij past... al
leen budgettair niet mijn maat. Met het oog op bezui
nigingen, kijk ik enkel in etalageruiten om te checken
of mijn haar nog wel goed zit. Dit keer keek ik dwars
door mezelf naar de schoenen die voor mij gemaakt
leken. Het onderdrukte gen nam de afslag richting
kransslagader en het wild kloppende hart pompte in
een kwestie van seconden de hebberigheid door de rest
van mijn lichaam. Mijn hamerende geweten degra
deerde tot een zwakke echo. Slechts vijf euro wist de
winkel te ontkomen en kreeg de onmogelijke opdracht
om de rest van de twee weken in mijn levensonder
houd te voorzien.
Geld moet rollen, maar bij mij gaat dat op de manier
van een muntje dat bij de kassa uit je portemonnee
valt en op z'n eigen houtje aan een doldwaze ronde
dans over de winkelvloer begint om uiteindelijk op
een onmogelijk plekje onder de toonbank tot stilstand
te komen. Beschaamd graai je met blinde vingers
naar het geldstuk dat je toch eigenlijk niet zomaar
wilt missen. De rij ongeduldig wachtenden geeft zuch
tend blijk van hun onbegrip. Je moet wel een onvoor
stelbare armoedzaaier zijn als je voordat waardeloze
strooigoed op je knieën gaat. Je voelt h un spottende
blik in je gebogen rug en ziet hetzelfde in de ogen van
de verkoopster die afwachtend en weinig behulpzaam
je zoekactie gadeslaat. De onverdraaglijke blikken
doen je opstaan en je mompelt met tegenzin: 'laat
maar zitten...
Carpe diem, zegt men, maar ik leef met de vrije verta
ling van 'Pluk de dag kaal'. Mijn geldboom is dan ook
een verpieterd partijtje kaalgeplukte treurige takken,
die door alleen zon en een beetje water niet in staat
blijkt om morgen weer te bloeien. De pot, geen geld
pot, maar de pot waarin mijn treurwilgje huist, staat
in een prachtige omgeving, voorzien van alle gemak
ken. Dat wil zeggen, mijn huis. Mijn decadent, luxu
eus walhallaatje, waar ik deze economische crisis aan
te danken heb. Ik was gewaarschuwd, de huur zou
me bezuren... Integendeel, het is me elke cent waard.
Wat zuur is, is dat ik nauwelijks tijd heb om er van te
genieten, rennend van mijn ene naar mijn andere
baantje. Daardoor laat ook de afwerking van de in
richting op zich wachten. Zo heb ik bijvoorbeeld
nog geen gordijnen. Misschien dus geen gek idee
om de overburen een kleine vergoeding te
vragen voor de dagelijkse softerotische
avondvoorstelling achter mijn slaapka
merraam.
Het gaat wat ver, maar geldtekort is een
vlijmscherp kwaad dat diepe wonden
snijdt in het weke en weldoorvoede
vlees van schaamte. Onder die openge- j
reten gulzige huid ligt de trots open en
kwetsbaar, als makkelijk en fataal
doelwit om geïnfecteerd te raken.
Ik sterf liever van de honger dan het
huis op te geven waar ik me zo gelukkig
en rijk voel. Maar de ik-heb-het-je-toch-
gezegd, eigen-schuld-dikke-bult en zie-je
wel's zijn de bacterieën die meegedragen
worden door mensen die het eerder al
beter dachten te weten. Zout in de open
wond.
Een gewaarschuwd mens telt voor tivee.
Zou ik daarom zoveel uitgeven?
Reageren? reacties_op_column@hotmail.com
