Stervoetballer Abe blijft een mysterie
Netwerk
versmelter
MEDIA
Hans Laroes, laatste hoofdredacteur van Journaal Redacties
Hoe is het met de radiostations? Het is overal hetzelfde lied
Onderzoek
naar zenders
NMO en Of
'Songfestival wereldwijd'
Speelfilms vanaf
juni op MTV
cannes - Videoclipzender MTV
gaat films uitzenden. De zender
heeft in de maand juni als ex
periment elke zondagavond
een speelfilm geprogrammeerd.
Het gaat om films die volgens
de woordvoerster de doelgroep
van de zender goed aanspre
ken. MTV zendt achtereenvol
gens de omstreden film Kids
van regisseur Larry Clark uit, de
melige komedie Clerks van Ke
vin Smith, de satirische horror
film Scream van Wes Craven en
het vierluik Four Rooms van
onder anderen Robert Rodri
guez en Quentin Tarantino. Be
halve de films zendt MTV in ju
ni ook een aantal documentai
res uit over beroemde muziek
films.
Musiscus Kees
Hillen overleden
Hilversum - Kees Hillen (58) is
zaterdagnacht overleden aan de
gevolgen van een ongeneeslijke
ziekte. In september 2000 werd
Hillen bij de AVRO benoemd
tot hoofd Klassieke Muziek,
waarbij hij de verantwoording
droeg voor de radio- en televi
sieprogramma's alsmede de in-
ternet-activiteiten. De laatste
twee jaar vervulde hij de functie
van eindredacteur/presentator
bij AVRO Klassiek. Daarvoor
was Hillen artistiek leider van
het Rotterdams Philharmonisch
Orkest, in die functie wist hij di
rigent Valery Gergiev aan het
orkest te binden. Hillen stond
aan de basis van het Gergiev
Festival en was vele jaren ver
antwoordelijk voor de artistieke
programmering ervan.
dinsdag l8 MEI 2004
door Jaap van Essen
den haag - De nieuwe documen
taire-afdeling van Studio Sport
scoorde vorig jaar met een ge
weldige reportage over de de
gradatiestrijd in de laagste En
gelse profdivisie. 'That Final Day*
was een prachtig programma.
Ook dit voorjaar zendt de NOS
weer een aantal 'sportdocu's' 1
uit. Vanavond staat er een op de
rol over Abe Lenstra, getiteld
'Abe, Fries wonder', gemaakt
door Jan Kelder.
De titel had ook 'Abe, Fries
mysterie' kunnen luiden, want
na een uur blijf je als tv-kijker
met de vraag zitten hoe goed
die Lenstra nu eigenlijk was. De
man met de fraaie donkere lok
ken speelde in een tijd dat er
nog geen televisie was en er
slechts sporadisch filmopna
men van voetbalwedstrijden
werden gemaakt. Er zijn daar
door verhoudingsgewijs maar
weinig bewegende beelden van
Abe Lenstra.
In een uur tijd komt Abe wel re
gelmatig in beeld, maar het zijn
heel vaak dezelfde beelden. Er
was wel iets meer beschikbaar,
maar vaak is Abe Lenstra daar
op alleen van heel ver te zien.
Toch bevat de documentaire
enkele unieke zaken. Zo is daar
het filmpje dat de Friese filmer
Gerrit Ais in 1951 van Abe
maakte. Aals volgde met zijn
De documentaire bevat beelden uit een amateurfilm die voor het
eerst te zien is op de Nederlandse televisie. Foto: GPD/NOS
camera tijdens een wedstrijd al
leen Abe Lenstra. Een destijds
zeer ongebruikelijke methode.
Overigens had Jan Kelder niet
de intentie te laten zien hoe
goed Lenstra als voetballer was.
Hij wilde vooral een portret
maken van de man. Daarom
werden veel oud-ploeggenoten
van Lenstra geïnterviewd. Dat
leverde het beeld op van een
geweldige voetballer die op zijn
zachtst gezegd toch lichtelijk
contactgestoord was.
Lenstra was niet bepaald een
gezellig mens voor zijn teamge
noten. Menigeen ergerde zich
ook flink aan hem, vooral wan
neer de sterspeler weer eens zo
ongeveer niets deed op het
veld. Maar "bijna niemand durf
de er iets van te zeggen. De eni
ge die hem nog wel eens tot de
orde durfde te roepen, was zijn
broer Jan Lenstra, die met hem
bij Heerenveen speelde.
Alle voormalige medespelers
houden de eer van Abe hoog.
Bij menigeen zie je dat het ze
op de lippen brandt gewoon
lekker eens te zeggen dat 'die
Abe eigenlijk een verschrikkelij
ke lui was', maar niemand doet
dat. Ze hebben gewoonweg te
veel respect voor de voetballer.
Het mooiste aan de documen
taire zijn de geluidsfragmenten
die zijn opgedoken van de
roemruchte wedstrijd tussen
Heerenveen en Ajax, waarbij de
Friezen een 1-5-achterstand
ombogen in een 6-5-zege. Het
radioverslag wordt thuis bij di
verse Heerenveen-spelers van
destijds afgespeeld en de oude
mannen raken zichtbaar ge
ëmotioneerd bij het terughoren
van hun 'finest hour'.
'Abe, Fries wonder'; vanavond,
21.28 uur, Nederland 2.
den haag - Het Commis
voor de Media onderzoek
Nederlandse Moslim 0|
(NMO) en de Organisatii
Hindoe Media (OHM) mi
hebben gemaakt van p
geld. Dat laat staatssec
Medy van der Laan (DQ
Onderwijs, Cultuur en V
schap weten op kamen
van Fadime örgü (WD),
is op het spoor gezet vi
mogelijke onregelmatig!
bij deze kleine zendgema
den door publicaties ini
Handelsblad.
De NMO heeft drie jaar gi
aan de Dal weg in HiJy
voor 1,1 miljoen euro dn
celen aangekocht. Bij del
deling van de jaarrekenin
2001 gaf het commissaris
dat die aankoop 'niet doe
is' en werd de moslimo
opgedragen de grond vi
verkopen. De publieke o
overweegt een deel van d
koopsom terug te vorder
de NMO maar hoopt i
een 'minnelijke oplossing
Het onderzoek dat het coi
sariaat heeft lopen teg
OHM richt zich op de vi
OHM in strijd met de Me
publiek geld heeft gebruil
de financiering van een
ting en een eigen omroi
Bij de Boeddhistische 0
Stichting (BOS) zijn geen
gelmatigheden gevonden
Redactiechef over objectiviteit, zijn vermeend 'linkse redactie' en de grote-stadsproblemen
Hans Laroes (48), hoofdredacteur van
het NOS Journaal, publiceerde novem
ber 2002 zijn geloofsbelijdenis Ten Aan
val: de staat met de straat verbinden.
De kritiek heeft hem niet gespaard.
door Maurits Schmidt
- Zo, dus u bent het boegbeeld van de
objectieve journalistiek.
Helemaal niet! Objectiviteit is geen
bruikbaar begrip in ons vak."
- Het wordt wel van het Journaal ver
langd.
„Het gaat om onbevangenheid, onaf
hankelijkheid, vakmatigheid, integri
teit. Objectiefis: '1+1=2 en buiten is
het zestien graden'. Maar is dat warm
ofkoud?"
- Kleuren critici hun begrip van objecti
viteit al niet bij voorbaat links of rechts
in?
„Natuurlijk. Als we niet zeggen wat zij
vinden, zijn wij vooringenomen. We
maken fouten, maar streven wel naar
die onafhankelijkheid."
- Blijft u met deze mensen dan ook in
discussie op uw website www.nosjour-
naal.nl?
„Ja, maar ik reageer niet meer op al te
gesloten wereldbeelden: dat we rode
overhemden dragen om te manipule
ren. Het wantrouwen achter zulke gro
teske voorbeelden neem ik wel seri-
- Is het managen van nieuws netzo
leuk als het brengen ervan?
„Ik houd me nog steeds uitbundig be
zig met de dagelijkse nieuwskeuzes."
Terwijl uw eigen mensen u verwijten
liever achter de laptop te zitten, blij
kens een artikel van Gerard van Wes-
terloo in NRC Handelsblad van 6 de
cember.
„Eén eigen mens, ja. Voor haar zal dat
waar zijn. De adjuncten zitten meer op
de redactie, en wij loeren niet uit onze
Hans Laroes: „Ze vinden ons een beetje saai. Dat mag. Erger vind ik het als ze ons
niet innovatief noemen". Foto: NOS/Leendert Jansen
ooghoeken naar elkaar."
- Moest uw voorganger Nico Haasbroek
alleen weg door zijn tranen om For-
tuyn?
„Nee. In een lange periode werd de af
stand tussen hem en de redactie
steeds groter. De trigger was trouwens
zijn optreden bij Jeroen Pauw, waar hij
collega Job Frieszo afviel om een op
merking over Fortuyn, zonder het hem
zelf verteld te hebben, terwijl onze
mensen met lijfwachten liepen."
- U begon met Ten Aanval. U publi
ceerde de helft, de andere helft lekte.
„Het tweede deel ging over deelredac
ties, er stonden geen grote geheimen
- Wat hebt u er inmiddels van kunnen
verwezenlijken
„Waarneembaar zijn de uitzendingen
overdag, het dieper graven, de interac
tieve website, de correspondenten in
Cairo en Rotterdam."
- En niet in Amsterdam. Hebt u een
LPF- waakhond neergelegd?
„In Rotterdam zijn de grote-stadspro-
blemen veel rauwer. Het is interessant
wat het meebesturen door de Leefba
ren betekent, en of hun proteststem
mers zich nog betrokken voelen. Maar
de verhalen gaan over Rotterdam, als
probleem in zichzelf. In Amsterdam
wonen veel redacteuren."
- 'Dieper graven': moeteen Journaal
een achtergrondfunctie hebben?
Als eigenstandig programma willen
we er niet meer van uitgaan dat ande
ren de achtergronden wel doen. Veel
ligt vast: Kamerdebat, Bush over Irak.
Voor de rest kies je: oprollen van een
hennepkwekerij of nasleep van het
Terra College in Zoetermeer."
- U doet het laatste en krijgt het verwijt
datu 'linkse'journalistiek bedrijft. Van
HP/De Tijd, zelfs van John Jansen van
Galen in Het Parool.
„Journalisten komen gemiddeld uit
hetzelfde milieu, wat tot eenzelfde
perceptie leidt. Dat willen we dus an
ders organiseren."
- Dan zoekt u de straat, zoals de com
merciëler1 dat al deden.
„O ja, staan die dichter bij het volk?
Welnee! Het is me niet opgevallen, en
niet omdat ik slecht kijk. Het probleem
is dat jongeren het nieuws niet meer
meepikken: ze willen ontspanning. Wij
overleven niet door toevallig even
langs komen, maar door dieper gaan."
- Desondanks is er grote kritiek.
„Er is wel verschil. Van Westerloo was
hier drie maanden; logisch dat het dan
gaat over de koers, zoals op alle redac
ties. Geen probleem. Alleen het woord
'richtingenstrijd', over 'de straat of de
staat', vond de redactie niet ade
quaat."
- Nou, waar ligt de balans?
„We zitten nog altijd meer bij 'de
staat'. Maar we gaan de goede kant op,
zoals met de Haagse verslaggever die
eerst meeliep in een ziekenhuis en
daarna de begroting Volksgezondheid
versloeg. Dat is dus meer dan 'met de
microfoon de straat op'."
- Zoals tijdens de begrafenis van Juli
ana.
Ach, daar hoort het een beetje bij, in
zo'n lange live uitzending."
- De Telegraaf dan, op 1 november?
„Inferieure journalistiek. Kwaadaardig.
Dat waren een paar gefrustreerde col
lega's die net bij ons weg waren. Het
woord 'zou' stond centraal: ik zou SM-
verhalen over Ad Melkert uit het Jour
naal hebben gehouden."
- U noemde het HP/De Tijd-verhaal
van 5 maart broddelwerk. Over de in
stemmende reactie van Jansen van Ga
len schreef u een ingezonden brief.
Als de links-rechtsdiscussie plotseling
weer wordt ontdekt door één of ande
re natuurkundige die een stukje mag
schrijven in HP/De Tijd, hoef ik daar
niet per se aan mee te doen. Is daar
nog een eindredactie, of volgen we al
leen een buikgevoel? Een aardbeving is
links, want die gaat over zielige men
sen. Echt, het stond er! Van Jansen van
Galen had ik ook échte argumenten
verwacht. Hij had het zich iets te ge
makkelijk gemaakt.Dit soort dingen
zeggen ze nooit bij 'rechtse' berichtge
ving."
- De eerste zin in HP/De Tijd luidde: 'Is
het NOS Journaal links?'
„Dan zal het antwoord dus 'ja' zijn. In
het klimaat van de laatste jaren zijn de
mensen die tot dan toe zwegen gaan
praten. Prima. Alleen: er heerst geen
debat, maar een loopgravenoorlog."
- Op uw website wilt u die 'loopgraven
oorlog stoppen.
„Ja. De discussie moet gaan over wat
het Journaal doet en nalaat. Niet over
alles wat ook niet deugt. Dat komt er
sinds 1 april niet meer in. Manipulatie?
Dat zal dan wel. Bij al die mensen die
met reageren, doen we het goed. Ze
vinden ons een beetje saai. Dat mag.
Erger vind ik het als ze ons niet inno
vatief noemen. Want daardoor verlies
je de aansluiting met jongeren nog
verder."
- Ten Aanval-Ü?
„Ik zou heel graag, bij voorkeur met
BNN, een soort joumaal-lifestylema-
gazine voor jongeren maken. Noem
het nou geen puberjoumaal, dan kijkt
niemand. Nieuws is voor jongeren
toch heel iets anders dan wat het voor
ons is. Ik wil per 1 januari de lucht
- Wat is uw laatste nieuws?
„De NOS wordt binnen drie jaar één
grote nieuwsorganisatie, met één
hoofdredactie Nieuws, in plaats van
aparte voor radio, tv, online en actu
eel, en één hoofdredactie Sport. Doel
is meer efficiency en zo meer ruimte
voor journalistieke taken. Ik ben dus
de laatste hoofdredacteur van het
Journaal. De benoemingen zijn eind
dit jaar. Men kan zich inwerken."
door Jan van Stipriaan Luïscius
Hilversum - De angel lijkt eruit
gehaald. De KRO, NCRV én de EO
hebben een convenant gesloten
over de manier waarop zij gaan
samenwerken. Er is twee weken
over vergaderd tussen de direc
teuren van de drie omroepen.
KRO's Mediadirecteur Ton Ver-
lind bevestigt dat er verleden
week heldere afspraken zijn ge
maakt. Echter niet zonder slag of
stoot, bekent Verlind. Het conve
nant voorziet ook in de samen
stelling van één centrale redactie
in het AKN-gebouw in Hilversum
voor de rubriek Netwerk.
De redacteuren van de (des
tijds) mokkende omroepen, de
KRO en NCRV, hebben zich in
middels neergelegd bij de nieu
we situatie, waarbij de EO let
terlijk bij hen intrekt en de
AVRO de overstap maakt naar
Twee Vandaag op Nederland 2.
Binnenkort beginnen de ver
bouwingen zodat, volgens plan
ning, de drie omroepen vanaf
september gezamenlijk kunnen
opereren.
Aanvankelijk reageerdf
(hoofd) redacties van
omroepen woedend
plannen om EO en AVB
vertje te laten verwissel!
leidde er zelfs toe dat
Henneman, hoofdredi
van AVRO's Netwerk, uit
de haar biezen pakte. 1
kers spraken hun afkeui
door Netwerk geïnitieei
ties) uit over de komst
EO naar Netwerk. Zo'n 4
levisiekijkers namen de
afwijzende e-mails en I
naar Netwerk te sturen.
Verlind verzekert, dat
menstelling van één g«
neerde redactie niet zal
tot een grijze brei. Er z
gens hem wat duidelijkt
afspraken gemaakt. Zoi
het convenant dat Net
óók met de EO - een
moet blijven, waar volgt
professionele, jouma
manier het nieuws en d
tergronden worden gedi
is aan de andere kantt
dat de drie bespelers vi
werk 'mogen' zoeken n
derwerpen waar ze voor
Hilversum - Winnaars en verlie
zers zijn nog maar net beko
men van de uitslag van het
songfestival in Turkije, maar or
ganisator EBU bedenkt al plan
nen voor oktober 2005 als het
liedjesfestijn 50 jaar bestaat.
Volgens directeur S. Stot
overweegt Eurovisie ee:
reneditie met wereldbei
songfestivalfinalisten
eenmalig wereldwijd so:
val met wel 52 landen
veel meer.
Hoe ziet het radio-landschap eruit sinds de veiling van de frequen
ties? En loopt alles naar wens? De FM-frequentie voor gouwe-ouwe-
muziek ging naar Sky Radio, die Radio Veronica op die plek nieuw le
ven inblies. Radio 10 Gold en Arrow Classic Rock grepen ernaast. Ve
ronica zendt nu hits uit de jaren tachtig en negentig uit. Mainstream
dus, maar dan wat ouder. Een zender die wel opvallend afwijkt van
de anderen op FM is ID&T Radio.
door Mischa de Bruijn
Hilversum - ID&T Radio, het
station van dancemiljonair
Duncan Stutterheim, verwierf
het pakket voor 'recente bijzon
dere muziek'. Alleen zijn de
luistercijfers belabberd, door
dat de groep die van dit soort
muziek houdt, kennelijk toch te
klein is. De vraag is of dit sta
tion het wel gaat redden.
Kwade tongen beweren dat de
verdeling van FM-frequenties
totaal de mist is ingegaan. Oor
zaak: de overheid had moeten
kiezen. Of een schoonheids
wedstrijd tussen de stations, of
gewoon alle frequenties veilen
aan de hoogste bieder, zonder
aanvullende voorwaarden.
Zap in de auto langs de radio
stations, en de kans is groot dat
je ontdekt dat een liedje op
twee verschillende zenders te
gelijk wordt uitgezonden. She's
so high van Kurt Nilsen, de
Noorse winnaar van World Idol
bijvoorbeeld. Of de cover It's
my life van No Doubt. Het is
zelfs niet ondenkbaar dat je
drie keer op hetzelfde nummer
stuit.
Wie 's ochtends rond filetijd de
FM-band afstruint, heeft mis
schien juist weer moeite om
een muziekje te vinden. Overal
hoor je opgewekte, door elkaar
heen pratende stemmen, die
hard lachen om eikaars grapjes.
Waardoor het lijkt alsof een
groepje vrienden achter de mi
crofoon is gaan zitten om voor
de vuist weg wat te ouwehoe
ren. Het is hét recept voor de
radioshow, dat overal wordt
Een jaar na de radioveiling klinkt een hoop gemor
In de Hilversumse radio- en televisietoren stelde Rob Korver op zaterdag 1 juni vorig jaar de zender van
Sky Radio in op de nieuwe FM-frequentie. Archieffoto: Ton Kastermans
toegepast: een ster-deejay die
melige gesprekjes voert met één
of twee co-presentatoren (side
kicks), Op Radio Vero-nica heb.
je Adam Curry, 538 heeft Edwin
Evers en op Noordzee 100.7 FM
is Gordon de ster in de och
tend.
Om een groot publiek te kun
nen bereiken, 'huren' deze ra
diostations een plekje in de
ether van de overheid. En die
overheid had bij de verdeling
van de frequenties, deze maand
een jaar geleden, een ideaal.
Natuurlijk, het geld van de
huurders zou een mooie bron
van inkomsten zijn. Maar de
politiek had nog een ander, ho
ger doel dan geld incasseren.
Op grond van haar verantwoor
delijkheid voor 'het welzijn en
de ontwikkeling' van ons land
diende de overheid bij de ver
deling van de 'schaarse' fre-
quentieruimte ook naar het ui
terlijk van het radiolandschap
te kijken, schreef toenmalig
staatssecretaris van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschappen,
Cees van Leeuwen (LPF), aan
de Tweede Kamer. Want de ra
diostations, wist Van Leeuwen,
zijn samen met de andere me
dia 'in hoge mate bepalend
voor de kwaliteit en het functio
neren van de samenleving'. Het
klonk misschien wat hoogdra
vend en vaag, maar de staatsse
cretaris schreef er ook bij waar
de overheid precies naartoe
wilde. Belangrijk uitgangspunt
was 'de verscheidenheid en va
riatie' in het aanbod.
Kunnen we, een jaar na de fre
quentieverdeling, concluderen
dat die opzet is geslaagd? Zap
in de auto langs de stations, en
oordeel zelf. Bij de radiozen
ders is in ieder geval bijna nie
mand tevreden. Het Parool trof,
toen het bij tien verschillende
stations langs ging, vrijwel al
leen maar morrende radioba
zen aan. Ook diegenen die als
winnaars uit de bus waren ge
rold bij de verdeling, waren
knorrig.
De bedragen die de stations
neertelden om acht jaar lang op
FM te kunnen uitzenden waren
indrukwekkend. Yorin FM: 33
miljoen euro. Sky Radio: 56 mil
joen. Radio 538: 57 miljoen. En
het record, voor Noordzee FM
van Erik de Zwart en diens baas
John de Mol: 80 miljoen euro.
De prijzen zijn waarschijnlijk zo
hoog uitgekomen door het type
veiling waarvoor de overheid
heeft gekozen. De zenders
moesten in een gesloten enve
lop een eenmalig bod doen. Ze
wisten dus niet van elkaar hóe
hoog de geboden bedragen wa
ren. Dan sta je als bedrijf voor
een dilemma: gokje op een
laag bedrag, met het risico dat
een ander er met de begeerde
frequentie vandoor gaat, of zet
je hoog in, waarmee je h(
vaar loopt dat je het geld
acht jaar kunt terugverdii
De stations lijken, daarto
dwongen, hoog te hebbe
zet.
Volgens de radiobonzen
de oorzaak dat veel zendi
op elkaar lijken. Iedereen
bang het geld niet binnei
jaar te kunnen terugverdi
en neemt daarom geen n
meer. Niet experimenten
andersoortige formats, 0
beproefde formule inzeti
ochtendshow met de sta
deejay en zijn sidekicks.!
een ander soort muziek 1
beren, maar vooral hits d
Mainstream dus.
Een iets ander verhaal is
het gaat om de frequenti
waar de politiek aanvulli
sen aan stelde, in de hoo
diversiteit. De overheid I
de in eerste instantie te 1
naar de manier waarop
tions aan die voorwaardf
den voldoen, dan pas na
bod. Zo was er een pakki
'niet recente muziek', ofi
voor gouwe-ouwenumir
een pakket voor 'recente
zondere muziek'.
