Top leger
VS verdeeld
over Irak
BUITENLAND
Achmad Kadyrov: van rebel tot Russisch martelaar
Michelle Martin: slaafs slachtoffer Dutroux of doortrapte leugenares?
Noorse walvisjagers
verrassen actievoerders
Zorgen over afloop oorlog
Taalstrijd België laait op
Sharon komt snel met
nieuw plan Gazastrook
Zweden dol op legerondergoed
Proces
Dutroux
ablanca heeft
gogarts bar
ianca - Casablanca heeft
lijk zijn eigen Rick's Cafe,
merikaanse oud-diplo-
tieeft twee jaar werk en
iljoen dollar in de nacht
roken. Rick's Cafe is
irbetoon aan de filmklas-
Casablanca (1942). Daar-
elt Humphrey Bogart Rick
i de eigenaar van een chi-
[chtclub in de Marok-
kuststad. De nieuwe
leeft dezelfde warme sfeer
5 uit de film, met lampen
ikleurd glas en palmen
[e deur. Het nieuwe Rick's
iniet bedoeld als muse-
jaast oprichtster Kathy
[zich om te zeggen. Je
pr ook geen foto's van
[of zijn tegenspeelster In-
ergman aan de muur. Wel
het als in de film - een
L Die heet alleen geen
naar Issam.
>kse kustwacht
124 illegalen
- De Griekse kustwacht
isteren 124 personen op-
die het land illegaal pro-
n binnen te komen. De
iten waren in een twintig
ange boot uit Turkije
Griekse zuidkust geva-
kustwacht trof ze aan
afgelegen stuk strand,
ationaliteiten waren niet
lekend.
arresteert
lachten terreur
De Italiaanse politie
|t weekeinde vijf man-
lesiërs en Algerijnen -
die lid zouden zijn
/erboden islamitische
igAnsar al-Islam. Die
ig zou banden hebben
Maeda. De leider van de
||s de 34-jarige Algerijn
Rashid, imam in een
in Florence, meldde de
|Rashid is volgens de Ita-
ledia de opvolger van
ikkaanse imam Mo
id Rafik, die afgelopen
al werd gearresteerd,
betrokken zou zijn bij
[lagen in Casablanca,
ijna een jaar geleden 45
omkwamen.
linister
kkelde XTC
- De voormalige Israëli-
inister van energiezaken
Segev is aangeklaagd
drugssmokkel, aldus Is-
e media gisteren. Hij zit
begin april vast op ver-
[van het smokkelen van
[TC-pillen van Amster-
ar Israël. Segev probeer-
veemaal toe aan boord
vliegtuig van Schiphol
1 Aviv te komen, terwijl
erde zijn bagage te laten
•ren. Hij zei dat hij geen
hoefde te ondergaan,
6 hij een diplomatiek pas-
ad. Uiteindelijk liet Se-
tasmet 25.000 XTC-pil-
ter in een kluisje en ver-
ar Tel Aviv. De luchtha-
tie opende uiteindelijk
sje en vond de pillen in
ingen van chocolaatjes.
maandag 10 mei 2oo4
1 postuum
irscheiden
washington/anp-afp - Binnen
de top van het Amerikaanse le
ger begint diepe verdeeldheid te
ontstaan over de te volgen stra
tegie in Irak. Dit meldde het blad
The Washington Post gisteren.
Een aantal hooggeplaatste mili
tairen begint zich ernstige zor
gen te maken over het verloop
van de oorlog.
De Verenigde Staten hebben
militair nog steeds de over
hand, maar verliezen de strijd
om de harten van de Irakezen,
is de opvatting van verschillen
de hoge militairen die de Was
hington Post citeert. „Net zoals
in Vietnam, ben ik bang dat we
elke slag zullen winnen, maar
de oorlog verliezen", aldus ko
lonel Paul Hughes, die eerder
verantwoordelijk was voor de
strategische planning van de
Amerikaanse bezetting van
Irak.
Een hoge generaal, die ano
niem wenste te blijven, noemt
in de krant minister van defen
sie Rumsfeld en diens plaats
vervanger Wolfowitz verant
woordelijk voor het dreigende
debacle. Volgens de generaal
zijn de twee aan de oorlog be
gonnen zonder een duidelijke
strategie. Rumsfeld „weigert te
luisteren naar militair advies of
dat op te volgen", aldus de ge
neraal.
Intussen groeit het schandaal
over de gruwelijke behandeling
van Iraakse gevangenen in de
Abu Ghraib-gevangenis bij Bag
dad. Volgens een van de zeven
Amerikaanse militairen die te
recht moeten staan voor de
mishandelingen, was de verne
derende behandeling van ge
vangenen een bewuste strate
gie. Sabrina Harman (26) liet
via e-mail aan The Washington
Post weten dat er volgens haar
geen regels waren en dat zij en
haar collega's van de militaire
politie nauwelijks werden opge
leid voor hun taak. Haar op
dracht was echter duidelijk: de
gevangenen voor hun onder
vraging vermurwen. „Ze brach
ten een tot meerdere gevange
nen tegelijkertijd naar binnen,
altijd met een kap en geboeid.
Het Amerikaanse blad The New Yorker heeft gisteren deze foto gepubliceerd van de intimidatie van een
Iraakse gevangene. Een anonieme regeringsbron zegt in de krant dat de legerleiding al maanden wist
van het bestaan van de foto's en de mishandelingen, maar dat de zaak stil heeft gehouden. Foto: Reuters
Het werk van de militaire poli
tie was om hen wakker te hou
den, het tot een hel te maken
zodat ze zouden praten", aldus
Harman. Ze zegt dat ze recht
streekse instructies kreeg van
de inlichtingendienst van het
leger en van burgers die in de
gevangenis werkten als onder
vragers. „De persoon die hen
binnenbracht bepaalde of we
wel of niet 'vriendelijk' moesten
zijn", aldus Harman. Ze werden
dan ontkleed, onderzocht en
moesten dan uren rechtop-
staan of knielen.
Harman is aangeklaagd omdat
ze gevangenen bewust angst
aanjaagde. Zo zou ze op een
stapel gevangenen zijn ge
sprongen en 'verkrachter' heb
ben geschreven op een been
van een gedetineerde. Verder
bond ze draden aan de handen
van een gevangene die geblin-
doekt op een doos stond, aldus
de aanklacht. Ze vertelde hem
erbij dat als hij zou vallen hij
geëlektrocuteerd zou worden.
Op 19 mei begint de Ameri
kaanse krijgsraad in Bagdad
met de berechting van de zeven
Amerikaanse militairen.
olm - De vermoorde
e minister van buiten-
:aken Anna Lindh is
ii onderscheiden als
laan van het jaar'. De
lie Beweging voor Europa
^heidde haar voor haar
letrokkenheid bij de
ding van Europa en de
:i gerealiseerde uitbrei-
n de EU. De Beweging
iropa heeft afdelingen in
taten van de EU en zet
voor de Europese een-
en internationale sa-
rking. Lindh werd op 10
ber vorig jaar neergesto
ken warenhuis in Stock-
overleed een dag later
ir verwondingen. De
haar vermoorde, Mij-
ailovic, is tot een levens-
ïvangenisstraf veroor-
a neemt
ng tegen aids
De Chinese regering
aatregelen aangekon-
de verspreiding van
halt toe te roepen. Op
zal op veel grotere
lan nu het geval is infor-
'rspreid worden over
m. In de grote steden
advertentiecampagnes
n op het gevaar van on-
eks attenderen. De ziek-
afgelopen jaren bezig
snelle opmars. Volgens
cijfers zijn in China on-
- 140.000 mensen besmet
h het virus dat aids ver
ten hebben 80.000 Chi-
dds. Het aantal besmet-
neemt jaarlijks met on-
30 procent toe. Als er de
le jaren geen maatrege-
den genomen zullen in
geveer 10 miljoen Chi-
eropositief zijn. Peking
hulp van de Clinton-
,g ingehuurd om te hel-
"het opzetten van cam-
om het aantal besmet-
etug te dringen.
Chaos en paniek op de tribunes in het stadion van Grozny, enkele seconden nadat een landmijn onder de VIP-tribune was ontploft. Foto: AP
moskou/ap - Achmad Kadyrov, een mos
limgeestelijke die zijn carrière begon als re
bel, kwam gisteren als president van Tsje
tsjenië om het leven. Opgeblazen met een
landmijn tijdens de viering van de overwin
ning op nazi-Duitsland.
Kadyrov, die gedurende zijn ambtstermijn
verscheidene bomaanslagen overleefde,
probeerde met steun van het Kremlin Tsje
tsjenië binnen de Russische staat tot stabili
teit te brengen. Hij werd geboren in Kazach-
stan, waar de Tsjetsjenen in 1944 massaal
naai- toe waren verbannen door Stalin. In
1954 keerde zijn familie terug naar Tsjetsje
nië. Kadyrov studeerde islamitische theolo
gie werd in 1986 plaatsvervangend imam
van de centrale moskee in Goedermes, de
op een na grootste stad van Tsjetsjenië. Na
het uiteenvallen van de Sovjetunie sloot hij
zich aan bij de onafhankelijkheidsbeweging
en werd in 1993 plaatsvervangend 'moefti'
(hoogste geestelijke) van de deelrepubliek.
In december 1994 vielen Russische militai
ren Tsjetsjenië binnen in een poging de re
bellie te onderdrukken en de deelrepubliek
in het gareel te brengen. Kadyrov leidde een
eenheid van de rebellen in de twintig maan
den durende oorlog, die uitmondde in het
vertrek van de Russische strijdkrachten. Hij
raakte echter in 1999 gebrouilleerd met re
bellenleiders Asian Maschadov en Sjamil
Basajev, die hij verweet dat ze in zee waren
gegaan met radicale moslims. Basajev ver
weet hij bovendien dat hij de aangrenzende
republiek Dagestan was binnengevallen,
een stap die mede leidde tot de tweede
Tsjetsjeense oorlog in september dat jaar.
Maschadov, inmiddels president van Tsje
tsjenië, ontsloeg Kadyrov wegens een ont
moeting met Vladimir Poetin, de toenmali
ge premier van Rusland. Het Kremlin be
noemde hem vervolgens in 2000 tot hoofd
van een burgerbestuur in Tsjetsjenië.
Hoewel Kadyrov nauwe banden met het
Kremlin onderhield, kwamen er geregeld ir
ritaties tussen zijn bewind en Moskou naar
buiten. Kadyrov verweet Russische militai
ren herhaaldelijk een te hard optreden te
genover de burgerbevolking. Ook nam hij
afstand van Russische vooroordelen jegens
Tsjetsjenen en noemde hij het misdadig om
een geheel volk als crimineel te bestempe
len. De Russische rekenkamer verweet hem
fondsen te verduisteren die waren bedoeld
voor de wederopbouw.
Ondanks de spanningen schoof het Kremlin
de gedrongen imam met het zware, hese
stemgeluid naar voren als zijn kandidaat
voor het presidentschap bij de verkiezingen
van oktober 2003. Kadyrov's populariteit
had ernstig te lijden onder beschuldigingen
dat zijn veiligheidsdienst, die onder leiding
stond van zijn zoon Ramzan, verantwoorde
lijk was voor een golf ontvoeringen, moor
den en ander geweld. Maar Poetin, Kady-
rovs beschermheer in Moskou, bleef hem
tot zijn dood toe steunen. Poetin noemde
hem gisteren „een waarlijk heroïsch mens,
die met al zijn activiteiten overtuigend be
wees dat een heel volk niet over één kam
kan worden geschoren met bandieten en
terroristen."
brussel/anp - Ruim tiendui
zend Vlamingen hebben giste
ren in het stadje Halle, iets ten
zuiden van Brussel, gedemon
streerd omdat ze vinden dat
de Franstalige Belgen worden
voorgetrokken bij de indeling
van de kiesregio's. Ze eisten
dat nog voor de Europese ver
kiezingen in juni de indeling
wordt veranderd. België is ver
deeld in kiesdistricten, door
gaans puur Vlaams of puur
Waals. Alleen in het tweetalige
Brussel kunnen de kiezers op
kandidaten uit beide taalgroe
pen kiezen. Maar door de hui
dige indeling van de districten
valt ook een groot gebied
rondom Brussel, dat officieel
Vlaams is, onder de tweetalige
regelingen. De vele Franstali-
gen die er wonen, en door
gaans nauwelijks bereid zijn te
integreren, kunnen dus op
Waalse politici stemmen.
Noren: Meer walvisvlees op menu
Kustpartij wordt kribbig van de
ophef die Whalewatch maakt
over de walvisjacht. „Er zit veel
geld in beelden van zielige zee
hondjes in een plas bloed op
witte sneeuw. En hetzelfde
geldt voor de 'arme walvissen',
zoals de protestindustrie het
schildert. Men vergeet dat er
miljoenen walvissen in zee
zwemmen, die allemaal een
goed leven hebben gehad."
Dit willen de deelnemers aan
de protestactie van vandaag
ook helemaal niet betwisten,
meent Remmerswaal. „Ons
voornaamste bezwaar is de
wreedheid ervan. Het is ge
woon niet mogelijk om op een
humane manier een walvis te
vangen. Het duurt lang voor dat
het beest echt dood is. Omdat
een walvis de hartslag kan ver
lagen en zijn adem wel een uur
kan inhouden is het ook moei
lijk om te controleren of het
echt dood is voor de slacht be
gint."
Of Whalewatch iets bereikt bij
de Noorse politiek, is maar de
vraag. Sterker nog, de Noren
willen uitbreiding van het quo
tum. De Storting, het Noorse
parlement, discussieert volgen
de week over een nota, waaruit
blijkt dat de regering de jacht
graag wil uitbreiden.
Hier aan gekoppeld wil het Bu
reau voor Rauwe Vis geld uit
trekken voor marketing en het
walvisvlees wegtrekken uit de
sfeer van exclusieve restau
rants. De argumenten 'lekker
en gezond' moeten walvis te
rugbrengen op de eettafel van
de doorsnee Noor, die ook
wordt voorgelicht over de ver
schillende bereidingswijzen.
Remmerswaal is absoluut niet
gelukkig met dit offensief.
„Maar dit betekent dat er alles
aan zullen doen om het Noorse
publiek wakker te schudden en
te laten weten dat dit toch echt
niet kan."
door onze correspondent
Windy Kester
osio - „Hier begrijpen we niets
van". Marja Remmerswaal rea
geert verrast als zij hoort dat
voor het officiële begin van de
Noorse walvisjacht - vandaag -
al zeven walvissen zijn gescho
ten door vier vissers die al een
week geleden zijn uitgevaren.
De Nederlandse is betrokken
bij de campagne Whalewatch -
een internationaal protest te
gen de commerciële walvisjacht
dat vandaag wereldwijd moet
klinken als zo'n 25 walvisvaar
ders de Noorse havens verlaten
om tot eind augustus hun quo
tum van 670 dwergvinvissen
buit te maken.
Remmerswaal was niet op de
hoogte dat de Noorse walvisja
gers vorige week al een 'valse
start' maakten. "Vreemd', zegt
ze, maar echt verbazen doet het
haar ook weer niet. Een land
dat zich niet houdt aan het we
reldwijde verbod op de walvis
vangst, neemt het misschien
ook niet zo nauw met het begin
van het seizoen, veronderstelt
ze. Noorwegen is het enige land
dat commerciële walvisvangst
toelaat in haar territoriale wate
ren. Met als argument dat het
natuurlijke evenwicht op peil
moet worden gehouden, steh
de regering elk jaar een quotum
vast van het aantal dieren waar
op mag worden gejaagd. Dit
jaar zijn het er dus 670, per stuk
goed voor 700 kilo biefstuk. Dit
komt in de Noorse supermark
ten terecht, de rest van het 1500
kilo zware beest wordt geëxpor
teerd naar Japan en IJsland. Of
verwerkt tot worst en dieren-
voer. Door de vervroegde jacht
ligt het eerste verse walvisvlees
al over twee weken in de win
kel, meldt het Noorse Bureau
voor Rauwe Vis verheugd.
Politicus en oud-walvisjager
Steinar Bastesen van de Noorse
Terugtrekking blijft kern voorstel
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Ariel Sharon wil bin
nen drie weken een nieuw plan
presenteren, als alternatief voor
het vorige week door zijn Li-
kud-partij verworpen Losma-
kingsplan, met een terugtrek
king uit de Gazastrook als kem.
De Israëlische premier heeft dat
gisteren aangekondigd in de
wekelijkse bijeenkomst van de
ministerraad.
Het nieuwe plan zal minder
vergaand zijn dan het originele.
Maar het staat al vast dat het
binnen het kabinet op weer
stand zal stuiten, hoe het ook
uitvalt.
De rechts-radikale partijen wil
len niets van ontmanteling van
nederzettingen weten, terwijl de
gematigde centrum-partijen in
de regering daar juist op hame
ren. Intussen is het duidelijk ge
worden dat Sharons (verwor
pen) Losmakingsplan de eerste
fase had moeten zijn van een
breder opgezet initiatief voor
een regeling van het Israëlisch-
Palestijnse conflict. Volgens het
Israëlische dagblad Yediot Acha-
ronot had dit nieuwe diploma
tieke initiatief moeten worden
gepresenteerd als een Europees
diplomatiek plan, waarna het
onmiddellijk de steun zou heb
ben gekregen van Israël. Maar
het lijkt erop dat de verwerping
van het Losmakingsplan een
spaak in het wiel heeft gestoken.
Achmad Kadyrov. Foto: AP
stockholm/ap - Zweedse solda
ten zijn gek op hun groene ca
mouflage-ondergoed. Vorig jaar
werden er 3.199 als 'vermist'
opgegeven, blijkt uit een inven
tarislijst van het Zweedse leger.
De legeronderbroeken, in ver
schillende groentinten, kostten
het leger twee euro per stuk. De
15.500 nieuwe dienstplichtigen
die zich jaarlijks melden krijgen
er een paar als ze zich bij de ka
zerne meldden. Ook de olijf
groene handdoek is een geliefd
item. Jaarlijks verdwijnen er
2.400 uit de kazerne.
door onze correspondent
Pascale Thewissen
aarlen - Wie is Michelle Mar
tin? De rol die de ex-echtgenote
van Mare Dutroux speelde bij
de kinderontvoeringen en -
moorden blijft onduidelijk.
Vandaag proberen de gerechts
psychiaters voor de rechtbank
in Aarlen antwoord te geven op
de vraag hoe een moeder van
drie kinderen zo diep kon zin
ken.
Onderdanig en slaafs. Zo profi
leert Michelle Martin, de ex-
echtgenote van Mare Dutroux
zich graag. Hij sloeg haar, gooi
de haar van de trap, ging
vreemd bij het leven, verneder
de haar. Ze pikte het; was volle
dig in zijn ban. Zegt ze zelf.
Maar volgens procureur Michel
Bourlet was Martin helemaal
niet niet zo willoos; integen
deel, in zijn ogen is ze net zo
schuldig als Dutroux aan de
dood van An, Eefje, Julie en
Mélissa.
In de rechtszaal in Aarlen, waar
het ex-echtpaar samen met
twee andere verdachten terecht
staat voor kinderontvoering en
-moord schuift ze altijd ver weg
van Mare Dutroux. Martin eist
dat er een lege stoel tussen hen
instaat omdat ze nog steeds,
zegt ze, doodsbang is voor hem.
Dat Dutroux vorige week door
de gerechtspsychiaters werd
omschreven als de perfecte
psychopaat, is weinig verras
send. Dat hij tot levenslang
wordt veroordeeld, staat eigen
lijk ook al vast. Vandaag zal dui
delijk worden wat de psychia
ters van Martin vinden. Is ze
slachtoffer van Dutroux of een
doortrapte leugenares?
Hoe kon deze kleuterjuffrouw
uit gegoed milieu zo diep weg
zinken in de marginale wereld
van Mare Dutroux? Hoe kon
deze 44-jarige moeder van drie
kinderen de Luikse meisjes Ju
lie en Mélissa gewoon laten cre
peren? Ze voerde wel de hon
den eind 1995, toen Dutroux
enkele maanden in de gevange
nis zat voor een ander vergrijp.
Maai- de kinderen in het hol in
de kelder kregen niets.
Martin ontmoette Dutroux op
de schaatsbaan, diens favoriete
jachtterrein. Zij is dan 21, hij 25,
getrouwd en vader van twee
kinderen. De wereldvreemde
Martin is in een klap smoorver
liefd. Dutroux, verklaart ze la
ter, is haar god, haar goeroe.
Martin doet alles wat hij wil. Ze
helpt hem medio jaren tachtig
zelfs bij het ontvoeren van jon
ge meisjes en filmt hoe hij die
verkracht. In 1989 krijgt ze
daarvoor vijf jaar cel. Het paar
trouwt in de gevangenis. Ze
krijgen samen drie kinderen.
Maitin voedt die alleen op.
Dutroux is met andere dingen
bezig. Hij wordt ook steeds ge
welddadiger. „Flij beet me,
kneep me, stak met een vork in
mijn hand. Hij heeft twee keer
mijn neus gebroken. Hij verne
derde me, beledigde me waar
vreemden bij waren. Hij noem
de me hersendood of rattenge
zicht. Soms dacht ik dat de dui
vel in hoogsteigen persoon voor
me stond", verklaarde ze tegen
haar ondervragers.
Van de ontvoeringen van Julie
en Mélissa, de Hasseltse tieners
An en Eefje en Sabine en Laeti-
tia weet ze af. De laatste twee
overleven de hel, de eerste vier
niet. Het is Martin die de kin-
derkooi onder Dutroux' huis in
Marcinelle knalgeel verfde, kort
voor Julie en Mélissa erin wor
den opgesloten. Omdat ze dat
een vrolijke kleur vond. Geen
haar op haar hoofd die eraan
dacht naar de politie te stap
pen. „Ik was veel te bang", ver
klaart ze voor de rechtbank van
Aarlen. Onzin, zegt Bourlet.
Volgens hem had Martin de
kans om de kinderen te redden,
maar heeft ze die niet gegrepen.
Had ze dat wel gedaan, dan
hadden de meisjes nog geleefd.
