KUNST CULTUUR
'Een goede sfeer is het belangrijkste'
Komedie spelen alsof het Ibsen is
Visuele vindingrijkheid bij R, K K
Cola Lisa
Doldwaze bedscènes in De Toverflu
Uitgevers sponsor
van Gouden Strop
den haag - Omdat de KRO zich
heeft teruggetrokken als geld
schieter, hoest een aantal uitge
verijen van spannende boeken
dit jaar zelf de 10.000 euro op
voor de Gouden Strop, de prijs
voor het beste Nederlandstalige
spannende boek. Het bestuur
van de Gouden Strop blijft ech
ter naarstig op zoek naar een
nieuwe sponsor. De jury maakt
dinsdag 25 mei, aan het begin
van de Maand van het Span
nende Boek, de vijf nominaties
van De Gouden Strop bekend.
Nijntje-ontwerpen
toch in de veiling
haarlem - Veilinghuis Bubb
Kuyper in Haarlem kan op 26
mei twee originele Nijntje-ont
werpen van Dick Bruna ge
woon verkopen. De schepper
van het wereldberoemde ko
nijntje heeft zijn verzet ge
staakt. Bruna zou nu inzien dat
de ontwerpen uit 1955 en 1957
niet langer van hem zijn maar
dat de eigendomsrechten bij de
huidige inbrenger liggen.
Gouden status
voor 'In Oranje'
Groningen - De familiefilm 'In
Oranje' van regisseur Joram
Lursen heeft de status van Gou
den Film behaald, doordat
100.000 bezoekers hem hebben
gezien. 'In Oranje' vertelt over
de 12-jarige Remco (Yannick
van de Velde), die ervan droomt
ooit in het Nederlands elftal te
spelen. De dood van zijn vader
Erik (Thomas Acda) demoti
veert hem enorm, totdat die
vanuit het hiernamaals contact
met zijn zoon zoekt om hem te
blijven trainen.
Drummer Elvin
Jones overleden
Washington - De beroemde
jazzmusicus Elvin Jones, die in
de jaren zestig wereldfaam ver
gaarde als drummer in het
kwartet van saxofonist John
Coltrane, is dinsdag in New
York overleden. Jones heeft gro
te invloed gehad op hele gene
raties jazzpercussionisten. Zijn
improvisatietalent was bijna
ongeëvenaard. Jones werd 76
jaar.
Eerste lustrum van
popfestival LVP
leiden - Leiden-A-Live, het
popfestival van de Leidse Ver
eniging van Popmuzikanten
(LVP) viert morgenavond zijn
eerste lustrum. Tijdens de vijfde
editie treden aan de Middelste
gracht 123 vijf bands voor het
voetlicht. Sun opent het festival
om 21.00 uur, waarna achter
eenvolgens El Shit, Dolly Grip,
Illicit, Kharmakick en The Skid
marks optreden. De muziek
wordt verder verzorgd door dj-
acts Club Populair en Titty
Twister Rock Club. Ook beat-
dichter Jaap Montagne is van
de partij.
Moord in douche
beste 'filmdood'
londen - De moordscène in Al
fred Hitchcocks film 'Psycho' is
door een panel van internatio
nale filmcritici tot beste 'film-
dood' uit de geschiedenis uitge
roepen. De steekpartij achter
het douchegordijn, waarvan in
de film slechts de schaduw van
de stekende arm is te zien, bleef
als beste filmdood andere klas
sieke scènes uit films als 'The
Godfather' en 'Dr Strangelove'
voor. De critici noemen de
moordscène in de in 1960 uit
gebrachte film 'een meester
werk van montage en manipu
latie'.
Veilingrecord Van
Mieris: 402 mille
Amsterdam - De Leidse schil
der Willem van Mieris (1662-
1747) heeft een persoonlijk vei
lingrecord gevestigd. Zijn por
tret van een 'Zittende man met
een pijp in zijn rechterhand en
een roemer in zijn linkerhand'
is bij veilinghuis Sotheby's ver
kocht voor 402.600 euro. Zoveel
is nog nooit eerder voor een
werk van deze kunstenaar be
taald.
Conferentie over
de Europese film
cannes - Het Nederlands Film
Festival organiseert dit jaar in
opdracht van het ministerie van
OCW een twee dagen durende
conferentie over de toekomst
van de Europese film. Honderd
betrokkenen uit de filmsectoren
van de 25 EU-lidstaten gaan sa
men bespreken hoe de filmfi
nanciering en distributie van de
Europese film in de toekomst
beter kan. De conferentie
brengt een internationaal gezel
schap van financiers, produ
centen, distributeurs, exploi
tanten, beleidsmakers en ex
perts bij elkaar. De conferentie
wordt gehouden in het kader
van het Europese voorzitter
schap van Nederland het ko
mende halfjaar.
Meedeinen tijdens de vooronde van het Leids Festival van het Levenslied
door Alette Snijders
leiden - Elk hebben ze hun twen
ty minutes of fame. Daarin kun
nen ze met ongeveer vier liedjes
de jury en het publiek overtui
gen van hun optreden. Gister
avond was in negen Leidse cafés
de voorronde van de zesde editie
van het Leids Festival van het Le
venslied. De artiesten streden in
twee categorieën: 'Het nieuwe
levenslied' en 'Klassiekers'. Bij de
eerste categorie zaten liedjes die
bij komende edities van het fes
tival moeiteloos in de tweede ca
tegorie kunnen belanden.
Bij café Barrera is het dringen
voor een plekje binnen. De
Leidse Mariëtte Bamhoom is
deze avond jurylid. Met groot
enthousiasme kondigt zij de
derde artiest van de avond aan:
„Dames en heren... Stefano!"
Stefano komt niet opdagen en
daarom is het de beurt aan
Diana van Herk. Met haar ver
tolking van 'Ik krijg een heel
apart gevoel van binnen' van
Corry Konings krijgt zij heel het
publiek mee.
En daar gaat het om volgens
Bamhoom „De zang is natuur
lijk belangrijk, maar ik let er
vooral op dat iemand het pu
bliek kan vermaken. Een goede
sfeer creëren is het belangrijk
ste bij een smartlap."
Onder de weinigen die een ta
feltje hebben veroverd, zijn Ma-
ddy van Beusekom (42) en haar
zusje Irma van Beusekom (37).
Met een rosétje in de hand dei
nen zij op hun stoel mee op de
klanken van het levenslied. „Ik
houd echt van dit soort mu
ziek", vertelt Maddy. „Ik ben
blij dat het wat populairder
wordt. En volgens mij heeft
Frans Bauer daar een belangrij
ke rol in gespeeld."
Even verderop in café L'Espe-
rance staat André Pronk uit
Vlaardingen op het podium.
Met zijn 'Wat ben je lelijk van
De finalisten
Nieuwe levenslied:
Eermoei
Duo Bos
Wim van Beyeren
Ed Citroen
John van Leeuwen
Mazzel
Klassiekers:
Wesley Klein
Ranzig
Kevin Kenzo
Jurgen Jonkers
Raymond
Karei Kaasschaaf
dichtbij' van zanger Huub
Hangop krijgt hij alle handjes in
de lucht. De mensen in de zaal
barsten in gejoel uit wanneer ze
horen dat zijn vriendin in de
zaal is. Op haar beurt lijkt ze
niet aangesproken door het ge
kozen nummer.
Levensliederen zingen, is voor
de 30-jarige Pronk zijn passie.
„Ik treed vaak op in voetbal
kantines. En ik doe ook regel
matig mee aan talentenjach
ten."
Lilian Kanbier en Marian de
Groot zijn al de hele avond in
L'Esperance. „De zang vond ik
niet echt goed, maar Wj kon het
publiek goed bespelen", zegt
Kanbier, die doelt op het optre
den van André Pronk. De twee
Leidse vriendinnen hebben
twee jaar geleden zelf meege
daan met het Leids Festival van
het Levenslied. „Nee, we zijn
niet ver gekomen, maar ik vind
het een heel gezellig festival'.
We zongen ook niet echte
smartlappen. We deden meer
aan cabaret. Dat doen we nog
steeds trouwens", aldus De
Groot.
Na Pronk mag Sandra het podi
um betreden. Haar witte kle
ding steekt goed af bij het gele
glittergordijn achter haar. Voor
haar geen klassiekers, maar
nieuwe levensliederen. „Het
Het was gezellig in I 'Esperance, een van de deelnemende cafés aan het Festival van het Levenslied,
Foto: Taco van der Eb
maakt niet uit wat het tempo
van een levenslied is, als het
maar inhoud heeft." Deze
woorden blijken zeker van toe
passing op haar nummers. Met
haar smartlappen over haar
moeder en kinderen weet ze
niet alleen het publiek te emo
tioneren, maar ook zichzelf.
Van de 34 deelnemers mogen
er twaalf het tegen elkaar opne
men in de finale. Die is op 18
september in de Stadsgeho
zaal. De twaalf maken dan
op 1.150 euro en de Mary]
bokaal, vernoemd naar dei
Leiden geboren Zangeres!
der Naam.
leiden - Een nauwelijks
te onderscheiden repro
ductie van de Mona Lisa
en een tiental variaties
op dit schilderij - bijvoor
beeld Mona Lisa als bruid
of met een flesje cola in
de hand - zijn vanaf van
daag te zien in Seggment
Art Gallery aan de Lam
mermarkt in Leiden. Het
werk is van de hand van
de Bosnische kunstenaar
Zoran Andeliae. Het is zijn
eerste expositie in Neder
land. In het voormalig
Joegoslavië heeft hij zijn
werk herhaaldelijk solo
en met andere kunste
naars geëxposeerd. Zoran
Andeliae (i960) woont
met zijn vrouw, dochter,
zoon en moeder in een
huis zonder elektriciteit
en stromend water, in
een vallei bij de stad Tre-
binje. Het gezin leeft van
de opbrengst van het
land, heeft een paar gei
ten, een varken en kip
pen. Daarnaast is Ande
liae een veelzijdig kunste
naar. Hij werkt met olie
verf op canvas, maakt
potloodtekeningen op
pakpapier en aquarellen.
Hij schildert realistisch.
Op de Leidse expositie
zijn vooral olieverfschil
derijen op canvas te zien.
Speciaal voor deze ten
toonstelling heeft hij de
Mona Lisa-variaties ge
maakt. De werken zijn te
zien tot 4 juni. Seggment
Art Gallery aan de Lam
mermarkt 206 is geopend
van maandag tot en met
vrijdag van 13.00 tot
17.00 uur.
Publiciteitsfoto
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Rooyackers, Kamps
Kamps 3' door Bor Rooyackers, Wart en
Tim Kamps Gezienng/s, Leidse
Schouwburg.
Echte slapstick kun je het werk
van Bor, Wart en Tim oftewel
Rooyackers, Kamps en Kamps
niet noemen. Het hiervoor ken
merkende acrobatische gooi
en smijtwerk ontbreekt name
lijk. Maar toch doet hun nieuwe
programma in zijn visuele vin
dingrijkheid daar sterk aan
denken.
Op de eerste plaats is dit een
onderhoudend kijkspel, waar
mee de reikwijdte van het toch
al ruime begrip cabaret nog
weer eens wordt opgerekt. In
houdelijk gaat het namelijk ner
gens over. De teksten zijn flin
terdun. Bovendien duurt 'R, K
K 3' tamelijk kort. Er valt dus
genoeg af te dingen op dit trio
dat het vooral bij de jonge ca
baretliefhebbers goed doet. De
eigenheid van hun stijl, de
doeltreffende eenvoud van de
speelscènes en de flinke grap
dichtheid maken echter veel
goed.
Alles in dit programma is ge
concentreerd in een soort mini
atuur flatgebouwtje, waarin
drie kamertjes op elkaar zijn ge
stapeld. Wanneer één van de
heren besluit een huiskamer
concertje te geven, dan leidt dat
op die vierkante centimeters tot
geestige beelden. Zelfs iemand
uit het publiek ontvangt een
toegangskaart en laat zich ver
leiden tot het aanbellen aan het
gebouwtje. Weliswaar doen alle
cabaretiers aan dit soort pu
blieksparticipatie, maar het is
een originele variatie op een
thema.
Het typeert ook het werk van
dit trio. Steeds weten zij aan be
trekkelijk simpele scènes e
eigen draai te geven. Wam
bijvoorbeeld Bor Rooyacki
van de flat dreigt te spring!
uiteindelijk de daad bij hel
woord voegt, horen we ei
een lange kreet, vervolgem
harde knal en we zien oph
podium 'Platte Bor' liggen
dunne fotoversie die even
met behulp van een fietsp
- handig getimed en visuei
gekiend vormgegeven - wi
tot leven wordt gewekt. Ee
faamde tekenfilmgrap ven
naar het theater.
De branie van dit drietal, j
we dat uit eerder werk ken
heeft plaats gemaakt voor
subtiliteit. Gebleven en zei
perfectioneerd is de handi
manier waarop ze op elkaa
spelen. Als puur amuseme
het cabaret dan toch de m
hand moet krijgen, behon
Rooyackers, Kamps en Ka
tot de kwalitatief betere re]
sentanten van deze stromi
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Zomeropera De Toverfluit door
'Alden Biesen', muzikale leiding Andrew
Wise, concept, tekst, regie en decor
Waut Koeken. Gehoord: 20/5, de Muze,
Noordwijk aan Zee.
Het is een leven van belang in
theater De Muze. Op, onder,
tussen honderden zwart fluwe
len kussentjes vlak voor het po
dium stoeien een heleboel kin
deren om maar het lekkerste
plekje te veroveren. Want op
dat podium wordt een heuse,
weliswaar bewerkte, opera op
gevoerd, 'De Toverfluit' van
Wolfgang Amadeus. Heel lang
zaam dimt het geroezemoes
van de kinderen, én van de on
geveer tweehonderd grote
mensen, die voor één middagje
graag weer even kind willen
zijn.
De jeugd is visueel ingesteld en
daarom zullen ze in grote lijnen
het verhaal hebben kunnen vol
gen. Vooral door de gesproken
teksten die geheimzinnig via de
luidsprekers de volle zaal in sui
zen. Het enige manco van deze
werkelijk spetterende uitvoe
ring door het Belgische gezel
schap 'Alden Biezen' is de zeer
matige verstaanbaarheid. Ge
lukkig is de ster van de middag
Papageno behoorlijk goed te
volgen en ook Tamino, tenor
Jeroen de Vaal articuleert goed,
heeft met z'n heldere soepele
stem meestal iets duidelijks te
melden. Maar het koor (de da
mes I, II en III), de Koningin
van de nacht en Monostatos
zingen weliswaar stralend,
maar wat zij zingen blijft nogal
eens in nevelen gehuld.
We vallen met onze neus par
does in een reuzengroot ledi
kant, waarin vernuftige openin
gen blijken te zitten voor ver
rassende, dolle bedscènes en
komische acrobatische grollen.
Want het ledikant blijft tijdens
de hele opvoering de werkvloer.
Speelt de pianist Andrew Wise
de ouverture nog wat té onstui
mig, behoorlijk slordig zelfs, hij
heeft dat direct daama afj
leerd. Zijn spel is dan een
voor het oor, volledig toegi
spitst op wat er op de büh
gebeurt, lekker programm
tisch zonder oubollig te wc
den.
*De spelers zingen en acten
onbetaalbaar. Grappig, sj
voluit de kinderen erbij bi
kend; als in de scène waai
pageno zoekt naar zijn lie
De wegen die Tamino enl
pageno moeten bewandel
vóórdat ze hun liefje in de
men kunnen sluiten, zijns
'koffiedik' kijken, maar hdi
dat doen is letterlijk hartw
rend. Als uiteindelijk alles
naar rozengeur en manesi
komen de Koningin vand
Nacht en Monostatos alse
'ex machina', niet uit deh
maar uit de krochten vani
nacht omhoog zoeven. Zijl
gen samen met koor en m
naars een lofzang op de lii
Bravo!
Allemaal in dat grote bed,
niet nachtblauw maar alsi
dageraad, glanzend goudg
I N MEMORIAM
Er zijn in Nederland maar weinig ac
teurs die bij het grote publiek de sta
tus van 'bekende Nederlander' ver
werven. Maar van Mary Dresselhuys
kun je gerust zeggen dat zij een be
roemdheid was. Dochter Petra La-
seur, die in 1987 met haar samen
speelde in het door Paul Haenen ge
schreven 'Een bijzonder prettig ver
gezicht', heeft zich erover verbaasd
hoeveel publiek van Den Helder tot
Maastricht afkwam op de naam Dres
selhuys.
Ongetwijfeld hebben de vele rollen
voor televisie (de eerste al in de vroe
ge jaren vijftig in 'Hart tegen hart')
geholpen bij het vestigen van deze
publieke faam. Maar zij heeft ook veel
goodwill gekweekt met haar open ka
rakter, zo geschikt voor human inte
rest-verhalen in de grote landelijke
ochtendbladen. Later kwamen daar
de televisieportretten bij: interviews
met Willem Duys in 1973, met Simon
Carmiggelt in 1982 en met Paul Hae
nen in 1988.
Mary Dresselhuys werd in 1907 in
Tiel geboren als dochter van een ta
baksfabrikant. Ze deed het gymnasi
um en ging in Amsterdam naar de to
neelschool. Al vroeg wist ze de aan
dacht op zich te vestigen. Nadat ze in
1929 voor haar examen was geslaagd,
kreeg ze meteen een contract bij het
Haags-Rotterdamse gezelschap van
Cor van der Lugt-Melsert. In die tijd
trouwde ze met haar eerste man Joan
Remmelts.
Ze debuteerde in 1930 als Magduska
in 'Men trouwt geen meisje zonder
Zelf probeerde ze grappen eerdf
verdoezelen dan te benadrukkfl
Achteloosheid was een van haar
kenmerken. Toch waren het juis
haar 'toontje', haar 'irritante ste
luid', zelfs haar 'aanstellerij' diel
tijd verkeerd vielen bij de recens
ten. De manier waarop zij het w
regisseren uitsprak ('rezjisseren'
werd menigmaal bespot.
Maar rond 1980 begon de stemi
om te slaan. Voor haar spel in 1
in Riga' had zij ook bij de critici
wondering gewekt. Kort daarna
zij van de zieke Caro van Eyckdi
van Fonsia Dorsey over in 'Een|
kige hand' en vooral in deze prol
tie bleek hoe goed zij de technie
de 'uitgestreken gezicht'-humor
heerste: zonder een spier te vert
ken, alsof ze zich van geen effed
wust was, debiteerde ze de haid
cynische grappen waaraan de kt
die van Coburn zijn kracht ontle
In 1988, toen ze het stuk opnieu
deed, had haar spel nog niets val
glans verloren.
Gezien de vele televisiebewerkii
waaraan zij heeft meegewerkt,!
het vreemd dat zij niet méér vofl
film gedaan heeft. In het intervk
met Paul Haenen zei ze dat de '1
seurs' in de jaren dertig haar te!
vonden voor de film. Het was nu
lijk haar te geloven. Want de viot
die de televisiecamera's op data
ment lieten zien - rustig sprekei
gekleed in een eenvoudige jurk,
der sieraden - die vrouw was jui
mooi. En toen was ze toch al 82
geld'. Nog geen twee jaar later bracht
de populaire Nederlandsche Dames
kroniek al een interview met haar. In
de rubriek 'Wie van zich doen spre
ken' (een veelzeggende titel) vertelde
zij over zichzelf, op de vlotte manier
waar het publiek zo van smult: „Ik
ging in de vacanties bijna altijd weer
naar Den Haag en liep daar dan de
schouwburgen gewoonweg af. Nooit
kon ik genoeg zien en altijd sterker
werd de lust om de kunst, die ik zo
zeer bewonderde, zelf te beoefenen.
Thuis wilde men niets van die plan
nen weten en om ze mij uit het hoofd
te halen, werd ik naar een Engelsche
kostschool gestuurd. Het heeft geen
steek geholpen."
In 1931 stapte Dresselhuys over naar
het Centraal Tooneel van Cees La-
seur, met wie ze in 1934 trouwde.
Toen elf jaar later ook dit huwelijk op
de klippen liep, verliet ze het gezel
schap weer. Laseur richtte later de
Haagsche Comedie op, Dresselhuys
sloot zich in 1950 aan bij het nieuwe
Amsterdamse gezelschap De Neder
landse Comedie. Hier bleef ze tot
1968 spelen. Sindsdien werkte ze
hoofdzakelijk voor de vrije sector.
Inmiddels was ze opnieuw in het hu
welijk getreden, met de schrijver en
KLM-piloot A.Viruly, die in 1948 een
boekje over haar had geschreven.
Omgekeerd schreef Dresselhuys over
maken heeft met het simpele feit van
duidelijk spreken. Als het publiek
denkt: 'o, daar heb je dat mens dat ik
zo lekker kan verstaan', dan heb je al
veel gewonnen."
Ondanks de roem kreeg Dresselhuys
haar eerste grote toneelprijs pas in
1978, toen ze de zeventig al was ge
passeerd. Voor haar vertolking van
Lidia Vasiljevna in Arbusovs 'Herfst
in Riga' werd haar toen de Theo d'Or
uitgereikt. Het was het laatste stuk
waarin haar vriend Ko van Dijk mee
speelde. Andere onderscheidingen
die Mary Dresselhuys verwierf, zijn
de Zilveren Bouwmeesterpenning
(1958) en de Johan Kaart-prijs (1982).
In 1960 werd zij benoemd tot Ridder
in de Orde van Oranje Nassau.
De serieuze theaterkritiek was niet al
tijd gunstig over haar te spreken. Dat
had voor een deel te maken met het
feit dat zij voornamelijk speelde in
het komische genre, dat niet zo hoog
werd gewaardeerd. Zelf dacht ze daar
heel anders over. In het tv-interview
met Simon Carmiggelt, zei ze: „Ik
speel een komedie alsof het Ibsen is."
Ze wenste een nadrukkelijk onder
scheid te maken tussen een klucht en
een komedie. Het komediespelen
heeft zij altijd gezien als een vak
apart. Volgens haar maakten veel col
lega's de fout, dat ze speelden vol
gens het 'lach-of-ik-schiet'-principe.
deze definitieve echtgenoot enkele
verhalen, die in 1990 onder de titel
'Jons' werden gepubliceerd.
De map Dresselhuys in het Theater
Instituut in Amsterdam puilt uit van
de krantenberichten: huisbezoekjes
van verslaggevers, korte interviews,
familieportretjes, foto's van na-de-
première (soms in koninklijk gezel
schap). Die krantenstukken gingen
zelden over haar werk, al liet ze zich
en passant wel eens een opmerking
over haar succes ontvallen: „En an
derzijds denk ik dat succes ook iets te
Mary Dresselhuys
1907-2004
