REGIO
Flappie sterft nooit helemaal uit
Golf: om van te houden en om te haten
Massale sterfte konijnen volgens deskundigen over hoogtepunt heen
Geslaagd
e pedagogische kwaliteit omgeving
i de opvang is belangrijk Dit wijkt
NAVRAAG
Leidsch Dagblad
toectie: B.M Essenberg
uil: directiehdcuz@hdc.nl
fdacteur: Jan Geert Majoor
"Bil: redactie.ld@hdc.nl
Bt 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
istbus 54,2300 AB Leiden.
071-5356415
ax 071-5 356 325
ten fax 023-515° 567
tVERKOOP
«13661
ied: 023-5150 543
ï-6813677
übandel: 071-5 356 300
kunnen contact opnemen
3636
iratis)
5196800
UTEN
taling (acceptgiro)
(alleen aut. ine.)
p/j €216,90
"ns een machtiging verstrekken
Btisch afschrijven van het
fêeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr: 07.30-17.00 uur; za: 08.00-13.00 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
cq. de betreffende auteur.
©HDCMedia BV,2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar.
COLOFON
DINSDAG 18 MEI 2OO4
979, vrijdag 18 mei
De NZH heeft gisteren in Leiden de nieuwe stadsbus ge
le nieuwe entree is ruim: twee reizigers kunnen nu gelijktij-
n uitstappen. Door een lijnnummer aan de zijkant is de bus
stvoor het reizigerspubliek makkelijker te herkennen.
hief Leidsch Dagblad
1 deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
nmer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
km, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO <Ld.(datum van
ring) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
dlstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
Nj;
boeken. „Ze lopen goed, ik
hoor van mijn uitgever dat
er aardig wat bestellingen
zijn geplaatst voor De
Leather Wedge. Mensen zijn
erg enthousiast met name
over de illustraties van John
Asselbergs, met wie ik in
aanraking kwam toen ik zijn
zoon Dennis - een groot ta
lent - interviewde. Met John
heb ik besloten om De 19de
Hole zelf uit te geven. Dat
gaat sneller en levert meer
op als het een beetje mee
zit."
De Leather Wedge zal zijn
weg naar de kopers zeker
wel vinden. Zowel kenners
als nieuwelingen zullen er
iets van hun gading in vin
den. De Leather Wedge (de
titel verwijst naar het onge
oorloofde gebruik' om af en
toe de schoen te gebruiken
om de bal in een gunstiger
positie te krijgen) kan die
nen als een stoomcursus
golf voor mannen en vrou
wen die in het clubhuis een
woordje mee willen spre
ken. Om de stemming dan
nog extra te verhogen kan
vrijuit geciteerd worden uit
De 19de Hole.
Zegt de golfer tegen zijn cad
die (de man die de golftas
draagt): „Het is toch een
gekke sport, dat golf.Zegt
de caddie: „Zo is het alleen
niet bedoeld, meneer.
De 19de Hole kost 6,50 euro
en ligt onder andere in
golfshops. Dat geldt ook
voor De Leather Wedge, dat
voor 12,95 euro te koop is.
Gerard Baas
De Keukenhof is een lust voor het oog. A sight for sore eyes,
zoals ze In Engelstalige landen zeggen. Dat kunnen ver
pleeghuisbewoners wel gebruiken.
Ze komen massaal op de Lissese bloemententoonstelling af. In
speciale bussen, van de Vreugdehof uit Amsterdam en het Zon
nehuis uit Amstelveen. Oude besjes, met stramme dunne been
tjes onder een plaid in de rolstoel. Verschrompelde mannetjes,
met een lichtgele gelaatskleur en een nietsziende blik. In groten
getale worden ze in- en uitgeladen op het parkeerterrein 'Nar
cis'.
Hun begeleiders zijn van het soort 'Wat een leuke bril', uit de
Hans Anders-commercial. Niets-aan de-hand-types, met een
permanent positieve houding. Ze beloven de oudjes een schitte
rende dag en rijden hen met lachende blik het park in.
Bij terugkomst staren de rolstoelers onveranderd in de verte De
kleurenexplosie in het park heeft schijnbaar geen effect gehad.
De grote koelboxen en thermoskannen met koffie zijn leeg. De
begeleiders zijn blij en spreken van een 'zeer geslaagde dag*. Ge
leende rolstoelen worden ingeleverd bij een speciaal hulppunL
„Corrie, denk je dat je dat stukje naar de auto nog kunt lopen?",
vraagt iemand aan een ernstig gebochelde vrouw. Het ziet er
naar uit van niet, maar ze probeert het wel.
Terwijl ze wachten op hun taxi deelt de organisator van het Keu
kenhof-feestje cadeaubonnen uit aan een groep vrijwilligers.
„Bedankt allemaal, namens de feestcommissie. Het was een fan
tastische dag." De begeleiders knikken instemmend. „Het was
leuk hè, El? Je hebt genoten toch?"
Bij de bloemenzaak sporen vrijwilligers de bejaarden aan om
ruim in te kopen. Fresia's, hyacinten, tulpen en amaryllissen
gaan naar de toonbank. „Neem er een stuk of zes, dat fleurt de
afdeling lekker op." De oudjes zoeken zwijgend him portemon-
Erna Straatsma
hebben minder vertrouwen in de kinderopvang dan tien jaar
1.Tachtig procent vindt het zelfs belangrijk dat kinderen in
hun eigen
j *77 "1 °Pgroeien-
uit een on-
De zorg over het nagenoeg
verdwenen konijn in het Zuid-
Hollandse duinengebied is
overtrokken. Kenners denken
juist dat de massale sterfte, als
gevolg van het VHS-virus, over
zijn hoogste punt heen is. „En
dan zie je dat konijnen zich
weer als razenden gaan voort
planten."
In een brief aan de Tweede
Kamer liet minister Veerman
begin deze maand weten dat
het konijn op een aantal
plaatsen in Nederland 'vrijwel
is uitgestorven'. Hij noemde
met name de duinengebied
aan de kust en het gebied
rondom het Gronings-Friese
Lauwersmeer. Oorzaak van de
massale sterfte is een virus,
het viraal haemorrhagisch
syndroom (VHS), dat onder
de dieren in heel West-Euro
pa huishoudt.
Ted Hoeks, medewerker van
Staatsbosbeheer in Noord-
wijk, vindt het bericht wat
overdreven. Al beaamt hij dat
het VHS-virus een massale
slachting onder konijnen
heeft veroorzaakt. „Vroeger
zag je honderden konijnen
rondspringen. Als je nu een
avondje gaat tellen kom je er
zo'n veertig tegen, in een ge
bied van 1.000 hectare. Dat is
niets."
Toch is Hoeks niet al te som
ber over de toekomst. „Zo
rond 1986 deed het VHS-virus
zijn intrede in de duinen.
Toen ging alles massaal dood.
Sinds die tijd komt de ziekte
ieder jaar terug. In de winter
maanden ligt de boel stil, in
het voorjaar is het ook nog
rustig, maar in de zomer
maanden steekt de ziekte de
kop weer op en gaan veel ko
nijnen dood. De stand gaat
iets op en neer." De ziekte
wordt vomamelijk verspreid
door muggen en eist daarom
veelal in de zomer slachtof
fers.
De ziekte die het VHS-virus
veroorzaakt, wordt ook wel de
'Chinese ziekte' genoemd.
Volgens Hoeks is het virus
met consumptievlees vanuit
China naar Nederland geko
men. Het virus is zeer be
smettelijk en een geïnfecteerd
konijn gaat er snel aan dood.
„Ze zitten te eten, ze vallen
om en ze zijn dood."
Niet alleen het VHS-virus is
een bedreiging voor het duin
konijn. Bijkomende proble
men zijn: de vos, buizerds,
haviken en de virusziekte
myxomatose. Al is die laatste,
beruchte, ziekte inmiddels
een beetje op zijn retour. „Er
zijn er die daar doorheen ko
men", zegt Hoeks, die de be
wuste konijjnen herkent aan
schade op hun lijf. „Rondom
de ogen zijn ze kaal, ze heb-
Twee konijnen dartelen door het duin. Deze zijn nog gezond, hoewel dat niet alles zegt. „Het kan heel snel gaan met de Chinese ziek
te: 's morgens spelen ze nog, 's middags zijn ze gedeprimeerd en 's avonds vallen ze dood neer." Foto: John McCoy
ben een plukkerige vacht."
De verwachting is dat het met
het VHS-virus net zo zal gaan
als met myxomatose. Konij
nen bouwen een weerstand
op en tegelijkertijd verandert
het virus zodanig dat slachtof
fers minder snel overlijden.
Minister Veermand vindt gro
te ongerustheid over de ge
slonken konijnenstand daar
om ook niet nodig. 'Ook in
het verleden zijn als gevolg
van virusinfecties (myxoma
tose) konijnenpopulaties te
ruggelopen tot minder dan
één procent van de oorspron
kelijke omvang, de stand
bleek zich daarvan steeds
weer te herstellen', schrijft hij
in zijn brief aan de tweede Ka
mer.
Dramatisch
De Leidse (gepensioneerd)
bioloog Gerrit-Jan de Bruyn
schat dat de konijnenstand in
de duinen tot zo'n tien pro
cent van de vroegere stand is
teruggebracht. „Ik hoor af en
toe wat dramatische verhalen,
maar ik heb juist zo'n idee dat
de stand zich wat aan het her
stellen is", zegt de Leidse
duinenkenner. „De constate
ring dat het konijn vrijwel uit
gestorven is, is in elk geval
niet juist."
De afgelopen weken signa
leerde De Bruyn 'weer vrij
veel konijnen' in het gebied
Berkheide, ten noorden van
Wassenaar. „Terwijl ik de af
gelopen jaren vaak al blij was
als ik er één zag op een rondje
door de duinen.
Om een goed beeld van de si
tuatie te krijgen, wacht de
Bruyn echter de zomer af.
„Vorig jaar april dacht ik ook:
dat gaat goed. Ik zag weer al
lemaal jonge konijntjes rond
huppelen. Maar toen kreeg je
die lange droge zomer en ver
dwenen ze weer. Dus ik ben
erg benieuwd hoe het dit jaar
gaat in augustus."
Volgens De Bruyn geven re
sultaten van simpele tellingen
op een doordeweekse avond
geen goed beeld van de situa
tie in de duinen. Konijnen
houden zich vaker schuil, zegt
de bioloog, en dat belemmert
waarnemingen. „Het gedrag
van konijnen is veranderd, als
gevolg van de komst van de
vos en de havik, 's Nachts
fourageren ze niet meer in de
buurt van struiken, omdat ze
dan door vossen worden ge
pakt. Overdag moeten ze op
letten voor haviken."
Op grond van eigen waarne
mingen concludeert De Bruyn
dat de konijnenstand rondom
Berkheide groter is dan in het
noordelijker gelegen gebied
van de Amsterdamse waterlei
dingduinen.
De komende jaren moet de
konijnenstand weer wat aan
trekken, verwacht de bioloog.
„Je moet niet vergeten dat het
voor een virus ook een ramp
is als het slachtoffer overlijdt
De beste virussen zijn juist
degene die het slachtoffer
eeuwig snotterend rond laten
lopen."
Hobbykonijnen
Voorlopig moeten konijnen
en duinenliefhebbers wel re
kening houden met de dode
lijke afloop die het VHS-virus
teweeg brengt. Deskundigen
raden eigenaars van 'hobby
konijnen' daarom aan om
hun huisdier te laten inenten.
Volgens de Leidse dierenarts
M. Moens zijn er nog maar
weinig konijnenbezitters, die
een vaccinatie komen halen.
„In de vijf jaar dat we die jaar
lijkse vaccinatie promoten
groeit het besef wel dat zo'n
prik nuttig is. Maar het me
rendeel van de koijnenbezit-
ters ent zijn huisdier nog niet
in."
Moens krijgt jaar een aantal
slachtoffers van het VHS-virus
binnen. „Ik doe gelijk een sec
tie om te kijken waar de die
ren aan dood zijn gegaan. En
bij slachtoffers van het VHS-
virus zie je dan inwendige
bloedingen. Het kan heel snel
gaan met de Chinese ziekte:
's morgens spelen ze nog,
's middags zijn ze gedepri
meerd en 's avonds vallen ze
dood neer."
Moens kan zich niet voorstel
len dat het wilde konijn echt
uitsterft. „Zo'n ziekte is een
natuurlijk verschijnsel, dat
zich eens in de zoveel tijd
voordoet. Konijnen sterven
massaal en de rest gaat zich
daama weer als razenden
voortplanten."
Erna Straatsma
Emile van Gelder de Neuf-
ville is verzot op golf. Vraag
de Noordwijkse vertaler,
schrijver van misdaadro
mans én golfjoumalist naar
bijvoorbeeld de mooiste
golfbanen van de wereld en
zijn ogen gaan twinkelen.
Vraag hem naar de beste
golfers uit de historie en hij
doet enthousiast een greep
in zijn boekenkast Toch is
zijn relatie met golf niet he
lemaal hosanna. Van Gelder
de Neufville kan de sport
ook haten. Vreselijk en hart-
grondelijk haten. „Er zijn
weken dat ik geen bal goed
sla. Zonder dat ik weet
waarom. Om gek van te
worden."
Het is duidelijk: golf is een
raadsel. Maar wel het mooi
ste, misschien wel meest in
trigerende raadsel van de
wereld waar de kenners niet
over uitgepraat raken. Het is
dan ook niet verwonderlijk
dat er over golf veel boeken
zijn geschreven. „Met de
golfboeken die in Amerika,
Engeland en Australië zijn
verschenen, kun je de
Noordwijkse bibliotheek
vullen. In Nederland zijn we
nog lang niet zo ver."
Van Gelder de Neufville
denkt niet dat hij in zijn
eentje die achterstand kan
inhalen, maar hij is al aardig
op weg. Deze week brengt
hij in eigen beheer De 19de
Hole uit, een boekje met
golfmoppen en golfgrap-
pen. Een paar weken gele
den kwam van zijn hand De
Leather Wedge op de markt
In dat boek, dat gelardeerd
Emile van Gelder de Neufville en zijn golfboekjes.
Foto: Dick Hogewoning
is met anekdotes, verklaart
en verduidelijkt hij 450 golf-
termen en begrippen. Er lig
gen ook al plannen klaar
voor een nieuw boek, een
fotografisch overzicht van
golfbanen in Nederland.
Leuke bijkomstigheid is dat
hij op al die banen een
rondje maakt „De meeste
ken ik al, maar het is na
tuurlijk wel aardig om er
nog eens te gaan kijken en
spelen."
Voor iemand die zo gek is
van de sport is het verwon
derlijk dat hij er pas op late
re leeftijd van in de ban
raakte. „Ik werkte begin ja
ren zeventig als nachtmana
ger in een ressort op de Ba
hamas", vertelt de bijna-
zestiger die op de Hogere
Hotelschool is opgeleid.
„Overdag had ik niet zo veel
te doen en iemand nam me
mee naar de golfbaan. En
van het een kwam het an
der. Ik was verkocht"
Van Gelder de Neufville,
overigens een prachtige
naam voor een golfer, ging
achttien jaar geleden na zijn
hoteltijd aan de slag als golf-
journalist voor tijdschriften,
De Telegraaf en tv-zender
Sportnet. In al die tijd zag
hij de sport uitgroeien van
een bezigheid voor deftige
heren en dames tot de op
drie na meest beoefende
sport van het land. „In de
begintijd zag je op de par
keerplaats allemaal kleine
autootjes die werden gere
den door keurige heren, nu
zie je de prachtigste bolides
staan die worden gereden
door.... eh, tja. Je begrijpt
me wel."
Maar, toch prachtig hoor
die toegenomen belangstel
ling, voegt de Noordwijker
er snel aan toe. En, eerlijk is
eerlijk, het zijn wel allemaal
potentiële kopers van zijn
[van de Nederlandse Gezinsraad. De uitkomst van het onder-
rbaast de Leids/Amsterdamse hoogleraar LOUIS TAVECCHIO
l Hij is druk bezig een eigen meetmethode te ontwikkelen
kwaliteit van kinderopvang.
vantrouwen van ouders terecht?
|e Nederlandse kinderopvang is over het algemeen goed.
iben in 1996 en in 2001 de kwaliteit onderzocht. We zijn
n een 7 naar een 6+ gegaan. Het is dus wel iets minder ge-
Tijdens het onderzoek
1 we vooral naar de veilig-
ji de omgeving gekeken
jd die leidsters aan ieder
steden.
eidingsniveau van leid-
it in het buitenland overi-
iger. In Scandinavische
hebben begeleiders hbo-
Nederlandse begeleiders
leen SPW-3 diploma
iveau) hebben. Ik vind
emd dat we niet een hoger
ïgsniveau vragen, want
n van 0 tot 4 maken een
ikkelijk belangrijke fase
1ort er aan de huidige be-
dtveel aandacht besteed
zorg maar aan het opvoe-
1 kinderen in groepsver-
linder. Goede zorg vind ik een randvoorwaarde. Hoe je een
schoont en jonge kinderen te eten geeft, kan volgens mij
een stoomcursus van acht weken worden aangeleerd. Er
iel meer nadruk worden gelegd op de pedagogische kwali-
de opvang en de opvoeding. Daar maken de ouders zich
zorgen over."
t nieuwe wet nog uitkomst?
list niet. Ik ben faliekant tegen de nieuwe wet op kinderop-
leen veiligheid en gezondheid blijven in die wet gewaar-
Mle eisen op gebied van pedagogische begeleiding zijn ge-
Minister De Geus (sociale zaken) vindt dat ouders daar-
lar met de kinderdagverblijven moeten onderhandelen. Ik
verontrustend. Je moet wel heel mondig en goed op de
zijn, om dat te kunnen. Overigens valt ouders ook nog wel
erwijten. Zij nemen na vijf minuten kijken, al de beslissing
kind bij die ene crèche kan worden ondergebracht. Ou-
leten zelf ook meer op de kwaliteit gaan letten. En zorgvul-
n kinderdagopvang uitkiezen. Je kunt het beste een keer of
irwacht langs gaan om te kijken of je tevreden bent met
aar aantreft."
oor Ligtvoet foto: Henk Bouwman
UIT DE ARCHIEVEN
954, Dinsdag 18 Mei
IDE - Hedenmiddag vond de installatie plaats van de heer
olfschoten, tot burgemeester van de gemeente Alkemade.
jester Kolfschoten maakte voor zijn officiële installatie in het
ste Roelofarendsveen een rondgang langs verschillende delen
uit vele dorpskernen bestaande gemeente, waar hij welkom
werd. Vanmorgen heeft burgemeester E.J.Mi Kolfschoten zijn
»edaan in de gemeente Alkemade. De nieuwbenoemde burge-
e'n zijn echtgenote werden in Leiden in café-restaurant Zo-
welkom geheten door wethouder dr A. v. d. Bijl en gemeente-
is Van Harteveld. Op de grens der gemeente, bij Oud-Ade in
„Lage Land" nabij de Leidse weg vond de begroeting plaats
oco-burgemeester, de heer C. v. d. Meer, waarbij tevens wet-
fan der Poel aanwezig was. Daarna vond de ontvangst plaats
K.school in Oud-Ade. De kinderen van deze school zongen de
lurgemeester toe waarop pastoor Lampe de burgemeester toe-
