Bom doodt leider
regeringsraad Irak
BUITENLAND
Gandhi's geven Congres nieuwe elan
Izzadine Saleem: schrijver en activist
Israël isoleert Rafah Massachusetts heeft primeur op écht homohuwelijk
Strijd tegen polio lijkt gewonnen
Britse politie voorkomt 'great plane-robbery'
Granaat met zenuwgas sarin gevonden
gendood
vuile lucht
L Luchtvervuiling is vol-
onderzoe-
belangrijke oorzaak
Eenzesde van
plingen die voor hun
iijaardag door onver-
e redenen overlijdt, zou
itoffer zijn van lucht -
iniging door verkeer en
entrales. Nederland
et 22 overlijdens van
irenen in 2002 een van
te sterftecijfers door
lood.
doden bij
iuigongeluk
irg - Bij een ongeluk
eenmotorig sportvlieg-
zondag in het Duitse
,Rhein drie doden en
gewonde gevallen.
u tigje raakte bij het
n verstrikt in een stuk
door deltavliegers was
Blaten en stortte direct
neer in een veld.
Graham
t ziekenhuis
t - De Amerikaanse
1st Billy Graham is afge-
ijdag in het ziekenhuis
men na een val in zijn
n toestand wordt om-
als stabiel. Vermoede-
I Graham (85) een
je in het bekken opgelo-
explosies
ritse banken
Bij vestigingen van
bankHSBC in de
iteden Istanbul en An-
zondagavond drie
ommen ontploft. De
n veroorzaakten slechts
schade. De ontploffin-
imen een dag voor een
van de Britse premier
Turkije.
verliest
ezingen
OMINCO - Zittend presi-
lolito Mejia van de Do-
nse Republiek heeft zijn
ig erkend in de presi-
kiezingen. Zijn rivaal,
sident Leonel Fernan-
t gewonnen. Toen Me-
gekozen, beloofde hij
an de armen te verbete-
Isdien is de economie
iepe recessie beland.
uTaiwan
It met vuur
China heeft gisteren
ild naar de Taiwanese
it Chen Shui-ban, die
aan zijn tweede ter-
int. Chen streeft naar
ikelijkheid en brengt
daarmee „aan de rand
gevaar". China is vast-
de onafhankelijkheid
van tot iedere prijs te
ter
aslang
m - Een Palestijn is gis-
ior een Israëlische mili-
htbank veroordeeld tot
evenslang. De 21-jarige
van de Islamitische Ji-
s volgens het hof het
hter twee zelfmoord-
in in het noorden van
2002. Hij kreeg levens-
ir iedere Israëliër die
Dmkwarn, plus nog eens
rvoor het beramen van
Janslagen. Als 'toetje'
rechtbank er nog eens
el bij voor 'andere da-
opent
vaten
China heeft twee reser-
ior de Chinese tijger ge-
m de ernstig bedreigde
tvoor uitsterven te be-
Er leven minder dan
ymplaren van de kat-
in het wild.
doden bij
d Honduras
KPA - Meer dan hon-
vangenen zijn om het
ikomen toen kortslui-
erochtend een grote
eroorzaakte in een ge-
i in Honduras. De ge-
i, in San Pedro Sula,
paciteit voor achthon-
"angenen, maar er za-
Instens 2.200.
rdenaar Rabin
inderen
dinsdag l8 MEI 2004
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Het Israëlische leger
heeft zijn aanwezigheid in het
zuiden van de Gazastrook ver
groot. Tanks en infanterie iso
leerden Rafah, aan de grens
met Egypte, van het iets noor
delijker gelegen Khan Yunis. Is
raël zegt zo te willen voorko
men dat Palestijnse militanten
wapens overbrengen vanuit het
zuiden naar andere delen van
de Gazastrook.
De Palestijnen zijn bang dat het
Israëlische leger de komende
dagen tientallen of zelfs hon
derden huizen in Rafah zal ver
woesten om zijn bufferzone
langs de grens met Egypte te
verbreden. Enkele honderden
Palestijnse gezinnen zijn het
gebied ontvlucht. De legerlei
ding heeft ontkend dat er plan
nen bestaan om op korte ter
mijn een groot deel van Rafah
met de grond gelijk te maken.
Er heerst onduidelijkheid over
wat er op de langere termijn ge
beurt met de Phüadelphi-route,
zoals de ongeveer twaalf kilo
meter lange en 200 meter brede
bufferzone langs de grens met
Egypte in legerjargon wordt ge
noemd. Het Tosmakingsplan'
van premier Sharon, dat voor
ziet in een Israëlische terugtrek
king uit de Gazastrook en een
klein deel van de westelijke Jor-
daanoever, laat de buffer in Is
raëlische handen.
Israël studeert ook op de moge
lijkheid een diepe sleuf te gra
ven langs de Philadelphi-route
en die te vullen met water. Dat
zou het de Palestijnen onmoge
lijk maken smokkeltunnels te
graven. Maar er zijn twee pro
blemen: de hoge kosten en het
grote aantal Palestijnse huizen
dat zou moeten worden ver
woest.
Het Palestijnse Bestuur is een
internationale campagne be
gonnen tegen de verwoesting
van huizen in Rafah. De Euro
pese Unie en de Verenigde Sta
ten hebben Israël inmiddels ge
waarschuwd daar niet mee
door te gaan. Condoleezza Rice,
de veiligheidsadviseuse van
president Bush, meent dat der
gelijke acties 'niet de beste sfeer
scheppen'. Rice zei dat na een
gesprek in Berlijn met de Pales
tijnse premier, Achmed Qurei
(Abu-Ala). Die ontvouwde een
plan voor een staakt-het-vuren
met de stationering van buiten
landse waarnemers.
Rice leek er niet van onder de
indruk Ze drong aan op onmid
dellijke hervormingen en zei
dat het gedrag van de Palestijn
se president, Jasser Arafat, niet
bevorderlijk is voor het op gang
brengen van een vredesproces.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Homoparen stonden te
dringen om te trouwen in Massachusetts,
dat als eerste Amerikaanse staat een le
gaal huwelijk toestaat tussen twee men-
sên van gelijke sekse. In de liberale uni
versiteitsstad Cambridge ging even na
twaalven het eerste paar in ondertrouw,
negen uur later was het eerste koppel ge
trouwd. In de VS woedt een heftige strijd
over het homohuwelijk, en voor de Ameri
kaanse homobeweging vormden de eer
ste échte huwelijken een doorbraak.
De zeven homoparen die er met hun
rechtszaak voor zorgden dat het hoogge
rechtshof van Massachusetts vorig jaar
'ja' zei tegen het homohuwelijk - want
'nee' betekende discriminatie - zijn ook
getrouwd. Drie jaar geleden kregen ze
geen trouwvergunning, nu wel. Op
nieuw hebben we een barrière geslecht,
zei de burgemeester tegen Hillary en Ju
lie Goodridge, het koppel dat het juridi
sche gevecht leidde. „Samen met de ge
boorte van onze dochter Annie is dit de
gelukkigste dag van ons leven", reageer
de Julie Goodridge.
De verplichte wachttijd van drie dagen
na het aanvragen van het boterbriefje
kan door een rechter op verzoek opzij
gezet worden. Veel paren snelden van
het gemeentehuis naar de rechtbank om
da* voor elkaar te krijgen. „Het is ge-
Marcia Kadish (links) en Tanya McCloskey zijn uitzinnig van vreugde na de voltrekking
van hun huwelijk, het eerste legale homohuwelijk in de VS. Foto: AP
woon belangrijk voor ons om getrouwd
te zijn en we wilden zo snel mogelijk
trouwen", zei de 52-jarige Tanya Mc-
Closky, die als eerste in Cambridge
trouwde met Marcia Kadish.
Massachusetts is de eerste Amerikaanse
staat waar homohuwelijken officieel er
kend worden. In andere steden waar de
afgelopen maanden duizenden homo
paren zijn gehuwd bestaat juridische
onduidelijkheid over de rechtsgeldig
heid van hun huwelijk. In San Francisco
betrof het een eenmansactie van de bur
gemeester, die het verbod op homohu
welijken in de staat Californië strijdig
achtte met de grondwet. In Portland zijn
al gesloten huwelijken vooralsnog er
kend door de rechter, maar ligt er nog
een beroep bij het hooggerechtshof van
de staat Oregon in het verschiet.
Het is in Massachusetts lang onduidelijk
gebleven of de trouwpartijen doorgang
zouden vinden. Tegenstanders van het
homohuwelijk hebben tot op het laatste
moment geprobeerd er een stokje voor
te steken. Een groep parlementariërs
had het Amerikaanse hooggerechtshof
gevraagd om een noodverbod, maai' dat
werd vrijdag afgewezen. Er is in de staat
een grondwettelijk verbod op het homo
huwelijk in de maak, maar dat wetge
vingsproces duurt zeker nog tot 2006.
Gouverneur Romney heeft verordon
neerd dat homostellen van buiten Mas
sachusetts niet mogen trouwen, omdat
het homohuwelijk in andere staten nog
niet wordt geaccepteerd. Hij baseerde
zich daarbij op een regeling uit 1913. In
verschillende gemeenten - waaronder
'homomekka' Provincetown op Cape
Cod - hebben ambtenaren van de bur
gerlijke stand aangekondigd zich daar
niets van aan te trekken.
Verwacht wordt dat het homohuwelijk
een belangrijk verkiezingsthema in de
VS wordt. President Bush is voor een
grondwettelijk verbod. Zijn tegenstander
John Kerry is evenmin een voorstander
van het homohuwelijk - hij vindt een be
perkter wettelijk partnerschap voldoen
de - maar vindt dat individuele staten
het naar eigen goeddunken moeten
kunnen regelen.
Leider Iraakse regerings
raad komt om na bom
aanslag bij controlepost
BAG
londen/anp - De Britse politie heeft gisteren
een roofoverval voorkomen op de Londense
luchthaven Heathrow. De overval had de da
ders een buit van ruim 121 miljoen euro kun
nen opleveren en had daarom volgens de poli
tie de grootste roofoverval uit de Britse ge
schiedenis kunnen zijn. Zeven mannen zijn
gearresteerd. Een achtste dader wist te ontko
men.
De verdachten probeerden goudstaven ter
waarde van bijna 61 miljoen euro en een geld
bedrag van 45 tot 61 miljoen euro te stelen uit
een opslagplaats voor luchtvracht. Ze ramden
met een busje de rolluiken van de opslag
plaats en bedreigden medewerkers met een
vuurwapen, messen en knuppels. Daarop ver
schaften ze zich toegang tot een beveiligde
ruimte, waar de goudstaven en het geld lagen
opgeslagen.
De weg naar buiten bleek echter versperd
door ongeveer honderd agenten, die volgens
de BBC een tip hadden gekregen. De politie
schoot de banden van het busje lek en hield
zes verdachten aan. Twee anderen wisten te
ontsnappen in een ander busje en verruilden
die ten zuiden van Londen voor een vluchtau
to. De politie heeft één van hen later gearres
teerd.
door onze correspondent
Bob Kroon
genève - Poliomyelitis, de ge
vreesde 'kinderverlamming', zal
hoogstwaarschijnlijk volgend
jaar voorgoed zijn verdwenen.
Dat heeft de Wereldgezond
heidsorganisatie WHO bekend
gemaakt.
De Amerikaanse WHO-epide-
mioloog David Heymann, chef
van het anti-polio offensief,
houdt nog een kleine slag om
de arm. „In India, Pakistan, Af
ghanistan en Egypte, de enige
landen waar de ziekte nog en
demisch is, zijn dit jaar slechts
21 nieuwe gevallen geconsta
teerd tegen 94 in dezelfde pe
riode vorig jaar. We denken ook
in die landen de laatste haar
den dit jaar uit te roeien, zelfs
in Afghanistan."
Polio wordt daarmee na pokken
de tweede volksziekte, die door
de WHO is overwonnen. Een
tegenslag in het eindoffensief
tegen polio is Centraal Afrika,
waar de ziekte, met name in de
Noord-Nigeriaanse provincie
Kano, de kop weer heeft opge
stoken. Daar zetten fundamen
talistische moslimleiders de im-
munisatiecampagne van de
WHO stop, omdat het vaccin
'een product van de CIA zou
zijn om islamitische vrouwen
onvruchtbaar te maken'.
new delhi/ap - Velen hadden de
dynastie al bijgeschreven in de
Indiase geschiedenisboeken. Te
vroeg, bleek afgelopen week: de
Nehru/Gandhi-clan krijgt op
nieuw de macht. Sonia Gandhi,
de matriarch van de familie,
wordt vermoedelijk komende
week beëdigd als de nieuwe pre
mier. Als zoveelste Gandhi-telg,
de eerste die niet in India zelf ge
boren is.
„Ik voel me heel nederig", zei
de van oorsprong Italiaanse
Gandhi, nadat de leden van
haar Congres-partij haar had
den aangewezen als hun leider
in het parlement. „Ik sta hier
vandaag, op een plaats die ooit
werd bezet door mijn grote
leermeesters", zei Gandhi,
waarna ze hun namen noemde.
Jawaharlal Nehru, de eerste
premier van India; Nehru's
dochter Indira Gandhi, die
langdurig premier was, en So
ma's schoonmoeder; en oud
premier Rajiy Gandhi, haar ver
moorde echtgenoot.
Ook een nieuwe generatie Gan
dhi's verscheen bij de jongste
verkiezingen op het toneel. Ra-
hul en Priyanka Gandhi, kinde
ren uit het huwelijk van Sonia
en Rajiv, voerden allebei actief,
campagne. Rahul slaagde erin
om in zijn district een parle
mentszetel te veroveren. Priy
anka stelt zich naar verluidt
kandidaat zodra haar kinderen
wat groter zijn.
Mogelijk heeft de politieke op
komst van de twee dertigers
ook hun moeder gebaat. Zij
streed als leidster van de linkse
oppositiepartij Congres tegen
de conservatieve Bharatiya Ja-
nata-partij van de bejaarde pre
mier Atal Bihari Vajpayee. Door
de opkomst van twee jongste
Gandhi-telgen - de vijfde poli
tiek actieve generatie van de fa
milie - komt de horizon voor de
partij opeens 25 jaar verder te
liggen, zegt Rajiv Desai, een
naaste vriend van de familie en
de voorlichter van Sonia Gan
dhi. De jonge Gandhi's geven
Congres nieuw elan. „Opeens
denkt Congres: Wacht eens
even... Hier is die oude man
van 80, strompelend met stalen
knieën. En moet je ons zien: de
toekomst is van ons."
Die strompelende oude man -
de inmiddels demissionaire
premier Vajpayee - hoopte zijn
belangrijkste rivaal in diskrediet
te brengen door haar buiten
landse achtergrond te bena
drukken. Als niet-Indiase zou
ze ongeschikt zijn voor het pre
mierschap. Veel kiezers, met
name de miljoenen armen die
niet hebben geprofiteerd van
de economische 'boom' onder
Vajpayee, waren het niet met
hem eens en kozen voor Gan
dhi. Zoals veel armen in de Ver
enigde Staten nog altijd portret
ten van John F. Kennedy aan
hun afbladderende muren heb
ben hangen, zo is ook het aure
ool rond de Gandhi's in de loop
der decennia niet verbleekt.
„Tijdens mijn reizen met Rajiv
naar de meest afgelegen en
armste delen van India ervoer
ik hoe diep de gevoelens zijn
die mensen voor hem koester
den", schreef Sonia Gandhi in
een in 1992 gepubliceerd boek,
een eerbetoon aan haar man.
Maar Rajiv gaf dan ook net zo
veel om gewone burgers als om
koningen, ongeacht hun geloof
of kaste, aldus Sonia.
Veel Indiërs geloven dat nie
mand zich zo voor hen inzet als
de Gandhi-dynastie. De Gan
dhi's hebben hun leven in het
teken gesteld van zoiets ab
stracts als de natie, zegt Desai.
„Wat ze vertegenwoordigen is
opoffering. Dat is hun charisma
en hun enigma."
In het dorp Khatiwas, in de
noordelijke deelstaat Haryana,
weten de boeren het wel. Zij
hebben Congres gestemd. Hun
leven was immers beter toen er
nog een Gandhi aan de macht
was. Toen had je tenminste het
gevoel dat de regering voor ie
dereen z'n best deed, en niet al
leen voor de rijken. „Het is om
wat ze doen waarom we van ze
houden, niet om hoe ze heten",
zegt Rao Amar Singh, een van
de boeren. „,De kleine plaatsjes
houden allemaal van die men
sen. Er is hier weinig goeds ge
beurd sinds de Gandhi's niet
meer aan de macht zijn."
Aanslag Bagdad
anp/krt
bagdad/ap - De gisteren bij een aanslag in
Bagdad omgekomen voorzitter van de
Iraakse bestuursraad, Izzadine Saleem, was
een vooraanstaand schrijver en politiek ac
tivist die in de jaren '70 vier jaar gevangen
zat. Hij was in 2003 na ruim twee decennia
van ballingschap naar Irak teruggekeerd
om mee te werken aan de wederopbouw.
Saleem, wiens eigenlijke naam Abdel-Zah-
raa Othman luidde, was een van de negen
Irakezen die de dood vonden toen een au
tobom explodeerde bij de ingang van de
zogenoemde Groene Zone in Bagdad. Sa
leem was lid van de bestuursraad sinds de
oprichting daarvan vorig jaar juli. Deze
maand nam hij het roulerend voorzitter
schap van de raad op zich.
Vanuit zijn ballingsoord in Iran probeerde
Saleem Saddam te bestrijden met het
schrijven van pamfletten en rapporten voor
de Opperste Raad van de Islamitische Re
volutie in Irak, een koepel van tal van orga
nisaties die tegen Saddam ageerden. Sa
leem was daarnaast als redacteur verbon
den aan verscheidene tijdschriften en kran
ten. Ook schreef hij historische commenta
ren en romans.
Saleem zag in 1940 het levenslicht in de
zuidelijke havenstad Basra. Als docent ge
schiedenis in Basra stond hij aan de wieg
van Dawa, een sjiitische partij die streed te
gen het soennitische regime van Saddam.
Dawa splitste zich later op in drie partijen,
waarvan Saleem de Islamitische Dawa-be-
weging leidde.
Saleem zat gevangen van 1974 tot 1978, een
periode waarin Saddam de sterke man was
onder de toenmalige president Ahmed
Hassan ai-Bakr. Kort na zijn vrijlating, een
jaar voordat Saddam president werk, ver
trok Saleem naar Koeweit. Later week hij
uit naar Iran. Een vriend van Saleem uit de
Koeweitse periode, ayatollah Mohammed
Baqer al-Mehri, zei maandag dat hij in
Koeweit de naam Izzadine Saleem had aan
genomen om te ontkomen aan Iraakse
agenten.
Saleem was ook een goede vriend van Mo
hammed Baqir al-Hakim, de oprichter van
de Opperste Raad van de Islamitische Re
volutie in Irak, die in augustus bij een aan
slag in Najaf de dood vond.
Saleem werd geprezen vanwege zijn gema
tigdheid, maar een Iraakse journalist in
ballingschap in Groot-Brittannië, Haroun
Mohammed, wees erop dat volgelingen
van Saleem in Basra er nogal extreme
standpunten op nahouden. Zo zouden
soennitische geestelijken, leden van de
Baath-partij en alcohol drinkende christe
nen door Saleems medewerkers zijn ver
moord. Ook zouden zij vrouwen hebben
gedwongen een hoofddoek te dragen.
De plek van de zelfmoordaanslag waarbij de voorzitter van regeringsraad om het leven kwam. Foto: EPA
bagdad/anp-afp-rtr - Het tijde
lijk hoofd van de Iraakse rege
ringsraad, Izzedin Salim, is giste
ren in Bagdad gedood bij een
zelfmoordaanslag met een auto
bom. De Amerikanen denken dat
de Jordaanse extremist Abu Mu-
sab al-Zarqawi achter de aanslag
zit. Volgens de VS komt de
machtsoverdracht aan de Irake
zen over anderhalve maand niet
in gevaar door de moord.
De bom ging af bij de ingang
van het hoofdkwartier van de
coalitietroepen in Bagdad, toen
Salim in zijn auto zat te wach
ten om naar binnen te mogen.
Bij de explosie kwamen naast
Salim nog vijf mensen om het
leven.
Volgens generaal Mark Kimmitt
draagt het de 'klassieke ken
merken' van zijn eerdere aan
slagen. De VS beschouwen al-
Zarqawi als het brein achter de
operaties van het terreurnet
werk al-Qaeda in Irak. Overi
gens heeft de tot nu toe onbe
kende groep Arabische Verzets
beweging/ Rashid Brigades de
aanslag op Salim opgeëist.
Salim was lid van de sjiitische
partij Dawa en leidde de rege
ringsraad sinds 1 mei. Het
voorzitterschap van de Iraakse
regeringsraad rouleert per
maand. Salim is het tweede lid
van de raad dat sinds de op
richting door de Amerikanen
vorig jaar juli is vermoord.
De regeringsraad reageerde bij
monde van de nieuw benoem
de voorzitter Ghazi Agil al-Jan-
war geschokt op de dood van
Salim. „Dit is een terroristische
daad die de regeringsraad niet
afhoudt van zijn plannen om
een federaal, herenigd Irak op
te bouwen." Het soennitische
lid Al-Janwar vervangt Salim tot
aan de machtsoverdracht op 30
juni. Het Witte Huis liet weten
Izzadine Saleem. Foto: AP
dat Salims dood de machts
overdracht niet zal vertragen.
Generaal Kimmitt maakte giste
ren melding van de vondst van
een artilleriegranaat gevuld met
het dodelijke zenuwgas sarin.
Het projectiel zou een paar da
gen eerder zijn ontploft, nadat
militairen het hadden gevon
den.
Het is de eerste keer dat mel
ding wordt gemaakt van de
vondst van een chemisch wa
pen in Irak. Washington begon
de oorlog wegens de mogelijke
dreiging van massavernieti
gingswapens. Die waren tot nu
toe niet gevonden, ondanks een
maandenlange speurtocht van
de duizend koppen tellende
Amerikaanse Iraq Survey
Group.
Bij gevechten gisteren en de
dag ervoor heeft het Ameri
kaanse leger in het zuiden van
Irak 51 opstandelingen gedood.
Het zou gaan om militieleden
van de radicale sjiitische gees
telijke Muqtada al-Sadr. In een
zuidelijke buitenwijk Bagdad
zijn maandag twee ontvoerde
Russen vrijgelaten. Het tweetal
werd eerder deze maand ont
voerd.
